منتخب من كتاب الشعراء

منتخب من کتاب الشعراء
پدیدآوران	صالح، ابراهیم (محقق) ابونعیم، احمد بن عبدالله (نویسنده)
عنوان‌های دیگر	کتاب الشعراء. برگزیده
ناشر	دار البشائر
مکان نشر	دمشق - سوریه
سال نشر	1994 م
چاپ	1
موضوع	شاعران عرب - مجموعه‌‏ها - تاریخ و نقد شعر عربی - مجموعه‌‏ها - تاریخ و نقد
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏PJA‎‏ ‎‏2172‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏34‎‏ ‎‏الف‎‏2
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

نوادر الرسائل، مُنتَخَب من كتاب الشعراء، اثر ابونُعَيم، احمد بن عبدالله بن احمد اصفهانى(م 430) مى‌باشد كه در آن، به بيان سرگذشت و شرح حال شاعران مسلمان، از سده اول هجرى تا زمان خود پرداخته است.

لازم به ذكر است كه «كتاب الشعراء» به‌طور كامل به دست ما نرسيده و تنها منتخبى از آن، در جزئى كوچك (كه توسط شخصى به نام حافظ عبدالغنى، بر مدرسه ضيائيه، واقع در دامنه كوه قاسيون، وقف شده است و سپس به دار الكتب ظاهريه در دمشق انتقال يافته و اخيرا در كتاب‌خانه اسد، استقرار يافته است)، به ما رسيده است.

ساختار

نام و سرگذشت چهارده شاعر در كتاب ذكر شده است. مؤلف، در نوشتن اشعار و شرح حال شاعران، از روش روايى و سندى بهره برده است؛ بدين‌گونه كه در نقل شعر، در ابتدا، نام افرادى را كه از يك‌ديگر آن شعر را شنيده و روايت كرده‌اند، آورده و سپس ابياتى از آن شعر و مناسبت سروده شدن آن را مى‌نويسد.

گزارش محتوا

مؤلف، از شاعران نام‌آورى همچون حسان بن ثابت، كعب بن مالك، لبيد بن ربيعه، نابغه جعدى، جرير بن عطيه خطفى، دعبل بن على خزاعى، ابوذؤيب هذلى، رؤبة بن عجاج، ابوالعتاهيه، فرزدق، ابونواس، معمر بن مثنى، محمد بن مناذر و مفضل بن محمد ياد مى‌كند و از هر كدام، ابيات يا روايات يا حكاياتى را نقل مى‌نمايد و در آخر، رواياتى را درباره موضع پيامبر(ص) و اسلام نسبت به شعر و شاعرى، ذكر مى‌كند.

از جمله اشعارى كه در كتاب، ذكر شده است، ابياتى از قصيده معروف فرزدق در وصف امام سجاد(ع) است كه ترجمه‌ى چند بيت آن چنين است:

«اين، همان كسى است كه سرزمين بطحا جاى گام‌هايش را مى‌شناسد و كعبه و حِل و حَرَم در شناسايى‌اش همدم و هم‌قدمند.

اين، فرزند بهترين تمام بندگان خدا است؛ اين، همان شخصيت منزه از هر آلودگى و رذيلت و پيراسته از هر عيب و علت و مبرا از هر منقصت و نارسايى و كوه بلند علم و فضيلت و نورافكن عظيم هدايت است.

«جود و عطاى كف بخشاى او چنان است كه چون به آهنگ دست سودن بر ركن حطيم گام فرانهد، گويى كه ركن مى‌خواهد تا او را نزد خود نگاه دارد و از جود و عطايش برخوردار گردد.»

پايان‌بخش كتاب، رواياتى است در ستايش و نكوهش شعر؛ رواياتى از اين قبيل كه پيامبر(ص) فرمود: سوگند به كسى كه جان من در دست اوست، پر بودن اندرون يكى از شما از چرك و خون، بهتر از پر بودن آن از شعرى است كه موجب آزار مردم شود و...

وضعيت كتاب

تحقيق كتاب، توسط ابراهيم صالح دمشق صورت گرفته است. وى، علاوه بر نوشتن مقدمه تحقيق كه در آن، به حيات و ممات و تأليفات نویسنده پرداخته و از اين كتاب و روات آن ياد نموده، پاورقى‌هايى ارزنده نيز بر كتاب نگاشته است و در ضمن آنها به ذكر منابع و مصادر پاره‌اى از مطالب كتاب و معرفى اعلام و اشخاص و... همت گمارده است.

در پايان كتاب، فهرست‌هاى زير ذكر شده است:

1. فهرست آيات قرآنى؛
2. فهرست احاديث؛
3. فهرست شعرايى كه در كتاب ياد شده‌اند؛
4. فهرست اعلام و اسانيد؛
5. فهرست شعر؛
6. فهرست اماكن؛
7. فهرست مصادر؛
8. فهرست فهرست‌ها.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن كتاب؛
2. مقدمه صحيفه سجاديه(ع)، استاد سيد صدرالدين بلاغى.

وابسته‌ها

خزانة الأدب و غاية الأرب

طبقات شعراء المحدثين

الشعر و الشعراء

معجم الشعراء

الهجاء الكاريكاتوري عند أعلام الشعراء العباسيين