المصالح المرسلة: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    بدون خلاصۀ ویرایش
    جز (جایگزینی متن - 'می نماید' به 'می‌نماید')
    برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
     
    (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    {{جعبه اطلاعات کتاب
    {{جعبه اطلاعات کتاب
    | تصویر =NUR56967J1.jpg
    | تصویر =NUR56967J1.jpg
    | عنوان =
    | عنوان =المصالح المرسلة
    | عنوان‌های دیگر =
    | عنوان‌های دیگر =
    |پدیدآورندگان  
    |پدیدآورندگان  
    | پدیدآوران =  
    | پدیدآوران = [[شنقیطی، محمدامین]] (نویسنده)
    [[]] (نویسنده)
    |زبان  
    |زبان  
    | زبان =
    | زبان =عربی
    | کد کنگره =‏
    | کد کنگره =‏
    | موضوع =
    | موضوع =
    |ناشر  
    |ناشر  
    | ناشر =  
    | ناشر = الجامعة الإسلامية
    | مکان نشر =
    | مکان نشر =عربستان - مدينه منوره
    | سال نشر =  
    | سال نشر = 1410ق. 


    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE56967AUTOMATIONCODE
    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE56967AUTOMATIONCODE
    | چاپ =
    | چاپ =چاپ يکم
    | شابک =
    | شابک =
    | تعداد جلد =
    | تعداد جلد =1
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =56967
    | کتابخوان همراه نور =
    | کتابخوان همراه نور =
    | کد پدیدآور =
    | کد پدیدآور =03525
    | پس از =
    | پس از =
    | پیش از =
    | پیش از =
    }}
    }}
       
       
    '''المصالح المرسلة،''' رساله‌ای است مختصر به زبان عربی از [[شنقیطی، محمدامین|محمدامین شنقیطی]]، پیرامون یکی از ادله احکام شرعی در نزد فرقه‌هایی از اهل سنت.


    '''المصالح المرسلة،''' رساله‌ای است مختصر از محمد امین شنقیطی، که حاصل سخنرانی‌ وی در سال 1390ق، در دانشگاه اسلامی مدینه منوره است.
    [[شنقیطی، محمدامین|شنقیطی]] اصل مطالب این رساله را بر شاگرد خویش، [[عطیه محمد سالم]] املا نموده و وی آن را به نیابت از استاد در مراسمی در سال 1390ق، در دانشگاه اسلامی مدینه منوره القا نموده است<ref>ر.ک: انتهای کتاب، ص26</ref>.


    مصالح مرسله، از مصادری است که نزد بعضی از مذاهب اهل سنت برای استنباط احکام شرعی پذیرفته شده و شنقیطی معتقد است مصالح مرسله، مصلحتی است که برای اعتبار یا الغای آن، دلیل خاصی از شرع نیامده باشد<ref>ر.ک: متن کتاب، ص9</ref>.
    این رساله با وجود حجم اندکش، موضوع مصالح مرسله را به‌صورت مستقل و مستوفا تبیین نموده و نظرات مختلف را در مورد اعتبار یا عدم اعتبار آن بررسی کرده است. برای کسانی که مشتاقند از بحث اصولی مصالح مرسله بدان‌گونه که مورد نظر اهل سنت است آگاه شوند، این کتاب بسیار راه‌گشاست، هم به جهت اختصار، هم به جهت نظم و ترتیب و هم به جهت روان بودن عبارات آن.


    از جمله نکات مهم در کتاب، بررسی نظر امام مالک درباره مصالح مرسله است. در بخشی از کتاب، به این موضوع اشاره شده است که امام مالک گفته است «من یک سوم امت را می‌کشم تا دو سوم باقی مانده اصلاح شود» اما شنقیطی می‌گوید: این قول غیر صحیح است، نه امام مالک آن را گفته است و نه هیچکدام از شاگردانش آن را از او نقل کرده‌اند و این که گفته می‌‍شود بنابر قول امام مالک، کتک زدن و شکنجه متهم به قتل و یا سرقت به خاطر مصلحت اقرار، جایز است، درست نیست<ref>همان، ص10</ref>.
    مصالحی که محور تشریع آسمانی است بر سه‌گونه است:


    از جمله مواردی که وی به عنوان نمونه برای مصالح مرسله ذکر کرده است، عبارتند از: تعیین شورای شش نفره از طرف عمر، خراب کردن خانه‌های اطراف مسجدالنبی به دستور عثمان به دلیل توسعه مسجد، خریداری منزل صفوان بن امیه و قرار دادن آن به عنوان زندان برای معاقبه مجرمین توسط عمر<ref>همان، ص11- 12</ref>.
    الف)- ضروریات یا دفع مفاسد؛


    یکی از ویژگی‌های کتاب این است که نویسنده در آن، به بررسی آراء علمای مختلفی همچون ابن سبکی در «جمع الجوامع»، امام الحرمین، صاحب «ضیاء اللامع» و قاضی ابوبکر در حجیت یا عدم حجیت عمل به مصالح مرسله پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص13</ref>
    ب)- حاجیات یا جلب مصالح؛


    نکته مهم قابل اشاره در کتاب، آن است که قوافی در «شرح المحصول» گفته است که اعتقاد به حجیت مصالح مرسله، از خصایص مذهب مالکی است اما شنقیطی آن را نپذیرفته و معقتد است تمام مذاهب به اقتضای مصلحت مرسله عمل می‌کنند، هرچند در کتاب های اصول بعضی مذاهب، مصالح مرسله را حجت و دلیل ندانسته‌اند<ref>ر.ک: همان، ص14</ref>.
    ج)- تحسینیات و تتمیمیات یا جری بر مکارم اخلاق و احسن عادات.
     
