الفروق: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (Yqorbani@noornet.net صفحهٔ الفروق را به أنوار الفروق في أنواء الفروق منتقل کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'الفروق (ابهام زدایی)' به 'الفروق (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
[[قرافی، احمد بن ادریس]] (نویسنده) | [[قرافی، احمد بن ادریس]] (نویسنده) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =4ف4ق / 178/6 BP | | کد کنگره =4ف4ق / 178/6 BP | ||
| موضوع = فقه مالکي - قرن 7ق. | | موضوع = فقه مالکي - قرن 7ق. | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| ناشر =عالم الکتب | | ناشر =عالم الکتب | ||
| مکان نشر =لبنان - بيروت | | مکان نشر =لبنان - بيروت | ||
| سال نشر = | | سال نشر = | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
| شابک = | | شابک = | ||
| تعداد جلد =4 | | تعداد جلد =4 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =56844 | ||
| کتابخوان همراه نور = | | کتابخوان همراه نور =56844 | ||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|الفروق (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''الفروق''' یا | '''الفروق''' یا'''أنوار البروق في أنواء الفروق'''، تألیف [[قرافی، احمد بن ادریس|احمد بن ادریس قرافی مالکی]] (متوفی 684ق)، از جمله آثار اصولی - فقهی اهل سنت در موضوع قواعد فقهی است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
در این نسخه از کتاب، در بالای صفحات «الفروق» [[قرافی، احمد بن ادریس|شهاب‌الدین ابوالعباس احمد بن ادریس صهناجی]] مشهور به [[قرافی، احمد بن ادریس|قرافی]]، در پایین صفحه حاشیه [[اب‍ن‌ش‍اط، قاسم بن عبدالله|ابوالقاسم قاسم بن عبدالله انصاری]] معروف به [[اب‍ن‌ش‍اط، قاسم بن عبدالله|ابن شاط]] با نام «إدرار الشروق علی أنواء الفروق» و در حاشیه این دو کتاب، «تهذيب الفروق والقواعد السنية في الأسرار الفقهية» [[مالکی مکی، محمدعلی بن حسین |محمدعلی بن حسین مالکی]] ارائه شده است. | در این نسخه از کتاب، در بالای صفحات «الفروق» [[قرافی، احمد بن ادریس|شهاب‌الدین ابوالعباس احمد بن ادریس صهناجی]] مشهور به [[قرافی، احمد بن ادریس|قرافی]]، در پایین صفحه حاشیه [[اب‍ن‌ش‍اط، قاسم بن عبدالله|ابوالقاسم قاسم بن عبدالله انصاری]] معروف به [[اب‍ن‌ش‍اط، قاسم بن عبدالله|ابن شاط]] با نام «إدرار الشروق علی أنواء الفروق» و در حاشیه این دو کتاب، «تهذيب الفروق والقواعد السنية في الأسرار الفقهية» [[مالکی مکی، محمدعلی بن حسین |محمدعلی بن حسین مالکی]] ارائه شده است. | ||
قرافی در مقدمه کتاب به گردآوری 548 قاعده فقهی در این کتاب اشاره کرده است<ref>ر.ک: مقدمه، ج1، ص4</ref>. | قرافی در مقدمه کتاب به گردآوری 548 قاعده فقهی در این کتاب اشاره کرده است<ref>ر.ک: مقدمه، ج1، ص4</ref>. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
نویسنده، این کتاب را علاوه بر «أنوار البروق في أنواء الفروق»، «الأنوار والأنواء» و «الأنوار والقواعد السنية» نامیده است. وی سپس از اهمیت قواعد فقهی و تفاوت‌هایی که میان فروع فقهی مربوطه در هر باب وجود دارد، سخن به میان آورده است. | نویسنده، این کتاب را علاوه بر «أنوار البروق في أنواء الفروق»، «الأنوار والأنواء» و «الأنوار والقواعد السنية» نامیده است. وی سپس از اهمیت قواعد فقهی و تفاوت‌هایی که میان فروع فقهی مربوطه در هر باب وجود دارد، سخن به میان آورده است. | ||
همچنین در ضمن یک فایده، تفاوت «فرق» با تخفیف و تشدید را مطرح کرده است. قرافی به نقل از یکی از اساتیدش، اولی را در معانی و دومی را در اجسام می‌داند؛ چراکه کثرت حروف در زبان عربی مقتضی کثرت معنی و قوت آن است و ازآنجاکه معانی لطیف و اجسام متراکم هستند، لذا اجسام با تشدید و معانی با تخفیف تناسب دارند؛ البته گاه آیات قرآن کریم خلاف این است؛ چنان‌که در آیه '''و إذ فرقنا بكم البحر''' (بقره: 50)، در بحر باآنکه جسم است فرق با تخفیف استعمال شده است<ref>ر.ک: همان، ص4-3</ref>. | |||
همچنین در ضمن یک فایده، تفاوت «فرق» با تخفیف و تشدید را مطرح کرده است. قرافی به نقل از یکی از اساتیدش، اولی را در معانی و دومی را در اجسام می‌داند؛ چراکه کثرت حروف در زبان عربی مقتضی کثرت معنی و قوت آن است و ازآنجاکه معانی لطیف و اجسام متراکم هستند، لذا اجسام با تشدید و معانی با تخفیف تناسب دارند؛ البته گاه آیات قرآن کریم خلاف این است؛ چنان‌که در آیه'''و إذ فرقنا بكم البحر''' (بقره: 50)، در بحر باآنکه جسم است فرق با تخفیف استعمال شده است<ref>ر.ک: همان، ص4-3</ref>. | |||
قرافی در اولین فرق کتاب، تفاوت بین شهادت و روایت را مورد بررسی قرار داده است. وی دلیل اول آوردن این فرق را این‌گونه بیان می‌کند: با این فرق آغاز کردم؛ چراکه هشت سال در پی آن بودم و به آن دست نیافتم. از علما تفاوت شهادت و روایت را می‌پرسیدم و ماهیت هریک را تحقیق می‌کردم. آنها می‌گفتند که در شهادت عدد و ذکوریت و حریت شرط است؛ به‌خلاف روایت که از یک نفر و زن و بنده صحیح است. به ایشان گفتم: اشتراط این امور در شهادت، فرع تصور آن و تمییزش از روایت است؛ پس اگر فرضا شهادت با احکام آن و آثاری که جز پس از معرفت آن شناخته نمی‌شوند، شناخته شود، دور لازم می‌آید...<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص5-4</ref>. | قرافی در اولین فرق کتاب، تفاوت بین شهادت و روایت را مورد بررسی قرار داده است. وی دلیل اول آوردن این فرق را این‌گونه بیان می‌کند: با این فرق آغاز کردم؛ چراکه هشت سال در پی آن بودم و به آن دست نیافتم. از علما تفاوت شهادت و روایت را می‌پرسیدم و ماهیت هریک را تحقیق می‌کردم. آنها می‌گفتند که در شهادت عدد و ذکوریت و حریت شرط است؛ به‌خلاف روایت که از یک نفر و زن و بنده صحیح است. به ایشان گفتم: اشتراط این امور در شهادت، فرع تصور آن و تمییزش از روایت است؛ پس اگر فرضا شهادت با احکام آن و آثاری که جز پس از معرفت آن شناخته نمی‌شوند، شناخته شود، دور لازم می‌آید...<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص5-4</ref>. | ||
در جلد اول، 45 فرق ذکر شده که اولین آنها فرق بین شهادت و روایت و آخرینشان فرق بین قاعده قبول شرط و قاعده قبول تعلیق بر شرط است<ref>ر.ک: همان، ص4 و 228</ref>. | در جلد اول، 45 فرق ذکر شده که اولین آنها فرق بین شهادت و روایت و آخرینشان فرق بین قاعده قبول شرط و قاعده قبول تعلیق بر شرط است<ref>ر.ک: همان، ص4 و 228</ref>. | ||
در جلد دوم، 68 فرق بیان گردیده که اولین آنها فرق بین قاعده آنچه جمع و افتراقش مطلوب است و بین آنچه تنها جمعش مقصود است و بین آنچه فقط افتراقش منظور است و آخرینشان فرق بین قاعده تفضیل بین معلومات است<ref>ر.ک: همان، ج2، ص2 و 211</ref>. | در جلد دوم، 68 فرق بیان گردیده که اولین آنها فرق بین قاعده آنچه جمع و افتراقش مطلوب است و بین آنچه تنها جمعش مقصود است و بین آنچه فقط افتراقش منظور است و آخرینشان فرق بین قاعده تفضیل بین معلومات است<ref>ر.ک: همان، ج2، ص2 و 211</ref>. | ||
در جلد سوم، 87 فرق توضیح داده شده که اولینشان فرق بین قاعده آنچه اجتماع عوضین در آن برای شخص واحد صحیح است و بین قاعده آنچه چنین چیزی در آن صحیح نیست و آخرینشان فرق بین قاعده آنچه از مسلمان جایز است و بین قاعده آنچه از وی جایز نیست، می‌باشد<ref>ر.ک: همان، ج3، ص2 و 289</ref>. | در جلد سوم، 87 فرق توضیح داده شده که اولینشان فرق بین قاعده آنچه اجتماع عوضین در آن برای شخص واحد صحیح است و بین قاعده آنچه چنین چیزی در آن صحیح نیست و آخرینشان فرق بین قاعده آنچه از مسلمان جایز است و بین قاعده آنچه از وی جایز نیست، می‌باشد<ref>ر.ک: همان، ج3، ص2 و 289</ref>. | ||
