الإشارات إلی معرفة الزيارات

الاشارات الى معرفة الزيارات تأليف على بن ابى‌بكر هروى (متوفاى 611 ق) به زبان عربى است. موضوع كتاب جغرافياى بلاد و نواحى و بيان اسامى بلاد و اماكن و برخى از قبور انبياء و بزرگان در شهرهاى مختلف است.

الإشارات إلی معرفة الزیارات
پدیدآوران	هروی، علی بن ابوبکر (نویسنده) عمر، علی (محقق)
ناشر	مکتبة الثقافة‌الدينية
مکان نشر	قاهره - مصر
سال نشر	1423 ‌‎ق
چاپ	1
شابک	‎977-341-067-6
موضوع	زیارتگاه‌‏های اسلامی
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏262‎‏ ‎‏/‎‏ﻫ‎‏4
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

برای دیگر کاربردها، زیارت (ابهام‌زدایی) را ببینید.

برای دیگر کاربردها، اشارات (ابهام‌زدایی) را ببینید.

ساختار

كتاب، مشتمل بر مقدمه محقق (دكتر على عمر)، مقدمه مؤلف و متن كتاب است كه فاقد هرگونه تبويب و فصل‌بندى است. در بيان اسامى شهرها و اماكن مختلف، ترتيب الفبايى رعايت نشده است.

مؤلف، مطالب كتاب را، بنابر آنچه خود مشاهده نموده و آنچه در كتب معتبر ديده، نقل كرده است؛ البته در بيان اماكن مصر قديم، از نقل قول ديگران در مجالس و محافل مختلف نيز استفاده نموده است. همچنين در ذكر مطالب كتاب از آيات قرآن كريم و اشعار عربى استفاده كرده است.

گزارش محتوا

محقق كتاب، در مقدمه مختصر خود چند سطرى از زندگى مؤلف سخن مى‌گويد و سپس به معرفى كتاب مى‌پردازد.

مؤلف، نيز در مقدمه خود پس از حمد و سپاس خداوند منان، شيوه و روش خود پيرامون جمع‌آورى مطالب كتاب را بيان مى‌كند.

كتاب، به بيان اسامى بلاد، اماكن، معابد، قبور انبياء، صحابه، علما و اعمال بلاد -اطراف و نواحى تحت حكومت و سرپرستى یک شهر-پرداخته است. دمشق، فلسطين، قدس، مصر، مدينه، مكه، مغرب، كوفه، بغداد، نجف از جمله بلاد مطرح شده در كتاب است.

مؤلف، اسامى قبور بعضى از صحابه و تابعين رسول گرامى اسلام(ص)، كه در شهرهاى سرزمين‌هاى شام، عراق، خراسان، مغرب و يمن به قتل رسيده يا فوت كرده‌اند را به اختصار متذكر شده است.

از جمله ويژگى‌هاى كتاب، اين است كه در معرفى اماكن بناى اختصارگويى در نظر گرفته شده است لذا مؤلف، مطالب كلى را ذكر نموده و از پرداختن به جزئيات خوددارى نموده است.

مؤلف، معرفى خود را از شهر حلب آغاز و به دو شهر مكه و مدينه ختم كرده است. وى يادآور مى‌شود كه به دليل شرافت و اهميت دو شهر مكه و مدينه و حرمين شرفين واجب و لازم بود كه مطالب كتاب از اين دو شهر آغاز مى‌شد اما اين دو حرم شريف را در آخر ذكر مى‌نمايم تا كليدى باشد و خاتمه‌اى مبارک و ميمون بر ذكر شهرها و اماكن مختلف.

برخى از شهرها، اماكن و قبورى كه مؤلف در كتاب آنها را ذكر نموده است و مختصرى توضيح داده است عبارت است از:

1. «بيت لحم»: شهرى كه حضرت عيسى(ع) در آن متولد شده است. همچنين گفته شده كه قبرهاى حضرت داود و حضرت سليمان در اين شهر است. در اين شهر كنيسه‌ها و عمارات و آثارى ديدنى از سنگ مرمر است كه تاريخ آنها به بيش از دو هزار سال مى‌رسد.
2. «اهرام»: اهرام مصر از عجائب دنيا است. در شرق و غرب دنيا عجيب‌تر از اين بنا از نظر عظمت و مقام وجود ندارد. در مصر اهرام بسيارى وجود دارد، پنج هرم بزرگ و مابقى كوچك است.
3. «بصره»: قبر طلحه و زيبر دو صحابى پيامبر(ص) در اين شهر است. همچنين قبور برخى ديگر از صحابه و تابعين مانند: قبر سعد و سعيد دو صحابه رسول خدا، قبر انس بن مالك، قبر محمد بن سيرين و اسامة بن حارثة، حارث بن نوفل در اين شهر قرار دارد.
4. «راه بين مكه و مدينه»: اماكن مهمى بين اين دو شهر مقدس وجود دارد كه از آن جمله است: خيمه ام معبد، كه پيامبر(ص) و ابوبكر در سفر خود به مدينه در اين محل وارد شدند، بدر و حنين، كه پيامبر(ص) در اين محل كفار را كشت و بر آنان پيروز شد و چاه اميرالمؤمنين كه نزدیک مدينه است.

وضعيت كتاب

فهرست مطالب، اعلام و امكنه، مصادر و مراجع در انتهاى كتاب ذكر شده است. در پاورقى كتاب نيز آدرس مطالب و توضيحاتى درباره برخى اعلام و الفاظ آورده شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب.