قرشی مخزومی، مجاهد بن جبر: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    (صفحه‌ای تازه حاوی «<div class="wikiInfo"> بندانگشتی|قرشی مخزومی، مجاهد بن جبر {| class="wikitable...» ایجاد کرد)
     
     
    (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱۰: خط ۱۰:
    |-
    |-
    |نام پدر  
    |نام پدر  
    | data-type="authorfatherName" |
    | data-type="authorfatherName" |جبر
    |-
    |-
    |متولد  
    |متولد  
    | data-type="authorbirthDate" |
    | data-type="authorbirthDate" |21ق
    |-
    |-
    |محل تولد
    |محل تولد
    | data-type="authorBirthPlace" |
    | data-type="authorBirthPlace" |مکه
    |-
    |-
    |رحلت  
    |رحلت  
    | data-type="authorDeathDate" |
    | data-type="authorDeathDate" |104 یا 105ق
    |-
    |-
    |اساتید
    |اساتید
    | data-type="authorTeachers" |[[         |           ]]
    | data-type="authorTeachers" |[[امام علی علیه‌السلام|امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب(ع)]]
     
    [[ابن عباس، عبدالله بن عباس|ابن عباس]]
    [[                 |               ]]؛
    |-
    |-
    |برخی آثار
    |برخی آثار
    | data-type="authorWritings" |[[             ]]
    | data-type="authorWritings" |[[تفسير الإمام مجاهد بن جبر]]
     
    [[                  ]]
    |- class="articleCode"
    |- class="articleCode"
    |کد مؤلف
    |کد مؤلف
    خط ۳۵: خط ۳۲:
    |}
    |}
    </div>
    </div>
    {{کاربردهای دیگر|قرشی (ابهام زدایی)}}


    '''مجاهد بن جبر قرشی مخزومی''' (21-104 یا 105ق)، از بزرگان مفسران تابعی و علمای ایرانی‌تبار علوم قرآن است.
    '''مجاهد بن جبر قرشی مخزومی''' (21-104 یا 105ق)، از بزرگان مفسران تابعی و علمای ایرانی‌تبار علوم قرآن است.


    ==تولد==
    ==ولادت==
    ابوالحجاج مجاهد فرزند جبر و یا جبیر مکی مخزومی، در سال 21 در مکه متولد شد<ref>ر.ک: معرفت، محمدهادی، ج1، ص304</ref>.
    ابوالحجاج مجاهد فرزند جبر و یا جبیر مکی مخزومی، در سال 21 در مکه متولد شد<ref>ر.ک: معرفت، محمدهادی، ج1، ص304</ref>.


    ==اساتید و شیوخ==
    ==اساتید و شیوخ==
    علوم و فنون تفسیر و تأویل را از مولای خود امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب(ع) و ابن عباس اخذ کرد. برخی افزون بر این، جمع بسیاری از مشایخ او را مانند جابر بن عبدالله انصاری و ام‌سلمه و ام‌هانی دختر ابوطالب و جز ایشان یاد کرده‌اند<ref>ر.ک: شهیدی صالحی، عبدالحسین، ص30</ref>.
    علوم و فنون تفسیر و تأویل را از مولای خود [[امام علی علیه‌السلام|امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب(ع)]] و [[ابن عباس، عبدالله بن عباس|ابن عباس]] اخذ کرد. برخی افزون بر این، جمع بسیاری از مشایخ او را مانند [[جابر بن عبدالله انصاری]] و [[ام‌سلمه]] و [[ام‌هانی]] دختر ابوطالب و جز ایشان یاد کرده‌اند<ref>ر.ک: شهیدی صالحی، عبدالحسین، ص30</ref>.


