حفظ الصحة ناصری: تفاوت میان نسخه‌ها

جز (جایگزینی متن - '| تعداد جلد =1 | کد پدیدآور =' به '| تعداد جلد =1 | کتابخانۀ دیجیتال نور = | کد پدیدآور =')
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات کتاب
{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR12462J1.jpg
| تصویر =NUR12462J1.jpg
| عنوان =حفظ الصحة ناصری (ترجمه)
| عنوان =حفظ الصحة ناصری
| عنوان‌های دیگر =
| عنوان‌های دیگر =
| پدیدآوران =  
| پدیدآوران =  
[[گیلانی، محمدکاظم]] (نویسنده)
[[گیلانی، محمدکاظم]] (نویسنده)


[[چوپانی جانبلاغ، رسول]] (نویسنده)
[[چوپانی جانبلاغ، رسول]] (تصحیح و تحقیق)
| زبان =فارسی
| زبان =فارسی
| کد کنگره =‏R‎‏ ‎‏128‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏7‎‏ح‎‏7
| کد کنگره =‏R‎‏ ‎‏128‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏7‎‏ح‎‏7
خط ۲۶: خط ۲۶:
| شابک =978-964-7553-05-6
| شابک =978-964-7553-05-6
| تعداد جلد =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =  
| کتابخانۀ دیجیتال نور =12462
| کتابخوان همراه نور =12462
| کد پدیدآور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پس از =
خط ۳۲: خط ۳۳:
}}
}}


'''حفظ الصحه ناصرى''' تألیف محمد كاظم گيلانى مشهور به ملك الاطباء، كه با تصحيح و تحقيق دكتر رسول چوپانى منتشر شده است. اين اثر به امر ناصر‌الدين شاه قاجار به رشته تحرير درآمده است.<ref>حفظ الصحه، ص55</ref>
'''حفظ الصحة ناصری''' تألیف [[گیلانی، محمدکاظم|محمدکاظم گیلانى]] مشهور به ملک الاطباء، که با تصحیح و تحقیق دکتر رسول چوپانى منتشر شده است. این اثر به امر ناصر‌الدین شاه قاجار به رشته تحریر درآمده است.<ref>حفظ الصحه، ص55</ref>


==ساختار==
==ساختار==
اين كتاب داراى يك مقدمه، چهار مقاله و خاتمه است. مقدمه در سه فصل در تعريف و شرايط حفظ الصحه و تكليف طبيب در اين موضوع نگارش شده است. مقاله‌ها نيز هر يك مشتمل بر فصولى و ابوابى است.
این کتاب داراى یک مقدمه، چهار مقاله و خاتمه است. مقدمه در سه فصل در تعریف و شرایط حفظ الصحه و تکلیف طبیب در این موضوع نگارش شده است. مقاله‌ها نیز هر یک مشتمل بر فصولى و ابوابى است.


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
نثر كتاب در خطبه و خاتمه به نثر مصنوع متكلف نگاشته شده است و سرشار از تفنن در الفاظ، و اطناب سخن از راه توصيف‌هاى پى در پى و آوردن امثال و اشعار پارسى و تازى و به كار بردن آرايه‌هاى برونى (صنايع لفظى) به‌ويژه سجع و جناس و ترصيع، و آرايه‌هاى درونى (صنايع معنوى) به ويژه وصف و تضمين و تلميح و مبالغه است. اما نثر ديگر بخش‌هاى كتاب، نثر فنى مرسل (بينابين) است كه گر چه واژه‌ها و عبارات فنى عربى بسيار در آن به كار رفته است، ولى آرايه‌هاى برونى و درونى آن چندان زياد و پيچيده نيست كه خواننده عادى دلزده شود يا معناى سخن را درنيابد. به هر روى چنين نثرى اكنون ديگر معمول نيست و با آن‌كه خوانندگان امروزى -به شرط آشنايى با واژگان تخصصى طب سنتى- در دريافت معنى به دشوارى نمى‌افتند، ولى همچنان آن را از شيوه كنونى نوشتن، دور مى‌يابند.
نثر کتاب در خطبه و خاتمه به نثر مصنوع متکلف نگاشته شده است و سرشار از تفنن در الفاظ، و اطناب سخن از راه توصیف‌هاى پى در پى و آوردن امثال و اشعار پارسى و تازى و به کار بردن آرایه‌هاى برونى (صنایع لفظى) به‌ویژه سجع و جناس و ترصیع، و آرایه‌هاى درونى (صنایع معنوى) به ویژه وصف و تضمین و تلمیح و مبالغه است. اما نثر دیگر بخش‌هاى کتاب، نثر فنى مرسل (بینابین) است که گر چه واژه‌ها و عبارات فنى عربى بسیار در آن به کار رفته است، ولى آرایه‌هاى برونى و درونى آن چندان زیاد و پیچیده نیست که خواننده عادى دلزده شود یا معناى سخن را درنیابد. به هر روى چنین نثرى اکنون دیگر معمول نیست و با آن‌که خوانندگان امروزى -به شرط آشنایى با واژگان تخصصى طب سنتى- در دریافت معنى به دشوارى نمى‌افتند، ولى همچنان آن را از شیوه کنونى نوشتن، دور مى‌یابند.