در جلد چهارم 74 فرق خاطرنشان گردیده که اولینشان فرق بین قاعده قرض و قاعده بیع و آخرینشان فرق بین قاعده دعاهای مکروه و بین قاعده دعاهای غیر مکروه است<ref>ر.ک: همان، ج4، ص2 و 298</ref>. | در جلد چهارم 74 فرق خاطرنشان گردیده که اولینشان فرق بین قاعده قرض و قاعده بیع و آخرینشان فرق بین قاعده دعاهای مکروه و بین قاعده دعاهای غیر مکروه است<ref>ر.ک: همان، ج4، ص2 و 298</ref>. | ||
محمد بن مکی شمس‌الدین عاملی (متوفی 786ق)، معروف به شهید اول که از اکابر عالمان شیعی است، 94 قاعده از کتاب الفروق را در | [[شهید اول، محمد بن مکی|محمد بن مکی شمس‌الدین عاملی]] (متوفی 786ق)، معروف به [[شهید اول، محمد بن مکی|شهید اول]] که از اکابر عالمان شیعی است، 94 قاعده از کتاب الفروق را در «[[القواعد و الفوائد في الفقه و الأصول و العربية|القواعد والفوائد]]» خویش آورده و بسیاری از آنها را مورد نقد قرار داده است؛ مثل امکان یا عدم امکان امر تخییری یا انواع مصالح که مورد نقد شهید قرار گرفته است<ref>ر.ک: جهان‌گیری، محسن، ص72-71</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۵: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# مقدمه و متن کتاب. | # مقدمه و متن کتاب. | ||
# جهان‌گیری، محسن، «تعامل فریقین در گستره دانش اصول»، پایگاه مجلات تخصصی نور، آموزه‌های فقه مدنی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، شماره 3، زمستان 1388، ص61 تا 76، به تاریخ 15 محرم | # [http://ensani.ir/file/download/article/20120326104819-1100-271.pdf جهان‌گیری، محسن، «تعامل فریقین در گستره دانش اصول»، پایگاه مجلات تخصصی نور، آموزه‌های فقه مدنی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، شماره 3، زمستان 1388، ص61 تا 76، به تاریخ 15 محرم 1400] | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[الفروق (قرافی)]] | |||
[[ترتيب الفروق و اختصارها]] | |||
[[القواعد و الفوائد في الفقه و الأصول و العربية]] | |||
[[الآداب الشرعیة و المنح المرعیة]] | |||
[[الفقه عند الشيخ الأكبر محي الدين إبن العربي]] | |||
[[المصباح المنير في غريب الشرح الكبير للرافعي]] | |||
[[بداية المجتهد و نهاية المقتصد]] | |||
[[شرح بداية المجتهد ونهاية المقتصد]] | |||
[[كتاب الآثار]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده: | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:فقه و اصول]] | |||
[[رده:فقه مذاهب]] | |||
[[رده:فقه اهل سنت]] | |||
[[رده:خرداد (1400)]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۸ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۱۱
| الفروق | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | اب‍ن‌ش‍اط، قاسم بن عبدالله (نویسنده)
مالکی مکی، محمدعلی بن حسین(نویسنده) قرافی، احمد بن ادریس (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | أنوار الفروق في أنواء الفروق
إدرار الشروق على أنوار الفروق تهذيب الفروق و القواعد السنية في الأسرار الفقهية |
| ناشر | عالم الکتب |
| مکان نشر | لبنان - بيروت |
| موضوع | فقه مالکي - قرن 7ق. فقه - قواعد |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 4 |
| کد کنگره | 4ف4ق / 178/6 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الفروق یاأنوار البروق في أنواء الفروق، تألیف احمد بن ادریس قرافی مالکی (متوفی 684ق)، از جمله آثار اصولی - فقهی اهل سنت در موضوع قواعد فقهی است.