    ==جایگاه علمی و اخلاقی==
    ==جایگاه علمی و اخلاقی==
    در تفسیر وی نشانه‌های بسیاری بر تفکر اشراقی و ایرانی و گرایش به عقل می‌توان یافت.
    در تفسیر وی نشانه‌های بسیاری بر تفکر اشراقی و ایرانی و گرایش به عقل می‌توان یافت.
    ابونعیم اصفهانی و ابن عساکر در تاریخ دمشق و دیگران می‌نویسند که مجاهد سه بار تفسیر خویش را بر ابن عباس عرضه کرد. تفسیر آیات قرآن کریم را یکان‌یکان سؤال می‌کرد. در کسب دانش بسیار کوشا بود. مردی متواضع و متفکر و دارای اخلاق حمیده بود و همیشه در افکار خود فرو رفته بود.
     
    [[ابونعیم، احمد بن عبدالله|ابونعیم اصفهانی]] و [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن عساکر]] در تاریخ دمشق و دیگران می‌نویسند که مجاهد سه بار تفسیر خویش را بر ابن عباس عرضه کرد. تفسیر آیات قرآن کریم را یکان‌یکان سؤال می‌کرد. در کسب دانش بسیار کوشا بود. مردی متواضع و متفکر و دارای اخلاق حمیده بود و همیشه در افکار خود فرو رفته بود.
     
    برای کسب علم هر دری را می‌زد و هیچ تکبری در این مورد نداشت. حتی به اهل کتاب برای کسب دانش مراجعه می‌کرد و بهره می‌گرفت. بعضی در این مورد از او انتقاد کرده‌اند.
    برای کسب علم هر دری را می‌زد و هیچ تکبری در این مورد نداشت. حتی به اهل کتاب برای کسب دانش مراجعه می‌کرد و بهره می‌گرفت. بعضی در این مورد از او انتقاد کرده‌اند.
    به مقام علمی و درجه بزرگ اجتهاد نائل گردید و نبوغ عظیم نشان داد و آوازه بلندی یافت و نامش محافل علمی سراسر اقالیم اسلامی را فراگرفت. شهرت بسیاری کسب کرد. بزرگان علم و فضل در مقابل او سر تعظیم فرود آوردند. او مقدم بر همه تابعین بود. حرص شدیدی به معرفت آیات و تفسیر آن‌ها داشت.
    به مقام علمی و درجه بزرگ اجتهاد نائل گردید و نبوغ عظیم نشان داد و آوازه بلندی یافت و نامش محافل علمی سراسر اقالیم اسلامی را فراگرفت. شهرت بسیاری کسب کرد. بزرگان علم و فضل در مقابل او سر تعظیم فرود آوردند. او مقدم بر همه تابعین بود. حرص شدیدی به معرفت آیات و تفسیر آن‌ها داشت.
    سفر کردن بسیار را خوش می‌داشت و در بلاد اسلامی به سیر و سیاحت می‌پرداخت و در اکثر شهرها به تدریس مشغول می‌گشت. درازترین ایام عمر خویش را در مکه مکرمه و عراق سپری کرد. کرسی تدریس علوم قرآن کریم را در مسجد کوفه برپا کرد. جمعی بسیار از مفسران فریقین سنی و شیعی و استوانه‌های علوم قرآن کریم و قرائات، در حوزه او تربیت یافتند و از محضرش بهره‌مند گشتند.
    سفر کردن بسیار را خوش می‌داشت و در بلاد اسلامی به سیر و سیاحت می‌پرداخت و در اکثر شهرها به تدریس مشغول می‌گشت. درازترین ایام عمر خویش را در مکه مکرمه و عراق سپری کرد. کرسی تدریس علوم قرآن کریم را در مسجد کوفه برپا کرد. جمعی بسیار از مفسران فریقین سنی و شیعی و استوانه‌های علوم قرآن کریم و قرائات، در حوزه او تربیت یافتند و از محضرش بهره‌مند گشتند.
    ابن سعد در طبقات کبری وی را عالم ثقه و فقیه بزرگ و کثیر الحدیث و... دانسته است. شمس‌الدین محمد ذهبی، در «العبر» او را اعلم تابعین در تفسیر خوانده است. نویسنده «تذكرة الحفاظ» وی را مقری و مفسر و حافظ قرآن کریم وصف کرده است. در «ميزان الاعتدال» وی را یکی از اعلام ثبت اسلام و ثقه خوانده است که اجماع ملت بر امامت او متفق‌القول هستند. ابن عساکر متوفی 571ق در «تاریخ دمشق» از قول سفیان ثوری آورده است که: تفسیر قرآن کریم را از چهار نفر فراگیرید: سعید بن جبیر، مجاهد، عکرمه، ضحاک بن مزاحم. قتاده می‌گفت: اعلم تابعین در تفسیر قرآن مجید مجاهد است. یحیی بن معین و ابوزرعه و ابوعبدالرحمن نسایی همگی متفق‌القول بودند که مجاهد از تابعین مورد اعتماد و از اصحاب ابن عباس بوده است<ref>همان، ص31-34</ref>.
     
