تلخيص الأصول: تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'حبیب الله' به 'حبیب‌الله') |
|||
| (۱۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوان‌های دیگر = | | عنوان‌های دیگر = | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[تبریزی ملکی، | [[تبریزی ملکی، حبیب‌الله]] (نويسنده) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
| شابک = | | شابک = | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =13385 | ||
| کتابخوان همراه نور =13385 | |||
| کد پدیدآور =07088 | | کد پدیدآور =07088 | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۶: | ||
}} | }} | ||
'''تلخيص الأصول'''، اثر میرزا | '''تلخيص الأصول'''، اثر [[تبریزی ملکی، حبیب‌الله|میرزا حبیب‌الله ملکی]]، کتابی است مختصر و موجز و بدون پرداختن به اقوال مختلف در علم اصول. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب با توضیحاتی از نویسنده پیرامون تاریخ تدوین اصول | کتاب با توضیحاتی از نویسنده پیرامون تاریخ تدوین اصول به‌عنوان مقدمه، آغاز و مطالب اصلی در یک مقدمه، شش مبحث و یک خاتمه، تنظیم شده است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
نویسنده پیش از پرداختن به مباحث کتاب، به ذکر تاریخ تدوین علم اصول فقه، پرداخته و ابتدا به نام علمایی که کتابی در این علم، تدوین | نویسنده پیش از پرداختن به مباحث کتاب، به ذکر تاریخ تدوین علم اصول فقه، پرداخته و ابتدا به نام علمایی که کتابی در این علم، تدوین کرده‌اند، اشاره کرده است که عبارتند از: حسن بن علی بن ابیعقیل؛ ابوعلی محمد بن احمد بن جنید اسکافی؛ ابوعبدالله محمد بن محمد بن نعمان بن عبدالسلام، معروف به [[مفید، محمد بن محمد|شیخ مفید]]؛ [[سید مرتضی|سید مرتضی علم‌الهدی]]؛ [[طوسی، محمد بن حسن|ابوجعفر محمد بن حسن بن علی طوسی]] و [[سلار دیلمی، حمزة بن عبدالعزیز|سلار بن عبدالعزیز دیلمی]]. | ||
وی سپس از کتبی که پیرامون این علم، به رشته تحریر درآمده، نام برده است که برخی از آنها، عبارتند از: | وی سپس از کتبی که پیرامون این علم، به رشته تحریر درآمده، نام برده است که برخی از آنها، عبارتند از: «[[الذريعة إلی أصول الشريعة|الذريعة في أصول الشريعة]]» [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضی علم‌الهدی]]، «[[العدة في أصول الفقه|عدة الأصول]]» [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]]، «[[السرائر]]» [[ابن ادریس، محمد بن احمد|ابن ادریس حلی]] (که کتاب فقهی و استدلالی است)، «المعالم‌الدين» [[ابن شهید ثانی، حسن بن زین‌الدین|حسن بن شهید ثانی]]، «[[هداية المسترشدين في شرح معالم‌الدين (طبع قدیم)|هداية المسترشدين]]»، «[[القوانين المحكمة في الأصول|القوانين]]» [[میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمدحسن|محقق قمی]]، «[[فرائد الأصول]]» [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شیخ انصاری]] و... و در پایان، به این نکته اشاره کرده است که در اثر حاضر، مباحث اضافی علم اصول و همچنین اقوال متعددی که ذکر آنها، فایده خاصی را در بر ندارد، حذف گردیده، ولذا برخی از بزرگان، آن را «تلخيص الأصول» نامیده و مؤلف نیز خود همین نام را برای آن، برگزیده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41571/1/2 ر.ک: مقدمه، ص2-5]</ref>. | ||
مقدمه، دربردارنده دو امر زیر | مقدمه، دربردارنده دو امر زیر می‌باشد: | ||
# تعریف علم اصول و بیان موضوع آن. | # تعریف علم اصول و بیان موضوع آن. | ||
# برخی از مباحث لغوی، مانند دلالت الفاظ؛ انواع وضع؛ استعمال الفاظ در معنی مجازی؛ حقیقت و مجاز؛ امکان اشتراک و ترادف؛ استعمال لفظ در دو معنا؛ حقیقت شرعیه؛ صحیح و اعم؛ مشتق<ref>ر.ک: متن کتاب، ص6-42</ref>. | # برخی از مباحث لغوی، مانند دلالت الفاظ؛ انواع وضع؛ استعمال الفاظ در معنی مجازی؛ حقیقت و مجاز؛ امکان اشتراک و ترادف؛ استعمال لفظ در دو معنا؛ حقیقت شرعیه؛ صحیح و اعم؛ مشتق<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41571/1/6 ر.ک: متن کتاب، ص6-42]</ref>. | ||
مبحث اول و دوم، به اوامر و نواهی اختصاص یافته و در آن به موضوعاتی، همچون لفظ امر؛ دلالت صیغه امر بر وجوب و عدم آن؛ اقسام واجب و... پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص42-73</ref>. | مبحث اول و دوم، به اوامر و نواهی اختصاص یافته و در آن به موضوعاتی، همچون لفظ امر؛ دلالت صیغه امر بر وجوب و عدم آن؛ اقسام واجب و... پرداخته شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41571/1/42 ر.ک: همان، ص42-73]</ref>. | ||
