کتاب الزهد: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - 'الزهد (ابهام زدایی)' به 'زهد (ابهام‌زدایی)')
     
    (۲۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۲۲: خط ۲۲:
    | شابک =
    | شابک =
    | تعداد جلد =2
    | تعداد جلد =2
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =39820
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =58407
    | کتابخوان همراه نور =58407
    | کد پدیدآور =46381
    | کد پدیدآور =46381
    | پس از =
    | پس از =
    خط ۲۸: خط ۲۹:
    }}  
    }}  


    '''کتاب الزهد'''، اثر [[هناد بن سري|هناد بن سری کوفی]] (152- 243ق)، کتابی است حدیثی دربردارنده احادیث مربوط به زهد، ادب و اخلاق که با تحقیق [[فريوائي، عبدالرحمن بن عبدالجبار|عبدالرحمن بن عبدالجبار فریوایی]] به چاپ رسیده است.
    {{کاربردهای دیگر|زهد (ابهام‌زدایی)}}
    '''کتاب الزهد'''، اثر [[ابن سری، هناد|هناد بن سری کوفی]] (152- 243ق)، کتابی است حدیثی دربردارنده احادیث مربوط به زهد، ادب و اخلاق که با تحقیق [[فريوائي، عبدالرحمن بن عبدالجبار|عبدالرحمن بن عبدالجبار فریوایی]] به چاپ رسیده است.


    ==نام دیگر کتاب==
    ==نام دیگر کتاب==
    در بعضی از نسخ، نام کتاب به‎صورت «کتاب الزهد في الدنیا و ما فیها» درج گردیده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/22 مقدمه، ج1، ص22]</ref>.
    در بعضی از نسخ، نام کتاب به‌صورت «کتاب الزهد في الدنیا و ما فیها» درج گردیده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/22 مقدمه، ج1، ص22]</ref>.


    ==اهمیت کتاب==
    ==اهمیت کتاب==
    آنچه نشانگر اهمیت کتاب است، علاوه بر علمیت ماده و مطالب آن در ابواب مختلف زهد، ادب و اخلاق پسندیده و نیکو<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/25 همان، ص25]</ref>، استفاده بسیاری از علما و بزرگان در تألیفات خویش از آن می‎باشد که علاوه بر استفاده از آن در صحیح مسلم، ابوداود، نسایی، ترمذی و ابن ماجه، می‎توان از افراد و کتب زیر، نام برد:
    آنچه نشانگر اهمیت کتاب است، علاوه بر علمیت ماده و مطالب آن در ابواب مختلف زهد، ادب و اخلاق پسندیده و نیکو<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/25 همان، ص25]</ref>، استفاده بسیاری از علما و بزرگان در تألیفات خویش از آن می‌باشد که علاوه بر استفاده از آن در صحیح مسلم، ابوداود، نسایی، ترمذی و ابن ماجه، می‌توان از افراد و کتب زیر، نام برد:
    # [[ابونعیم، احمد بن عبدالله|ابونعیم]] در «[[حلية الأولياء و طبقات الأصفياء|الحلیة]]» که از دو طریق زیر از هناد بن سری نقل کرده است:
    # [[ابونعیم، احمد بن عبدالله|ابونعیم]] در «[[حلية الأولياء و طبقات الأصفياء|الحلیة]]» که از دو طریق زیر از ابن سری، هناد نقل کرده است:
    ## از ابوحامد احمد بن محمد بن جبله از ابوالعباس محمد بن اسحاق سراج از هناد.
    ## از ابوحامد احمد بن محمد بن جبله از ابوالعباس محمد بن اسحاق سراج از هناد.
    ## از ابومحمد بن حیان: عبدالله بن محمد بن جعفر از ابویحیی عبدالرحمن بن محمد بن مسلم (یا سالم یا مسلم) از عناد.
    ## از ابومحمد بن حیان: عبدالله بن محمد بن جعفر از ابویحیی عبدالرحمن بن محمد بن مسلم (یا سالم یا مسلم) از عناد.
    خط ۴۳: خط ۴۵:


    ==ساختار==
    ==ساختار==
    کتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب در 115 باب، عرضه شده است. ماده مطالب، برگرفته از قرآن کریم، اقوال مفسرین، احادیث نبوی، آثار صحابه، تابعین و آنچه پیرامون زهد انبیا(ع) نقل گردیده است، می‎باشد.
    کتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب در 115 باب، عرضه شده است. ماده مطالب، برگرفته از قرآن کریم، اقوال مفسرین، احادیث نبوی، آثار صحابه، تابعین و آنچه پیرامون زهد انبیا(ع) نقل گردیده است، می‌باشد.