    [[ابن سعد، محمد بن سعد|ابن سعد]] در [[الطبقات الكبری (دار الكتب العلمية)|طبقات کبری]] وی را عالم ثقه و فقیه بزرگ و کثیر الحدیث و... دانسته است. [[ذهبی، محمد بن احمد|شمس‌الدین محمد ذهبی]]، در «[[العبر في خبر من غبر|العبر]]» او را اعلم تابعین در تفسیر خوانده است. نویسنده «[[تذكرة الحفاظ]]» وی را مقری و مفسر و حافظ قرآن کریم وصف کرده است. در «[[ميزان الاعتدال في نقد الرجال|ميزان الاعتدال]]» وی را یکی از اعلام ثبت اسلام و ثقه خوانده است که اجماع ملت بر امامت او متفق‌القول هستند. [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن عساکر]] متوفی 571ق در «[[تاریخ دمشق (سهیل زکار)|تاریخ دمشق]]» از قول سفیان ثوری آورده است که: تفسیر قرآن کریم را از چهار نفر فراگیرید: [[سعید بن جبیر]]، مجاهد، [[عکرمه]]، [[ضحاک بن مزاحم]]. قتاده می‌گفت: اعلم تابعین در تفسیر قرآن مجید مجاهد است. [[یحیی بن معین]] و [[ابن ابی‌زرعه، عیسی|ابوزرعه]] و [[نسائی، احمد بن علی|ابوعبدالرحمن نسایی]] همگی متفق‌القول بودند که مجاهد از تابعین مورد اعتماد و از اصحاب ابن عباس بوده است<ref>همان، ص31-34</ref>.


    ==شاگردان==
    ==شاگردان==
    بیش از سی نفر از شاگردان او را ابن حجر عسقلانی در «تهذیب» و ذهبی در «سير أعلام النبلاء» نام برده است. خلق بسیاری از محدثان و آشنایان علوم قرآن کریم و قراء از شاگردان مجاهد بودند که همگی بعد از وی در عراق و حجاز کرسی تدریس علوم قرآن مجید و تفسیر را به خود اختصاص دادند<ref>ر.ک: همان، ص33</ref>.
    بیش از سی نفر از شاگردان او را [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر عسقلانی]] در «[[تهذيب التهذيب|تهذیب]]» و [[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبی]] در «[[سير أعلام النبلاء]]» نام برده است. خلق بسیاری از محدثان و آشنایان علوم قرآن کریم و قراء از شاگردان مجاهد بودند که همگی بعد از وی در عراق و حجاز کرسی تدریس علوم قرآن مجید و تفسیر را به خود اختصاص دادند<ref>ر.ک: همان، ص33</ref>.




    ==مذهب مجاهد==
    ==مذهب مجاهد==
    برخی همچون: شیخ ابوالقاسم فرات کوفی، علی بن ابراهیم قمی، شیخ ابوالرشید عبدالجلیل قزوینی، شیخ محمدصالح برغانی حایری و آیت‌الله خویی، مجاهد را از ثقات مفسران و محدثان شیعی دانسته‌اند<ref>ر.ک: همان، ص43</ref>.
    برخی همچون: شیخ [[کوفی، فرات بن ابراهیم|ابوالقاسم فرات کوفی]]، [[قمی، علی بن ابراهیم|علی بن ابراهیم قمی]]، شیخ [[قزوینی رازی، عبدالجلیل|ابوالرشید عبدالجلیل قزوینی]]، [[برغانی قزوینی حایری، محمدصالح|شیخ محمدصالح برغانی حایری]] و [[خویی، سید ابوالقاسم|آیت‌الله خویی]]، مجاهد را از ثقات مفسران و محدثان شیعی دانسته‌اند<ref>ر.ک: همان، ص43</ref>.