در این قسمت از کتاب، به ملازمه عقلی میان | در این قسمت از کتاب، به ملازمه عقلی میان ذی‌المقدمه و مقدمه آن در وجوب و اقوال مطرح‌شده پیرامون آن نیز پرداخته شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41571/1/73 ر.ک: همان، ص73]</ref>. | ||
از جمله مباحث مهم اصولی، این است که آیا امر به چیزی، مقتضی نهی از ضد آن، اعم از اینکه امری وجودی باشد یا عدمی، است یا نه؟ این موضوع، در این قسمت از کتاب، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص84</ref>. | از جمله مباحث مهم اصولی، این است که آیا امر به چیزی، مقتضی نهی از ضد آن، اعم از اینکه امری وجودی باشد یا عدمی، است یا نه؟ این موضوع، در این قسمت از کتاب، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41571/1/84 ر.ک: همان، ص84]</ref>. | ||
در میان علمای علم اصول، پیرامون ثبوت مفهوم در قضایایی که مشتمل بر ادوات شرط یا وصف یا غایت یا حصر هستند، اختلاف وجود داشته و برخی معتقد به مفهوم مخالف در برخی از این قضایا، تحت شرایطی خاص هستند و برخی دیگر نیز داشتن مفهوم را انکار | در میان علمای علم اصول، پیرامون ثبوت مفهوم در قضایایی که مشتمل بر ادوات شرط یا وصف یا غایت یا حصر هستند، اختلاف وجود داشته و برخی معتقد به مفهوم مخالف در برخی از این قضایا، تحت شرایطی خاص هستند و برخی دیگر نیز داشتن مفهوم را انکار می‌کنند. این موضوع، در مبحث سوم، تحت عنوان «مفهوم و منطوق»، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41571/1/110 ر.ک: همان، ص110]</ref>. | ||
مبحث چهارم، به موضوع عام و خاص اختصاص یافته<ref>ر.ک: همان، ص122</ref> و در مبحث پنجم، به بحث و بررسی پیرامون مطلق و مقید، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص138</ref>. | مبحث چهارم، به موضوع عام و خاص اختصاص یافته<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41571/1/122 ر.ک: همان، ص122]</ref> و در مبحث پنجم، به بحث و بررسی پیرامون مطلق و مقید، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص138</ref>. | ||
آخرین مبحث کتاب، درباره امارات معتبر شرعی است و در همین مبحث از حالات | آخرین مبحث کتاب، درباره امارات معتبر شرعی است و در همین مبحث از حالات سه‌گانه مکلف، یعنی قطع و ظن و شک، نیز سخن رفته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41571/1/145 ر.ک: همان، ص145]</ref>. | ||
در خاتمه، به موضوع تعارض و تنافی دو دلیل در مدلول، که از آن به بحث «تعادل و تراجیح» تعبیر | در خاتمه، به موضوع تعارض و تنافی دو دلیل در مدلول، که از آن به بحث «تعادل و تراجیح» تعبیر می‌شود، پرداخته شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41571/1/300 ر.ک: همان، ص300]</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۸: | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه و متن کتاب. | مقدمه و متن کتاب. | ||
== وابسته‌ها == | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۵: | ||
[[رده:اصول فقه شیعه]] | [[رده:اصول فقه شیعه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۸ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۲۱
| تلخيص الأصول | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | تبریزی ملکی، حبیب‌الله (نويسنده) |
| ناشر | مصطفوي (چاپخانه) |
| مکان نشر | ايران - مشهد مقدس |
| موضوع | اصول فقه شيعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 159/8 /ت2ت8 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تلخيص الأصول، اثر میرزا حبیب‌الله ملکی، کتابی است مختصر و موجز و بدون پرداختن به اقوال مختلف در علم اصول.
