نرمافزار دانشنامه علوم قرآن (مشکاة الأنوار 2): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'دانشنامه (ابهام زدایی)' به 'دانشنامه (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۱۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات نرم افزار | {{جعبه اطلاعات نرم افزار | ||
|تصویر= | |تصویر=NURMeshkat2J1.jpg | ||
|عنوان=دانشنامه علوم قرآن ( | |عنوان=دانشنامه علوم قرآن (مشکاةالأنوار2) | ||
|نسخه= نسخه 2 | |نسخه= نسخه 2 | ||
|نام عربی نرم افزار= | |نام عربی نرم افزار= موسوعة علوم القرآن، مشکاة الأنوار 2 | ||
|نام لاتین نرم افزار= | |نام لاتین نرم افزار= Mishkat al-Anwar | ||
|مخاطب نرم افزار= طلاب، | |مخاطب نرم افزار= طلاب، دانشجویان، اساتید، پژوهشگران علوم و معارف اسلامی | ||
|تولید کننده= مرکز تحقیقات کامپیوترى علوم اسلامى (نور) | |تولید کننده= مرکز تحقیقات کامپیوترى علوم اسلامى (نور) | ||
|کشور تولید کننده= ایران | |کشور تولید کننده= ایران | ||
|زبان واسط کاربری=فارسی، عربی، انگلیسی | |زبان واسط کاربری=فارسی، عربی، انگلیسی | ||
|زبان منابع= | |زبان منابع= عربی، فارسی و انگلیسی | ||
|تعداد کتابهای نرم افزار=681 عنوان کتاب در 903 جلد | |تعداد کتابهای نرم افزار=681 عنوان کتاب در 903 جلد | ||
|سیستم عامل مورد نیاز= ویندوز | |سیستم عامل مورد نیاز= ویندوز | ||
|شماره شناسنامه نرم افزار= | |شماره شناسنامه نرم افزار= 8-02202-061887 | ||
|وبگاه رسمی= [https://www.noorsoft.org/fa/software/View/15821/%D9%86%D8%B1%D9%85-%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 | |وبگاه رسمی= [https://www.noorsoft.org/fa/software/View/15821/%D9%86%D8%B1%D9%85-%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 پایگاه نورسافت] | ||
|وبگاه خرید نرم افزار= [https://www.noorshop.ir/fa/product/15821/%D9%86%D8%B1%D9%85-%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-(%D9%85%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1-2) https:// | |وبگاه خرید نرم افزار= [https://www.noorshop.ir/fa/product/15821/%D9%86%D8%B1%D9%85-%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-(%D9%85%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1-2)پایگاه نورشاپ] | ||
|اجرای آنلاین نرم افزار (در ابر نور)= [https://abrenoor.ir/fa/app/abrenoor_mishkat2 پیشخوان برخط نرم افزارهای نور] | |||
}} | }} | ||
'''دانشنامه علوم قرآن ( | {{کاربردهای دیگر|دانشنامه (ابهام‌زدایی)}} | ||
'''نرمافزار دانشنامه علوم قرآن (مشکاةالأنوار2)''' قسمت کتابخانه این نرمافزار با حدود 681 عنوان کتاب در بیش از 900 جلد از مهمترین منابع علوم قرآن به دو زبان فارسی و عربی به قلم قرآن‌پژوهان شیعی و سنی و مسیحی در گستره زمانی از قرن نخست تا زمان معاصر با امکانات پژوهشی و جستجوی ساده و پیشرفته ارائه گردیده است. | |||
= | =اهداف و ضرورت = | ||
