دهلوی، عبدالعزیز غلام: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۸ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۱:۳۴

دهلوی، عبدالعزیز غلام

نام	دهلوی، عبدالعزیز غلام
نام‌های دیگر	شاه عبدالعزيز غلام حکيم الدهلوی ابن شاه ولی الله أحمد بن عبدالرحيم الدهلوی
نام پدر	شاه ولی‌الله
متولد	1159ق
محل تولد	دهلی
رحلت	1239ق
اساتید
برخی آثار	مختصر التحفة الاثني‌عشرية
کد مؤلف	AUTHORCODE24190AUTHORCODE

برای دیگر کاربردها، دهلوی (ابهام‌زدایی) را ببینید.

عبدالعزیز غلام دهلوی (1159-1239ق)، معروف به «سراج‌الهند»، از علمای سلفی هند بوده که خصومت و دشمنی آشکاری با شیعه داشت و با نوشتن کتاب «تحفه اثناعشریه» علیه شیعه، به اختلافات شیعه و سنی دامن زد.

ولادت

شاه عبدالعزیز پسر شاه ولی‌الله فرزند عبدالرحیم عمری دهلوی، از بزرگ‎ترین علمای سرشناس عصر خویش بود. مردم روزگار، وی را به «حجةالله» و «سراج‌الهند» لقب داده‌اند. وی به سال 1159ق، چشم به دنیا گشود

تحصیلات

در خردسالی، قرآن کریم را حفظ نمود و علوم متداوله را نزد پدر بزرگوارش فراگرفته و از پانزده سالگی به تدریس پرداخت. وی از سران مجاهدین و صاحب فتوای مشهور جهاد علیه انگلیس در شبه قاره هند بود^[۱].

فعالیت‌ها

شاه ولی الله دهلوی که مسلمانان هند وی را بزرگ‎ترین اندیشمند مسلمان اهل تسنن هند می‌دانند، در قرن دوازدهم ظهور کرده و تأثیر شگرفی بر تمام جریانات فکری مسلمانان هند در این سه قرن اخیر گذاشته است. پس از او، فرزندش عبدالعزیز، از جمله افراد مؤثر در حیات فکری مسلمانان هند بشمار می‌رود. بنا بر نظر بعضی، هیچ‎کس همچون عبدالعزیز بر روشنفکران مسلمان شمال هند در اواخر سده هیجده و اوایل سده نوزدهم میلادی اثر نگذاشته است. او هم چون پدرش با نوشتن کتاب «تحفه اثناعشریه» به اختلافات شیعه و سنی دامن زد. میرحامد حسین، کتاب «عبقات الأنوار» را در رد این کتاب نوشته است. وی به‌خاطر اینکه کمپانی هند شرقی در کلیه دعاوی تعاریف خود را جایگزین شریعت نموده بود، هند را سرزمین کفار و دارالحرب اعلام کرد، ولی همکاری با انگلیسیان را به شرط اینکه به گناه کبیره نینجامد جایز دانست^[۲].

نظام فکری عبدالعزیز، بیش از پدرش شاه ولی‌الله به سلفی‌گری نزدیک بود. همچنین گرایش وی به حدیث و تنزل جایگاه عقل در نگاه او، بیش از پدر بود؛ به‌عبارت‌دیگر، نهضت فکری‌ای که شاه ولی‌الله بنیان نهاده بود، در زمان او به سمت افراط پیش رفت^[۳].

ورود سیاست به سلفی‌گری شاه عبدالعزیز، از دیگر شاخصه‌های تفکر اوست. اندیشه‌های او به‌طور مستقیم، به میدان مبارزه با سیک‎ها و انگلیسی‌ها وارد شد. وی با پیش کشیدن دو مفهوم «دارالاسلام» و «دارالحرب» یا «دارالکفر»، هند را به دلیل حضور انگلیسی‌ها از یک طرف و جایگزینی فرهنگ کمپانی هند شرقی به جای تعالیم و آموزه‌های شریعت از طرف دیگر، با صدور فتوایی، «دارالحرب» نامید و وظیفه هر مسلمانی در این اوضاع را جهاد یا هجرت اعلام کرد^[۴].

وی به‌همراه یکی از هم‌فکران خود، به نام سید احمد باریلی، سازمانی تشکیل داد که «جنبش مجاهدین» نامیده شد. این نهضت مسلحانه، که در سال‎های 1824 تا 1831 به اوج فعالیت‎های خود رسید، سیک‎ها را که در آن زمان مناطقی از سرزمین‌های مسلمان‌نشین را تصرف کرده بودند، به عقب راند و در نهایت، پیشاور را فتح کرد. البته سیک‎ها با حمایت انگلیس، دوباره این شهر را تصرف کردند و در همین اوضاع، تعداد کثیری از رهبران جنبش مجاهدین از جمله سید احمد باریلی کشته شدند^[۵].

از دیگر شاخصه‌های سلفی‌گری شاه عبدالعزیز دهلوی، خصومت و دشمنی او با شیعیان و انزجار او از آنها است که از این جهت، گوی سبقت را از پدر خویش ربوده بود؛ به‌طوری که در آثار خود، به‌دور از مباحثه و مجادله‌های علمی، شیعه را آماج تهمت و افترا و ناسزاگویی قرار می‌داد. در کتاب «تحفه اثناعشریه» که مهم‎ترین اثر اوست، با ادبیاتی قبیح و به‌دور از ساحت تحلیل علمی، اعتقادات شیعیان را به گمان خود، نقد کرده است. البته در رد مطالب این کتاب، پاسخ‎هایی از طرف متفکران و عالمان شیعه مطرح شده است که کتاب «عبقات الأنوار»، نوشته میرحامد حسین هندی، از جمله آنهاست^[۶].

وفات

او در سال 1239ق، در 80 سالگی درگذشت و کنار قبر والدش در دهلی به خاک سپرده شد^[۷].

پانویس

↑ ر.ک: بی‌نام، «معرفی برخی بزرگان و علمای طراز اول دارالعلوم دیوبند»
↑ ر.ک: بی‌نام، «دیوبندیه، بریلویه و رابطه آنها با وهابیت»
↑ ر.ک: میرزا ابوالحسنی، امیرحسین؛ عابدی، احمد، ص107
↑ ر.ک: همان
↑ ر.ک: همان
↑ ر.ک: همان، ص108
↑ ر.ک: همان

منابع مقاله

وابسته‌ها

مختصر التحفة الاثني‌عشرية

[1] ر.ک: بی‌نام، «معرفی برخی بزرگان و علمای طراز اول دارالعلوم دیوبند»

[2] ر.ک: بی‌نام، «دیوبندیه، بریلویه و رابطه آنها با وهابیت»