    ==مبارزات مجاهد با حکام بنی‌امیه==
    ==مبارزات مجاهد با حکام بنی‌امیه==
    خط ۶۶: خط ۶۸:


    ==پانویس==
    ==پانویس==
    <references/>
    <references />


    ==منابع مقاله==
    ==منابع مقاله==
    # معرفت، محمدهادی، «تفسیر و مفسران»، مؤسسه فرهنگی التمهيد، ایران، قم، چاپ اول، 1379ش.
    # معرفت، محمدهادی، «تفسیر و مفسران»، مؤسسه فرهنگی التمهيد، ایران، قم، چاپ اول، 1379ش.
    # شهیدی صالحی، عبدالحسین، «تفسیر مجاهد کهن‌ترین تفسیر»، بینات، تابستان 1376، شماره 14، درج در پایگاه مجلات تخصصی نور، به آدرس:
    # [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/7035 شهیدی صالحی، عبدالحسین، «تفسیر مجاهد کهن‌ترین تفسیر»، بینات، تابستان 1376، شماره 14]
    https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/7035
     
     
    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}
     
    [[تفسير الإمام مجاهد بن جبر]]


    [[رده:زندگی‌نامه]]
    [[رده:زندگی‌نامه]]
    [[رده:مقالات جدید]]
    [[رده:مفسران سنی]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۲۱ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۲۱:۱۴

    قرشی مخزومی، مجاهد بن جبر
    نام قرشی مخزومی، مجاهد بن جبر
    نام‎های دیگر
    نام پدر جبر
    متولد 21ق
    محل تولد مکه
    رحلت 104 یا 105ق
    اساتید امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب(ع)

    ابن عباس

    برخی آثار تفسير الإمام مجاهد بن جبر
    کد مؤلف AUTHORCODE45908AUTHORCODE

    مجاهد بن جبر قرشی مخزومی (21-104 یا 105ق)، از بزرگان مفسران تابعی و علمای ایرانی‌تبار علوم قرآن است.

    ولادت

    ابوالحجاج مجاهد فرزند جبر و یا جبیر مکی مخزومی، در سال 21 در مکه متولد شد[۱].

    اساتید و شیوخ

    علوم و فنون تفسیر و تأویل را از مولای خود امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب(ع) و ابن عباس اخذ کرد. برخی افزون بر این، جمع بسیاری از مشایخ او را مانند جابر بن عبدالله انصاری و ام‌سلمه و ام‌هانی دختر ابوطالب و جز ایشان یاد کرده‌اند[۲].

    جایگاه علمی و اخلاقی

    در تفسیر وی نشانه‌های بسیاری بر تفکر اشراقی و ایرانی و گرایش به عقل می‌توان یافت.

    ابونعیم اصفهانی و ابن عساکر در تاریخ دمشق و دیگران می‌نویسند که مجاهد سه بار تفسیر خویش را بر ابن عباس عرضه کرد. تفسیر آیات قرآن کریم را یکان‌یکان سؤال می‌کرد. در کسب دانش بسیار کوشا بود. مردی متواضع و متفکر و دارای اخلاق حمیده بود و همیشه در افکار خود فرو رفته بود.