ساختار
کتاب با توضیحاتی از نویسنده پیرامون تاریخ تدوین اصول به‌عنوان مقدمه، آغاز و مطالب اصلی در یک مقدمه، شش مبحث و یک خاتمه، تنظیم شده است.
گزارش محتوا
نویسنده پیش از پرداختن به مباحث کتاب، به ذکر تاریخ تدوین علم اصول فقه، پرداخته و ابتدا به نام علمایی که کتابی در این علم، تدوین کرده‌اند، اشاره کرده است که عبارتند از: حسن بن علی بن ابیعقیل؛ ابوعلی محمد بن احمد بن جنید اسکافی؛ ابوعبدالله محمد بن محمد بن نعمان بن عبدالسلام، معروف به شیخ مفید؛ سید مرتضی علم‌الهدی؛ ابوجعفر محمد بن حسن بن علی طوسی و سلار بن عبدالعزیز دیلمی.
وی سپس از کتبی که پیرامون این علم، به رشته تحریر درآمده، نام برده است که برخی از آنها، عبارتند از: «الذريعة في أصول الشريعة» سید مرتضی علم‌الهدی، «عدة الأصول» شیخ طوسی، «السرائر» ابن ادریس حلی (که کتاب فقهی و استدلالی است)، «المعالم‌الدين» حسن بن شهید ثانی، «هداية المسترشدين»، «القوانين» محقق قمی، «فرائد الأصول» شیخ انصاری و... و در پایان، به این نکته اشاره کرده است که در اثر حاضر، مباحث اضافی علم اصول و همچنین اقوال متعددی که ذکر آنها، فایده خاصی را در بر ندارد، حذف گردیده، ولذا برخی از بزرگان، آن را «تلخيص الأصول» نامیده و مؤلف نیز خود همین نام را برای آن، برگزیده است[۱].
مقدمه، دربردارنده دو امر زیر می‌باشد:
- تعریف علم اصول و بیان موضوع آن.
- برخی از مباحث لغوی، مانند دلالت الفاظ؛ انواع وضع؛ استعمال الفاظ در معنی مجازی؛ حقیقت و مجاز؛ امکان اشتراک و ترادف؛ استعمال لفظ در دو معنا؛ حقیقت شرعیه؛ صحیح و اعم؛ مشتق[۲].
مبحث اول و دوم، به اوامر و نواهی اختصاص یافته و در آن به موضوعاتی، همچون لفظ امر؛ دلالت صیغه امر بر وجوب و عدم آن؛ اقسام واجب و... پرداخته شده است[۳].
در این قسمت از کتاب، به ملازمه عقلی میان ذی‌المقدمه و مقدمه آن در وجوب و اقوال مطرح‌شده پیرامون آن نیز پرداخته شده است[۴].
از جمله مباحث مهم اصولی، این است که آیا امر به چیزی، مقتضی نهی از ضد آن، اعم از اینکه امری وجودی باشد یا عدمی، است یا نه؟ این موضوع، در این قسمت از کتاب، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است[۵].
در میان علمای علم اصول، پیرامون ثبوت مفهوم در قضایایی که مشتمل بر ادوات شرط یا وصف یا غایت یا حصر هستند، اختلاف وجود داشته و برخی معتقد به مفهوم مخالف در برخی از این قضایا، تحت شرایطی خاص هستند و برخی دیگر نیز داشتن مفهوم را انکار می‌کنند. این موضوع، در مبحث سوم، تحت عنوان «مفهوم و منطوق»، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است[۶].
مبحث چهارم، به موضوع عام و خاص اختصاص یافته[۷] و در مبحث پنجم، به بحث و بررسی پیرامون مطلق و مقید، پرداخته شده است[۸].
آخرین مبحث کتاب، درباره امارات معتبر شرعی است و در همین مبحث از حالات سه‌گانه مکلف، یعنی قطع و ظن و شک، نیز سخن رفته است[۹].
در خاتمه، به موضوع تعارض و تنافی دو دلیل در مدلول، که از آن به بحث «تعادل و تراجیح» تعبیر می‌شود، پرداخته شده است[۱۰].
وضعیت کتاب
کتاب، فاقد هرگونه فهرست و پاورقی است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.