    محقق می‎گوید: این کتاب از طریق محمد بن صالح بن ذریح عکبری به دست ما رسیده است و با این اسناد، کتاب به ابن خیر متصل می‎گردد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/22 همان، ص22]</ref>.
    محقق می‌گوید: این کتاب از طریق محمد بن صالح بن ذریح عکبری به دست ما رسیده است و با این اسناد، کتاب به ابن خیر متصل می‌گردد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/22 همان، ص22]</ref>.


    ==گزارش محتوا==
    ==گزارش محتوا==
    در مقدمه ابتدا به معرفی کتاب به‎صورت مختصر پرداخته شده و سپس، ضمن شرح‎حال مفصل نویسنده و اشاره به نام شیوخ و شاگردان وی، به بررسی توثیق کتاب و نسبت آن به مؤلف پرداخته شده و در ادامه به موضوع و ماده کتاب، اهمیت آن و نسخ خطی موجود از آن، اشاره شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/5 مقدمه، ج1، ص5- 27]</ref>.
    در مقدمه ابتدا به معرفی کتاب به‌صورت مختصر پرداخته شده و سپس، ضمن شرح‌حال مفصل نویسنده و اشاره به نام شیوخ و شاگردان وی، به بررسی توثیق کتاب و نسبت آن به مؤلف پرداخته شده و در ادامه به موضوع و ماده کتاب، اهمیت آن و نسخ خطی موجود از آن، اشاره شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/5 مقدمه، ج1، ص5- 27]</ref>.


    کتاب دربردارنده اکثر ابواب مربوط به زهد، رقاق، آداب، نیکی و صله‎رحم و نیز ابواب مربوط به صفات بهشت و دوزخ، ابواب مربوط به مرض، موت، عیادت و... می‎باشد که هر یک، تحت باب مستقلی ارائه شده است که مجموعاً شامل 1445 حدیث، اثر و اقوال انبیاء می‎باشد که حدود 40 درصد آن، احادیث مرفوعه بوده و تقریباً 60 درصد، جزء آثار و اقوال انبیاء می‎باشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/24 همان، ص24- 25]</ref>.
    کتاب دربردارنده اکثر ابواب مربوط به زهد، رقاق، آداب، نیکی و صله‌رحم و نیز ابواب مربوط به صفات بهشت و دوزخ، ابواب مربوط به مرض، موت، عیادت و... می‌باشد که هر یک، تحت باب مستقلی ارائه شده است که مجموعاً شامل 1445 حدیث، اثر و اقوال انبیاء می‌باشد که حدود 40 درصد آن، احادیث مرفوعه بوده و تقریباً 60 درصد، جزء آثار و اقوال انبیاء می‌باشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/24 همان، ص24- 25]</ref>.


    از جمله موضوعاتی که روایات در ذیل آن گردآوری شده است، می‎توان به امور زیر اشاره نمود: صفات حورالعین، صفات زنان بهشتی، صفات اهل جنت، صور اهل جنت، خوراکی‎ها و نوشیدنی‎های بهشتی، مراتب اهل بهشت، منازل انبیا و شهدا، شفاعت، خروج از آتش، خلود در آتش، برزخ، صراط، روز قیامت، عذاب قبر، عیادت مریض، عقوبت در دنیا، موعظه، توکل، مرگ و کمی مال و اولاد، زهد، فقر، معیشت پیامبر(ص)، معیشت اصحاب پیامبر(ص)، شکر بر نعمت، تواضع، کبر، ریا، توبه و استغفار، حق مسلمان بر مسلمان، حق همسایه، حق مهمان، صله‎رحم و... .  
    از جمله موضوعاتی که روایات در ذیل آن گردآوری شده است، می‌توان به امور زیر اشاره نمود: صفات حورالعین، صفات زنان بهشتی، صفات اهل جنت، صور اهل جنت، خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های بهشتی، مراتب اهل بهشت، منازل انبیا و شهدا، شفاعت، خروج از آتش، خلود در آتش، برزخ، صراط، روز قیامت، عذاب قبر، عیادت مریض، عقوبت در دنیا، موعظه، توکل، مرگ و کمی مال و اولاد، زهد، فقر، معیشت پیامبر(ص)، معیشت اصحاب پیامبر(ص)، شکر بر نعمت، تواضع، کبر، ریا، توبه و استغفار، حق مسلمان بر مسلمان، حق همسایه، حق مهمان، صله‌رحم و....  


