قرائن ترجيح التعديل و التجريح: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR36081J1.jpg | عنوان =قرائن ترجيح التعديل و التجريح |...» ایجاد کرد) |
جز (جایگزینی متن - 'حـ' به 'ح') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۳۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
| شابک = | | شابک = | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =36081 | ||
| کتابخوان همراه نور =36081 | |||
| کد پدیدآور =22165 | | کد پدیدآور =22165 | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۶: | ||
}} | }} | ||
'''قرائن ترجيح التعديل و التجريح'''، تألیف عبدالعزیز بن صالح آل ابراهیم | '''قرائن ترجيح التعديل و التجريح'''، تألیف [[آل‌ابراهيم لحيدان، عبدالعزيز بن صالح|عبدالعزیز بن صالح آل ابراهیم لحیدان]]، مجموعه مباحثی است در موضوع تعدیل و تجریح. نویسنده، این اثر را اولین مطالعه تطبیقی در این موضوع دانسته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/26623/1/11 ر.ک: مقدمه، ص11]</ref>. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب، مشتمل بر یک تمهید (در تعریف | کتاب، مشتمل بر یک تمهید (در تعریف واژه‌ها)، دو باب (قرائن ترجیح تعدیل، قرائن ترجیح تجریح) و یک خاتمه است. هر باب مشتمل بر دو فصل و هریک از فصول نیز در ضمن مباحثی مطرح شده است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
نویسنده در مقدمه کتاب به استمرار توجه علما و مجامع علمی به سنت و علوم شریعت تا عصر کنونی اشاره کرده است. سپس علم جرح و تعدیل را از مهمترین علوم سنت دانسته است؛ چراکه | نویسنده در مقدمه کتاب به استمرار توجه علما و مجامع علمی به سنت و علوم شریعت تا عصر کنونی اشاره کرده است. سپس علم جرح و تعدیل را از مهمترین علوم سنت دانسته است؛ چراکه به‌وسیله این علم احوال روات شناخته شده و بر آن حکم می‌شود. این حکم مقدمه برای استنباط احکام شرعی است؛ پس علم جرح و تعدیل سمت عملی برای علم حدیث و مصطلح الحديث است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/26623/1/8 ر.ک: مقدمه، ص8]</ref>؛ مصطلح الحديث را علمی دانسته‌اند که از سند حدیث و متن آن و چگونگی فراگرفتن و آداب نقل حدیث گفتگو می‌کند و گاهی از آن به دراية الحديث نیز تعبیر می‌شود که خود از شاخه‌های علم الحديث است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/170/117 ر.ک: رضیه‌سادات سجادی، ص117]</ref>. | ||
در واقع دانش جرح و تعدیل، دانشی است که در حدیثشناسی و از آن طریق در استنباط احکام و استخراج معارف اصیل دینی تأثیر بسزایی دارد. اساس و بنیه این دانش، شناسایی حدیث صحیح از سقیم و مقبول از مردود است. این دانش یکی از | در واقع دانش جرح و تعدیل، دانشی است که در حدیثشناسی و از آن طریق در استنباط احکام و استخراج معارف اصیل دینی تأثیر بسزایی دارد. اساس و بنیه این دانش، شناسایی حدیث صحیح از سقیم و مقبول از مردود است. این دانش یکی از شاخه‌های پراهمیت علم حدیث و از فروع دانش رجال است که نقشی کاربردی در شناسایی حالات مختلف راویان اعم از جرح و یا تعدیل آنان را برعهده دارد. در جرح و تعدیل با الفاظ و اصطلاحات مخصوصی که مراتب و درجات متفاوتی از جرح و یا تعدیل را دارا می‌باشند، به نقد حال راویان پرداخته می‌شود. این اوصاف و الفاظ به سبب آنکه داوری‌های منفی و یا مثبت رجالیان درباره هر مصنف از راویان را ارائه می‌کند، موجب استنباط مردود یا مقبول بودن روایات آنها می‌شود<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/88029/222 ر.ک: عمارلو، طیبه و دیگران، ص222]</ref>. | ||
