الاستنصار في النصّ علی أئمة الأطهار: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '<references />' به '<references/>') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'امامت (ابهام زدایی)' به 'امامت (ابهام‌زدایی)') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
| تصویر =NUR17308J1.jpg | | تصویر =NUR17308J1.jpg | ||
| عنوان =الاستنصار في النصّ علی أئمة الأطهار | | عنوان =الاستنصار في النصّ علی أئمة الأطهار | ||
| عنوان‌های دیگر =مقتضب الاثر في النص علي الائمه | | عنوان‌های دیگر =مقتضب الاثر في النص علي الائمه الاثني‌عشر | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[کراجکی، محمد بن علی]] (نویسنده) | [[کراجکی، محمد بن علی]] (نویسنده) | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
| چاپ =2 | | چاپ =2 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =17308 | ||
| کتابخوان همراه نور =17308 | | کتابخوان همراه نور =17308 | ||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
}} | }} | ||
'''الاستنصار في النص علی الأئمة الأطهار و يليه مقتضب الأثر في النص علی الأئمة الاثني‌عشر''' مشتمل بر دو کتاب «الاستنصار» تألیف [[کراجکی، محمد بن علی|علامه محمد بن علی بن عثمان کراجکی]] (متوفی 446/449ق) و «[[مقتضب الأثر في النصّ على الأئمة | {{کاربردهای دیگر|امامت (ابهام‌زدایی)}} | ||
'''الاستنصار في النص علی الأئمة الأطهار و يليه مقتضب الأثر في النص علی الأئمة الاثني‌عشر''' مشتمل بر دو کتاب «الاستنصار» تألیف [[کراجکی، محمد بن علی|علامه محمد بن علی بن عثمان کراجکی]] (متوفی 446/449ق) و «[[مقتضب الأثر في النصّ على الأئمة الاثني‌عشر|مقتضب الأثر]]» اثر [[جوهری، احمد بن محمد|احمد بن محمد بن عبدالله جوهری]] (متوفی 401ق) مشهور به ابن عیاش است. هر دو کتاب از یک موضوع بحث می‌کنند که عبارت است از نصّ بر ائمه اطهار(ع) و اخباری که شیعیان و اهل سنت در رابطه با امامت بیان کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. الاستنصار، در موضوع خود از جمله کتب حدیثی معتبر در نزد علمای بزرگی همچون [[ابن طاووس، علی بن موسی|سید بن طاووس]] و [[مجلسی، محمدباقر|علامه مجلسی]] بوده و مورد تجلیل آنها قرار گرفته است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/203/195 حافظیان بابلی، ابوالفضل، ص195]</ref> | |||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب الاستنصار پس از خطبه با سخن ناشر آغاز شده و تا صفحه 38 را پوشش داده است. مطالب الاستنصار در ضمن ابواب و فصولی مطرح شده است. کتاب [[مقتضب الأثر في النصّ على الأئمة | کتاب الاستنصار پس از خطبه با سخن ناشر آغاز شده و تا صفحه 38 را پوشش داده است. مطالب الاستنصار در ضمن ابواب و فصولی مطرح شده است. کتاب [[مقتضب الأثر في النصّ على الأئمة الاثني‌عشر|مقتضب الأثر]] با صفحه‌بندی جدید با ذکر شرح حال جوهری - به نقل از کتاب تكملة أمل الآمل سیدحسن صدرالدین - شروع و پس از مقدمه‌ای کوتاه در دو جزء و 57 صفحه ارائه شده است. نگارش کتاب همانند سایر کتب روایی به شیوه «قال فلان» با ذکر سند روایت است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
الاستنصار في النص علی | الاستنصار في النص علی الأئمة الأطهار: | ||