ساختار
در این نسخه از کتاب، در بالای صفحات «الفروق» شهاب‌الدین ابوالعباس احمد بن ادریس صهناجی مشهور به قرافی، در پایین صفحه حاشیه ابوالقاسم قاسم بن عبدالله انصاری معروف به ابن شاط با نام «إدرار الشروق علی أنواء الفروق» و در حاشیه این دو کتاب، «تهذيب الفروق والقواعد السنية في الأسرار الفقهية» محمدعلی بن حسین مالکی ارائه شده است.
قرافی در مقدمه کتاب به گردآوری 548 قاعده فقهی در این کتاب اشاره کرده است[۱].
گزارش محتوا
نویسنده، این کتاب را علاوه بر «أنوار البروق في أنواء الفروق»، «الأنوار والأنواء» و «الأنوار والقواعد السنية» نامیده است. وی سپس از اهمیت قواعد فقهی و تفاوت‌هایی که میان فروع فقهی مربوطه در هر باب وجود دارد، سخن به میان آورده است.
همچنین در ضمن یک فایده، تفاوت «فرق» با تخفیف و تشدید را مطرح کرده است. قرافی به نقل از یکی از اساتیدش، اولی را در معانی و دومی را در اجسام می‌داند؛ چراکه کثرت حروف در زبان عربی مقتضی کثرت معنی و قوت آن است و ازآنجاکه معانی لطیف و اجسام متراکم هستند، لذا اجسام با تشدید و معانی با تخفیف تناسب دارند؛ البته گاه آیات قرآن کریم خلاف این است؛ چنان‌که در آیهو إذ فرقنا بكم البحر (بقره: 50)، در بحر باآنکه جسم است فرق با تخفیف استعمال شده است[۲].
قرافی در اولین فرق کتاب، تفاوت بین شهادت و روایت را مورد بررسی قرار داده است. وی دلیل اول آوردن این فرق را این‌گونه بیان می‌کند: با این فرق آغاز کردم؛ چراکه هشت سال در پی آن بودم و به آن دست نیافتم. از علما تفاوت شهادت و روایت را می‌پرسیدم و ماهیت هریک را تحقیق می‌کردم. آنها می‌گفتند که در شهادت عدد و ذکوریت و حریت شرط است؛ به‌خلاف روایت که از یک نفر و زن و بنده صحیح است. به ایشان گفتم: اشتراط این امور در شهادت، فرع تصور آن و تمییزش از روایت است؛ پس اگر فرضا شهادت با احکام آن و آثاری که جز پس از معرفت آن شناخته نمی‌شوند، شناخته شود، دور لازم می‌آید...[۳].
در جلد اول، 45 فرق ذکر شده که اولین آنها فرق بین شهادت و روایت و آخرینشان فرق بین قاعده قبول شرط و قاعده قبول تعلیق بر شرط است[۴].
در جلد دوم، 68 فرق بیان گردیده که اولین آنها فرق بین قاعده آنچه جمع و افتراقش مطلوب است و بین آنچه تنها جمعش مقصود است و بین آنچه فقط افتراقش منظور است و آخرینشان فرق بین قاعده تفضیل بین معلومات است[۵].
در جلد سوم، 87 فرق توضیح داده شده که اولینشان فرق بین قاعده آنچه اجتماع عوضین در آن برای شخص واحد صحیح است و بین قاعده آنچه چنین چیزی در آن صحیح نیست و آخرینشان فرق بین قاعده آنچه از مسلمان جایز است و بین قاعده آنچه از وی جایز نیست، می‌باشد[۶].
در جلد چهارم 74 فرق خاطرنشان گردیده که اولینشان فرق بین قاعده قرض و قاعده بیع و آخرینشان فرق بین قاعده دعاهای مکروه و بین قاعده دعاهای غیر مکروه است[۷].
محمد بن مکی شمس‌الدین عاملی (متوفی 786ق)، معروف به شهید اول که از اکابر عالمان شیعی است، 94 قاعده از کتاب الفروق را در «القواعد والفوائد» خویش آورده و بسیاری از آنها را مورد نقد قرار داده است؛ مثل امکان یا عدم امکان امر تخییری یا انواع مصالح که مورد نقد شهید قرار گرفته است[۸].
وضعیت کتاب
فهرست مطالب هر جلد در انتهای آن ذکر شده است.