اصطخری، ابراهیم بن محمد

قدیمی‌ترین سند تاریخی خلیج فارس در کتاب المسالك و الممالك اصطخری

نام	اصطخری، ابراهیم بن محمد
نام‌های دیگر	اس‍ت‍خ‍ری‌، اب‍راه‍ی‍م ب‍ن م‍ح‍م‍د اص‍طخ‍ری‌، اب‍و اس‍ح‍اق اب‍راه‍ی‍م‌ ک‍رخ‍ی‌، اب‍راه‍ی‍م ب‍ن م‍ح‍م‍د آبو إسحاق إبراهيم بن محمد الفارسیالإصطخري Abu Ishaq Ibrahim ibn Muhammad al-Farisi al-Istakhri
نام پدر	محمد
متولد	نیمه اول قرن چهارم
محل تولد	استخر فارس
رحلت	346 ‌‎ق
اساتید
برخی آثار	المسالک و الممالک (اصطخري، مصر)
کد مؤلف	AUTHORCODE05121AUTHORCODE

ابواسحاق ابراهیم بن محمد فارسی اصطخرى (وفات حدود 340ق)، معروف به كرخى، جغرافى‌دان، نقشه‌نگار پرآوازۀ سدۀ 4 ق.وى از اهالى استخر فارس بود.

زندگی‌نامه

سال تولدش مشخص نيست، ولى سال درگذشتش با اختلاف پس از 340ق نوشته شده‌است. اصطخرى پس از ابوزيد احمد بن سهل بلخى (متوفاى 322 ق) از پايه، گذاران دانش جغرافيا در جهان اسلام است.

او مسافرتش را از سرزمینهای عربی آغاز کرد و تا هند و سپس به سوی سواحل اقیانوس اطلس پیش برد. کتاب اصطخری در قرن دهم میلادی حاوی نخستین مواد نقشه‌کشی از دنیای اسلام است. او نوشته‌های خود را درباره کل جهان و قلمرو اسلامی با مجموعه‌ای از نقشه‌ها ترکیب کرد و کار با کیفیت جدیدی را در زمینه جغرافیای توصیفی ارائه داد.

آثار او

از کتاب‌هاى اصطخرى دو کتاب به نامهای «صور الاقاليم» و «المسالك و الممالك» برجا مانده است. ظاهرا وى ابتدا صور الاقاليم را تصنيف كرده، سپس آن را باشرح و تفصيل بيشترى تدوين نموده و بر پايۀ سنت كهن «المسالك و الممالك» نام نهاده است.از کتاب‌های «المسالك و الممالك» به خوبى آشكار مى‌شود كه‌اين رشته تأليفات جغرافيايى با نوشته ابوزيد بلخى پايه گرفت، سپس اصطخرى از اوسرمشق گرفته و ابن حوقل به تكميل نوشتۀ وى پرداخت. هر یک از این حلقه‌هاى سه‌گانه به نقشه‌اى پيوسته است و تعدادى مؤلّفات مشابه ادبى دارد.سزاوار است كه به این سلسله از نقشه‌ها كه این کتاب‌ها بر آنها پايه‌گذارى شده، نام اطلس اسلام بنهد، اطلسى كه نمايشگر اوج كار نقشه‌كشى در اسلام است.

هر دو اثر اصطخرى از نظر فهرست مطالب مشابه یکديگرند ولی «المسالك و الممالك» ازکتاب «صور الاقاليم» مشروح‌تر است.

وابسته‌ها

المسالک و الممالک (اصطخري، لیدن)

المسالک و الممالک (اصطخري، مصر)

المسالك و الممالك (به اهتمام افشار)

کهن شهرها