از تألیفات نویسنده و عالم شهیر شیعی در قرن پنجم هجری، [[کراجکی، محمد بن علی|محمد بن علی بن عثمان کراجکی]] (م 449ق) است که مانند بسیاری از تألیفات دیگرش به موضوع امامت اختصاص دارد و در این رساله، روایاتی را که از طریق خاصه و عامه رسیده و دلالت صریح بر ولایت و امامت امامان دوازده‌گانه اهل‌بیت(ع) دارند، ضمن فصول و ابواب جداگانه آورده است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/203/194 ر.ک: همان، ص194]</ref> | از تألیفات نویسنده و عالم شهیر شیعی در قرن پنجم هجری، [[کراجکی، محمد بن علی|محمد بن علی بن عثمان کراجکی]] (م 449ق) است که مانند بسیاری از تألیفات دیگرش به موضوع امامت اختصاص دارد و در این رساله، روایاتی را که از طریق خاصه و عامه رسیده و دلالت صریح بر ولایت و امامت امامان دوازده‌گانه اهل‌بیت(ع) دارند، ضمن فصول و ابواب جداگانه آورده است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/203/194 ر.ک: همان، ص194]</ref> | ||
در ابتدای این کتاب در دو باب جداگانه روایاتی که در منابع شیعه و سنی نص صریح بر امامان دوازده‌گانه دارند ذکر شده است. | در ابتدای این کتاب در دو باب جداگانه روایاتی که در منابع شیعه و سنی نص صریح بر امامان دوازده‌گانه دارند ذکر شده است. | ||
در اولین فصل از باب اول کتاب به نقل از [[مفید، محمد بن محمد|شیخ مفید]] با ذکر سلسله سندی که به [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین علی(ع)]] می‌رسد تعداد صاحبان امر (ولاة امر) در دوازده تن منحصر شده است؛ در این روایت آن حضرت به [[ | در اولین فصل از باب اول کتاب به نقل از [[مفید، محمد بن محمد|شیخ مفید]] با ذکر سلسله سندی که به [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین علی(ع)]] می‌رسد تعداد صاحبان امر (ولاة امر) در دوازده تن منحصر شده است؛ در این روایت آن حضرت به [[ابن عباس، عبدالله بن عباس|ابن عباس]] فرمود: شب قدر در هر سالی است و در آن شب، امر سال نازل می‌شود و برای آن امر بعد از رسول‌الله(ص) صاحبانی است. [[ابن عباس، عبدالله بن عباس|ابن عباس]] می‌پرسد که اینان کیستند؟ آن حضرت خود و یازده تن از نسلشان را امامان محدث (مورد خطاب فرشتگان) و صاحب این امر معرفی می‌کند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/24542/1/14 ر.ک: متن کتاب اول، ص14]</ref> این روایت در مقتضب الأثر نیز از ابوسهل احمد بن محمد بن زیاد قطان با سند دیگری از آن حضرت با اندک تفاوتی در متن نقل شده است.<ref>ر.ک: متن کتاب دوم، ص34</ref> | ||
نویسنده در اولین فصل از باب دوم نیز که در رابطه با روایات منابع اهل سنت است، تأکید می‌کند که نص بر ائمه(ع) با ذکر نام و ذکر عدد در احادیث اهل سنت بسیار فراوان است. وی در اولین فصل این باب این نکته را مطرح می‌کند که تصریح بر ائمه(ع) از متقدمین پیش از بعثت نبی(ص) نیز وجود دارد؛ مثلاً در سفر اول از تورات در بشارت خداوند به ابراهیم بر ولادت فرزندش اسماعیل(ع) به ولادت دوازده تن شریف از نسل اسماعیل تصریح شده است. نویسنده معتقد است که رتبه تعظیم و تشریف مخصوص به این عده منصوص جز درباره امامان شیعه از بین جمیع فرزندان اسماعیل وجود ندارد. وی سپس به احتجاج گروهی از بزرگان شیعه به این سفر از تورات اشاره کرده است. در ادامه شبهه یکی از مسترشدین اهل سنت را مطرح کرده که چگونه ممکن است به مطلبی از تورات استناد شود، درحالی‌که به شرع اسلام منسوخ است و تحریف شده است. پاسخ به‌اختصار این است که نسخ در اوامر و نواهی صحیح است نه اخبار. درباره تغییر و تحریف نیز افزایش اموری که دال بر فضیلت اسلام و اهل‌بیت(ع) باشد، ممکن نیست؛ چراکه آنچه از یهود انتظار می‌رود حذف مطالب دال بر فضیلت آنها و افزودن مطلبی در نفی و برخلاف آن است؛ پس اگر مطلبی در دست آنها می‌یابیم که نص بر فضیلت رسول‌الله(ص) یا اهل‌بیت(ع) است یقین پیدا می‌کنیم که خداوند یهود را از حذف آن منصرف کرده است.<ref>ر.