در تمهید کتاب در ضمن چهار مطلب، معنی چهار واژه قرائن، ترجیح، تعدیل و تجریح | در تمهید کتاب در ضمن چهار مطلب، معنی چهار واژه قرائن، ترجیح، تعدیل و تجریح به‌اختصار ذکر شده است. در رابطه با تعدیل چنین می‌خوانیم: «ثناء مؤثر درباره راوی که مقتضی قبول روایت اوست»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/26623/1/21 ر.ک: تمهید، ص21]</ref>. | ||
موضوع بدعت از جمله اوصافی است که در عدالت راوی مؤثر دانسته شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص337</ref> | موضوع بدعت از جمله اوصافی است که در عدالت راوی مؤثر دانسته شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/26623/1/337 ر.ک: متن کتاب، ص337]</ref>. مسئله روایت کردن از راویان مذاهب مخالف، از نخستین سالهای شکل‌گیری دانش جرح و تعدیل مورد توجه اندیشمندان مسلمان بوده است. این موضوع در منابع سنی تحت عنوان روایت از اهل بدعت بحث شده است. ایشان، هر راوی‌ای را که اهل بدعت باشد، تضعیف کرده و روایت او را جایز ندانسته‌اند. بااین‌حال، نشانه‌هایی از عدول از این قاعده کلی و مشهور در منابع سنی موجود است؛ چنان‌که در مواردی بین تشیع و رافضی‌بودن فرق گذاشته‌اند. در مواردی نیز راویان شیعی را بنا به دلایلی چون عدم تعرض به بزرگان توثیق کرده‌اند؛ چنان‌که ابان بن تغلب شیعی را به‌خاطر عدم تعرضش به بزرگان و صدوق بودنش پذیرفته و بیش از صد روایت از او در منابع خود آورده‌اند؛ بااینکه درباره ابان در منابع رجال سنی، هم توثیق و هم تضعیف گزارش شده است. در [[صحيح مسلم|صحیح مسلم]]، [[مسند الإمام أحمد بن حنبل|مسند احمد]]، [[سنن أبي‌داود|سنن ابی‌داود]]، [[الجامع الصحیح و هو سنن الترمذي|سنن ترمذی]] و سایر منابع اهل سنت بارها به روایات او اشاره شده است که نشان از اعتماد ایشان به روایات او دارد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/78770/71 ر.ک: حاجی‌خانی، علی و دیگران، ص72-71]</ref>. البته آنچه در این اثر مطرح شده، اشاره مجمل به حکم روایت مبتدعه است، اما شناخت انواع بدعت، حکم و ضوابط قبول مرویات یا رد روایات بدعت‌گذار در کتب علوم حدیث و علوم مرتبط با آن به‌تفصیل ذکر شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/26623/1/338 ر.ک: متن کتاب، ص338]</ref>. | ||
نویسنده شیوه ارائه مباحث را | نویسنده شیوه ارائه مباحث را این‌گونه توضیح داده است: | ||
# در این بحث بر قرائن ترجیح تعدیل و تجریح بسنده شده و گاه قرائن تعدیل و تجریح به هنگام نیاز ذکر شده است؛ چراکه در این حال متعلق به ترجیح است. | # در این بحث بر قرائن ترجیح تعدیل و تجریح بسنده شده و گاه قرائن تعدیل و تجریح به هنگام نیاز ذکر شده است؛ چراکه در این حال متعلق به ترجیح است. | ||
# در مبحث «قرائن متعلق به شیوه ناقد و مصطلحات آن»، این قرائن بدون تفصیل ذکر شده است؛ چراکه جایگاه تفصیل در این موضوع، مطالعات مرتبط با شیوه ائمه (علمای اهل سنت) است. | # در مبحث «قرائن متعلق به شیوه ناقد و مصطلحات آن»، این قرائن بدون تفصیل ذکر شده است؛ چراکه جایگاه تفصیل در این موضوع، مطالعات مرتبط با شیوه ائمه (علمای اهل سنت) است. | ||
# قرینه ترجیح در پرتو تطبیقات عملی ذکرشده در مصادر اصلی علمای نقاد و مورد اطمینان روشن شده است. | # قرینه ترجیح در پرتو تطبیقات عملی ذکرشده در مصادر اصلی علمای نقاد و مورد اطمینان روشن شده