دليل الطالبين لكلام النحويين: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
نویسنده در ابتدای مباحث، علم نحو را اینگونه معرفی می‌کند: علمی که به‌وسیله قیاس و استقراء از کتاب خداوند و کلام فصیح استنباط شده و شناخت آن واجب کفایی است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص11</ref> این تعریف همانگونه که محقق اثر در پاورقی نوشته تعریف علم نحو به اصطلاح متقدمین است که شامل دو علم صرف و نحو است. اما در تعریف اصطلاحی مختص به بناء و اعراب در ادامه می‌آورد: علم به اصولی است که به‌وسیله آن اواخر کلمات به لحاظ اعراب و بنا شناخته می‌شود<ref>ر.ک: همان، پاورقی4</ref> | نویسنده در ابتدای مباحث، علم نحو را اینگونه معرفی می‌کند: علمی که به‌وسیله قیاس و استقراء از کتاب خداوند و کلام فصیح استنباط شده و شناخت آن واجب کفایی است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص11</ref> این تعریف همانگونه که محقق اثر در پاورقی نوشته تعریف علم نحو به اصطلاح متقدمین است که شامل دو علم صرف و نحو است. اما در تعریف اصطلاحی مختص به بناء و اعراب در ادامه می‌آورد: علم به اصولی است که به‌وسیله آن اواخر کلمات به لحاظ اعراب و بنا شناخته می‌شود<ref>ر.ک: همان، پاورقی4</ref> | ||
سپس با اشاره به اهمیت شناخت کلمه، کلام، اسم، فعل، حرف، اعراب، بناء و مانند آن در رابطه با هر یک تعریف لغوی و اصطلاحی ارائه و انواع آن را متذکر می‌شود.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص18-13</ref> پس از آن علامات اعراب | سپس با اشاره به اهمیت شناخت کلمه، کلام، اسم، فعل، حرف، اعراب، بناء و مانند آن در رابطه با هر یک تعریف لغوی و اصطلاحی ارائه و انواع آن را متذکر می‌شود.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص18-13</ref> پس از آن علامات اعراب را اینگونه تشریح می‌کند که اصل در معرب این است که مرفوع به ضمه، منصوب به فتحه، مجرور به کسره و مجزوم به سکون شود؛ اما هفت باب از اصل خارج می‌شود که از آن جمله است مالاینصرف که به فتحه مجرور می‌شود.<ref>ر.ک: همان، ص23</ref> احکام اسماء، احکام افعال، توابع، منصوبات، مجرورات و عوامل از دیگر مباحث نحوی مطرح شده در کتاب است. | ||
یکی دیگر از ابواب کتاب به الفاظی اختصاص یافته که به معانی مختلف می‌آید: به عنوان مثال در آیه «ثم اذا دعاکم دعوة من الارض اذا انتم تخرجون» اذا | یکی دیگر از ابواب کتاب به الفاظی اختصاص یافته که به معانی مختلف می‌آید: به عنوان مثال در آیه «ثم اذا دعاکم دعوة من الارض اذا انتم تخرجون» اذا اول به معنای ظرفیه شرطیه و اذا دوم، فجائیه آمده است.<ref>ر.ک: همان، ص84</ref> | ||
آخرین باب کتاب به خط و نگارش اختصاص دارد. در بخشی از آن می‌خوانیم: ««داود و طاوس» با یک واو نوشته می‌شود، و به «عمرو» در حال رفع و جر برای تفاوت قائل شدن بین آن و «عمر» واو افزوده می‌شود. همچنین به «اولئک» برای تفاوت قائل شدن بین آن و الیک واو اضافه می‌شود.<ref>ر.ک: همان، ص94</ref> | آخرین باب کتاب به خط و نگارش اختصاص دارد. در بخشی از آن می‌خوانیم: ««داود و طاوس» با یک واو نوشته می‌شود، و به «عمرو» در حال رفع و جر برای تفاوت قائل شدن بین آن و «عمر» واو افزوده می‌شود. همچنین به «اولئک» برای تفاوت قائل شدن بین آن و الیک واو اضافه می‌شود.<ref>ر.ک: همان، ص94</ref> | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:مقالات مهر 01 موسوی]] | [[رده:مقالات مهر 01 موسوی]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده1]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی شده2 آبان 1401]] | [[رده:مقالات بازبینی شده2 آبان 1401]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۶ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۳۲
| دليل الطالبين لكلام النحويين | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | کرمی، مرعی بن یوسف (نويسنده) |
| سال نشر | 1430ق - 2009م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 75 ک 469 د 492 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
دلیل الطالبیین لکلام النحویین تألیف مرعی بن یوسف کرمی مقدسی (متوفی 1033ق) از بزرگان علمای حنبلی در مصر است.[۱] در این کتاب مباحث نحوی به اختصار بدون اشاره به اختلافات نحوی و تحلیل منطقی مطالب با ذکر شواهد قرآنی ارائه و با تحقیق مناسبی از سوی اداره مخطوطات کویت منتشر شده است.
نویسنده در ابتدای مباحث، علم نحو را اینگونه معرفی می‌کند: علمی که به‌وسیله قیاس و استقراء از کتاب خداوند و کلام فصیح استنباط شده و شناخت آن واجب کفایی است.[۲] این تعریف همانگونه که محقق اثر در پاورقی نوشته تعریف علم نحو به اصطلاح متقدمین است که شامل دو علم صرف و نحو است. اما در تعریف اصطلاحی مختص به بناء و اعراب در ادامه می‌آورد: علم به اصولی است که به‌وسیله آن اواخر کلمات به لحاظ اعراب و بنا شناخته می‌شود[۳]
سپس با اشاره به اهمیت شناخت کلمه، کلام، اسم، فعل، حرف، اعراب، بناء و مانند آن در رابطه با هر یک تعریف لغوی و اصطلاحی ارائه و انواع آن را متذکر می‌شود.[۴] پس از آن علامات اعراب را اینگونه تشریح می‌کند که اصل در معرب این است که مرفوع به ضمه، منصوب به فتحه، مجرور به کسره و مجزوم به سکون شود؛ اما هفت باب از اصل خارج می‌شود که از آن جمله است مالاینصرف که به فتحه مجرور می‌شود.[۵] احکام اسماء، احکام افعال، توابع، منصوبات، مجرورات و عوامل از دیگر مباحث نحوی مطرح شده در کتاب است.
یکی دیگر از ابواب کتاب به الفاظی اختصاص یافته که به معانی مختلف می‌آید: به عنوان مثال در آیه «ثم اذا دعاکم دعوة من الارض اذا انتم تخرجون» اذا اول به معنای ظرفیه شرطیه و اذا دوم، فجائیه آمده است.[۶]
آخرین باب کتاب به خط و نگارش اختصاص دارد. در بخشی از آن می‌خوانیم: ««داود و طاوس» با یک واو نوشته می‌شود، و به «عمرو» در حال رفع و جر برای تفاوت قائل شدن بین آن و «عمر» واو افزوده می‌شود. همچنین به «اولئک» برای تفاوت قائل شدن بین آن و الیک واو اضافه می‌شود.[۷] در تحقیق کتاب، نسخه اصلی با نسخه‌های دیگر مقابله و در پاورقی به اختلاف نسخ اشاره شده است. کامل کردن شواهد شعری در پاورقی، ذکر برخی وجوه اعراب و قرائات، ذکر شرح حال مختصر نویسنده از کتب تراجم و ارائه فهرست آیات، احادیث نبوی و شواهد شعری در انتهای کتاب از فعالیت‌های تحقیقی کتاب است.[۸]
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.