غاية الوصول في شرح لب الأصول: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'زبان =عربي ' به 'زبان =عربی ') |
||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
|پدیدآورندگان | |پدیدآورندگان | ||
| پدیدآوران =[[سبکی، عبدالوهاب بن علی]] (نویسنده) | | پدیدآوران =[[سبکی، عبدالوهاب بن علی]] (نویسنده) | ||
[[جوهری، محمد]] (محشی) | |||
[[انصاری، زکریا بن محمد]] (شارح) | [[انصاری، زکریا بن محمد]] (شارح) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =/س2 ج8022 / 156 BP | | کد کنگره =/س2 ج8022 / 156 BP | ||
| موضوع =سبکي، عبدالوهاب بن علي. | | موضوع =سبکي، عبدالوهاب بن علي. | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۳: | ||
| شابک = | | شابک = | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =56921 | ||
| کتابخوان همراه نور = | | کتابخوان همراه نور = | ||
| کد پدیدآور =03849 | | کد پدیدآور =03849 | ||
| خط ۳۸: | خط ۴۰: | ||
}} | }} | ||
'''غاية الوصول في شرح لب الأصول'''، کتابی است در شرح «لب الأصول» که هر دو از آثار ابویحیی زکریا انصاری شافعی (متوفی 910ق) می‌باشد. | '''غاية الوصول في شرح لب الأصول'''، کتابی است در شرح «لب الأصول» که هر دو از آثار [[انصاری، زکریا بن محمد|ابویحیی زکریا انصاری شافعی]] (متوفی 910ق) می‌باشد. «[[لب الأصول]]» نیز خود تلخیصی است از کتاب «[[جمع الجوامع في أصول الفقه]]» [[سبکی، عبدالوهاب بن علی|امام تاج‌الدین سبکی]] (متوفی 771ق). | ||
در نوشتار حاضر، ابتدا، به‌صورت خلاصه و مختصر، به معرفی و بیان برخی از خصوصیات و ویژگی‌های متن اصلی پرداخته شده و سپس تلخیص و شرح آن، معرفی شده است. | در نوشتار حاضر، ابتدا، به‌صورت خلاصه و مختصر، به معرفی و بیان برخی از خصوصیات و ویژگی‌های متن اصلی پرداخته شده و سپس تلخیص و شرح آن، معرفی شده است. | ||
==متن== | ==متن== | ||
«جمع الجوامع» سبکی، از مهم‌ترین کتاب‌های اصولی اهل سنت است که به نوشته مؤلف آن در مقدمه، برگزیده دو کتاب اصولی است: یکی شرح او بر مختصر «المنتهی» اثر ابن حاجب ( | «جمع الجوامع» [[سبکی، عبدالوهاب بن علی|سبکی]]، از مهم‌ترین کتاب‌های اصولی اهل سنت است که به نوشته مؤلف آن در مقدمه، برگزیده دو کتاب اصولی است: یکی شرح او بر مختصر «المنتهی» اثر [[ابن حاجب، عثمان بن عمر|ابن حاجب]] («[[رفع الحاجب عن مختصر ابن الحاجب|رفع الحاجب عن مختصر ابن الحاجب]]») و دیگری شرح مشترک او و پدرش، [[تقی‌الدین سبکی]]، بر «منهاج الوصول» [[بیضاوی، عبدالله بن عمر|بیضاوی]] («الإبهاج»)؛ البته، بنا به گفته برخی و نیز خود [[سبکی، عبدالوهاب بن علی|سبکی]]، وی برخی آرای کلامی و اصولی را نخستین بار در این کتاب مطرح کرده است. او در مقدمه «جمع الجوامع»، این کتاب را چکیده مباحث یک‌صد منبع پیش از آن شمرده است<ref>ر.ک: مرقاتی، سید طه</ref>. | ||
==ساختار و محتوای متن== | ==ساختار و محتوای متن== | ||
| خط ۴۹: | خط ۵۱: | ||
===اهمیت متن=== | ===اهمیت متن=== | ||
جایگاه علمی سبکی و ویژگی‌ها و مزایای «جمع الجوامع»، مانند ساختار و محتوای غنی و ایجاز و اختصار، استفاده از تعابیر روشن و دقیق، پرهیز از مباحث جدلی و اختلاف‌برانگیز و جامعیت، موجب توجه ویژه علمای متأخر به آن شده است، تا آنجا که این کتاب یکی از منابع اصلی پنج‌گانه در اصول فقه اهل سنت بشمار می‌رود و تا سال‌های اخیر در حوزه‌های علوم دینی اهل سنت، مانند «جامع الازهر»، کتاب درسی مهمی محسوب می‌شده است. بر این اساس، شروح متعددی بر آن نگاشته شده که از مهم‌ترین آنها، عبارت است از شرح بدرالدین محمد زَرکشی (متوفی ۷۹۴ق)، به نام | جایگاه علمی [[سبکی، عبدالوهاب بن علی|سبکی]] و ویژگی‌ها و مزایای «جمع الجوامع»، مانند ساختار و محتوای غنی و ایجاز و اختصار، استفاده از تعابیر روشن و دقیق، پرهیز از مباحث جدلی و اختلاف‌برانگیز و جامعیت، موجب توجه ویژه علمای متأخر به آن شده است، تا آنجا که این کتاب یکی از منابع اصلی پنج‌گانه در اصول فقه اهل سنت بشمار می‌رود و تا سال‌های اخیر در حوزه‌های علوم دینی اهل سنت، مانند «جامع الازهر»، کتاب درسی مهمی محسوب می‌شده است. بر این اساس، شروح متعددی بر آن نگاشته شده که از مهم‌ترین آنها، عبارت است از شرح [[زرکشی، محمد بن عبدالله|بدرالدین محمد زَرکشی]] (متوفی ۷۹۴ق)، به نام «[[تشنيف المسامع بجمع الجوامع لتاج‌الدين السبكي|تشنيف المسامع بجمعِ الجوامع]]» که از قدیم‌ترین شروح است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