    از جمله ویژگی‎های کتاب، آن است که بعضی از نصوص آن، در ابواب مختلف، تکرار گردیده است. همچنین روایاتی از برخی از رجال متروک و شدیدالضعف مانند یحیی بن عبیدالله بن موهب از پدرش و جویبر از ضحاک، در آن به چشم می‎خورد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/25 همان، ص25]</ref>.
    از جمله ویژگی‌های کتاب، آن است که بعضی از نصوص آن، در ابواب مختلف، تکرار گردیده است. همچنین روایاتی از برخی از رجال متروک و شدیدالضعف مانند یحیی بن عبیدالله بن موهب از پدرش و جویبر از ضحاک، در آن به چشم می‌خورد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/25 همان، ص25]</ref>.


    ==وضعیت کتاب==
    ==وضعیت کتاب==
    خط ۶۰: خط ۶۲:
    # تحقیق اسم کتاب و نسبت آن به مؤلف؛
    # تحقیق اسم کتاب و نسبت آن به مؤلف؛
    # تحقیق نصوص کتاب؛
    # تحقیق نصوص کتاب؛
    # شماره‎گذاری ابواب کتاب و احادیث و آثار آن؛
    # شماره‌گذاری ابواب کتاب و احادیث و آثار آن؛
    # تقدیم و تأخیر بعضی از ابواب کتاب و احادیث؛
    # تقدیم و تأخیر بعضی از ابواب کتاب و احادیث؛
    # اشاره به مکان آیات در سور قرآن کریم؛
    # اشاره به مکان آیات در سور قرآن کریم؛
    # تصحیح برخی از کلماتی که در هنگام اهمال شکل صحیح آن‎ها، معانی‎شان نیز تغییر می‎کند و ضبط اسامی؛
    # تصحیح برخی از کلماتی که در هنگام اهمال شکل صحیح آن‌ها، معانی‌شان نیز تغییر می‌کند و ضبط اسامی؛
    # اشاره به اسناد احادیث و آثار؛
    # اشاره به اسناد احادیث و آثار؛
    # شرح و توضیح برخی از کلمات غریب و دشوار؛
    # شرح و توضیح برخی از کلمات غریب و دشوار؛
    # تخریج نصوص؛
    # تخریج نصوص؛
    # اضافه کردن 154 نص بر نسخه اصلی از سایر نسخ؛
    # اضافه کردن 154 نص بر نسخه اصلی از سایر نسخ؛
    # تهیه فهارس فنی به‎منظور تسهیل در یافتن مطالب کتاب<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/38 مقدمه، ص38- 39]</ref>.
    # تهیه فهارس فنی به‌منظور تسهیل در یافتن مطالب کتاب<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/38 مقدمه، ص38- 39]</ref>.


    فهارس کتاب در انتهای جلد دوم جای گرفته است که به ترتیب عبارتند از فهرست آیات؛ احادیث نبوی؛ آثار؛ حدیث یا اثر هر یک از روات، منابع مورد استفاده محقق و فهرست ابواب کتاب.
    فهارس کتاب در انتهای جلد دوم جای گرفته است که به ترتیب عبارتند از فهرست آیات؛ احادیث نبوی؛ آثار؛ حدیث یا اثر هر یک از روات، منابع مورد استفاده محقق و فهرست ابواب کتاب.


