القضاء و الشهادات (شیخ انصاری)

القضاء و الشهادات
پدیدآوران	مجمع الفكر الإسلامي، کمیته تحقیق تراث شیخ اعظم (گردآورنده) انصاری، مرتضی بن محمدامین (نویسنده)
ناشر	المؤتمر العالمي بمناسبة الذکری المئوية الثانية لميلاد الشيخ الأعظم الأنصاري، الأمانة العامة
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1415 ق
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

برای دیگر کاربردها، شهادت (ابهام‌زدایی) را ببینید.

القضاء و الشهادات شيخ أعظم، شيخ مرتضى أنصارى قدّس‌سرّه

مباحث كتاب

اين كتاب از سه بخش تشكيل مى‌شود كه از اين قرارند: قضاء، شهادات و ملحقات.

كتاب قضاء نيز به خودى خود به دو بخش تقسيم مى‌شود:

أ- شرح إرشاد: كه مباحثش در سه مقصد گنجانده شده:

الأوّل: در صفات قاضى و آداب آن، دوم: در كيفيّت حكم، سوم: در دعوى، اما اين بخش كامل نيست.

ب- مسائل مستقلّه: اين بخش نيز متضمن هفت مسأله متفرق مى‌باشد.

أمّا بخش دوم كتاب يعنى شهادات، در اين بخش درباره برخى مسائل شهادات به طور مستقل بحث مى‌شود.

ملحقات كتاب نيز از چهار موضوع گوناگون و به ترتيبى كه خواهد آمد تشكيل شده:

اول: موضوع آن اخبارى است كه خداوند متعال در آنها بر كبيره بودن گناهانى كه بر آنها وعده آتش داده است دلالت مى‌كند، همچنين در اين بخش درباره تصرف در مال يتيم و برترى حق پدر بر مادر صحبت مى‌شود.

دوم: درباره عقوق و وجوب وفاء به عهد است.

سوم: درباره برخى أخبار نادر است.

چهارم: در معنى إيمان و كفر.

سخنان صاحب كتاب الذريعة (آقا بزرگ تهرانى) درباره اين كتاب

آقا بزرگ تهرانى قدّس‌سرّه در عنوان (قضاء) از كتاب الذريعة چنين آورده: «كتاب القضاء للشيخ الأنصارى (م 1281)، قال سيّدنا الحسن: رأيته بخطّه و هو مسودّة، و يمكن اتّحاده مع القضاء عن الميّت الآتى ذكره.»(/17 137) كتاب قضاء تألیف شيخ انصارى است (م 1281)، سيد‌ ‎حسن (صدر) فرموده: آن را به صورت يادداشت و به خط شيخ ديده‌ام و ممكن است با كتاب قضاء از ميت كه خواهد آمد يكى باشد ايشان پس از دو صفحه مى‌فرمايند: «رسالة في القضاء عن الميّت، للشيخ المرتضى الأنصارى قدّس‌سرّه.»(/17 139) رسالة قضاء از ميّت، نوشته شيخ مرتضى أنصارى قدّس‌سرّه (/17 139) تحت عنوان «قضاء و شهادات» نيز اين گونه مى‌گويند: «القضاء و الشهادات للشيخ الأنصارى، يوجد بخطّ السّيد حسین بن الحسن الموسوى الإمامى، كتبه في 1281، في الرضويّة.»(/17 141) قضاء و شهادات از آن شيخ انصارى است، و در كتابخانه رضويه و به خط سّيد حسین بن حسن موسوى إمامى كه آن را در سال 1281 نوشته يافت مى‌شود.

او كتاب و رساله ديگرى با اين عنوان به شيخ انصارى قدّس‌سرّه نسبت نمى‌دهد، و غريب اينجاست كه چگونه براى آقا بزرگ تهرانى قدّس‌سرّه روشن نشده كه آيا آنچه سيد‌ ‎صدر گفته همان رساله قضاء از ميت است يا نه؟ و اما آنچه ايشان با عنوان قضاء و شهادات ذكر كرده‌اند تقريراتى است از مباحث ايشان، و نسخه آن در كتابخانه امام رضا عليه‌السلام در مشهد و به شماره (2526) موجود است، و اين نسخه بسيار گسترده‌تر از آن چيزى است كه شيخ قدّس‌سرّه به خط خود نگاشته‌اند، چنانچه تعداد صفحات اين نسخه (449 صفحه) و تعداد صفحات نسخه خطى نزدیک به (74 صفحه) است.

بنا بر اين به احتمال قوى آنچه سيد‌ ‎صدر قدّس‌سرّه ديده‌اند همان قضا و شهاداتى است كه شيخ قدّس‌سرّه به خط خود نگاشته‌اند.

نسخه‌هاى مورد اعتماد

در تحقيق اين كتاب بر دو نسخه خطى اعتماد شده كه از اين قرارند:

أ- نسخه أصلى (دست نوشته خود مؤلّف قدّس‌سرّه):

اين نسخه در كتابخانه إمام رضا عليه‌السلام در مشهد و در ضمن مجموعه‌اى متشكل از گروهى كتاب‌ها و رسائل مانند وصايا و النكاح و غيره به شماره (11127) يافت مى‌شود.

قسمت أوّل از قضاء شروع مى‌شود يعنى شرح إرشاد از صفحه سمت چپ به شماره (130)، و درصفحة راست به شماره (181) پایان مى‌پذيرد.

سپس به مطالب مستقلّه و متفرّقه مى‌رسد و غير مرتبط با قضاء از صفحه سمت چپ به شماره (181)، و در صفحة راست به شماره (187) پایان مى‌پذيرد.

و پس از آن قسمت شهادات آن نيز شرح إرشاد است‌از صفحه سمت چپ به شماره (187)، و در صفحه راست به شماره (195) پایان مى‌پذيرد.

بعد از آن هم قسمت دوم قضاء است(مسائل مستقلّة)، از صفحه سمت چپ به شماره (196)، و در صفحة راست به شماره (202) پایان مى‌پذيرد.

و رمز اين نسخه «ق» مى‌باشد.

ب- نسخه خطّى دوم:

اين نسخه نسخه خوبى است و ظاهرا نویسنده آن فرد فاضلى بوده، چنانچه در آن به مواردى كه در نسخه اصل افتاده و يا واضح نيست اشاره كرده است. اين نسخه در كتابخانه گوهرشاد در مشهد و به شماره (/1 785) موجود است، از نسخه عكسى آن در تحقيق كتاب استفاده شده است.

و رمز اين نسخه حرف «ش» مى‌باشد.

اين كتاب نسخه‌هاى خطى ديگرى نيز دارد، كه برخى در كتابخانه مجلس شوراى اسلامى و به شماره (403)، و كتابخانه مدرسة فيضيه به شماره (/1 993) يافت مى‌شود.