گردآوری مهمترین منابع دربردارنده مباحث علوم قرآنی و استخراج و دستهبندی مباحث و اصطلاحات علوم قرآنی موجود در آن منابع برای سهولت کار قرآن‌پژوهان از مهمترین اهداف این طرح است. پژوهشگران حوزه علوم قرآنی با استفاده از این نرمافزار بهآسانی میتوانند به جستجو در مباحث و موضوعات علوم قرآنی بپردازند و مباحث دلخواه را در منابع مورد نظر مطالعه، مقایسه و بررسی کنند. | |||
=مخاطبان = | |||
پژوهشگران حوزه علوم قرآنی اعم از طلاب، دانشجویان رشتههای قرآنی، استادان این رشته و همه قرآن‌پژوهان از مخاطبان و کاربران این نرمافزار خواهند بود. | |||
== | =شیوه پژوهشی = | ||
پژوهش در این نرمافزار به این شیوه بوده است که پس از بررسی و تعیین 22 موضوع اصلی، مهمترین کتاب‌ها و منابع مربوط به هر موضوع تهیه شده و پژوهشگران و متخصصان گروه قرآن با مطالعه و بررسی دقیق و غالبا چندباره منابع به استخراج اصطلاحات هر موضوع و علامتگذاری آن پرداخته‌اند و اتصال متن اصلی به اصطلاحات انجام شده است. پس از آن با تحقیق و بررسی اصطلاحنامههای علوم قرآن برای هر مبحث درختوارهای مستقل ساخته شده است و تلاش شده است که درختوارهها با هم هماهنگ باشند تا کاربر با مرور آنها احساس اختلاف و تفاوت فاحش ننماید. در نتیجه، کاربر با انتخاب هر اصطلاح، به فهرستی از تعاریف و توضیحات درباره آن اصطلاح که از منابع مختلف استخراج شده است دست مییابد و با گزینش هریک از تعاریف، متن اصلی حاوی آن تعریف و توضیح عنوان نمایش داده میشود. | |||
= | =تعریف = | ||
دانشنامه علوم قرآن، نرمافزاری است که از چند بخش کتابخانه، نمایش، جستجو، علوم قرآنی و طبقات مفسران تشکیل میشود. در کتابخانه مهمترین منابع علوم قرآن ارائه شده است. در برگه علوم قرآن، 22 مبحث از مباحث مهم با ساختار درختی به متون مرتبط اتصال یافته است. در کارتابل طبقات مفسران زندگینامه مفسران با شرح حال علمی و تفسیری آنان از کتب طبقات مفسران و کتابهای تاریخ تفسیر و مفسران استخراج گردیده‌است. | |||
= | =کتابخانه= | ||
قسمت کتابخانه با حدود 681 عنوان کتاب در بیش از 900 جلد از مهمترین منابع علوم قرآن به دو زبان فارسی و عربی به قلم قرآن‌پژوهان شیعی و سنی و مسیحی در گستره زمانی از قرن نخست تا زمان معاصر با امکانات پژوهشی و جستجوی ساده و پیشرفته ارائه گردیده است. | |||
= | =علوم قرآنی= | ||
در بخش علوم قرآنی مهمترین مباحث و اصطلاحات علوم قرآنی در قالب 22 موضوع کلی و بیش از 3000 موضوع فرعی در پیوند با متن 303 عنوان از منابع مهم این حوزه ارائه شده است. کاربران با انتخاب هریک از موضوعهای کلی و سپس انتخاب هریک از مباحث فرعی، به فهرستی از کتابهای حاوی توضیح و تفصیل آن موضوع و متن مربوط به آن بحث، دسترسی خواهند داشت. | |||
همان گونه که می‌دانیم مباحث علوم قرآن بیش از این تعداد است. ما در این برهه 22 علم از علوم قرآن را بهعنوان مهمترین، انتخاب کرده و مورد پژوهش قرار دادیم. طبیعی است اگر توفیقی از جانب حق‌تعالی نصیبمان شد در نسخههای آینده سایر مباحث را نیز پژوهش کرده و به این برنامه اضافه خواهیم کرد. | |||