ک: همان، ص29-26</ref> | نویسنده در اولین فصل از باب دوم نیز که در رابطه با روایات منابع اهل سنت است، تأکید می‌کند که نص بر ائمه(ع) با ذکر نام و ذکر عدد در احادیث اهل سنت بسیار فراوان است. وی در اولین فصل این باب این نکته را مطرح می‌کند که تصریح بر ائمه(ع) از متقدمین پیش از بعثت نبی(ص) نیز وجود دارد؛ مثلاً در سفر اول از تورات در بشارت خداوند به ابراهیم بر ولادت فرزندش اسماعیل(ع) به ولادت دوازده تن شریف از نسل اسماعیل تصریح شده است. نویسنده معتقد است که رتبه تعظیم و تشریف مخصوص به این عده منصوص جز درباره امامان شیعه از بین جمیع فرزندان اسماعیل وجود ندارد. وی سپس به احتجاج گروهی از بزرگان شیعه به این سفر از تورات اشاره کرده است. در ادامه شبهه یکی از مسترشدین اهل سنت را مطرح کرده که چگونه ممکن است به مطلبی از تورات استناد شود، درحالی‌که به شرع اسلام منسوخ است و تحریف شده است. پاسخ به‌اختصار این است که نسخ در اوامر و نواهی صحیح است نه اخبار. درباره تغییر و تحریف نیز افزایش اموری که دال بر فضیلت اسلام و اهل‌بیت(ع) باشد، ممکن نیست؛ چراکه آنچه از یهود انتظار می‌رود حذف مطالب دال بر فضیلت آنها و افزودن مطلبی در نفی و برخلاف آن است؛ پس اگر مطلبی در دست آنها می‌یابیم که نص بر فضیلت رسول‌الله(ص) یا اهل‌بیت(ع) است یقین پیدا می‌کنیم که خداوند یهود را از حذف آن منصرف کرده است.<ref>ر.ک: همان، ص29-26</ref> | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۳: | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
[[مقتضب الأثر في النصّ على الأئمة | {{وابسته‌ها}} | ||
[[مقتضب الأثر في النصّ على الأئمة الاثني‌عشر]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۵: | ||
[[رده:امامت]] | [[رده:امامت]] | ||
[[رده:ائمه اثنی عشر (دوازده امام)]] | |||
[[رده: | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۷ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۰۴
| الاستنصار في النصّ علی أئمة الأطهار | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | کراجکی، محمد بن علی (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | مقتضب الاثر في النص علي الائمه الاثني‌عشر |
| ناشر | دار الأضواء |
| مکان نشر | لبنان - بيروت |
| سال نشر | مجلد1: 1405ق |
| چاپ | 2 |
| موضوع | ائمه اثناعشر امامت |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 223 /ک4الف5 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الاستنصار في النص علی الأئمة الأطهار و يليه مقتضب الأثر في النص علی الأئمة الاثني‌عشر مشتمل بر دو کتاب «الاستنصار» تألیف علامه محمد بن علی بن عثمان کراجکی (متوفی 446/449ق) و «مقتضب الأثر» اثر احمد بن محمد بن عبدالله جوهری (متوفی 401ق) مشهور به ابن عیاش است. هر دو کتاب از یک موضوع بحث می‌کنند که عبارت است از نصّ بر ائمه اطهار(ع) و اخباری که شیعیان و اهل سنت در رابطه با امامت بیان کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. الاستنصار، در موضوع خود از جمله کتب حدیثی معتبر در نزد علمای بزرگی همچون سید بن طاووس و علامه مجلسی بوده و مورد تجلیل آنها قرار گرفته است.[۱]
ساختار
کتاب الاستنصار پس از خطبه با سخن ناشر آغاز شده و تا صفحه 38 را پوشش داده است. مطالب الاستنصار در ضمن ابواب و فصولی مطرح شده است. کتاب مقتضب الأثر با صفحه‌بندی جدید با ذکر شرح حال جوهری - به نقل از کتاب تكملة أمل الآمل سیدحسن صدرالدین - شروع و پس از مقدمه‌ای کوتاه در دو جزء و 57 صفحه ارائه شده است. نگارش کتاب همانند سایر کتب روایی به شیوه «قال فلان» با ذکر سند روایت است.