    برای کسب علم هر دری را می‌زد و هیچ تکبری در این مورد نداشت. حتی به اهل کتاب برای کسب دانش مراجعه می‌کرد و بهره می‌گرفت. بعضی در این مورد از او انتقاد کرده‌اند. به مقام علمی و درجه بزرگ اجتهاد نائل گردید و نبوغ عظیم نشان داد و آوازه بلندی یافت و نامش محافل علمی سراسر اقالیم اسلامی را فراگرفت. شهرت بسیاری کسب کرد. بزرگان علم و فضل در مقابل او سر تعظیم فرود آوردند. او مقدم بر همه تابعین بود. حرص شدیدی به معرفت آیات و تفسیر آن‌ها داشت.

    سفر کردن بسیار را خوش می‌داشت و در بلاد اسلامی به سیر و سیاحت می‌پرداخت و در اکثر شهرها به تدریس مشغول می‌گشت. درازترین ایام عمر خویش را در مکه مکرمه و عراق سپری کرد. کرسی تدریس علوم قرآن کریم را در مسجد کوفه برپا کرد. جمعی بسیار از مفسران فریقین سنی و شیعی و استوانه‌های علوم قرآن کریم و قرائات، در حوزه او تربیت یافتند و از محضرش بهره‌مند گشتند.

    ابن سعد در طبقات کبری وی را عالم ثقه و فقیه بزرگ و کثیر الحدیث و... دانسته است. شمس‌الدین محمد ذهبی، در «العبر» او را اعلم تابعین در تفسیر خوانده است. نویسنده «تذكرة الحفاظ» وی را مقری و مفسر و حافظ قرآن کریم وصف کرده است. در «ميزان الاعتدال» وی را یکی از اعلام ثبت اسلام و ثقه خوانده است که اجماع ملت بر امامت او متفق‌القول هستند. ابن عساکر متوفی 571ق در «تاریخ دمشق» از قول سفیان ثوری آورده است که: تفسیر قرآن کریم را از چهار نفر فراگیرید: سعید بن جبیر، مجاهد، عکرمه، ضحاک بن مزاحم. قتاده می‌گفت: اعلم تابعین در تفسیر قرآن مجید مجاهد است. یحیی بن معین و ابوزرعه و ابوعبدالرحمن نسایی همگی متفق‌القول بودند که مجاهد از تابعین مورد اعتماد و از اصحاب ابن عباس بوده است[۳].

    شاگردان

    بیش از سی نفر از شاگردان او را ابن حجر عسقلانی در «تهذیب» و ذهبی در «سير أعلام النبلاء» نام برده است. خلق بسیاری از محدثان و آشنایان علوم قرآن کریم و قراء از شاگردان مجاهد بودند که همگی بعد از وی در عراق و حجاز کرسی تدریس علوم قرآن مجید و تفسیر را به خود اختصاص دادند[۴].


    مذهب مجاهد

    برخی همچون: شیخ ابوالقاسم فرات کوفی، علی بن ابراهیم قمی، شیخ ابوالرشید عبدالجلیل قزوینی، شیخ محمدصالح برغانی حایری و آیت‌الله خویی، مجاهد را از ثقات مفسران و محدثان شیعی دانسته‌اند[۵].

    مبارزات مجاهد با حکام بنی‌امیه

    مجاهد سخت با حکومت بنی‌امیه در ستیز بود و در این راه مرارت‌های بسیاری کشید و به زندان افتاد[۶].

    وفات

    مجاهد در سال 104ق، در مسجدالحرام در حال سجده از دنیا رفت[۷].

    پانویس

    1. ر.ک: معرفت، محمدهادی، ج1، ص304
    2. ر.ک: شهیدی صالحی، عبدالحسین، ص30
    3. همان، ص31-34
    4. ر.ک: همان، ص33
    5. ر.ک: همان، ص43
    6. ر.ک: همان، ص37-38
    7. ر.ک: همان، ص38؛ معرفت، محمدهادی، ج1، ص304

    منابع مقاله

    1. معرفت، محمدهادی، «تفسیر و مفسران»، مؤسسه فرهنگی التمهيد، ایران، قم، چاپ اول، 1379ش.
    2. شهیدی صالحی، عبدالحسین، «تفسیر مجاهد کهن‌ترین تفسیر»، بینات، تابستان 1376، شماره 14


    وابسته‌ها