است. | ||
# نویسنده در تطبیقات، به راویان اختلافی که تعدیل آنها با قرینه ترجیح داده شده، مثال زده است و از ذکر مطالبی که در جرح و تعدیل آنها گفته شده، جز در موارد ضروری به جهت اجتناب از اطاله کلام پرهیز کرده است. | # نویسنده در تطبیقات، به راویان اختلافی که تعدیل آنها با قرینه ترجیح داده شده، مثال زده است و از ذکر مطالبی که در جرح و تعدیل آنها گفته شده، جز در موارد ضروری به جهت اجتناب از اطاله کلام پرهیز کرده است. | ||
# در معرفی راوی از اسم، نسب، نسبت، کنیه، لقب استفاده شده است؛ اما جایگاه بقیه عناصر ترجمه و شرح حال روات، کتب جرح و تعدیل و آثاری است که با تفصیل به معرفی احوال راویان | # در معرفی راوی از اسم، نسب، نسبت، کنیه، لقب استفاده شده است؛ اما جایگاه بقیه عناصر ترجمه و شرح حال روات، کتب جرح و تعدیل و آثاری است که با تفصیل به معرفی احوال راویان پرداخته‌اند. | ||
# در تطبیق، بر ذکر آنچه مفید در صحت استدلال به قرینه تعدیل و ترجیح است بسنده شده و با ذکر حال راوی از جهت جرح و یا تعدیل، اطاله کلام نشده است. | # در تطبیق، بر ذکر آنچه مفید در صحت استدلال به قرینه تعدیل و ترجیح است بسنده شده و با ذکر حال راوی از جهت جرح و یا تعدیل، اطاله کلام نشده است. | ||
# مباحث، با فهرستی اجمالی از قرائن ترجیح تعدیل و تجریح برای حفظ و استفاده آسانتر ختم شده است. در این فهرست به 160 مورد قرائن ترجیح تعدیل و 61 مورد قرائن ترجیح تجریح اشاره شده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص14-13</ref> | # مباحث، با فهرستی اجمالی از قرائن ترجیح تعدیل و تجریح برای حفظ و استفاده آسانتر ختم شده است. در این فهرست به 160 مورد قرائن ترجیح تعدیل و 61 مورد قرائن ترجیح تجریح اشاره شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/26623/1/13 ر.ک: مقدمه، ص14-13]</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
در انتهای کتاب، فهارس مصادر و مراجع، روات و موضوعات ارائه شده است. در | در انتهای کتاب، فهارس مصادر و مراجع، روات و موضوعات ارائه شده است. در پاورقی‌های کتاب نیز آدرس منابع و برخی توضیحات ذکر شده است. | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۷: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# مقدمه و متن کتاب. | # مقدمه و متن کتاب. | ||
# سجادی، | #[[:noormags:1450|سجادی، رضیه‌سادات، «سیر نگارش‌های اهل سنت در حوزه مصطلح الحديث»، پایگاه مجلات تخصصی نور، علوم قرآن و حدیث: علوم حدیث، تابستان 1381، شماره 24، صفحه 116 تا 146]]. | ||
#: | #[[:noormags:1327440|عمارلو، طیبه؛ جلالی، مهدی؛ اسماعیلی‌زاده، عباس، «تعیین گستره منكر الحديث در دانش جرح و تعدیل»، پایگاه مجلات تخصصی نور، علوم قرآن و حدیث: کتاب قیم، پاییز و زمستان 1396، شماره 17، صفحه221 تا 242]]. | ||
#[[:noormags:1236690|حاجی‌خانی، علی؛ روحی برندق، کاووس؛ مصلایی‌پور، عباس، «تحلیل انتقادی مدخلیت بدعت در جرح و تعدیل راویان از دیدگاه اهلسنت»، پایگاه مجلات تخصصی نور، علوم قرآن و حدیث: علوم حدیث، بهار 1396، شماره 83، صفحه 71 تا 96]]. | |||
#: | |||
== وابسته‌ها == | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۹ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۲۰:۳۹
قرائن ترجيح التعديل و التجريح، تألیف عبدالعزیز بن صالح آل ابراهیم لحیدان، مجموعه مباحثی است در موضوع تعدیل و تجریح. نویسنده، این اثر را اولین مطالعه تطبیقی در این موضوع دانسته است[۱].
