کتاب الزهد: تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'الزهد (ابهام زدایی)' به 'زهد (ابهام‌زدایی)') |
|||
| (۲۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
| شابک = | | شابک = | ||
| تعداد جلد =2 | | تعداد جلد =2 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =58407 | ||
| کتابخوان همراه نور =58407 | |||
| کد پدیدآور =46381 | | کد پدیدآور =46381 | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۹: | ||
}} | }} | ||
'''کتاب الزهد'''، اثر [[هناد | {{کاربردهای دیگر|زهد (ابهام‌زدایی)}} | ||
'''کتاب الزهد'''، اثر [[ابن سری، هناد|هناد بن سری کوفی]] (152- 243ق)، کتابی است حدیثی دربردارنده احادیث مربوط به زهد، ادب و اخلاق که با تحقیق [[فريوائي، عبدالرحمن بن عبدالجبار|عبدالرحمن بن عبدالجبار فریوایی]] به چاپ رسیده است. | |||
==نام دیگر کتاب== | ==نام دیگر کتاب== | ||
در بعضی از نسخ، نام کتاب | در بعضی از نسخ، نام کتاب به‌صورت «کتاب الزهد في الدنیا و ما فیها» درج گردیده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/22 مقدمه، ج1، ص22]</ref>. | ||
==اهمیت کتاب== | ==اهمیت کتاب== | ||
آنچه نشانگر اهمیت کتاب است، علاوه بر علمیت ماده و مطالب آن در ابواب مختلف زهد، ادب و اخلاق پسندیده و نیکو<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/25 همان، ص25]</ref>، استفاده بسیاری از علما و بزرگان در تألیفات خویش از آن | آنچه نشانگر اهمیت کتاب است، علاوه بر علمیت ماده و مطالب آن در ابواب مختلف زهد، ادب و اخلاق پسندیده و نیکو<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/25 همان، ص25]</ref>، استفاده بسیاری از علما و بزرگان در تألیفات خویش از آن می‌باشد که علاوه بر استفاده از آن در صحیح مسلم، ابوداود، نسایی، ترمذی و ابن ماجه، می‌توان از افراد و کتب زیر، نام برد: | ||
# [[ابونعیم، احمد بن عبدالله|ابونعیم]] در «[[حلية الأولياء و طبقات الأصفياء|الحلیة]]» که از دو طریق زیر از هناد | # [[ابونعیم، احمد بن عبدالله|ابونعیم]] در «[[حلية الأولياء و طبقات الأصفياء|الحلیة]]» که از دو طریق زیر از ابن سری، هناد نقل کرده است: | ||
## از ابوحامد احمد بن محمد بن جبله از ابوالعباس محمد بن اسحاق سراج از هناد. | ## از ابوحامد احمد بن محمد بن جبله از ابوالعباس محمد بن اسحاق سراج از هناد. | ||
## از ابومحمد بن حیان: عبدالله بن محمد بن جعفر از ابویحیی عبدالرحمن بن محمد بن مسلم (یا سالم یا مسلم) از عناد. | ## از ابومحمد بن حیان: عبدالله بن محمد بن جعفر از ابویحیی عبدالرحمن بن محمد بن مسلم (یا سالم یا مسلم) از عناد. | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۵: | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب در 115 باب، عرضه شده است. ماده مطالب، برگرفته از قرآن کریم، اقوال مفسرین، احادیث نبوی، آثار صحابه، تابعین و آنچه پیرامون زهد انبیا(ع) نقل گردیده است، | کتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب در 115 باب، عرضه شده است. ماده مطالب، برگرفته از قرآن کریم، اقوال مفسرین، احادیث نبوی، آثار صحابه، تابعین و آنچه پیرامون زهد انبیا(ع) نقل گردیده است، می‌باشد. | ||
محقق | محقق می‌گوید: این کتاب از طریق محمد بن صالح بن ذریح عکبری به دست ما رسیده است و با این اسناد، کتاب به ابن خیر متصل می‌گردد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/22 همان، ص22]</ref>. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه ابتدا به معرفی کتاب | در مقدمه ابتدا به معرفی کتاب به‌صورت مختصر پرداخته شده و سپس، ضمن شرح‌حال مفصل نویسنده و اشاره به نام شیوخ و شاگردان وی، به بررسی توثیق کتاب و نسبت آن به مؤلف پرداخته شده و در ادامه به موضوع و ماده کتاب، اهمیت آن و نسخ خطی موجود از آن، اشاره شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/5 مقدمه، ج1، ص5- 27]</ref>. | ||
کتاب دربردارنده اکثر ابواب مربوط به زهد، رقاق، آداب، نیکی و | کتاب دربردارنده اکثر ابواب مربوط به زهد، رقاق، آداب، نیکی و صله‌رحم و نیز ابواب مربوط به صفات بهشت و دوزخ، ابواب مربوط به مرض، موت، عیادت و... می‌باشد که هر یک، تحت باب مستقلی ارائه شده است که مجموعاً شامل 1445 حدیث، اثر و اقوال انبیاء می‌باشد که حدود 40 درصد آن، احادیث مرفوعه بوده و تقریباً 60 درصد، جزء آثار و اقوال انبیاء می‌باشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/24 همان، ص24- 25]</ref>. | ||
از جمله موضوعاتی که روایات در ذیل آن گردآوری شده است، | از جمله موضوعاتی که روایات در ذیل آن گردآوری شده است، می‌توان به امور زیر اشاره نمود: صفات حورالعین، صفات زنان بهشتی، صفات اهل جنت، صور اهل جنت، خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های بهشتی، مراتب اهل بهشت، منازل انبیا و شهدا، شفاعت، خروج از آتش، خلود در آتش، برزخ، صراط، روز قیامت، عذاب قبر، عیادت مریض، عقوبت در دنیا، موعظه، توکل، مرگ و کمی مال و اولاد، زهد، فقر، معیشت پیامبر(ص)، معیشت اصحاب پیامبر(ص)، شکر بر نعمت، تواضع، کبر، ریا، توبه و استغفار، حق مسلمان بر مسلمان، حق همسایه، حق مهمان، صله‌رحم و.... | ||
از جمله | از جمله ویژگی‌های کتاب، آن است که بعضی از نصوص آن، در ابواب مختلف، تکرار گردیده است. همچنین روایاتی از برخی از رجال متروک و شدیدالضعف مانند یحیی بن عبیدالله بن موهب از پدرش و جویبر از ضحاک، در آن به چشم می‌خورد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/25 همان، ص25]</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۲: | ||
# تحقیق اسم کتاب و نسبت آن به مؤلف؛ | # تحقیق اسم کتاب و نسبت آن به مؤلف؛ | ||
# تحقیق نصوص کتاب؛ | # تحقیق نصوص کتاب؛ | ||
# | # شماره‌گذاری ابواب کتاب و احادیث و آثار آن؛ | ||
# تقدیم و تأخیر بعضی از ابواب کتاب و احادیث؛ | # تقدیم و تأخیر بعضی از ابواب کتاب و احادیث؛ | ||
# اشاره به مکان آیات در سور قرآن کریم؛ | # اشاره به مکان آیات در سور قرآن کریم؛ | ||
# تصحیح برخی از کلماتی که در هنگام اهمال شکل صحیح | # تصحیح برخی از کلماتی که در هنگام اهمال شکل صحیح آن‌ها، معانی‌شان نیز تغییر می‌کند و ضبط اسامی؛ | ||
# اشاره به اسناد احادیث و آثار؛ | # اشاره به اسناد احادیث و آثار؛ | ||
# شرح | # شرح و توضیح برخی از کلمات غریب و دشوار؛ | ||
# تخریج نصوص؛ | # تخریج نصوص؛ | ||
# اضافه کردن 154 نص بر نسخه اصلی از سایر نسخ؛ | # اضافه کردن 154 نص بر نسخه اصلی از سایر نسخ؛ | ||
# تهیه فهارس فنی | # تهیه فهارس فنی به‌منظور تسهیل در یافتن مطالب کتاب<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/38 مقدمه، ص38- 39]</ref>. | ||
فهارس کتاب در انتهای جلد دوم جای گرفته است که به ترتیب عبارتند از فهرست آیات؛ احادیث نبوی؛ آثار؛ حدیث یا اثر هر یک از روات، منابع مورد استفاده محقق و فهرست ابواب کتاب. | فهارس کتاب در انتهای جلد دوم جای گرفته است که به ترتیب عبارتند از فهرست آیات؛ احادیث نبوی؛ آثار؛ حدیث یا اثر هر یک از روات، منابع مورد استفاده محقق و فهرست ابواب کتاب. | ||
