فلسفه و اسرار حج: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'حج (ابهام زدایی)' به 'حج (ابهام‌زدایی)') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۲۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR03871J1.jpg | |||
| عنوان =فلسفه و اسرار حج | |||
| عنوان‌های دیگر = | |||
| پدیدآوران = | |||
[[امامی خوانساری، محمد]] (نویسنده) | |||
| | | زبان =فارسی | ||
| کد کنگره =BP 188/9 /الف8ف8 | |||
| | | موضوع = | ||
حج | |||
| ناشر = | |||
مشعر | |||
| مکان نشر =تهران - ایران | |||
|زبان | | سال نشر = 1386 ش | ||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
|ناشر | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE03871AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =2 | |||
| شابک =978-964-540-006-2 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =03871 | |||
| کتابخوان همراه نور =03871 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
{{کاربردهای دیگر|حج (ابهام‌زدایی)}} | |||
{{کاربردهای دیگر|اسرار حج (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''فلسفه و اسرار حج'''، تأليف [[امامی خوانساری، محمد |محمد امامى خوانسارى]]، ترجمه مباحث انتهایى كتاب «منهاج الإحرام لزائر بيت‌الله الحرام»، به قلم نویسنده است كه به خواهش تعدادى از دوستان به فارسى ترجمه شده است<ref>پيشگفتار، ص14</ref> | |||
'''فلسفه و اسرار حج'''، تأليف [[امامی خوانساری، محمد |محمد امامى خوانسارى]]، ترجمه مباحث | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
كتاب با ذكر شرح حال نویسنده و آثار وى و پيشگفتار نویسنده آغاز شده است. مباحث كتاب در 24 فصل ارائه شده است. كتاب به شيوه علمى نگارش نشده و منابع مورد استفاده نویسنده مشخص نشده است. | |||
كتاب با ذكر شرح حال | |||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
نویسنده در پيشگفتار درباره نگارش اثر چنين مى‌نويسد: «اين احقر انام در خاتمه كتاب «منهاج الإحرام» به نوشتن صحيفه‌اى در بيان پاره‌اى از مصالح و اسرار تشريع حجّ راغب گشتم و به تحرير آن پرداختم و بعضى از دوستان گرامى خواهش كردند كه آن را به فارسى ترجمه نمايم و اجابت را بر خود حتم ديدم و پذيراى آن گرديدم»<ref>همان</ref> | |||
از آنجا كه مباحث مطرح‌شده در كتاب فراوان است، در ادامه به برخى از آنها اشاره مى‌شود: | از آنجا كه مباحث مطرح‌شده در كتاب فراوان است، در ادامه به برخى از آنها اشاره مى‌شود: | ||
نویسنده، اولين مطلب كتاب را به تبيين اثر معنوى حج اختصاص داده و چنين مى‌نويسد: «عمل حج اگر از روى التفات و داراى اركان و شرايط مقرره باشد و به علت عدم توجه به حقيقت آن تباه نشود، در روان انسان نيرويى پديد مى‌آورد كه تا زنده است، در پنهان و آشكار نگهبان او خواهد بود و رازهاى خواسته‌شده او را با دقت رسيدگى مى‌كند و...»<ref>متن كتاب، ص21</ref> | |||
مقصود از وضع و تشريع عبادات اين است كه بدان وسيله انسان مدارج كمال را قدم‌به‌قدم پيموده و به صفات ملكوتى نائل آيد. آنچه مسلم است اين است كه صورت ظاهرى هر عبادتى نقش و اثر مطلوبى در روح ايجاد كرده، به موازات عبادات عضوى و اعمال جوارحى آثار بسيار نيكويى در تنوير و اصلاحات نفسى از خود به‌جاى مى‌گذارد؛ چنان‌كه حسّاً درك مى‌كنيم طهارت ظاهرى در | مقصود از وضع و تشريع عبادات اين است كه بدان وسيله انسان مدارج كمال را قدم‌به‌قدم پيموده و به صفات ملكوتى نائل آيد. آنچه مسلم است اين است كه صورت ظاهرى هر عبادتى نقش و اثر مطلوبى در روح ايجاد كرده، به موازات عبادات عضوى و اعمال جوارحى آثار بسيار نيكويى در تنوير و اصلاحات نفسى از خود به‌جاى مى‌گذارد؛ چنان‌كه حسّاً درك مى‌كنيم طهارت ظاهرى در پاکى و روشنى نفس تأثير دارد؛ مثلاً هنگامى كه به وضو مى‌پردازيم به‌وسيله اين عمل به طهارت ظاهرى پى مى‌بريم، در خاتمه اين عمل عبادى، يك نوع حالت صفا و انبساط در روان خود احساس مى‌كنيم كه اين حالت قبل از انجام وضو در ما وجود نداشت و علت آن همان‌طوركه اشاره گرديد، راز بستگى ميان روان و تن است<ref>همان، ص28</ref> | ||