از طرفی در این مرحله، اهتمام ما به متون مستقل علوم قرآن معطوف بود و از مباحث مهم علوم قرآن در تفاسیر، بهویژه تفاسیر مفسران شیعی صرف نظر کردیم. تحقق این پژوهش نیز آروزی قلبی ماست که منوط به توفیق و طول عمر است. | |||
=دامنه محتوایی = | |||
==الف)- دامنه مباحث و موضوعات== | |||
دانشنامه علوم قرآن، از میان همه مباحث و موضوعات علوم قرآنی که در منابع مختلف آمده است، 22 مبحث مهم و ذیل این مباحث، حدود 3000 اصطلاح را ارائه میکند. در گامهای پسین و در نسخههای آتی، دامنه موضوعات و مباحث گسترش خواهد یافت. عناوین موضوعات اصلی و تعداد اصطلاحاتی که ذیل هر موضوع آمده است در جدول زیر نمایش داده میشود. | |||
دانشنامه علوم قرآن، از میان همه مباحث و موضوعات علوم قرآنی که در منابع مختلف آمده است، 22 مبحث مهم و ذیل این مباحث، حدود 3000 اصطلاح را ارائه میکند. در گامهای پسین و در | |||
فهرست مباحث اصلی و تعداد اصطلاحات ذیل هر مبحث | فهرست مباحث اصلی و تعداد اصطلاحات ذیل هر مبحث | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۱: | ||
#تعداد کل ارجاعات به متن منابع 33825 | #تعداد کل ارجاعات به متن منابع 33825 | ||
==ب)- دامنه منابع == | |||
303 عنوان کتاب در فراهم آمدن دانشنامه علوم قرآن، دستمایه پژوهشگران بوده است؛ یعنی پژوهشگرانی که در تولید این دانشنامه همکاری داشتهاند، هریک از 22 مبحث اصلی علوم قرآنی و 3000 اصطلاح را در متن 303 کتاب بررسی، استخراج و دستهبندی کردهاند. | |||
===آمار منابع مباحث=== | |||
تعداد کل منابع مورد استناد در ارائه مباحث 303 عنوان | تعداد کل منابع مورد استناد در ارائه مباحث 303 عنوان | ||
تعداد دفعات استناد و پیوند به منابع 66346 | تعداد دفعات استناد و پیوند به منابع 66346 | ||
==ج)- دامنه زبان == | |||
منابع موجود در دانشنامه شامل | منابع موجود در دانشنامه شامل کتابهایی به دو زبان عربی و فارسی است. | ||
=فهرست اصطلاحات= | |||
ارائه فهرست مباحث | ارائه فهرست مباحث بیستودوگانه و 3000 اصطلاح مرتبط با آن، با امکان نمایش و جستجوهای متنوع. | ||
=آیات مباحث= | |||
در ارائه هریک از مباحث علوم قرآنی، آیاتی که در آن بحث مورد استناد قرار گرفته است، | در ارائه هریک از مباحث علوم قرآنی، آیاتی که در آن بحث مورد استناد قرار گرفته است، بهطور جداگانه فهرست میشود. | ||
آمار آیات مباحث | آمار آیات مباحث | ||
تعداد کل آیات مورد استناد در مباحث 5117 | تعداد کل آیات مورد استناد در مباحث 5117 | ||
تعداد دفعات استناد به آیات 58354 | تعداد دفعات استناد به آیات 58354 | ||
=اعلام قرآن‌پژوهان = | |||
در ارائه مباحث علوم قرآنی، همچنین فهرستی از | در ارائه مباحث علوم قرآنی، همچنین فهرستی از قرآن‌پژوهان و مفسرانی که در متن مربوط به هریک از اصطلاحات به آنها استناد شده است ارائه میشود. | ||
آمار اعلام | آمار اعلام قرآن‌پژوهان | ||
تعداد اعلام موجود در مباحث 1579 | تعداد اعلام موجود در مباحث 1579 | ||