پاورقی‌ها توسط محقق و بسیار محققانه و دقیق نوشته شده و در آن‌ها، علاوه بر اشاره به اختلاف نسخ<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/124 ر.ک: پاورقی، ج1، ص124]</ref> و ذکر نام کتاب یا راویانی که به تخریج روایت پرداخته‌اند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/169 ر.ک: همان، ص169]</ref>، به ترجمه روات و بررسی اسناد روایات و اشاره به وثاقت یا عدم وثاقت و ضعف روات و صحت یا ضعف اسناد روایات پرداخته شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/119 ر.ک: همان، ص119]</ref>. | |||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۳: | ||
== وابسته‌ها == | == وابسته‌ها == | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[کتاب الزهد (ابن ابي عاصم)]] | [[کتاب الزهد (ابن ابي عاصم)]] | ||
[[کتاب الزهد (اسد بن موسی)]] | [[کتاب الزهد (اسد بن موسی)]] | ||
[[الزهد]] | |||
[[الزهد (معافی بن عمران موصلی)]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۱ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۰:۲۸
| کتاب الزهد | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | هناد بن سري (نويسنده) فريوائي، عبدالرحمن بن عبدالجبار (محقق) |
| ناشر | دار الخلفاء للكتاب الإسلامي |
| مکان نشر | کويت |
| سال نشر | مجلد1: 1985م , 1406ق, مجلد2: 1985م , 1406ق, |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
برای دیگر کاربردها، زهد (ابهام‌زدایی) را ببینید.
کتاب الزهد، اثر هناد بن سری کوفی (152- 243ق)، کتابی است حدیثی دربردارنده احادیث مربوط به زهد، ادب و اخلاق که با تحقیق عبدالرحمن بن عبدالجبار فریوایی به چاپ رسیده است.
نام دیگر کتاب
در بعضی از نسخ، نام کتاب به‌صورت «کتاب الزهد في الدنیا و ما فیها» درج گردیده است[۱].
اهمیت کتاب
آنچه نشانگر اهمیت کتاب است، علاوه بر علمیت ماده و مطالب آن در ابواب مختلف زهد، ادب و اخلاق پسندیده و نیکو[۲]، استفاده بسیاری از علما و بزرگان در تألیفات خویش از آن می‌باشد که علاوه بر استفاده از آن در صحیح مسلم، ابوداود، نسایی، ترمذی و ابن ماجه، می‌توان از افراد و کتب زیر، نام برد:
- ابونعیم در «الحلیة» که از دو طریق زیر از ابن سری، هناد نقل کرده است:
- از ابوحامد احمد بن محمد بن جبله از ابوالعباس محمد بن اسحاق سراج از هناد.
- از ابومحمد بن حیان: عبدالله بن محمد بن جعفر از ابویحیی عبدالرحمن بن محمد بن مسلم (یا سالم یا مسلم) از عناد.
- قرطبی در «التذکرة في أحوال الموتی و الآخرة»؛ وی با عبارت «قال هناد حدثنا الخ» به نقل از کتاب «الزهد» اشاره نموده است.
- حافظ بن حجر در «الفتح».
- سیوطی در «الدر المنثور»، «شرح الصدور» و «الجامع الصغیر»[۳].
ساختار
کتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب در 115 باب، عرضه شده است. ماده مطالب، برگرفته از قرآن کریم، اقوال مفسرین، احادیث نبوی، آثار صحابه، تابعین و آنچه پیرامون زهد انبیا(ع) نقل گردیده است، می‌باشد.