نویسنده سپس فلسفه پوشيدن لباس احرام را اين‌گونه توضيح مى‌دهد: «اولين عبادات حج، بيرون كردن لباس معمولى و پوشيدن لباس احرام است و آن شعار و نشانه است. حاجيان به آن وسيله از ديگران شناخته مى‌شوند و در ميان آنها امتيازى نيست؛ پس ايشان را از هر دسته‌اى كه باشند مى‌بينى مانند ديگران لباس احرام پوشيده و گويى با آن يادآور مى‌شوند كه برابر خداوند جل شأنه قرار گرفته و همه مساوى يكديگر آفريده شده‌اند و اينكه در روز قيامت هم همين‌گونه به حساب آنها رسيدگى مى‌شود»<ref>همان، ص61</ref> | |||
حج بارزترين جلوه وحدت و يكپارچگى مسلمين در سراسر جهان است: «همانا مسلمانان - با وجود پراكندگى ميهن‌ها و شهرها و دورى كشورها و اختلافاتى كه از جهت نژاد و لغت و زبان و مذهب دارند - به امر پروردگار عزيز و حكيم، اجزا و اعضايى پيوسته‌اند و قلوب ايشان مانند ذرات يك كالبد است و اگر عضوى از آن دردناك شود به‌خاطر آن، همه اجزاى بدن دردناك گشته و تب و بى‌خوابى همه را فرامى‌گيرد» <ref>همان، ص121</ref> | حج بارزترين جلوه وحدت و يكپارچگى مسلمين در سراسر جهان است: «همانا مسلمانان - با وجود پراكندگى ميهن‌ها و شهرها و دورى كشورها و اختلافاتى كه از جهت نژاد و لغت و زبان و مذهب دارند - به امر پروردگار عزيز و حكيم، اجزا و اعضايى پيوسته‌اند و قلوب ايشان مانند ذرات يك كالبد است و اگر عضوى از آن دردناك شود به‌خاطر آن، همه اجزاى بدن دردناك گشته و تب و بى‌خوابى همه را فرامى‌گيرد»<ref>همان، ص121</ref> | ||
نویسنده، اسرار حج و اعمال و مناسك آن را محدود در موارد ذكرشده در كتاب ندانسته و اعتراف مى‌كند كه: «رازهايى كه در اين رساله شرح داده شد و دقايقى كه روشن گشت، مصالح حجى است كه ركنى از اركان دين مبين اسلام و وسيله افاضه رحمت و نعمت بر مسلمين به بهترين نظام است و البته حج در اسلام مانند ساير احكام حضرت خيرالانام داراى اسرارى است كه به عدد نمى‌آيد و شمرده نمى‌شود»<ref>همان، ص131</ref> | |||
تاريخچه بناى كعبه نيز خواندنى است: «آنكه بنياد كعبه را آغاز كرد و پيرامون آن طواف نمود تااينكه مشعر عمومى براى پرستش حضرت پروردگار باشد، آدم(ع) بود و بعد از او شيث(ع) آن را ساخت و هميشه آباد و مقدس بود و بندگان شايسته آهنگ آن مى‌نمودند و خداى تعالى در آن پرستش مى‌شد، تا هنگام طوفان در زمان نوح(ع) اثر آن پنهان گشت. هنگامى كه خداوند متعال ابراهيم(ع) را به رسالت مبعوث فرمود، به او امر كرد تا به كمك فرزندش اسماعيل(ع) پى‌هاى آن را بالا بردند و پس از آن نيز بارها دچار ويرانى شده و عرب بر همان پى‌هايى كه ابراهيم(ع) ساخته بود، ساختمان خانه را تجديد كرد...» <ref>همان، ص173-172</ref> | تاريخچه بناى كعبه نيز خواندنى است: «آنكه بنياد كعبه را آغاز كرد و پيرامون آن طواف نمود تااينكه مشعر عمومى براى پرستش حضرت پروردگار باشد، آدم(ع) بود و بعد از او شيث(ع) آن را ساخت و هميشه آباد و مقدس بود و بندگان شايسته آهنگ آن مى‌نمودند و خداى تعالى در آن پرستش مى‌شد، تا هنگام طوفان در زمان نوح(ع) اثر آن پنهان گشت. هنگامى كه خداوند متعال ابراهيم(ع) را به رسالت مبعوث فرمود، به او امر كرد تا به كمك فرزندش اسماعيل(ع) پى‌هاى آن را بالا بردند و پس از آن نيز بارها دچار ويرانى شده و عرب بر همان پى‌هايى كه ابراهيم(ع) ساخته بود، ساختمان خانه را تجديد كرد...»<ref>همان، ص173-172</ref> | ||
