هفت پیکر نظامی گنجوی: تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'نظامي، الياس بن يوسف' به 'نظامی، الیاس بن یوسف') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ه هاي ' به 'ه‌های ') |
||
| (۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| تصویر =NUR10027J1.jpg | | تصویر =NUR10027J1.jpg | ||
| عنوان =هفت پيکر نظامي گنجوي: از روي | | عنوان =هفت پيکر نظامي گنجوي: از روي قدیمیترين نسخه‌های خطي قرن هشتم با ذکر اختلاف نسخ و شرح ابيات و معني لغات و کشف الابيات | ||
| عنوان‌های دیگر = | | عنوان‌های دیگر = | ||
|پدیدآورندگان | |پدیدآورندگان | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[نظامی، الیاس بن یوسف]] (نویسنده) | [[نظامی، الیاس بن یوسف]] (نویسنده) | ||
[[ | [[زنجانی، برات]] (مصحح) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = | | زبان = فارسی | ||
| کد کنگره =/ز9 / 5132 PIR | | کد کنگره =/ز9 / 5132 PIR | ||
| موضوع =نظامی، الیاس بن یوسف، 530؟ - 614؟ق. هفت پيکر - نقد و تفسير | | موضوع =نظامی، الیاس بن یوسف، 530؟ - 614؟ق. هفت پيکر - نقد و تفسير | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
| سال نشر = 1380ش. | | سال نشر = 1380ش. | ||
| کد اتوماسیون = | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10027AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =چاپ دوم | | چاپ =چاپ دوم | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
}} | }} | ||
'''هفت پیکر نظامی گنجوی (متن علمی و انتقادی)''' یکی از پنج مثنوی مجموعه «خمسه نظامی»، سروده الیاس بن یوسف نظامی گنجوی (530- 591ق)، شاعر معروف ایرانی در قرن ششم هجری است که | '''هفت پیکر نظامی گنجوی (متن علمی و انتقادی)'''، یکی از پنج مثنوی مجموعه «خمسه نظامی»، سروده [[نظامی، الیاس بن یوسف|الیاس بن یوسف نظامی گنجوی]] (530-591ق)، شاعر معروف ایرانی در قرن ششم هجری است که به‌صورت علمی و انتقادی، همراه شرح ابیات و معنی لغات و ترکیبات و کشف‌الابیات در پایان، با تصحیح [[زنجانی، برات|برات زنجانی]]، به چاپ رسیده است. | ||
موضوع این مثنوی که به «بهرام‌نامه» نیز شهرت دارد، شرح پادشاهی بهرام گور، پادشاه ساسانی و عیش و نوش او با هفت دختر از پادشاهان هفت کشور در قصر زیبایی به نام هفت گنبد است. نظامی این مثنوی را در سال 598ق سروده و سلطان علاءالدین کرپ ارسلان امیر مراغه، هدیه کرده است<ref>ر.ک: | موضوع این مثنوی که به «بهرام‌نامه» نیز شهرت دارد، شرح پادشاهی بهرام گور، پادشاه ساسانی و عیش و نوش او با هفت دختر از پادشاهان هفت کشور در قصر زیبایی به نام هفت گنبد است. [[نظامی، الیاس بن یوسف|نظامی]] این مثنوی را در سال 598ق سروده و به سلطان علاءالدین کرپ ارسلان امیر مراغه، هدیه کرده است<ref>ر.ک: زنجانی، برات، ص20</ref>. | ||
نظامی در این مثنوی، زندگی‌نامه بهرام گور را بیان می‌کند و از ازدواج او با هفت دختر از پادشاهان هفت اقلیم، سخن می‌گوید. بهرام در | [[نظامی، الیاس بن یوسف|نظامی]] در این مثنوی، زندگی‌نامه بهرام گور را بیان می‌کند و از ازدواج او با هفت دختر از پادشاهان هفت اقلیم، سخن می‌گوید. بهرام در هریک از روزهای هفته، به یک گنبد می‌رود و مهمان یکی از این دختران می‌شود. این هفت گنبد، هرکدام به رنگی است. بهرام در هرکدام از این روزها، از دختر ساکن آن گنبد می‌خواهد داستانی برای او حکایت کند و [[نظامی، الیاس بن یوسف|نظامی]] در هفت پیکر، هفت داستان از زبان آنان بیان می‌کند. لطف ذوق و نیروی تخیل و قوت قریحه و قدرت ابتکار نظامی در این داستان‌ها، آشکار است<ref>ر.ک: خادم الفقرا، مینا؛ رادمنش، عطامحمد، ص76</ref>. | ||
هفت پیکر، یکی از شاهکارهای نظامی بوده و نظم آن، | هفت پیکر، یکی از شاهکارهای [[نظامی، الیاس بن یوسف|نظامی]] بوده و نظم آن، به‌گونه‌ای است که مطالب با مهارت و زیبایی چشم‌نوازی در کنار هم، چیده شده و با کلماتی نغز، معنا را جلوه می‌دهند؛ چنانکه [[نظامی، الیاس بن یوسف|نظامی]] خود فرموده است: | ||
{{شعر}} | |||
{{ب|''پیش بیرونیان برونش نغز''|2=''وز درونش درونیان را مغز''}} | |||
{{ب|''هرچه در نظم او ز نیک و بد است''|2=''همه رمز و اشارت و خرد است''<ref>ر.ک: خدیوی، هادی؛ علی‌پور، فریبا، ص12</ref>}} | |||
{{پایان شعر}} | |||
==پانویس == | مثنوی هفت پیکر، با همه آسانی، معانی ابیاتش سرتاپا رمز و اشارت است و خود [[نظامی، الیاس بن یوسف|نظامی]]، معانی ابیاتش را به زیبارویان تنگ‌چشمی همانند می‌کند که رخ از بیگانگان و مردم چشم‌تنگ بربسته‌اند و دیده نمی‌شوند<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
