التمهيد في تخريج الفروع على الأصول: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ۱۴ مارس
جز
جایگزینی متن - 'موسس' به 'مؤسس'
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - 'موسس' به 'مؤسس')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
خط ۳۷: خط ۳۷:
وی سپس سؤالی را مبنی بر این مطرح می‌کند که آیا هر مسئله اصولی که در آن میان اصولیان اختلاف شده، باید اثری در فقه داشته باشد؟ و سپس به پاسخ آن می‌پردازد و در خلال پاسخ به عدم اثر عینی بسیاری از این قواعد، هم اشاره می‌کند و سؤال و جواب جدیدی را پیش می‌کشد<ref>ر.ک: همان، ص12-14</ref>.
وی سپس سؤالی را مبنی بر این مطرح می‌کند که آیا هر مسئله اصولی که در آن میان اصولیان اختلاف شده، باید اثری در فقه داشته باشد؟ و سپس به پاسخ آن می‌پردازد و در خلال پاسخ به عدم اثر عینی بسیاری از این قواعد، هم اشاره می‌کند و سؤال و جواب جدیدی را پیش می‌کشد<ref>ر.ک: همان، ص12-14</ref>.


سپس تعدادی از کتاب‌هایی را که توسط حنفیان نوشته شده و در آنها اصولی ذکر شده که دارای اثر در فروع هستند (نه اینکه در اصول یا فروع محض نوشته شده باشند)، ذکر می‌کند. این کتاب‌ها آثاری هستند که برای ابداء اثر اصول در فروع نوشته شده‌اند، بدون متعرض شدن قاعده اصولی از حیث صحت و فساد یا فرع فقهی از حیث رجحان و عدم آن. در واقع مطالب عرضه‌شده در این کتاب‌ها، فن خاصی هستند که جامع میان اصول و فروع از حیث اثرگذاری اصول در فروع می‌باشند و به یک میزان میان این دو علم، ارتباط برقرار می‌کنند. این کتاب‌ها به‌لحاظ ترتیب زمانی عبارتند از: «[[تأسيس النظر]]» [[دبوسی]] (متوفی 430)؛ «[[تخريج الفروع علی الأصول]]» [[زنجانی، محمود بن احمد|ابوالمناقب شهاب‌الدین محمود بن احمد زنجانی]] (متوفی 656ق)؛ «[[مفتاح الوصول إلی بناء الفروع علی الأصول]]» [[ابوعبدالله محمد بن احمد مالکی تلمسانی]] (متوفی 771ق)؛ «[[التمهيد في تخريج الفروع علی الأصول]]» [[اسنوی، عبدالرحیم بن حسن|جمال‌الدین عبدالرحیم بن حسن قرشی اسنوی شافعی]] (متوفی 772ق)؛ «[[كشف الفوائد من تمهيد القواعد]]» از یکی از عالمان شیعه؛ «[[الوصول إلی قواعد الأصول]]» [[محمد بن عبدالله تمرتاشی حنفی]] (1004ق)؛ «تخريج الفروع علی الأصول» از یکی از ائمه شافعی و «أثر الاختلاف في القواعد الأصولية في اختلاف الفقهاء» اثر دکتر مصطفی سعید الخن که در سال 1392ق/1972م، توسط موسسة الرسالة چاپ شده است. دکتر محمد حسن هیتو، پس از ذکر این 8 کتاب متذکر می‌شود که این مصنفات علی‌رغم دقت موضوع و اهمیتش، به‌خاطر کم بودن تعدادشان وافی به غرض نیستند؛ هرچند صورت واضحی از حیث موضوع به ما ارائه می‌دهند<ref>ر.ک: همان، ص15-17</ref>.