در فصل ديگرى از كتاب، مشكلاتى كه در گذشته حاجيان داشته‌اند، بدون آنكه به منبع اين اطلاعات اشاره شود، بيان شده است: «راه حاجيان به‌سوى كعبه معظمه، تا ده‌ها سال پيش داراى سختى و خطر فراوانى بود و از ناهموارى راه و طول سفر رنج‌ها مى‌بردند و از اعراب نجد و حجاز و اشرار آن سامان گرفتار فجايع و هراس‌ها مى‌شدند كه جا داشت كودكان از ديدار آن پير گردند و تصور آن بسيار ناگوار و دشوار است. در راه حج گرفتارى‌هاى سفر و سختى‌هاى طبيعت چنان بود كه بسيارى از حاجيان را به علت سوزش گرماى تابستان و سردى زمستان و خشكيدن آب چاه‌ها در آن بيابان سوزان باد فنا مى‌گرفت و بسيار اتفاق مى‌افتاد كه سيل‌هاى ناگهانى ايشان را فراگرفته و گروهى رااز ميان مى‌برد و از آن جمله است سيلى كه درسال 1196ق، نيمى از حاجيان مصرى را در ميان مكه و مدينه با خود برد و نابود كرد و منازل بين راه طولانى بود و رنج و زحمت بسيار داشت و موجب بيمارى و مرگ‌آور بود» <ref>همان، ص178-177</ref> | در فصل ديگرى از كتاب، مشكلاتى كه در گذشته حاجيان داشته‌اند، بدون آنكه به منبع اين اطلاعات اشاره شود، بيان شده است: «راه حاجيان به‌سوى كعبه معظمه، تا ده‌ها سال پيش داراى سختى و خطر فراوانى بود و از ناهموارى راه و طول سفر رنج‌ها مى‌بردند و از اعراب نجد و حجاز و اشرار آن سامان گرفتار فجايع و هراس‌ها مى‌شدند كه جا داشت كودكان از ديدار آن پير گردند و تصور آن بسيار ناگوار و دشوار است. در راه حج گرفتارى‌هاى سفر و سختى‌هاى طبيعت چنان بود كه بسيارى از حاجيان را به علت سوزش گرماى تابستان و سردى زمستان و خشكيدن آب چاه‌ها در آن بيابان سوزان باد فنا مى‌گرفت و بسيار اتفاق مى‌افتاد كه سيل‌هاى ناگهانى ايشان را فراگرفته و گروهى رااز ميان مى‌برد و از آن جمله است سيلى كه درسال 1196ق، نيمى از حاجيان مصرى را در ميان مكه و مدينه با خود برد و نابود كرد و منازل بين راه طولانى بود و رنج و زحمت بسيار داشت و موجب بيمارى و مرگ‌آور بود»<ref>همان، ص178-177</ref> | ||
نویسنده در فصل آخر، انتظار از دولت‌هاى اسلامى را اين‌گونه مى‌نويسد: «به پروردگار عزيز سوگند، اكنون قلم در دستم مى‌لرزد و اشكم روان و سينه‌ام از اندوه سوزان است. چه خوب و شايسته است كه فرمانروايان اسلامى و كسانى كه افتخار سرورى بر مردم مسلمان دارند، از خواب غفلت بيدار بوده و پرده سياه بى‌خبرى را به كنارى افكنده و همه با دل‌هاى پاک و بى‌آلايش در راه خداشناسى و يكتاپرستى گام بردارند و براى يارى و نگهدارى و پشتيبانى از حريم مقدس و به دستاويزى كه گسيختگى نيست، متمسك شوند و عنايت بى‌پايان خداوند مهربان و لطف حضرت پروردگار بينا و توانا، در كالبد ايشان جانى نيرومند بدمد كه همتشان را بيدار و همه را هماهنگ سازد و حس غيرت و گردن‌فرازى آنان را برانگيزد»<ref>همان، ص189</ref> | |||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
| خط ۷۵: | خط ۵۹: | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references/> | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
| خط ۸۲: | خط ۶۶: | ||
== | ==وابسته‌ها== | ||
[ | {{وابسته‌ها}} | ||
[[اسرار عرفانی حج]] | |||
[[اسرار عرفانی عمره]] | |||
[[درسنامه اسرار حج]] | |||
[[اسرار حج]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:فقه و اصول]] | [[رده: فقه و اصول]] | ||
[[رده:مباحث خاص فقه]] | [[رده:مباحث خاص فقه]] | ||
[[رده:عبادات]] | [[رده:عبادات]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳۱ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۲۳:۵۶
| فلسفه و اسرار حج | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | امامی خوانساری، محمد (نویسنده) |
| ناشر | مشعر |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1386 ش |
| چاپ | 2 |
| شابک | 978-964-540-006-2 |
| موضوع | حج |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 188/9 /الف8ف8 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
فلسفه و اسرار حج، تأليف محمد امامى خوانسارى، ترجمه مباحث انتهایى كتاب «منهاج الإحرام لزائر بيت‌الله الحرام»، به قلم نویسنده است كه به خواهش تعدادى از دوستان به فارسى ترجمه شده است[۱]
ساختار
كتاب با ذكر شرح حال نویسنده و آثار وى و پيشگفتار نویسنده آغاز شده است. مباحث كتاب در 24 فصل ارائه شده است. كتاب به شيوه علمى نگارش نشده و منابع مورد استفاده نویسنده مشخص نشده است.