<references /> | |||
==پانویس== | |||
<references/> | |||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# | # زنجانی، برات، «شرف‌نامه نظامی گنجوی (متن علمی و انتقادی)»، تصحیح برات زنجانی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1380. | ||
# خادم الفقرا، مینا؛ رادمنش، | #[[:noormags:1757924| خادم الفقرا، مینا؛ رادمنش، عطامحمد، «تحلیل ریخت‌شناسی و بررسی ویژگی‌های قصه خیر و شر از هفت پیکر نظامی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، زبان و ادب فارسی (دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج) پاییز 1394- شماره 24]]. | ||
#[[:noormags:1041781| خدیوی، هادی؛ علی‌پور، فریبا، «هفت پیکر نظامی و پیشینه تاریخی آن»، پایگاه مجلات تخصصی نور، عرفانیات در ادب فارسی، پاییز 1392- شماره 16]]. | |||
| خط ۶۳: | خط ۶۵: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:زبان‌شناسی، علم زبان]] | |||
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]] | |||
[[رده:زبان و ادبیات فارسی]] | |||
[[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]] | |||
[[رده:مقالات آبان 01 مکرمی]] | [[رده:مقالات آبان 01 مکرمی]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی شده آبان 01]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 آبان 1401]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | |||
نسخهٔ کنونی تا ۴ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۱۶
| هفت پيکر نظامي گنجوي: از روي قدیمیترين نسخه‌های خطي قرن هشتم با ذکر اختلاف نسخ و شرح ابيات و معني لغات و کشف الابيات | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | نظامی، الیاس بن یوسف (نویسنده) زنجانی، برات (مصحح) |
| ناشر | دانشگاه تهران |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | 1380ش. |
| چاپ | چاپ دوم |
| شابک | 964-03-3417-0 |
| موضوع | نظامی، الیاس بن یوسف، 530؟ - 614؟ق. هفت پيکر - نقد و تفسير شعر فارسي - قرن 6ق. - تاريخ و نقد |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | /ز9 / 5132 PIR |
هفت پیکر نظامی گنجوی (متن علمی و انتقادی)، یکی از پنج مثنوی مجموعه «خمسه نظامی»، سروده الیاس بن یوسف نظامی گنجوی (530-591ق)، شاعر معروف ایرانی در قرن ششم هجری است که به‌صورت علمی و انتقادی، همراه شرح ابیات و معنی لغات و ترکیبات و کشف‌الابیات در پایان، با تصحیح برات زنجانی، به چاپ رسیده است.
موضوع این مثنوی که به «بهرام‌نامه» نیز شهرت دارد، شرح پادشاهی بهرام گور، پادشاه ساسانی و عیش و نوش او با هفت دختر از پادشاهان هفت کشور در قصر زیبایی به نام هفت گنبد است. نظامی این مثنوی را در سال 598ق سروده و به سلطان علاءالدین کرپ ارسلان امیر مراغه، هدیه کرده است[۱].
نظامی در این مثنوی، زندگی‌نامه بهرام گور را بیان می‌کند و از ازدواج او با هفت دختر از پادشاهان هفت اقلیم، سخن می‌گوید. بهرام در هریک از روزهای هفته، به یک گنبد می‌رود و مهمان یکی از این دختران می‌شود. این هفت گنبد، هرکدام به رنگی است. بهرام در هرکدام از این روزها، از دختر ساکن آن گنبد می‌خواهد داستانی برای او حکایت کند و نظامی در هفت پیکر، هفت داستان از زبان آنان بیان می‌کند. لطف ذوق و نیروی تخیل و قوت قریحه و قدرت ابتکار نظامی در این داستان‌ها، آشکار است[۲].
هفت پیکر، یکی از شاهکارهای نظامی بوده و نظم آن، به‌گونه‌ای است که مطالب با مهارت و زیبایی چشم‌نوازی در کنار هم، چیده شده و با کلماتی نغز، معنا را جلوه می‌دهند؛ چنانکه نظامی خود فرموده است:
| پیش بیرونیان برونش نغز | وز درونش درونیان را مغز | |
| هرچه در نظم او ز نیک و بد است | همه رمز و اشارت و خرد است[۳] |
مثنوی هفت پیکر، با همه آسانی، معانی ابیاتش سرتاپا رمز و اشارت است و خود نظامی، معانی ابیاتش را به زیبارویان تنگ‌چشمی همانند می‌کند که رخ از بیگانگان و مردم چشم‌تنگ بربسته‌اند و دیده نمی‌شوند[۴].
پانویس
منابع مقاله
- زنجانی، برات، «شرف‌نامه نظامی گنجوی (متن علمی و انتقادی)»، تصحیح برات زنجانی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1380.
- خادم الفقرا، مینا؛ رادمنش، عطامحمد، «تحلیل ریخت‌شناسی و بررسی ویژگی‌های قصه خیر و شر از هفت پیکر نظامی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، زبان و ادب فارسی (دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج) پاییز 1394- شماره 24.
- خدیوی، هادی؛ علی‌پور، فریبا، «هفت پیکر نظامی و پیشینه تاریخی آن»، پایگاه مجلات تخصصی نور، عرفانیات در ادب فارسی، پاییز 1392- شماره 16.
پانویس