تعداد دفعات استناد به اعلام 19440 | تعداد دفعات استناد به اعلام 19440 | ||
=طبقات مفسران= | |||
یکی از امکانات دانشنامه علوم قرآن، ارائه اطلاعات | یکی از امکانات دانشنامه علوم قرآن، ارائه اطلاعات دستهبندیشده و نسبتا کامل مفسران با عنوان «طبقات مفسران» است. در بخش طبقات مفسران، اطلاعات حدود 2000 مفسر ارائه شده است. اطلاعات مربوط به هریک از مفسران، مطابق الگوی ارائهشده از منابع مهمی چون طبقات المفسرین سیوطی، طبقات المفسرین داودی، طبقات المفسرین ادنهوی، و طبقات مفسران شیعه بخشایشی، استخراج گردیده است. بیوگرافی مفسران در قالب 35 نمایه تنظیم شده که برای برخی از مفسران همه اطلاعات موجود است و برای برخی دیگر تنها شماری از اطلاعات که در منابع موجود بوده است، ارائه میشود. این اطلاعات از 165 منبع تفسیری و علوم قرآنی اقتباس شده است. 35 نمایه مذکور در بیش از 42000 اتصال همراه با چکیده از دیگر ویژگیهای قسمت طبقات مفسران بشمار میآید. | ||
==آمار بخش طبقات مفسران== | |||
#تعداد مفسران 1924 | #تعداد مفسران 1924 | ||
#تعداد ارجاعات به متن منابع 32521 | #تعداد ارجاعات به متن منابع 32521 | ||
#تعداد منابع 165 | #تعداد منابع 165 | ||
= | =نمایهها= | ||
فهرست | فهرست نمایههای طبقات مفسران در ذیل ارائه خواهد شد. | ||
#نام، کنیه، لقب، نسبت 6. محل وفات 11. شاگردان 16.مذهب فقهی 21. فعالیت اجتماعی 26. مذهب تفسیری 31. روایت مفسر 36. نگاه دیگران | #نام، کنیه، لقب، نسبت 6. محل وفات 11. شاگردان 16.مذهب فقهی 21. فعالیت اجتماعی 26. مذهب تفسیری 31. روایت مفسر 36. نگاه دیگران | ||
#تاریخ ولادت 7. مدت عمر 12. آثار قرآنی 17.سیره عملی 22. سیره تفسیری 27. تأثر مفسر 32. نقد روایت مفسر 37. ستایش بزرگان | #تاریخ ولادت 7. مدت عمر 12. آثار قرآنی 17.سیره عملی 22. سیره تفسیری 27. تأثر مفسر 32. نقد روایت مفسر 37. ستایش بزرگان | ||
| خط ۱۱۶: | خط ۱۱۲: | ||
#تاریخ وفات 10. استادان 15. مذهب کلامی 20.دیدگاه سیاسی 25. روش تفسیری 30. سیره روایی 35. جرح و تعدیل مفسر 40. | #تاریخ وفات 10. استادان 15. مذهب کلامی 20.دیدگاه سیاسی 25. روش تفسیری 30. سیره روایی 35. جرح و تعدیل مفسر 40. | ||
باید توجه داشت که درباره مفسران، اطلاعات متفاوتی درج شده است؛ درباره برخی بیشتر و پیرامون بعضی کمتر. این تفاوت برحسب شهرت و اهتمامی است که | باید توجه داشت که درباره مفسران، اطلاعات متفاوتی درج شده است؛ درباره برخی بیشتر و پیرامون بعضی کمتر. این تفاوت برحسب شهرت و اهتمامی است که قرآن‌پژوهان در شناسایی و معرفی آنان داشتهاند. | ||
= | =چکیده‌ها= | ||
پس از استخراج اطلاعات مربوط به مفسران، برای هر موضوعی | پس از استخراج اطلاعات مربوط به مفسران، برای هر موضوعی چکیدهای به زبان فارسی انتخاب شد. این چکیده‌ها در نسخه یک بهصورت ماشینی هماهنگ شده بود. در این نسخه علاوه بر آن بهصورت دستی نیز هماهنگسازی شده و عناوین تکراری شناسایی و به شکل غیر تکراری ارائه شده است. چکیده‌ها در ملیت با تغییر اندکی نسبت به نسخه قبل، آماده شد؛ به این صورت که به نسبت اکتفا شده است. اگر مکان ولادت یا وفات مفسری شهر یا کشور بود، ملیت او همان شهر یا کشور انتخاب شد و از جعل ملیت برای شهرها خودداری شد. | ||