    پاورقی‎ها توسط محقق و بسیار محققانه و دقیق نوشته شده و در آن‎ها، علاوه بر اشاره به اختلاف نسخ<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/124 ر.ک: پاورقی، ج1، ص124]</ref> و ذکر نام کتاب یا راویانی که به تخریج روایت پرداخته‎اند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/169 ر.ک: همان، ص169]</ref>، به ترجمه روات و بررسی اسناد روایات و اشاره به وثاقت یا عدم وثاقت و ضعف روات و صحت یا ضعف اسناد روایات پرداخته شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/119 ر.ک: همان، ص119]</ref>.
    پاورقی‌ها توسط محقق و بسیار محققانه و دقیق نوشته شده و در آن‌ها، علاوه بر اشاره به اختلاف نسخ<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/124 ر.ک: پاورقی، ج1، ص124]</ref> و ذکر نام کتاب یا راویانی که به تخریج روایت پرداخته‌اند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/169 ر.ک: همان، ص169]</ref>، به ترجمه روات و بررسی اسناد روایات و اشاره به وثاقت یا عدم وثاقت و ضعف روات و صحت یا ضعف اسناد روایات پرداخته شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/119 ر.ک: همان، ص119]</ref>.


    ==پانویس ==
    ==پانویس ==
    <references />
    <references/>


    ==منابع مقاله==
    ==منابع مقاله==
    خط ۸۱: خط ۸۳:
       
       
    == وابسته‌ها ==
    == وابسته‌ها ==
    {{وابسته‌ها}}


    [[کتاب الزهد (ابن ابي عاصم)]]
    [[کتاب الزهد (ابن ابي عاصم)]]


    [[کتاب الزهد (اسد بن موسی)]]
    [[کتاب الزهد (اسد بن موسی)]]
    [[الزهد]]
    [[الزهد (معافی بن عمران موصلی)]]
       
       
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:25 اسفند الی 24 فروردین(97)]]
    [[رده:سال97-25بهمن الی24اسفند]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۱۱ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۰:۲۸

    ‏کتاب الزهد
    کتاب الزهد
    پدیدآورانهناد بن سري (نويسنده) فريوائي، عبدالرحمن بن عبدالجبار (محقق)
    ناشردار الخلفاء للكتاب الإسلامي
    مکان نشرکويت
    سال نشرمجلد1: 1985م , 1406ق, مجلد2: 1985م , 1406ق,
    زبانعربی
    تعداد جلد2
    کد کنگره
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    کتاب الزهد، اثر هناد بن سری کوفی (152- 243ق)، کتابی است حدیثی دربردارنده احادیث مربوط به زهد، ادب و اخلاق که با تحقیق عبدالرحمن بن عبدالجبار فریوایی به چاپ رسیده است.

    نام دیگر کتاب

    در بعضی از نسخ، نام کتاب به‌صورت «کتاب الزهد في الدنیا و ما فیها» درج گردیده است[۱].

    اهمیت کتاب

    آنچه نشانگر اهمیت کتاب است، علاوه بر علمیت ماده و مطالب آن در ابواب مختلف زهد، ادب و اخلاق پسندیده و نیکو[۲]، استفاده بسیاری از علما و بزرگان در تألیفات خویش از آن می‌باشد که علاوه بر استفاده از آن در صحیح مسلم، ابوداود، نسایی، ترمذی و ابن ماجه، می‌توان از افراد و کتب زیر، نام برد:

    1. ابونعیم در «الحلیة» که از دو طریق زیر از ابن سری، هناد نقل کرده است:
      1. از ابوحامد احمد بن محمد بن جبله از ابوالعباس محمد بن اسحاق سراج از هناد.
      2. از ابومحمد بن حیان: عبدالله بن محمد بن جعفر از ابویحیی عبدالرحمن بن محمد بن مسلم (یا سالم یا مسلم) از عناد.
    2. قرطبی در «التذکرة في أحوال الموتی و الآخرة»؛ وی با عبارت «قال هناد حدثنا الخ» به نقل از کتاب «الزهد» اشاره نموده است.
    3. حافظ بن حجر در «الفتح».
    4. سیوطی در «الدر المنثور»، «شرح الصدور» و «الجامع الصغیر»[۳].

    ساختار

    کتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب در 115 باب، عرضه شده است. ماده مطالب، برگرفته از قرآن کریم، اقوال مفسرین، احادیث نبوی، آثار صحابه، تابعین و آنچه پیرامون زهد انبیا(ع) نقل گردیده است، می‌باشد.