گزارش محتوا
نویسنده در پيشگفتار درباره نگارش اثر چنين مى‌نويسد: «اين احقر انام در خاتمه كتاب «منهاج الإحرام» به نوشتن صحيفه‌اى در بيان پاره‌اى از مصالح و اسرار تشريع حجّ راغب گشتم و به تحرير آن پرداختم و بعضى از دوستان گرامى خواهش كردند كه آن را به فارسى ترجمه نمايم و اجابت را بر خود حتم ديدم و پذيراى آن گرديدم»[۲]
از آنجا كه مباحث مطرح‌شده در كتاب فراوان است، در ادامه به برخى از آنها اشاره مى‌شود:
نویسنده، اولين مطلب كتاب را به تبيين اثر معنوى حج اختصاص داده و چنين مى‌نويسد: «عمل حج اگر از روى التفات و داراى اركان و شرايط مقرره باشد و به علت عدم توجه به حقيقت آن تباه نشود، در روان انسان نيرويى پديد مى‌آورد كه تا زنده است، در پنهان و آشكار نگهبان او خواهد بود و رازهاى خواسته‌شده او را با دقت رسيدگى مى‌كند و...»[۳]
مقصود از وضع و تشريع عبادات اين است كه بدان وسيله انسان مدارج كمال را قدم‌به‌قدم پيموده و به صفات ملكوتى نائل آيد. آنچه مسلم است اين است كه صورت ظاهرى هر عبادتى نقش و اثر مطلوبى در روح ايجاد كرده، به موازات عبادات عضوى و اعمال جوارحى آثار بسيار نيكويى در تنوير و اصلاحات نفسى از خود به‌جاى مى‌گذارد؛ چنان‌كه حسّاً درك مى‌كنيم طهارت ظاهرى در پاکى و روشنى نفس تأثير دارد؛ مثلاً هنگامى كه به وضو مى‌پردازيم به‌وسيله اين عمل به طهارت ظاهرى پى مى‌بريم، در خاتمه اين عمل عبادى، يك نوع حالت صفا و انبساط در روان خود احساس مى‌كنيم كه اين حالت قبل از انجام وضو در ما وجود نداشت و علت آن همان‌طوركه اشاره گرديد، راز بستگى ميان روان و تن است[۴]
نویسنده سپس فلسفه پوشيدن لباس احرام را اين‌گونه توضيح مى‌دهد: «اولين عبادات حج، بيرون كردن لباس معمولى و پوشيدن لباس احرام است و آن شعار و نشانه است. حاجيان به آن وسيله از ديگران شناخته مى‌شوند و در ميان آنها امتيازى نيست؛ پس ايشان را از هر دسته‌اى كه باشند مى‌بينى مانند ديگران لباس احرام پوشيده و گويى با آن يادآور مى‌شوند كه برابر خداوند جل شأنه قرار گرفته و همه مساوى يكديگر آفريده شده‌اند و اينكه در روز قيامت هم همين‌گونه به حساب آنها رسيدگى مى‌شود»[۵]
حج بارزترين جلوه وحدت و يكپارچگى مسلمين در سراسر جهان است: «همانا مسلمانان - با وجود پراكندگى ميهن‌ها و شهرها و دورى كشورها و اختلافاتى كه از جهت نژاد و لغت و زبان و مذهب دارند - به امر پروردگار عزيز و حكيم، اجزا و اعضايى پيوسته‌اند و قلوب ايشان مانند ذرات يك كالبد است و اگر عضوى از آن دردناك شود به‌خاطر آن، همه اجزاى بدن دردناك گشته و تب و بى‌خوابى همه را فرامى‌گيرد»[۶]