==تلخیص و شرح== | ==تلخیص و شرح== | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۹: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# مقدمه و متن کتاب. | # مقدمه و متن کتاب. | ||
# مرقاتی، سید طه، «دانشنامه جهان اسلام»، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دائرةالمعارف | # [https://rch.ac.ir/article/Details/9899 مرقاتی، سید طه، «دانشنامه جهان اسلام»، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی] | ||
# | # [https://ebook.univeyes.com/47521/ بی‌نام، برگرفته از سایت «مكتبة الجامعة»، دوشنبه 25 مرداد 1400] | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده: | |||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | |||
[[رده:فقه و اصول]] | |||
[[رده:اصول فقه (آثارکلی)]] | |||
[[رده:اصول فقه اهل سنت]] | |||
[[رده:آذر(1400)]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۵ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۲۳:۵۳
| غاية الوصول في شرح لب الأصول | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سبکی، عبدالوهاب بن علی (نویسنده)
جوهری، محمد (محشی) انصاری، زکریا بن محمد (شارح) |
| عنوان‌های دیگر | لب الأصول. شرح
کتاب غاية الوصول في شرح لب الأصول جمع الجوامع. برگزيده. شرح لب الأصول |
| ناشر | دارالكتب العربية الكبرى |
| مکان نشر | مصر |
| سال نشر | [--13] |
| چاپ | چاپ اول |
| موضوع | سبکي، عبدالوهاب بن علي.
جمع الجوامع في اصول الفقه - نقد و تفسير اصول فقه اهل سنت - قرن 8 ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /س2 ج8022 / 156 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
غاية الوصول في شرح لب الأصول، کتابی است در شرح «لب الأصول» که هر دو از آثار ابویحیی زکریا انصاری شافعی (متوفی 910ق) می‌باشد. «لب الأصول» نیز خود تلخیصی است از کتاب «جمع الجوامع في أصول الفقه» امام تاج‌الدین سبکی (متوفی 771ق).
در نوشتار حاضر، ابتدا، به‌صورت خلاصه و مختصر، به معرفی و بیان برخی از خصوصیات و ویژگی‌های متن اصلی پرداخته شده و سپس تلخیص و شرح آن، معرفی شده است.
متن
«جمع الجوامع» سبکی، از مهم‌ترین کتاب‌های اصولی اهل سنت است که به نوشته مؤلف آن در مقدمه، برگزیده دو کتاب اصولی است: یکی شرح او بر مختصر «المنتهی» اثر ابن حاجب («رفع الحاجب عن مختصر ابن الحاجب») و دیگری شرح مشترک او و پدرش، تقی‌الدین سبکی، بر «منهاج الوصول» بیضاوی («الإبهاج»)؛ البته، بنا به گفته برخی و نیز خود سبکی، وی برخی آرای کلامی و اصولی را نخستین بار در این کتاب مطرح کرده است. او در مقدمه «جمع الجوامع»، این کتاب را چکیده مباحث یک‌صد منبع پیش از آن شمرده است[۱].
ساختار و محتوای متن
«جمع الجوامع» در چند مقدمه و هفت بخش اصلی تدوین شده است. مقدمه‌ها مشتملند بر کلیاتی که غالبا از مبادی کلامی علم اصول است و آگاهی از آنها برای درک علم اصول ضروری بشمار می‌رود، مانند تعریف علم فقه و اصول فقه، اقسام تکلیف، اقسام واجب و شروط تحقق تکلیف. عناوین بخش‌های اصلی کتاب عبارتند از: کتاب (قرآن) و مباحث اقوال (الفاظ)، سنت، اجماع، قیاس، استدلال، تعادل و تراجیح و اجتهاد؛ ازاین‌رو، این کتاب، همچنان‌که مؤلف در مقدمه و اثر دیگر خود، «طبقات الشافعية الكبری»، تصریح کرده است، یک منبع اصولی صرف نیست و مباحث کلامی بسیاری را نیز در بر دارد[۲].