=یادآوری= | |||
در طبقات مفسران مشكاة الأنوار نسخه یک، اطلاعات مربوط به برخی از مفسران کامل نبود. در این نسخه تلاش کردیم به کلیه منابعی که احتمال وجود این اطلاعات در آنها بود، مراجعه شود و اطلاعات مربوط به آنها تکمیل گردد. برخی از مفسران مشهور مانند رشیدالدین میبدی نیز که از قلم افتاده بود به فهرست مفسران افزوده شد. | در طبقات مفسران مشكاة الأنوار نسخه یک، اطلاعات مربوط به برخی از مفسران کامل نبود. در این نسخه تلاش کردیم به کلیه منابعی که احتمال وجود این اطلاعات در آنها بود، مراجعه شود و اطلاعات مربوط به آنها تکمیل گردد. برخی از مفسران مشهور مانند رشیدالدین میبدی نیز که از قلم افتاده بود به فهرست مفسران افزوده شد. | ||
«کلیه حقوق مادى و معنوى این | '''«کلیه حقوق مادى و معنوى این نرمافزار، متعلق به مرکز تحقیقات کامپیوترى علوم اسلامى می‌باشد»''' | ||
{{نرمافزار دانشنامه علوم قرآن (مشکاة الأنوار 2)}} | |||
[[رده: | [[رده: نرم‌افزارهای علوم اسلامی]] | ||
[[رده: | [[رده: نرم‌افزارهای مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور]] | ||
[[رده: علوم قرآنی]] | [[رده: علوم قرآنی]] | ||
[[رده:مهر(1400)]] | [[رده:مهر(1400)]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۴۵
نرمافزار دانشنامه علوم قرآن (مشکاةالأنوار2) قسمت کتابخانه این نرمافزار با حدود 681 عنوان کتاب در بیش از 900 جلد از مهمترین منابع علوم قرآن به دو زبان فارسی و عربی به قلم قرآن‌پژوهان شیعی و سنی و مسیحی در گستره زمانی از قرن نخست تا زمان معاصر با امکانات پژوهشی و جستجوی ساده و پیشرفته ارائه گردیده است.
| دانشنامه علوم قرآن (مشکاةالأنوار2) | |
|---|---|
| نسخه 2 | |
 | |
| نام عربی | موسوعة علوم القرآن، مشکاة الأنوار 2 |
| نام لاتین | Mishkat al-Anwar |
| مخاطب | طلاب، دانشجویان، اساتید، پژوهشگران علوم و معارف اسلامی |
| تولید کننده | مرکز تحقیقات کامپیوترى علوم اسلامى (نور) |
| کشور تولید کننده | ایران |
| زبان واسط کاربری | فارسی، عربی، انگلیسی |
| زبان منابع | عربی، فارسی و انگلیسی |
| تعداد کتاب‌ها | 681 عنوان کتاب در 903 جلد |
| سیستم عامل مورد نیاز | ویندوز |
| شماره شناسنامه نرم افزار | 8-02202-061887 |
| وبگاه رسمی | پایگاه نورسافت |
| وبگاه خرید | نورشاپ |
| اجرای آنلاین | پیشخوان برخط نرم افزارهای نور |
اهداف و ضرورت
گردآوری مهمترین منابع دربردارنده مباحث علوم قرآنی و استخراج و دستهبندی مباحث و اصطلاحات علوم قرآنی موجود در آن منابع برای سهولت کار قرآن‌پژوهان از مهمترین اهداف این طرح است. پژوهشگران حوزه علوم قرآنی با استفاده از این نرمافزار بهآسانی میتوانند به جستجو در مباحث و موضوعات علوم قرآنی بپردازند و مباحث دلخواه را در منابع مورد نظر مطالعه، مقایسه و بررسی کنند.
