قواعد المطارحة في النحو: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '( ' به '(') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'سوال' به 'سؤال') |
||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ابن ایاز، حسین بن بدر]] (نويسنده) | [[ابن ایاز، حسین بن بدر]] (نويسنده) | ||
[[ابو الهیجاء، یس ]] (محقق) | [[ابو الهیجاء، یس]] (محقق) | ||
[[نجار، شریف عبدالکریم ]] (محقق) | [[نجار، شریف عبدالکریم]] (محقق) | ||
[[ح‍م‍د، علی توفیق]] (محقق) | [[ح‍م‍د، علی توفیق]] (محقق) | ||
|زبان | |زبان | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''قواعد المطارحة فی النحو''' نوشته [[ابن ایاز، حسین بن بدر|جمال‌الدین حسین بن بدر بن ایاز]] معروف به [[ابن ایاز، حسین بن بدر|ابن ایاز بغدادی]] (متوفی 681ق)، بررسی صرفی و نحوی یکصد بیت عربی در قالب مطارحه و گفتگوست. این اثر با مقدمه و تحقیق [[ابو الهیجاء، یس|یس ابوالهیجاء]]، [[نجار، شریف عبدالکریم|شریف عبدالکریم النجار]] و [[علی توفیق الحمد]] منتشر شده است. | |||
آنگونه که در مختار الصحاح آمده «مطارحه» القاء مسائل توسط گروهی از مردم به گروهی دیگر است.<ref>ر.ک: مقدمه، ص12</ref> شیوه [[ابن ایاز، حسین بن بدر|ابن ایاز]] در این کتاب بر مفهوم مطارحه است؛ یعنی در آن سؤالات پیاپی را در موضوعات صرف و نحو به شیوه گفتگو مطرح کرده است. مطارحه همچنین متضمن معنی امتحان است؛ چراکه سؤال بر امتحان مسئول و آگاهی از پاسخ و مقدار علم او استوار است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص13؛ أبوالهیجاء، یس، ص783-782</ref> | |||
محققین کتاب آن را در سه بخش (قسم) تنظیم کرده‌اند. در بخش اول، مصنف و کتاب معرفی شده‌اند. در بخش دوم، متن تحقیق شده کتاب ارائه شده و در بخش سوم نیز فهارس فنی (آیات، احادیث، امثال و اقوال، شواهد شعری و...) ذکر شده است. | |||
[[ابن ایاز، حسین بن بدر|ابن ایاز]] کتابش را با پنج مقدمه آغاز کرده است: اقسام کلام و علامت‌های آن، انواع عوامل، معمولات، اعراب جمل و حروف و ادوات. پس از آن باب گسترده‌ای را برای مطارحه و تطبیق و مناقشه و تعلیل و تحلیل به دنبال آن آورده و عنوان «نتیجه» را بر آن اطلاق کرده است. این باب همراه است با ذکر یکصد شاهد شعری و تحلیل لغوی کامل و ذکر صوت و صرف و ترکیب نحوی و ارتباط آنها با دلالت و معنا، به همراه بیان نظرات نحویون بزرگ، موافق و مخالف. بررسی این اشعار با ذکر شواهد قرآنی، اقوال و شواهد شعری منتخب دیگری همراه است.<ref>ر.ک: مقدمه، ص5</ref> او در رابطه با هر بیت پس از بررسی صرفی و نحوی الفاظ، در قالبی پرسش و پاسخ، سؤالاتی را با «فان قلت» یا «فان قیل» مطرح و با «اجبت» در مقام پاسخ برمی‌آید. | |||
به ظن غالب «قواعد المطارحة» آخرین کتابی است که [[ابن ایاز، حسین بن بدر|ابن ایاز]] نوشته است؛ چراکه در آن به همه کتب معروفش مانند: المتبع، الاسعافی فی مسائل الخلاف، المحصول و شرح التصریف ابن مالک ارجاع داده است. این به کتاب ارزش مضاعفی داده است، چراکه [[ابن ایاز، حسین بن بدر|ابن ایاز]] خلاصه افکارش را در آن آورده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص14</ref> | |||
فهرست محتوا، آیات، قرائات قرآنی، احادیث و آثار، امثال و اقوال عرب، شواهد شعری رجزها، لغات، جماعات و قبائل، کتب، مصادر ومسائل و اصطلاحات در پایان کتاب آمده است. | |||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references/> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
#مقدمه و متن کتاب. | |||