    محقق می‌گوید: این کتاب از طریق محمد بن صالح بن ذریح عکبری به دست ما رسیده است و با این اسناد، کتاب به ابن خیر متصل می‌گردد[۴].

    گزارش محتوا

    در مقدمه ابتدا به معرفی کتاب به‌صورت مختصر پرداخته شده و سپس، ضمن شرح‌حال مفصل نویسنده و اشاره به نام شیوخ و شاگردان وی، به بررسی توثیق کتاب و نسبت آن به مؤلف پرداخته شده و در ادامه به موضوع و ماده کتاب، اهمیت آن و نسخ خطی موجود از آن، اشاره شده است[۵].

    کتاب دربردارنده اکثر ابواب مربوط به زهد، رقاق، آداب، نیکی و صله‌رحم و نیز ابواب مربوط به صفات بهشت و دوزخ، ابواب مربوط به مرض، موت، عیادت و... می‌باشد که هر یک، تحت باب مستقلی ارائه شده است که مجموعاً شامل 1445 حدیث، اثر و اقوال انبیاء می‌باشد که حدود 40 درصد آن، احادیث مرفوعه بوده و تقریباً 60 درصد، جزء آثار و اقوال انبیاء می‌باشد[۶].

    از جمله موضوعاتی که روایات در ذیل آن گردآوری شده است، می‌توان به امور زیر اشاره نمود: صفات حورالعین، صفات زنان بهشتی، صفات اهل جنت، صور اهل جنت، خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های بهشتی، مراتب اهل بهشت، منازل انبیا و شهدا، شفاعت، خروج از آتش، خلود در آتش، برزخ، صراط، روز قیامت، عذاب قبر، عیادت مریض، عقوبت در دنیا، موعظه، توکل، مرگ و کمی مال و اولاد، زهد، فقر، معیشت پیامبر(ص)، معیشت اصحاب پیامبر(ص)، شکر بر نعمت، تواضع، کبر، ریا، توبه و استغفار، حق مسلمان بر مسلمان، حق همسایه، حق مهمان، صله‌رحم و....

    از جمله ویژگی‌های کتاب، آن است که بعضی از نصوص آن، در ابواب مختلف، تکرار گردیده است. همچنین روایاتی از برخی از رجال متروک و شدیدالضعف مانند یحیی بن عبیدالله بن موهب از پدرش و جویبر از ضحاک، در آن به چشم می‌خورد[۷].

    وضعیت کتاب

    از جمله اقدامات تحقیقی صورت گرفته در کتاب، عبارتند از:

    1. تحقیق اسم کتاب و نسبت آن به مؤلف؛
    2. تحقیق نصوص کتاب؛
    3. شماره‌گذاری ابواب کتاب و احادیث و آثار آن؛
    4. تقدیم و تأخیر بعضی از ابواب کتاب و احادیث؛
    5. اشاره به مکان آیات در سور قرآن کریم؛
    6. تصحیح برخی از کلماتی که در هنگام اهمال شکل صحیح آن‌ها، معانی‌شان نیز تغییر می‌کند و ضبط اسامی؛
    7. اشاره به اسناد احادیث و آثار؛
    8. شرح و توضیح برخی از کلمات غریب و دشوار؛
    9. تخریج نصوص؛
    10. اضافه کردن 154 نص بر نسخه اصلی از سایر نسخ؛
    11. تهیه فهارس فنی به‌منظور تسهیل در یافتن مطالب کتاب[۸].

    فهارس کتاب در انتهای جلد دوم جای گرفته است که به ترتیب عبارتند از فهرست آیات؛ احادیث نبوی؛ آثار؛ حدیث یا اثر هر یک از روات، منابع مورد استفاده محقق و فهرست ابواب کتاب.

    پاورقی‌ها توسط محقق و بسیار محققانه و دقیق نوشته شده و در آن‌ها، علاوه بر اشاره به اختلاف نسخ[۹] و ذکر نام کتاب یا راویانی که به تخریج روایت پرداخته‌اند[۱۰]، به ترجمه روات و بررسی اسناد روایات و اشاره به وثاقت یا عدم وثاقت و ضعف روات و صحت یا ضعف اسناد روایات پرداخته شده است[۱۱].

    پانویس

    منابع مقاله

    مقدمه و متن کتاب.

    وابسته‌ها