مخاطبان
پژوهشگران حوزه علوم قرآنی اعم از طلاب، دانشجویان رشتههای قرآنی، استادان این رشته و همه قرآن‌پژوهان از مخاطبان و کاربران این نرمافزار خواهند بود.
شیوه پژوهشی
پژوهش در این نرمافزار به این شیوه بوده است که پس از بررسی و تعیین 22 موضوع اصلی، مهمترین کتاب‌ها و منابع مربوط به هر موضوع تهیه شده و پژوهشگران و متخصصان گروه قرآن با مطالعه و بررسی دقیق و غالبا چندباره منابع به استخراج اصطلاحات هر موضوع و علامتگذاری آن پرداخته‌اند و اتصال متن اصلی به اصطلاحات انجام شده است. پس از آن با تحقیق و بررسی اصطلاحنامههای علوم قرآن برای هر مبحث درختوارهای مستقل ساخته شده است و تلاش شده است که درختوارهها با هم هماهنگ باشند تا کاربر با مرور آنها احساس اختلاف و تفاوت فاحش ننماید. در نتیجه، کاربر با انتخاب هر اصطلاح، به فهرستی از تعاریف و توضیحات درباره آن اصطلاح که از منابع مختلف استخراج شده است دست مییابد و با گزینش هریک از تعاریف، متن اصلی حاوی آن تعریف و توضیح عنوان نمایش داده میشود.
تعریف
دانشنامه علوم قرآن، نرمافزاری است که از چند بخش کتابخانه، نمایش، جستجو، علوم قرآنی و طبقات مفسران تشکیل میشود. در کتابخانه مهمترین منابع علوم قرآن ارائه شده است. در برگه علوم قرآن، 22 مبحث از مباحث مهم با ساختار درختی به متون مرتبط اتصال یافته است. در کارتابل طبقات مفسران زندگینامه مفسران با شرح حال علمی و تفسیری آنان از کتب طبقات مفسران و کتابهای تاریخ تفسیر و مفسران استخراج گردیده‌است.
کتابخانه
قسمت کتابخانه با حدود 681 عنوان کتاب در بیش از 900 جلد از مهمترین منابع علوم قرآن به دو زبان فارسی و عربی به قلم قرآن‌پژوهان شیعی و سنی و مسیحی در گستره زمانی از قرن نخست تا زمان معاصر با امکانات پژوهشی و جستجوی ساده و پیشرفته ارائه گردیده است.
علوم قرآنی
در بخش علوم قرآنی مهمترین مباحث و اصطلاحات علوم قرآنی در قالب 22 موضوع کلی و بیش از 3000 موضوع فرعی در پیوند با متن 303 عنوان از منابع مهم این حوزه ارائه شده است. کاربران با انتخاب هریک از موضوعهای کلی و سپس انتخاب هریک از مباحث فرعی، به فهرستی از کتابهای حاوی توضیح و تفصیل آن موضوع و متن مربوط به آن بحث، دسترسی خواهند داشت. همان گونه که می‌دانیم مباحث علوم قرآن بیش از این تعداد است. ما در این برهه 22 علم از علوم قرآن را بهعنوان مهمترین، انتخاب کرده و مورد پژوهش قرار دادیم. طبیعی است اگر توفیقی از جانب حق‌تعالی نصیبمان شد در نسخههای آینده سایر مباحث را نیز پژوهش کرده و به این برنامه اضافه خواهیم کرد. از طرفی در این مرحله، اهتمام ما به متون مستقل علوم قرآن معطوف بود و از مباحث مهم علوم قرآن در تفاسیر، بهویژه تفاسیر مفسران شیعی صرف نظر کردیم. تحقق این پژوهش نیز آروزی قلبی ماست که منوط به توفیق و طول عمر است.