#[[:noormags:1242356|أبوالهیجاء، یس؛ «مُصطلَحُ المطارحة أُصُولُهُ، وتَطَوُّرُهُ»، المجمع اللغة العربیة بدمشق، شعبان 1432، العدد 3، ص771 تا 794]]. | |||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده: | |||
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (مصری، قبطی، سامی، آشوری، سومری، عبری، آرامی، سریانی، عربی، حبشی)]] | |||
[[رده:مقالات شهریور 01 موسوی]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی شده1]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی شده2 آذر 1401]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۴ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۵۶
| قواعد المطارحة في النحو | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن ایاز، حسین بن بدر (نويسنده)
ابو الهیجاء، یس (محقق) نجار، شریف عبدالکریم (محقق) ح‍م‍د، علی توفیق (محقق) |
| ناشر | دولة الإمارات العربیة المتحدة. جامعة الإمارات العربية المتحدة، عمادة المکتبات الجامعة |
| مکان نشر | اردن - اربد |
| سال نشر | 1432ق - 2011م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-9957-531-05-8 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /الف۲ق۹ ۶۱۵۱ PJ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
قواعد المطارحة فی النحو نوشته جمال‌الدین حسین بن بدر بن ایاز معروف به ابن ایاز بغدادی (متوفی 681ق)، بررسی صرفی و نحوی یکصد بیت عربی در قالب مطارحه و گفتگوست. این اثر با مقدمه و تحقیق یس ابوالهیجاء، شریف عبدالکریم النجار و علی توفیق الحمد منتشر شده است.
آنگونه که در مختار الصحاح آمده «مطارحه» القاء مسائل توسط گروهی از مردم به گروهی دیگر است.[۱] شیوه ابن ایاز در این کتاب بر مفهوم مطارحه است؛ یعنی در آن سؤالات پیاپی را در موضوعات صرف و نحو به شیوه گفتگو مطرح کرده است. مطارحه همچنین متضمن معنی امتحان است؛ چراکه سؤال بر امتحان مسئول و آگاهی از پاسخ و مقدار علم او استوار است.[۲]
محققین کتاب آن را در سه بخش (قسم) تنظیم کرده‌اند. در بخش اول، مصنف و کتاب معرفی شده‌اند. در بخش دوم، متن تحقیق شده کتاب ارائه شده و در بخش سوم نیز فهارس فنی (آیات، احادیث، امثال و اقوال، شواهد شعری و...) ذکر شده است.
ابن ایاز کتابش را با پنج مقدمه آغاز کرده است: اقسام کلام و علامت‌های آن، انواع عوامل، معمولات، اعراب جمل و حروف و ادوات. پس از آن باب گسترده‌ای را برای مطارحه و تطبیق و مناقشه و تعلیل و تحلیل به دنبال آن آورده و عنوان «نتیجه» را بر آن اطلاق کرده است. این باب همراه است با ذکر یکصد شاهد شعری و تحلیل لغوی کامل و ذکر صوت و صرف و ترکیب نحوی و ارتباط آنها با دلالت و معنا، به همراه بیان نظرات نحویون بزرگ، موافق و مخالف. بررسی این اشعار با ذکر شواهد قرآنی، اقوال و شواهد شعری منتخب دیگری همراه است.[۳] او در رابطه با هر بیت پس از بررسی صرفی و نحوی الفاظ، در قالبی پرسش و پاسخ، سؤالاتی را با «فان قلت» یا «فان قیل» مطرح و با «اجبت» در مقام پاسخ برمی‌آید.
به ظن غالب «قواعد المطارحة» آخرین کتابی است که ابن ایاز نوشته است؛ چراکه در آن به همه کتب معروفش مانند: المتبع، الاسعافی فی مسائل الخلاف، المحصول و شرح التصریف ابن مالک ارجاع داده است. این به کتاب ارزش مضاعفی داده است، چراکه ابن ایاز خلاصه افکارش را در آن آورده است.[۴]
فهرست محتوا، آیات، قرائات قرآنی، احادیث و آثار، امثال و اقوال عرب، شواهد شعری رجزها، لغات، جماعات و قبائل، کتب، مصادر ومسائل و اصطلاحات در پایان کتاب آمده است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- أبوالهیجاء، یس؛ «مُصطلَحُ المطارحة أُصُولُهُ، وتَطَوُّرُهُ»، المجمع اللغة العربیة بدمشق، شعبان 1432، العدد 3، ص771 تا 794.