    هرکدام از این سه‌تا گاه مرسله‌اند و گاه غیر مرسله.
     
    وصف از جهت وصفیت، یکی از سه حال زیر را دارد:
     
    - مشروط شدن حکم به آن، متضمن یکی از سه مصلحت مذکور است؛
     
    - متضمن هیچ مصلحتی نیست، نه بالذات نه بالتبع؛
     
    - بالذات متضمن مصلحت نیست، ولی بالتبع هست.
     
    وصف در صورت اول، «مناسب» خوانده می‌شود، در صورت دوم «ردی» و در صورت سوم «شبهی».
     
    مصلحتی که وصف «مناسب» متضمن آن است، دارای سه حالت است:
     
    - دلیل خاص شرعی بر اعتبار آن وصف و عدم اهدار آن دلالت می‌کند؛
     
    - دلیل خاص بر اهدار و عدم اعتبار آن دلالت می‌نماید؛
     
    - نه دلیل خاصی بر اعتبار آن دلالت می‌کند و نه بر اهدار آن.
     
    سومی، مصلحت مرسله خوانده می‌شود<ref>ر.ک: متن کتاب، ص6-9</ref>.
     
    چنان‌که در عبارات فوق مشاهده می‌کنید جناب شنقیطی با چند تقسیم‌بندی منظم و ساده، موضوع بحث را به‌خوبی تحریر و تقریر می‌کند و تعریفی روشن از آن ارائه می‌نماید.  


    ==پانویس ==
    ==پانویس ==
    خط ۴۳: خط ۶۷:


    ==منابع مقاله==
    ==منابع مقاله==
    مقدمه و متن کتاب.
    متن کتاب.


    ==وابسته‌ها==
    ==وابسته‌ها==
    خط ۵۰: خط ۷۴:


    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:مقالات فاقد جدول]]
    [[رده:مقالات اردیبهشت 01 مکرمی]]
    [[رده:مقالات اردیبهشت 01 مکرمی]]
    [[رده:مقالات بازبینی نشده1]]
    [[رده:مقالات بازبینی شده تیر 01]]
    [[رده:مقالات بازبینی نشده2]]
    [[رده:مقالات بازبینی شده2 تیر 1401]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۲ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۱۸

    المصالح المرسلة
    المصالح المرسلة
    پدیدآورانشنقیطی، محمدامین (نویسنده)
    ناشرالجامعة الإسلامية
    مکان نشرعربستان - مدينه منوره
    سال نشر1410ق.
    چاپچاپ يکم
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    المصالح المرسلة، رساله‌ای است مختصر به زبان عربی از محمدامین شنقیطی، پیرامون یکی از ادله احکام شرعی در نزد فرقه‌هایی از اهل سنت.

    شنقیطی اصل مطالب این رساله را بر شاگرد خویش، عطیه محمد سالم املا نموده و وی آن را به نیابت از استاد در مراسمی در سال 1390ق، در دانشگاه اسلامی مدینه منوره القا نموده است[۱].

    این رساله با وجود حجم اندکش، موضوع مصالح مرسله را به‌صورت مستقل و مستوفا تبیین نموده و نظرات مختلف را در مورد اعتبار یا عدم اعتبار آن بررسی کرده است. برای کسانی که مشتاقند از بحث اصولی مصالح مرسله بدان‌گونه که مورد نظر اهل سنت است آگاه شوند، این کتاب بسیار راه‌گشاست، هم به جهت اختصار، هم به جهت نظم و ترتیب و هم به جهت روان بودن عبارات آن.

    مصالحی که محور تشریع آسمانی است بر سه‌گونه است:

    الف)- ضروریات یا دفع مفاسد؛

    ب)- حاجیات یا جلب مصالح؛

    ج)- تحسینیات و تتمیمیات یا جری بر مکارم اخلاق و احسن عادات.

    هرکدام از این سه‌تا گاه مرسله‌اند و گاه غیر مرسله.

    وصف از جهت وصفیت، یکی از سه حال زیر را دارد:

    - مشروط شدن حکم به آن، متضمن یکی از سه مصلحت مذکور است؛

    - متضمن هیچ مصلحتی نیست، نه بالذات نه بالتبع؛

    - بالذات متضمن مصلحت نیست، ولی بالتبع هست.

    وصف در صورت اول، «مناسب» خوانده می‌شود، در صورت دوم «ردی» و در صورت سوم «شبهی».

    مصلحتی که وصف «مناسب» متضمن آن است، دارای سه حالت است:

    - دلیل خاص شرعی بر اعتبار آن وصف و عدم اهدار آن دلالت می‌کند؛

    - دلیل خاص بر اهدار و عدم اعتبار آن دلالت می‌نماید؛

    - نه دلیل خاصی بر اعتبار آن دلالت می‌کند و نه بر اهدار آن.

    سومی، مصلحت مرسله خوانده می‌شود[۲].

    چنان‌که در عبارات فوق مشاهده می‌کنید جناب شنقیطی با چند تقسیم‌بندی منظم و ساده، موضوع بحث را به‌خوبی تحریر و تقریر می‌کند و تعریفی روشن از آن ارائه می‌نماید.

    پانویس

    1. ر.ک: انتهای کتاب، ص26
    2. ر.ک: متن کتاب، ص6-9

    منابع مقاله

    متن کتاب.

    وابسته‌ها