دامنه محتوایی
الف)- دامنه مباحث و موضوعات
دانشنامه علوم قرآن، از میان همه مباحث و موضوعات علوم قرآنی که در منابع مختلف آمده است، 22 مبحث مهم و ذیل این مباحث، حدود 3000 اصطلاح را ارائه میکند. در گامهای پسین و در نسخههای آتی، دامنه موضوعات و مباحث گسترش خواهد یافت. عناوین موضوعات اصلی و تعداد اصطلاحاتی که ذیل هر موضوع آمده است در جدول زیر نمایش داده میشود.
فهرست مباحث اصلی و تعداد اصطلاحات ذیل هر مبحث ردیف مباحث تعداد اصطلاحات تعداد آدرسها
- اسامی آیات 145 369
- اسامی سور 358 2580
- اسامی قرآن 137 1299
- اسباب نزول 50 923
- اعجاز قرآن 119 3297
- تجوید و تلاوت 729 5995
- تحریفناپذیری قرآن 168 1504
- ترتیب نزول 131 652
- ترجمه قرآن 66 493
- تفسیر و روشهای آن 253 3019
- توهم اختلاف در قرآن 14 28
- جمع قرآن 131 3449
- رسم مصحف 80 1005
- عام و خاص 45 150
- قرائات 145 1880
- مجمل و مبین 16 43
- محکم و متشابه 55 675
- مطلق و مقید 35 52
- منطوق و مفهوم 37 131
- نزول قرآن 89 2242
- نسخ 119 1683
- وحی 137 2356
- تعداد کل اصطلاحات 3059
- تعداد کل ارجاعات به متن منابع 33825
ب)- دامنه منابع
303 عنوان کتاب در فراهم آمدن دانشنامه علوم قرآن، دستمایه پژوهشگران بوده است؛ یعنی پژوهشگرانی که در تولید این دانشنامه همکاری داشتهاند، هریک از 22 مبحث اصلی علوم قرآنی و 3000 اصطلاح را در متن 303 کتاب بررسی، استخراج و دستهبندی کردهاند.
آمار منابع مباحث
تعداد کل منابع مورد استناد در ارائه مباحث 303 عنوان تعداد دفعات استناد و پیوند به منابع 66346
ج)- دامنه زبان
منابع موجود در دانشنامه شامل کتابهایی به دو زبان عربی و فارسی است.
فهرست اصطلاحات
ارائه فهرست مباحث بیستودوگانه و 3000 اصطلاح مرتبط با آن، با امکان نمایش و جستجوهای متنوع.
آیات مباحث
در ارائه هریک از مباحث علوم قرآنی، آیاتی که در آن بحث مورد استناد قرار گرفته است، بهطور جداگانه فهرست میشود. آمار آیات مباحث تعداد کل آیات مورد استناد در مباحث 5117 تعداد دفعات استناد به آیات 58354
اعلام قرآن‌پژوهان
در ارائه مباحث علوم قرآنی، همچنین فهرستی از قرآن‌پژوهان و مفسرانی که در متن مربوط به هریک از اصطلاحات به آنها استناد شده است ارائه میشود. آمار اعلام قرآن‌پژوهان تعداد اعلام موجود در مباحث 1579 تعداد دفعات استناد به اعلام 19440
طبقات مفسران
یکی از امکانات دانشنامه علوم قرآن، ارائه اطلاعات دستهبندیشده و نسبتا کامل مفسران با عنوان «طبقات مفسران» است. در بخش طبقات مفسران، اطلاعات حدود 2000 مفسر ارائه شده است. اطلاعات مربوط به هریک از مفسران، مطابق الگوی ارائهشده از منابع مهمی چون طبقات المفسرین سیوطی، طبقات المفسرین داودی، طبقات المفسرین ادنهوی، و طبقات مفسران شیعه بخشایشی، استخراج گردیده است. بیوگرافی مفسران در قالب 35 نمایه تنظیم شده که برای برخی از مفسران همه اطلاعات موجود است و برای برخی دیگر تنها شماری از اطلاعات که در منابع موجود بوده است، ارائه میشود. این اطلاعات از 165 منبع تفسیری و علوم قرآنی اقتباس شده است. 35 نمایه مذکور در بیش از 42000 اتصال همراه با چکیده از دیگر ویژگیهای قسمت طبقات مفسران بشمار میآید.