نویسنده، اسرار حج و اعمال و مناسك آن را محدود در موارد ذكرشده در كتاب ندانسته و اعتراف مى‌كند كه: «رازهايى كه در اين رساله شرح داده شد و دقايقى كه روشن گشت، مصالح حجى است كه ركنى از اركان دين مبين اسلام و وسيله افاضه رحمت و نعمت بر مسلمين به بهترين نظام است و البته حج در اسلام مانند ساير احكام حضرت خيرالانام داراى اسرارى است كه به عدد نمى‌آيد و شمرده نمى‌شود»[۷]
تاريخچه بناى كعبه نيز خواندنى است: «آنكه بنياد كعبه را آغاز كرد و پيرامون آن طواف نمود تااينكه مشعر عمومى براى پرستش حضرت پروردگار باشد، آدم(ع) بود و بعد از او شيث(ع) آن را ساخت و هميشه آباد و مقدس بود و بندگان شايسته آهنگ آن مى‌نمودند و خداى تعالى در آن پرستش مى‌شد، تا هنگام طوفان در زمان نوح(ع) اثر آن پنهان گشت. هنگامى كه خداوند متعال ابراهيم(ع) را به رسالت مبعوث فرمود، به او امر كرد تا به كمك فرزندش اسماعيل(ع) پى‌هاى آن را بالا بردند و پس از آن نيز بارها دچار ويرانى شده و عرب بر همان پى‌هايى كه ابراهيم(ع) ساخته بود، ساختمان خانه را تجديد كرد...»[۸]
در فصل ديگرى از كتاب، مشكلاتى كه در گذشته حاجيان داشته‌اند، بدون آنكه به منبع اين اطلاعات اشاره شود، بيان شده است: «راه حاجيان به‌سوى كعبه معظمه، تا ده‌ها سال پيش داراى سختى و خطر فراوانى بود و از ناهموارى راه و طول سفر رنج‌ها مى‌بردند و از اعراب نجد و حجاز و اشرار آن سامان گرفتار فجايع و هراس‌ها مى‌شدند كه جا داشت كودكان از ديدار آن پير گردند و تصور آن بسيار ناگوار و دشوار است. در راه حج گرفتارى‌هاى سفر و سختى‌هاى طبيعت چنان بود كه بسيارى از حاجيان را به علت سوزش گرماى تابستان و سردى زمستان و خشكيدن آب چاه‌ها در آن بيابان سوزان باد فنا مى‌گرفت و بسيار اتفاق مى‌افتاد كه سيل‌هاى ناگهانى ايشان را فراگرفته و گروهى رااز ميان مى‌برد و از آن جمله است سيلى كه درسال 1196ق، نيمى از حاجيان مصرى را در ميان مكه و مدينه با خود برد و نابود كرد و منازل بين راه طولانى بود و رنج و زحمت بسيار داشت و موجب بيمارى و مرگ‌آور بود»[۹]
نویسنده در فصل آخر، انتظار از دولت‌هاى اسلامى را اين‌گونه مى‌نويسد: «به پروردگار عزيز سوگند، اكنون قلم در دستم مى‌لرزد و اشكم روان و سينه‌ام از اندوه سوزان است. چه خوب و شايسته است كه فرمانروايان اسلامى و كسانى كه افتخار سرورى بر مردم مسلمان دارند، از خواب غفلت بيدار بوده و پرده سياه بى‌خبرى را به كنارى افكنده و همه با دل‌هاى پاک و بى‌آلايش در راه خداشناسى و يكتاپرستى گام بردارند و براى يارى و نگهدارى و پشتيبانى از حريم مقدس و به دستاويزى كه گسيختگى نيست، متمسك شوند و عنايت بى‌پايان خداوند مهربان و لطف حضرت پروردگار بينا و توانا، در كالبد ايشان جانى نيرومند بدمد كه همتشان را بيدار و همه را هماهنگ سازد و حس غيرت و گردن‌فرازى آنان را برانگيزد»[۱۰]
وضعيت كتاب
فهرست مطالب در ابتداى كتاب آمده است. برخى اعلام و الفاظ، در پاورقى‌ها شرح داده شده‌اند.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.