| قرائن ترجيح التعديل و التجريح | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | آل‌ابراهيم لحيدان، عبدالعزيز بن صالح (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | دراسة نظرية تطبيقية |
| ناشر | دار التدمرية |
| مکان نشر | عربستان - رياض |
| سال نشر | مجلد1: 2009م , 1430ق , |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
کتاب، مشتمل بر یک تمهید (در تعریف واژه‌ها)، دو باب (قرائن ترجیح تعدیل، قرائن ترجیح تجریح) و یک خاتمه است. هر باب مشتمل بر دو فصل و هریک از فصول نیز در ضمن مباحثی مطرح شده است.
گزارش محتوا
نویسنده در مقدمه کتاب به استمرار توجه علما و مجامع علمی به سنت و علوم شریعت تا عصر کنونی اشاره کرده است. سپس علم جرح و تعدیل را از مهمترین علوم سنت دانسته است؛ چراکه به‌وسیله این علم احوال روات شناخته شده و بر آن حکم می‌شود. این حکم مقدمه برای استنباط احکام شرعی است؛ پس علم جرح و تعدیل سمت عملی برای علم حدیث و مصطلح الحديث است[۲]؛ مصطلح الحديث را علمی دانسته‌اند که از سند حدیث و متن آن و چگونگی فراگرفتن و آداب نقل حدیث گفتگو می‌کند و گاهی از آن به دراية الحديث نیز تعبیر می‌شود که خود از شاخه‌های علم الحديث است[۳].
در واقع دانش جرح و تعدیل، دانشی است که در حدیثشناسی و از آن طریق در استنباط احکام و استخراج معارف اصیل دینی تأثیر بسزایی دارد. اساس و بنیه این دانش، شناسایی حدیث صحیح از سقیم و مقبول از مردود است. این دانش یکی از شاخه‌های پراهمیت علم حدیث و از فروع دانش رجال است که نقشی کاربردی در شناسایی حالات مختلف راویان اعم از جرح و یا تعدیل آنان را برعهده دارد. در جرح و تعدیل با الفاظ و اصطلاحات مخصوصی که مراتب و درجات متفاوتی از جرح و یا تعدیل را دارا می‌باشند، به نقد حال راویان پرداخته می‌شود. این اوصاف و الفاظ به سبب آنکه داوری‌های منفی و یا مثبت رجالیان درباره هر مصنف از راویان را ارائه می‌کند، موجب استنباط مردود یا مقبول بودن روایات آنها می‌شود[۴].
در تمهید کتاب در ضمن چهار مطلب، معنی چهار واژه قرائن، ترجیح، تعدیل و تجریح به‌اختصار ذکر شده است. در رابطه با تعدیل چنین می‌خوانیم: «ثناء مؤثر درباره راوی که مقتضی قبول روایت اوست»[۵].