گزارش محتوا
الاستنصار في النص علی الأئمة الأطهار:
از تألیفات نویسنده و عالم شهیر شیعی در قرن پنجم هجری، محمد بن علی بن عثمان کراجکی (م 449ق) است که مانند بسیاری از تألیفات دیگرش به موضوع امامت اختصاص دارد و در این رساله، روایاتی را که از طریق خاصه و عامه رسیده و دلالت صریح بر ولایت و امامت امامان دوازده‌گانه اهل‌بیت(ع) دارند، ضمن فصول و ابواب جداگانه آورده است.[۲]
در ابتدای این کتاب در دو باب جداگانه روایاتی که در منابع شیعه و سنی نص صریح بر امامان دوازده‌گانه دارند ذکر شده است. در اولین فصل از باب اول کتاب به نقل از شیخ مفید با ذکر سلسله سندی که به امیرالمؤمنین علی(ع) می‌رسد تعداد صاحبان امر (ولاة امر) در دوازده تن منحصر شده است؛ در این روایت آن حضرت به ابن عباس فرمود: شب قدر در هر سالی است و در آن شب، امر سال نازل می‌شود و برای آن امر بعد از رسول‌الله(ص) صاحبانی است. ابن عباس می‌پرسد که اینان کیستند؟ آن حضرت خود و یازده تن از نسلشان را امامان محدث (مورد خطاب فرشتگان) و صاحب این امر معرفی می‌کند.[۳] این روایت در مقتضب الأثر نیز از ابوسهل احمد بن محمد بن زیاد قطان با سند دیگری از آن حضرت با اندک تفاوتی در متن نقل شده است.[۴]
نویسنده در اولین فصل از باب دوم نیز که در رابطه با روایات منابع اهل سنت است، تأکید می‌کند که نص بر ائمه(ع) با ذکر نام و ذکر عدد در احادیث اهل سنت بسیار فراوان است. وی در اولین فصل این باب این نکته را مطرح می‌کند که تصریح بر ائمه(ع) از متقدمین پیش از بعثت نبی(ص) نیز وجود دارد؛ مثلاً در سفر اول از تورات در بشارت خداوند به ابراهیم بر ولادت فرزندش اسماعیل(ع) به ولادت دوازده تن شریف از نسل اسماعیل تصریح شده است. نویسنده معتقد است که رتبه تعظیم و تشریف مخصوص به این عده منصوص جز درباره امامان شیعه از بین جمیع فرزندان اسماعیل وجود ندارد. وی سپس به احتجاج گروهی از بزرگان شیعه به این سفر از تورات اشاره کرده است. در ادامه شبهه یکی از مسترشدین اهل سنت را مطرح کرده که چگونه ممکن است به مطلبی از تورات استناد شود، درحالی‌که به شرع اسلام منسوخ است و تحریف شده است. پاسخ به‌اختصار این است که نسخ در اوامر و نواهی صحیح است نه اخبار. درباره تغییر و تحریف نیز افزایش اموری که دال بر فضیلت اسلام و اهل‌بیت(ع) باشد، ممکن نیست؛ چراکه آنچه از یهود انتظار می‌رود حذف مطالب دال بر فضیلت آنها و افزودن مطلبی در نفی و برخلاف آن است؛ پس اگر مطلبی در دست آنها می‌یابیم که نص بر فضیلت رسول‌الله(ص) یا اهل‌بیت(ع) است یقین پیدا می‌کنیم که خداوند یهود را از حذف آن منصرف کرده است.[۵]