[3] ر.ک: میرزا ابوالحسنی، امیرحسین؛ عابدی، احمد، ص107

[4] ر.ک: همان

[5] ر.ک: همان

[6] ر.ک: همان، ص108

[7] ر.ک: همان

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 <div class="wikiInfo">
-[[پرونده:NUR24190.jpg|بندانگشتی|دهلوي، عبدالعزيز غلام]]
+[[پرونده:NUR24190.jpg|بندانگشتی|دهلوی، عبدالعزیز غلام]]
 {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
 |-
-! نام!! data-type="authorName" |دهلوي، عبدالعزيز غلام
+! نام!! data-type="authorName" |دهلوی، عبدالعزیز غلام
 |-
 |نام‌های دیگر
-| data-type="authorOtherNames" |شاه عبدالعزيز غلام حکيم الدهلوي ابن شاه ولي الله أحمد بن عبدالرحيم الدهلوي
+| data-type="authorOtherNames" |شاه عبدالعزيز غلام حکيم الدهلوی ابن شاه ولی الله أحمد بن عبدالرحيم الدهلوی
 |-
 |نام پدر
-| data-type="authorfatherName" |شاه ولی‎الله
+| data-type="authorfatherName" |شاه ولی‌الله
 |-
 |متولد
@@ خط ۲۵: / خط ۲۵: @@
 |-
 |برخی آثار
-| data-type="authorWritings" | [[مختصر التحفة الأثنى عشرية]]
+| data-type="authorWritings" | [[مختصر التحفة الاثني‌عشرية]]
 |- class="articleCode"
@@ خط ۳۲: / خط ۳۲: @@
 |}
 </div>
+{{کاربردهای دیگر|دهلوی (ابهام‌زدایی)}}
-'''عبدالعزیز غلام دهلوی''' معروف به «سراج‎الهند»، از علمای سلفی هند بوده که خصومت و دشمنی آشکاری با شیعه داشت و با نوشتن کتاب «تحفه اثناعشریه» علیه شیعه، به اختلافات شیعه و سنی دامن زد.
+'''عبدالعزیز غلام دهلوی''' (1159-1239ق)، معروف به «سراج‌الهند»، از علمای سلفی هند بوده که خصومت و دشمنی آشکاری با شیعه داشت و با نوشتن کتاب «تحفه اثناعشریه» علیه شیعه، به اختلافات شیعه و سنی دامن زد.
-==ولادت، تحصیل==
+==ولادت==
-شاه عبدالعزیز پسر شاه ولی‎الله فرزند عبدالرحیم عمری دهلوی، از بزرگ‎ترین علمای سرشناس عصر خویش بود. مردم روزگار، وی را به «حجةالله» و «سراج‎الهند» لقب داده‎اند. وی به سال 1159ق، چشم به دنیا گشود و در خردسالی، قرآن کریم را حفظ نمود و علوم متداوله را نزد پدر بزرگوارش فراگرفته و از پانزده سالگی به تدریس پرداخت. وی از سران مجاهدین و صاحب فتوای مشهور جهاد علیه انگلیس در شبه قاره هند بود<ref>ر.ک: بی‎نام، «معرفی برخی بزرگان و علمای طراز اول دارالعلوم دیوبند»</ref>.
+شاه عبدالعزیز پسر شاه ولی‌الله فرزند عبدالرحیم عمری دهلوی، از بزرگ‎ترین علمای سرشناس عصر خویش بود. مردم روزگار، وی را به «حجةالله» و «سراج‌الهند» لقب داده‌اند. وی به سال 1159ق، چشم به دنیا گشود
-==وفات==
+== تحصیلات ==
-او در سال 1239ق، در 80 سالگی درگذشت و کنار قبر والدش در دهلی به خاک سپرده شد<ref>ر.ک: همان</ref>.
+در خردسالی، قرآن کریم را حفظ نمود و علوم متداوله را نزد پدر بزرگوارش فراگرفته و از پانزده سالگی به تدریس پرداخت. وی از سران مجاهدین و صاحب فتوای مشهور جهاد علیه انگلیس در شبه قاره هند بود<ref>ر.ک: بی‌نام، «معرفی برخی بزرگان و علمای طراز اول دارالعلوم دیوبند»</ref>.
+== فعالیت‌ها ==
+شاه ولی الله دهلوی که مسلمانان هند وی را بزرگ‎ترین اندیشمند مسلمان اهل تسنن هند می‌دانند، در قرن دوازدهم ظهور کرده و تأثیر شگرفی بر تمام جریانات فکری مسلمانان هند در این سه قرن اخیر گذاشته است. پس از او، فرزندش عبدالعزیز، از جمله افراد مؤثر در حیات فکری مسلمانان هند بشمار می‌رود. بنا بر نظر بعضی، هیچ‎کس همچون عبدالعزیز بر روشنفکران مسلمان شمال هند در اواخر سده هیجده و اوایل سده نوزدهم میلادی اثر نگذاشته است. او هم چون پدرش با نوشتن کتاب «تحفه اثناعشریه» به اختلافات شیعه و سنی دامن زد. [[کنتوری، سید میر حامدحسین|میرحامد حسین]]، کتاب «[[عبقات الأنوار في إمامة الأئمة الأطهار|عبقات الأنوار]]» را در رد این کتاب نوشته است. وی به‌خاطر اینکه کمپانی هند شرقی در کلیه دعاوی تعاریف خود را جایگزین شریعت نموده بود، هند را سرزمین کفار و دارالحرب اعلام کرد، ولی همکاری با انگلیسیان را به شرط اینکه به گناه کبیره نینجامد جایز دانست<ref>ر.ک: بی‌نام، «دیوبندیه، بریلویه و رابطه آنها با وهابیت»</ref>.