آمار بخش طبقات مفسران
- تعداد مفسران 1924
- تعداد ارجاعات به متن منابع 32521
- تعداد منابع 165
نمایهها
فهرست نمایههای طبقات مفسران در ذیل ارائه خواهد شد.
- نام، کنیه، لقب، نسبت 6. محل وفات 11. شاگردان 16.مذهب فقهی 21. فعالیت اجتماعی 26. مذهب تفسیری 31. روایت مفسر 36. نگاه دیگران
- تاریخ ولادت 7. مدت عمر 12. آثار قرآنی 17.سیره عملی 22. سیره تفسیری 27. تأثر مفسر 32. نقد روایت مفسر 37. ستایش بزرگان
- محل ولادت 8. طبقه 13. آثار غیر قرآنی 18.فضایل اخلاقی 23. دانش تفسیری 28. تأثیر مفسر 33. طریق روایت مفسر 38. آراء مستشرقان
- ملیت 9. شرح حال 14. سفرها 19.ارتباط با اهلالبیت(ع) 24. جایگاه مفسر 29. مصادر و منابع تفسیری مفسر 34. نقد طریق روایت مفسر 39. منابع و مصادر بحث
- تاریخ وفات 10. استادان 15. مذهب کلامی 20.دیدگاه سیاسی 25. روش تفسیری 30. سیره روایی 35. جرح و تعدیل مفسر 40.
باید توجه داشت که درباره مفسران، اطلاعات متفاوتی درج شده است؛ درباره برخی بیشتر و پیرامون بعضی کمتر. این تفاوت برحسب شهرت و اهتمامی است که قرآن‌پژوهان در شناسایی و معرفی آنان داشتهاند.
چکیده‌ها
پس از استخراج اطلاعات مربوط به مفسران، برای هر موضوعی چکیدهای به زبان فارسی انتخاب شد. این چکیده‌ها در نسخه یک بهصورت ماشینی هماهنگ شده بود. در این نسخه علاوه بر آن بهصورت دستی نیز هماهنگسازی شده و عناوین تکراری شناسایی و به شکل غیر تکراری ارائه شده است. چکیده‌ها در ملیت با تغییر اندکی نسبت به نسخه قبل، آماده شد؛ به این صورت که به نسبت اکتفا شده است. اگر مکان ولادت یا وفات مفسری شهر یا کشور بود، ملیت او همان شهر یا کشور انتخاب شد و از جعل ملیت برای شهرها خودداری شد.
یادآوری
در طبقات مفسران مشكاة الأنوار نسخه یک، اطلاعات مربوط به برخی از مفسران کامل نبود. در این نسخه تلاش کردیم به کلیه منابعی که احتمال وجود این اطلاعات در آنها بود، مراجعه شود و اطلاعات مربوط به آنها تکمیل گردد. برخی از مفسران مشهور مانند رشیدالدین میبدی نیز که از قلم افتاده بود به فهرست مفسران افزوده شد.
«کلیه حقوق مادى و معنوى این نرمافزار، متعلق به مرکز تحقیقات کامپیوترى علوم اسلامى می‌باشد»