مقتضب الأثر في النص علی الأئمة الاثني‌عشر:
این اثر حاوی مجموعه‌ای از احادیث - عمدتاًً از طریق اهل سنت - در اثبات ائمه اثناعشر(ع) است. این کتاب از نخستین آثار امامیه در این‌باره بود و خزاز قمی شاگرد ابن عیاش تا حد زیادی از آن تأثیر گرفته و در واقع باید كفاية الأثر وی را کوششی در جهت تکمیل کار استاد دانست. از آنجا که مؤلف در مقتضب الأثر از ابن حمزه طبری نقل کرده و ابن حمزه در 356ق / 976م، وارد بغداد شده، تألیف این کتاب باید مربوط به بعد از سال مزبور باشد.[۶]
در یکی از روایات این کتاب، ابان بن عمر نقل می‌کند که خدمت امام صادق(ع) بودم که سفیان بن مصعب عبدی بر آن حضرت وارد شد و گفت فدایت شوم چه می‌فرمایید درباره کلام خداوند «وَ عَلَى الْأَعْرَافِ رِجَالٌ يعْرِفُونَ کُلاًّ بِسِيمَاهُمْ» (الأعراف: 46)؛ «و بر اعراف، مردانى هستند که هریک [از آن دو دسته] را از سیمایشان می‌شناسند». فرمود آنها اوصیا از آل محمد(ص)، ائمه دوازده‌گانه هستند. خدا را نمی‌شناسد جز کسی که آنها را بشناسد و آنها او را بشناسند. عرض کردم فدایت شوم پس اعراف چیست؟ فرمود تلی از مشک که پیامبر و اوصیا بر آن هستند همه را از چهره‌هایشان می‌شناسند.[۷]
وضعیت کتاب
کتاب به چاپ سنگی بدون فهرست و پاورقی منتشر شده است. از کتاب الاستنصار نسخه‌های خطی و چاپی (چاپ بدون تحقیق) چندی در دسترس است که محقق گرامی، جناب آقای اسلامی، خصوصیات آنها را به ضمیمه شرح حال مختصری از مؤلف کتاب در مقدمه خود آورده است و در تصحیح و تحقیق متن، تا حدودی به ذکر نسخه‌بدل‌ها و استخراج منابع پرداخته است.[۸]
کتاب مقتضب الأثر یک بار در سال 1346ق در نجف و بار دیگر در 1379ق در قم به چاپ رسیده است.[۹]
پانویس
- ↑ حافظیان بابلی، ابوالفضل، ص195
- ↑ ر.ک: همان، ص194
- ↑ ر.ک: متن کتاب اول، ص14
- ↑ ر.ک: متن کتاب دوم، ص34
- ↑ ر.ک: همان، ص29-26
- ↑ پاکتچی، احمد، ص349
- ↑ ر.ک: متن کتاب دوم، ص52
- ↑ حافظیان بابلی، ابوالفضل، 194-195
- ↑ پاکتچی، احمد، ص349
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- افظیان بابلی، ابوالفضل، «گزارشی از «میراث حدیث شیعه» (دفتر دوم)»، علوم حدیث، تابستان 1378، شماره 12، ص192-202.
- پاکتچی، احمد، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، جلد 4، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377.