-شاه ولی الله دهلوی که مسلمانان هند وی را بزرگ‎ترین اندیشمند مسلمان اهل تسنن هند می‎دانند، در قرن دوازدهم ظهور کرده و تأثیر شگرفی بر تمام جریانات فکری مسلمانان هند در این سه قرن اخیر گذاشته است. پس از او، فرزندش عبدالعزیز، از جمله افراد مؤثر در حیات فکری مسلمانان هند بشمار می‎رود. بنا بر نظر بعضی، هیچ‎کس همچون عبدالعزیز بر روشنفکران مسلمان شمال هند در اواخر سده هیجده و اوایل سده نوزدهم میلادی اثر نگذاشته است. او هم چون پدرش با نوشتن کتاب «تحفه اثناعشریه» به اختلافات شیعه و سنی دامن زد. [[کنتوری، میرحامدحسین|میرحامد حسین]]، کتاب «[[عبقات الأنوار في إمامة الأئمة الأطهار|عبقات الأنوار]]» را در رد این کتاب نوشته است. وی به‎خاطر اینکه کمپانی هند شرقی در کلیه دعاوی تعاریف خود را جایگزین شریعت نموده بود، هند را سرزمین کفار و دارالحرب اعلام کرد، ولی همکاری با انگلیسیان را به شرط اینکه به گناه کبیره نینجامد جایز دانست<ref>ر.ک: بی‎نام، «دیوبندیه، بریلویه و رابطه آنها با وهابیت»</ref>.
+نظام فکری عبدالعزیز، بیش از پدرش شاه ولی‌الله به سلفی‌گری نزدیک بود. همچنین گرایش وی به حدیث و تنزل جایگاه عقل در نگاه او، بیش از پدر بود؛ به‌عبارت‌دیگر، نهضت فکری‌ای که شاه ولی‌الله بنیان نهاده بود، در زمان او به سمت افراط پیش رفت<ref>ر.ک: میرزا ابوالحسنی، امیرحسین؛ عابدی، احمد، ص107</ref>.
-نظام فکری عبدالعزیز، بیش از پدرش شاه ولی‎الله به سلفی‎گری نزدیک بود. همچنین گرایش وی به حدیث و تنزل جایگاه عقل در نگاه او، بیش از پدر بود؛ به‎عبارت‎دیگر، نهضت فکری‎ای که شاه ولی‎الله بنیان نهاده بود، در زمان او به سمت افراط پیش رفت<ref>ر.ک: میرزا ابوالحسنی، امیرحسین؛ عابدی، احمد، ص107</ref>.
+ورود سیاست به سلفی‌گری شاه عبدالعزیز، از دیگر شاخصه‌های تفکر اوست. اندیشه‌های او به‌طور مستقیم، به میدان مبارزه با سیک‎ها و انگلیسی‌ها وارد شد. وی با پیش کشیدن دو مفهوم «دارالاسلام» و «دارالحرب» یا «دارالکفر»، هند را به دلیل حضور انگلیسی‌ها از یک طرف و جایگزینی فرهنگ کمپانی هند شرقی به جای تعالیم و آموزه‌های شریعت از طرف دیگر، با صدور فتوایی، «دارالحرب» نامید و وظیفه هر مسلمانی در این اوضاع را جهاد یا هجرت اعلام کرد<ref>ر.ک: همان</ref>.
-ورود سیاست به سلفی‎گری شاه عبدالعزیز، از دیگر شاخصه‎های تفکر اوست. اندیشه‎های او به‎طور مستقیم، به میدان مبارزه با سیک‎ها و انگلیسی‎ها وارد شد. وی با پیش کشیدن دو مفهوم «دارالاسلام» و «دارالحرب» یا «دارالکفر»، هند را به دلیل حضور انگلیسی‎ها از یک طرف و جایگزینی فرهنگ کمپانی هند شرقی به جای تعالیم و آموزه‎های شریعت از طرف دیگر، با صدور فتوایی، «دارالحرب» نامید و وظیفه هر مسلمانی در این اوضاع را جهاد یا هجرت اعلام کرد<ref>ر.ک: همان</ref>.
+وی به‌همراه یکی از هم‌فکران خود، به نام سید احمد باریلی، سازمانی تشکیل داد که «جنبش مجاهدین» نامیده شد. این نهضت مسلحانه، که در سال‎های 1824 تا 1831 به اوج فعالیت‎های خود رسید، سیک‎ها را که در آن زمان مناطقی از سرزمین‌های مسلمان‌نشین را تصرف کرده بودند، به عقب راند و در نهایت، پیشاور را فتح کرد. البته سیک‎ها با حمایت انگلیس، دوباره این شهر را تصرف کردند و در همین اوضاع، تعداد کثیری از رهبران جنبش مجاهدین از جمله سید احمد باریلی کشته شدند<ref>ر.ک: همان</ref>.