اهمیت متن
جایگاه علمی سبکی و ویژگی‌ها و مزایای «جمع الجوامع»، مانند ساختار و محتوای غنی و ایجاز و اختصار، استفاده از تعابیر روشن و دقیق، پرهیز از مباحث جدلی و اختلاف‌برانگیز و جامعیت، موجب توجه ویژه علمای متأخر به آن شده است، تا آنجا که این کتاب یکی از منابع اصلی پنج‌گانه در اصول فقه اهل سنت بشمار می‌رود و تا سال‌های اخیر در حوزه‌های علوم دینی اهل سنت، مانند «جامع الازهر»، کتاب درسی مهمی محسوب می‌شده است. بر این اساس، شروح متعددی بر آن نگاشته شده که از مهم‌ترین آنها، عبارت است از شرح بدرالدین محمد زَرکشی (متوفی ۷۹۴ق)، به نام «تشنيف المسامع بجمعِ الجوامع» که از قدیم‌ترین شروح است[۳].
تلخیص و شرح
این تلخیص و شرح، برای دانشجویان علوم اسلامی به‌طور عام و دانشجویان و دانش‌پژوهان علم اصول فقه به‌صورت خاص، دارای اهمیت ویژه‌ای است؛ زیرا این اثر، با بسیاری از فروع علوم اسلامی، از جمله سیره نبوی(ص)، احادیث شریف، اصول تفسیر و سایر رشته‌های فقهی، در ارتباط می‌باشد[۴].
روش شرح، به‌صورت مزجی می‌باشد؛ بدین صورت که قسمت‌هایی از متن تلخیص، درون پرانتز قرار گرفته و در ادامه، به‌صورت منسجم و پیوسته، به تشریح و توضیح آن، پرداخته شده است، به‌طوری‌که در صورت حذف پرانتز، خللی به متن وارد نمی‌شود.
کتاب، با مقدمه کوتاهی از نویسنده در اشاره به نام و موضوع آن، آغاز و مطالب در قالب هفت کتاب به شرح ذیل، مباحث مربوط به هریک، سامان‌دهی شده است:
- حجیت کتاب: که در آن، به مباحثی همچون منطوق و مفهوم[۵]، حروف[۶]، امر[۷]، عام و خاص[۸]، مطلق و مقید[۹]، مجمل[۱۰]، بیان[۱۱] و نسخ[۱۲].
- سنت: در این قسمت، به مباحث مربوط به اخبار، از جمله خبر متواتر و واحد، پرداخته شده است[۱۳].
- اجماع[۱۴].
- قیاس: در این قسمت، اشکالات واردشده بر قیاس نیز مورد بحث قرار گرفته است[۱۵].
- استدلال[۱۶].
- تعادل و تراجیح[۱۷].
- اجتهاد و تقلید[۱۸].
در پایان کتاب، مبحثی تحت عنوان «خاتمه» مطرح گردیده که در آن، به اهمیت معرفت و شناخت خداوند تعالی اشاره گردیده و این معرفت، اولین واجب از میان واجبات، دانسته شده است[۱۹].
وضعیت کتاب
در پایین صفحات کتاب، حواشی شیخ محمد جوهری، در توضیح و شرح برخی از مطالب، آورده شده است.
فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده است.
پانویس
- ↑ ر.ک: مرقاتی، سید طه
- ↑ ر.ک: همان
- ↑ ر.ک: همان
- ↑ ر.ک: بی‌نام
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ص37
- ↑ ر.ک: همان، ص55
- ↑ ر.ک: همان، ص66
- ↑ ر.ک: همان، ص72-78
- ↑ ر.ک: همان، ص85
- ↑ ر.ک: همان، ص88
- ↑ ر.ک: همان، ص89
- ↑ ر.ک: همان، ص91
- ↑ ر.ک: همان، ص97
- ↑ ر.ک: همان، ص112
- ↑ ر.ک: همان، ص115-133
- ↑ ر.ک: همان، ص144
- ↑ ر.ک: همان، ص148
- ↑ ر.ک: همان، ص155
- ↑ ر.ک: همان، ص173
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- مرقاتی، سید طه، «دانشنامه جهان اسلام»، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی
- بی‌نام، برگرفته از سایت «مكتبة الجامعة»، دوشنبه 25 مرداد 1400