موضوع بدعت از جمله اوصافی است که در عدالت راوی مؤثر دانسته شده است[۶]. مسئله روایت کردن از راویان مذاهب مخالف، از نخستین سالهای شکل‌گیری دانش جرح و تعدیل مورد توجه اندیشمندان مسلمان بوده است. این موضوع در منابع سنی تحت عنوان روایت از اهل بدعت بحث شده است. ایشان، هر راوی‌ای را که اهل بدعت باشد، تضعیف کرده و روایت او را جایز ندانسته‌اند. بااین‌حال، نشانه‌هایی از عدول از این قاعده کلی و مشهور در منابع سنی موجود است؛ چنان‌که در مواردی بین تشیع و رافضی‌بودن فرق گذاشته‌اند. در مواردی نیز راویان شیعی را بنا به دلایلی چون عدم تعرض به بزرگان توثیق کرده‌اند؛ چنان‌که ابان بن تغلب شیعی را به‌خاطر عدم تعرضش به بزرگان و صدوق بودنش پذیرفته و بیش از صد روایت از او در منابع خود آورده‌اند؛ بااینکه درباره ابان در منابع رجال سنی، هم توثیق و هم تضعیف گزارش شده است. در صحیح مسلم، مسند احمد، سنن ابی‌داود، سنن ترمذی و سایر منابع اهل سنت بارها به روایات او اشاره شده است که نشان از اعتماد ایشان به روایات او دارد[۷]. البته آنچه در این اثر مطرح شده، اشاره مجمل به حکم روایت مبتدعه است، اما شناخت انواع بدعت، حکم و ضوابط قبول مرویات یا رد روایات بدعت‌گذار در کتب علوم حدیث و علوم مرتبط با آن به‌تفصیل ذکر شده است[۸].
نویسنده شیوه ارائه مباحث را این‌گونه توضیح داده است:
- در این بحث بر قرائن ترجیح تعدیل و تجریح بسنده شده و گاه قرائن تعدیل و تجریح به هنگام نیاز ذکر شده است؛ چراکه در این حال متعلق به ترجیح است.
- در مبحث «قرائن متعلق به شیوه ناقد و مصطلحات آن»، این قرائن بدون تفصیل ذکر شده است؛ چراکه جایگاه تفصیل در این موضوع، مطالعات مرتبط با شیوه ائمه (علمای اهل سنت) است.
- قرینه ترجیح در پرتو تطبیقات عملی ذکرشده در مصادر اصلی علمای نقاد و مورد اطمینان روشن شده است.
- نویسنده در تطبیقات، به راویان اختلافی که تعدیل آنها با قرینه ترجیح داده شده، مثال زده است و از ذکر مطالبی که در جرح و تعدیل آنها گفته شده، جز در موارد ضروری به جهت اجتناب از اطاله کلام پرهیز کرده است.
- در معرفی راوی از اسم، نسب، نسبت، کنیه، لقب استفاده شده است؛ اما جایگاه بقیه عناصر ترجمه و شرح حال روات، کتب جرح و تعدیل و آثاری است که با تفصیل به معرفی احوال راویان پرداخته‌اند.
- در تطبیق، بر ذکر آنچه مفید در صحت استدلال به قرینه تعدیل و ترجیح است بسنده شده و با ذکر حال راوی از جهت جرح و یا تعدیل، اطاله کلام نشده است.
- مباحث، با فهرستی اجمالی از قرائن ترجیح تعدیل و تجریح برای حفظ و استفاده آسانتر ختم شده است. در این فهرست به 160 مورد قرائن ترجیح تعدیل و 61 مورد قرائن ترجیح تجریح اشاره شده است[۹].
وضعیت کتاب
در انتهای کتاب، فهارس مصادر و مراجع، روات و موضوعات ارائه شده است. در پاورقی‌های کتاب نیز آدرس منابع و برخی توضیحات ذکر شده است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- سجادی، رضیه‌سادات، «سیر نگارش‌های اهل سنت در حوزه مصطلح الحديث»، پایگاه مجلات تخصصی نور، علوم قرآن و حدیث: علوم حدیث، تابستان 1381، شماره 24، صفحه 116 تا 146.
- عمارلو، طیبه؛ جلالی، مهدی؛ اسماعیلی‌زاده، عباس، «تعیین گستره منكر الحديث در دانش جرح و تعدیل»، پایگاه مجلات تخصصی نور، علوم قرآن و حدیث: کتاب قیم، پاییز و زمستان 1396، شماره 17، صفحه221 تا 242.
- حاجی‌خانی، علی؛ روحی برندق، کاووس؛ مصلایی‌پور، عباس، «تحلیل انتقادی مدخلیت بدعت در جرح و تعدیل راویان از دیدگاه اهلسنت»، پایگاه مجلات تخصصی نور، علوم قرآن و حدیث: علوم حدیث، بهار 1396، شماره 83، صفحه 71 تا 96.