-وی به‎همراه یکی از هم‎فکران خود، به نام سید احمد باریلی، سازمانی تشکیل داد که «جنبش مجاهدین» نامیده شد. این نهضت مسلحانه، که در سال‎های 1824 تا 1831 به اوج فعالیت‎های خود رسید، سیک‎ها را که در آن زمان مناطقی از سرزمین‎های مسلمان‎نشین را تصرف کرده بودند، به عقب راند و در نهایت، پیشاور را فتح کرد. البته سیک‎ها با حمایت انگلیس، دوباره این شهر را تصرف کردند و در همین اوضاع، تعداد کثیری از رهبران جنبش مجاهدین از جمله سید احمد باریلی کشته شدند<ref>ر.ک: همان</ref>.
+از دیگر شاخصه‌های سلفی‌گری شاه عبدالعزیز دهلوی، خصومت و دشمنی او با شیعیان و انزجار او از آنها است که از این جهت، گوی سبقت را از پدر خویش ربوده بود؛ به‌طوری که در آثار خود، به‌دور از مباحثه و مجادله‌های علمی، شیعه را آماج تهمت و افترا و ناسزاگویی قرار می‌داد. در کتاب «تحفه اثناعشریه» که مهم‎ترین اثر اوست، با ادبیاتی قبیح و به‌دور از ساحت تحلیل علمی، اعتقادات شیعیان را به گمان خود، نقد کرده است. البته در رد مطالب این کتاب، پاسخ‎هایی از طرف متفکران و عالمان شیعه مطرح شده است که کتاب «[[عبقات الأنوار في إمامة الأئمة الأطهار|عبقات الأنوار]]»، نوشته [[کنتوری، سید میر حامدحسین|میرحامد حسین هندی]]، از جمله آنهاست<ref>ر.ک: همان، ص108</ref>.
-از دیگر شاخصه‎های سلفی‎گری شاه عبدالعزیز دهلوی، خصومت و دشمنی او با شیعیان و انزجار او از آنها است که از این جهت، گوی سبقت را از پدر خویش ربوده بود؛ به‎طوری که در آثار خود، به‎دور از مباحثه و مجادله‎های علمی، شیعه را آماج تهمت و افترا و ناسزاگویی قرار می‎داد. در کتاب «تحفه اثناعشریه» که مهم‎ترین اثر اوست، با ادبیاتی قبیح و به‎دور از ساحت تحلیل علمی، اعتقادات شیعیان را به گمان خود، نقد کرده است. البته در رد مطالب این کتاب، پاسخ‎هایی از طرف متفکران و عالمان شیعه مطرح شده است که کتاب «[[عبقات الأنوار في إمامة الأئمة الأطهار|عبقات الأنوار]]»، نوشته [[کنتوری، میرحامدحسین|میرحامد حسین هندی]]، از جمله آنهاست<ref>ر.ک: همان، ص108</ref>.
+==وفات==
+او در سال 1239ق، در 80 سالگی درگذشت و کنار قبر والدش در دهلی به خاک سپرده شد<ref>ر.ک: همان</ref>.
 ==پانویس ==
-<references />
+<references/>
 ==منابع مقاله==
-# [http://makhaterltakfir.com/fa/Mainstreaming/View/1299 بی‎نام، «معرفی برخی بزرگان و علمای طراز اول درالعلوم دیوبند»، برگرفته از سایت دبیرخانه کنگره جهانی مقابله با جریان‎های افارسی و تکفیری]، دوشنبه 25 تیرماه 1397
+# [http://makhaterltakfir.com/fa/Mainstreaming/View/1299 بی‌نام، «معرفی برخی بزرگان و علمای طراز اول درالعلوم دیوبند»، برگرفته از سایت دبیرخانه کنگره جهانی مقابله با جریان‌های افارسی و تکفیری]، دوشنبه 25 تیرماه 1397
-# [http://www.vahabiat.porsemani.ir/content بی‎نام، «دیوبندیه، بریلویه و رابطه آنها با وهابیت»، برگرفته از سایت «پرسمان وهابیت»]، دوشنبه 25 تیرماه 1397،
+# [http://www.vahabiat.porsemani.ir/content بی‌نام، «دیوبندیه، بریلویه و رابطه آنها با وهابیت»، برگرفته از سایت «پرسمان وهابیت»]، دوشنبه 25 تیرماه 1397،
-# [http://mazaheb.urd.ac.ir/article_32996_f4f92ec14cdf2b1ee96b58754169b2b1.pdf میرزا ابوالحسنی، امیرحسین؛ عابدی، احمد، «جریان‎شناسی سلفی‎گری هندی و تطبیق مبانی آن با سلفی‎گری وهابی»، پژوهش‎نامه مذاهب اسلامی، سال دوم، شماره چهارم، پاییز و زمستان 1394 (ص99 تا 120)]،
+# [http://mazaheb.urd.ac.ir/article_32996_f4f92ec14cdf2b1ee96b58754169b2b1.pdf میرزا ابوالحسنی، امیرحسین؛ عابدی، احمد، «جریان‌شناسی سلفی‌گری هندی و تطبیق مبانی آن با سلفی‌گری وهابی»، پژوهش‎نامه مذاهب اسلامی، سال دوم، شماره چهارم، پاییز و زمستان 1394 (ص99 تا 120)]،
 ==وابسته‌ها==
-[[مختصر التحفة الأثنى عشرية]]
+{{وابسته‌ها}}
+[[مختصر التحفة الاثني‌عشرية]]
 [[رده:زندگی‌نامه]]
-[[رده:25 آبان الی 24 آذر(97)]]
-[[رده:سال97-25آبان الی24آذر]]