محقق می‌گوید: این کتاب از طریق محمد بن صالح بن ذریح عکبری به دست ما رسیده است و با این اسناد، کتاب به ابن خیر متصل می‌گردد[۴].
گزارش محتوا
در مقدمه ابتدا به معرفی کتاب به‌صورت مختصر پرداخته شده و سپس، ضمن شرح‌حال مفصل نویسنده و اشاره به نام شیوخ و شاگردان وی، به بررسی توثیق کتاب و نسبت آن به مؤلف پرداخته شده و در ادامه به موضوع و ماده کتاب، اهمیت آن و نسخ خطی موجود از آن، اشاره شده است[۵].
کتاب دربردارنده اکثر ابواب مربوط به زهد، رقاق، آداب، نیکی و صله‌رحم و نیز ابواب مربوط به صفات بهشت و دوزخ، ابواب مربوط به مرض، موت، عیادت و... می‌باشد که هر یک، تحت باب مستقلی ارائه شده است که مجموعاً شامل 1445 حدیث، اثر و اقوال انبیاء می‌باشد که حدود 40 درصد آن، احادیث مرفوعه بوده و تقریباً 60 درصد، جزء آثار و اقوال انبیاء می‌باشد[۶].
از جمله موضوعاتی که روایات در ذیل آن گردآوری شده است، می‌توان به امور زیر اشاره نمود: صفات حورالعین، صفات زنان بهشتی، صفات اهل جنت، صور اهل جنت، خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های بهشتی، مراتب اهل بهشت، منازل انبیا و شهدا، شفاعت، خروج از آتش، خلود در آتش، برزخ، صراط، روز قیامت، عذاب قبر، عیادت مریض، عقوبت در دنیا، موعظه، توکل، مرگ و کمی مال و اولاد، زهد، فقر، معیشت پیامبر(ص)، معیشت اصحاب پیامبر(ص)، شکر بر نعمت، تواضع، کبر، ریا، توبه و استغفار، حق مسلمان بر مسلمان، حق همسایه، حق مهمان، صله‌رحم و....
از جمله ویژگی‌های کتاب، آن است که بعضی از نصوص آن، در ابواب مختلف، تکرار گردیده است. همچنین روایاتی از برخی از رجال متروک و شدیدالضعف مانند یحیی بن عبیدالله بن موهب از پدرش و جویبر از ضحاک، در آن به چشم می‌خورد[۷].
وضعیت کتاب
از جمله اقدامات تحقیقی صورت گرفته در کتاب، عبارتند از:
- تحقیق اسم کتاب و نسبت آن به مؤلف؛
- تحقیق نصوص کتاب؛
- شماره‌گذاری ابواب کتاب و احادیث و آثار آن؛
- تقدیم و تأخیر بعضی از ابواب کتاب و احادیث؛
- اشاره به مکان آیات در سور قرآن کریم؛
- تصحیح برخی از کلماتی که در هنگام اهمال شکل صحیح آن‌ها، معانی‌شان نیز تغییر می‌کند و ضبط اسامی؛
- اشاره به اسناد احادیث و آثار؛
- شرح و توضیح برخی از کلمات غریب و دشوار؛
- تخریج نصوص؛
- اضافه کردن 154 نص بر نسخه اصلی از سایر نسخ؛
- تهیه فهارس فنی به‌منظور تسهیل در یافتن مطالب کتاب[۸].
فهارس کتاب در انتهای جلد دوم جای گرفته است که به ترتیب عبارتند از فهرست آیات؛ احادیث نبوی؛ آثار؛ حدیث یا اثر هر یک از روات، منابع مورد استفاده محقق و فهرست ابواب کتاب.
پاورقی‌ها توسط محقق و بسیار محققانه و دقیق نوشته شده و در آن‌ها، علاوه بر اشاره به اختلاف نسخ[۹] و ذکر نام کتاب یا راویانی که به تخریج روایت پرداخته‌اند[۱۰]، به ترجمه روات و بررسی اسناد روایات و اشاره به وثاقت یا عدم وثاقت و ضعف روات و صحت یا ضعف اسناد روایات پرداخته شده است[۱۱].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.