سپس تعدادی از کتاب‌هایی را که توسط حنفیان نوشته شده و در آنها اصولی ذکر شده که دارای اثر در فروع هستند (نه اینکه در اصول یا فروع محض نوشته شده باشند)، ذکر می‌کند. این کتاب‌ها آثاری هستند که برای ابداء اثر اصول در فروع نوشته شده‌اند، بدون متعرض شدن قاعده اصولی از حیث صحت و فساد یا فرع فقهی از حیث رجحان و عدم آن. در واقع مطالب عرضه‌شده در این کتاب‌ها، فن خاصی هستند که جامع میان اصول و فروع از حیث اثرگذاری اصول در فروع می‌باشند و به یک میزان میان این دو علم، ارتباط برقرار می‌کنند. این کتاب‌ها به‌لحاظ ترتیب زمانی عبارتند از: «[[تأسيس النظر]]» [[دبوسی]] (متوفی 430)؛ «[[تخريج الفروع علی الأصول]]» [[زنجانی، محمود بن احمد|ابوالمناقب شهاب‌الدین محمود بن احمد زنجانی]] (متوفی 656ق)؛ «[[مفتاح الوصول إلی بناء الفروع علی الأصول]]» [[ابوعبدالله محمد بن احمد مالکی تلمسانی]] (متوفی 771ق)؛ «[[التمهيد في تخريج الفروع علی الأصول]]» [[اسنوی، عبدالرحیم بن حسن|جمال‌الدین عبدالرحیم بن حسن قرشی اسنوی شافعی]] (متوفی 772ق)؛ «[[كشف الفوائد من تمهيد القواعد]]» از یکی از عالمان شیعه؛ «[[الوصول إلی قواعد الأصول]]» [[محمد بن عبدالله تمرتاشی حنفی]] (1004ق)؛ «تخريج الفروع علی الأصول» از یکی از ائمه شافعی و «أثر الاختلاف في القواعد الأصولية في اختلاف الفقهاء» اثر دکتر مصطفی سعید الخن که در سال 1392ق/1972م، توسط مؤسسة الرسالة چاپ شده است. دکتر محمد حسن هیتو، پس از ذکر این 8 کتاب متذکر می‌شود که این مصنفات علی‌رغم دقت موضوع و اهمیتش، به‌خاطر کم بودن تعدادشان وافی به غرض نیستند؛ هرچند صورت واضحی از حیث موضوع به ما ارائه می‌دهند<ref>ر.ک: همان، ص15-17</ref>.


تمهید [[اسنوی، عبدالرحیم بن حسن|اسنوی]] از اهم کتاب‌هایی شمرده می‌شود که در تخریج فروع بر اصول، نگاشته شده؛ زیرا او از ذکر هیچ قاعده اصولی فروگذار نکرده و سعی کرده برای هر اصلی یک فرع فقهی را ذکر کند؛ اما ضعفی که این کتاب دارد این است که این اصول تنها در اختلاف قواعد اصولی نزد جمهور یا به تعبیر بهتر، نزد شافعیه محصور شده و جز در موارد نادر، متعرض دیگر مذاهب نشده است. این در ‌حالی است که زنجانی در «تخريج الفروع علی الأصول» و ابن تلمسانی در «مفتاح الأصول» متعرض مذاهب مالک و ابوحنیفه و شافعی شده‌اند و آن دو کتاب از این لحاظ بر این کتاب برتری دارند<ref>ر.ک: همان، ص34</ref>.
تمهید [[اسنوی، عبدالرحیم بن حسن|اسنوی]] از اهم کتاب‌هایی شمرده می‌شود که در تخریج فروع بر اصول، نگاشته شده؛ زیرا او از ذکر هیچ قاعده اصولی فروگذار نکرده و سعی کرده برای هر اصلی یک فرع فقهی را ذکر کند؛ اما ضعفی که این کتاب دارد این است که این اصول تنها در اختلاف قواعد اصولی نزد جمهور یا به تعبیر بهتر، نزد شافعیه محصور شده و جز در موارد نادر، متعرض دیگر مذاهب نشده است. این در ‌حالی است که زنجانی در «تخريج الفروع علی الأصول» و ابن تلمسانی در «مفتاح الأصول» متعرض مذاهب مالک و ابوحنیفه و شافعی شده‌اند و آن دو کتاب از این لحاظ بر این کتاب برتری دارند<ref>ر.ک: همان، ص34</ref>.