گذشته از آموزه‌هاى بهداشتى و پزشکى در كتاب حفظ الصحه، نقدها و نكوهش‌هاى بى‌پرده ملك الاطباء نشان‌دهنده بخشى از حيات اجتماعى طب ايرانى در واپسين دم رونق و كاربرد همگانى آن است؛ آن هم از زبان حكيمى كه از راه نزدیکى با كانون قدرت سياسى، چه بسا از چند و چون اين طب در جامعه و زمان خود، آگاهى بيشتر و گسترده‌ترى داشته است.
گذشته از آموزه‌هاى بهداشتى و پزشکى در کتاب حفظ الصحه، نقدها و نکوهش‌هاى بى‌پرده ملک الاطباء نشان‌دهنده بخشى از حیات اجتماعى طب ایرانى در واپسین دم رونق و کاربرد همگانى آن است؛ آن هم از زبان حکیمى که از راه نزدیکى با کانون قدرت سیاسى، چه بسا از چند و چون این طب در جامعه و زمان خود، آگاهى بیشتر و گسترده‌ترى داشته است.


اكنون به بيان مطالب كتاب مى‌پردازيم كه به اختصار به اين شرح است:
اکنون به بیان مطالب کتاب مى‌پردازیم که به اختصار به این شرح است:


مقاله اول داراى هشت فصل است كه تدابير مربوط به سته ضروريه در شش فصل نخست آن و تدابير مربوط به مباشرت زنان و حمام، در دو فصل بعدى بيان شده است.  
مقاله اول داراى هشت فصل است که تدابیر مربوط به سته ضروریه در شش فصل نخست آن و تدابیر مربوط به مباشرت زنان و حمام، در دو فصل بعدى بیان شده است.  


مقاله دوم در سه باب تدبير اطفال، جوانان و پيران، به تدابير بدنى به مقتضاى هر سن مى‌پردازد.
مقاله دوم در سه باب تدبیر اطفال، جوانان و پیران، به تدابیر بدنى به مقتضاى هر سن مى‌پردازد.


مقاله سوم، شش باب دارد و تدابير لازم در مزاج‌هاى غيرمعتدل (مزاج‌هاى حار، بارد، رطب و يابس) و پس از آن تدابير افراد بسيار فربه و بسيار لاغر را بيان مى‌كند.
مقاله سوم، شش باب دارد و تدابیر لازم در مزاج‌هاى غیرمعتدل (مزاج‌هاى حار، بارد، رطب و یابس) و پس از آن تدابیر افراد بسیار فربه و بسیار لاغر را بیان مى‌کند.


مقاله چهارم در دو باب، به تدبير مسافران زمينى و دريايى و حفظ صحت اعضاى گوناگون بدن (دماغ، چشم، گوش، دندان، دل، معده، جگر) و نيز تدبير دست و پا در سرما اختصاص يافته است.
مقاله چهارم در دو باب، به تدبیر مسافران زمینى و دریایى و حفظ صحت اعضاى گوناگون بدن (دماغ، چشم، گوش، دندان، دل، معده، جگر) و نیز تدبیر دست و پا در سرما اختصاص یافته است.


خاتمه كتاب شامل ده فائده است، بدين‌سان كه نه فائده نخست آن، سود و زيان و شرايط مصرف خوراكى‌هاى رايج به ترتيب شامل انواع حبوب، گوشت‌ها، تخم‌ها، شير و لبنيات، ميوه‌ها، سبزى‌ها و شيرينى‌هاى طبيعى را بيان مى‌كند. فائده دهم به بيان پيدايش و بروز علامات هشدار دهنده‌اى مى‌پردازد كه پيشاپيش دال بر بيمارى‌اند. پس از پايان فائده‌هاى ياد شده، نویسنده چند ادويه جديد مانند نارجيل بحرى، ساكودانه، كياكو، چلاپا را نام مى‌برد و سپس به دو تركيب دارويى به نام حب جاودان و معجون حافظ العمر كه خود وى با دواهاى قديمى و جديد ساخته بوده، اشاره مى‌كند و براى آن منافع چندى از حفظ حرارت غريزيه و رطوبت اصلیه و منع عفونت اخلاط گرفته تا حفظ صحت و دفع اكثر امراض برمى‌شمارد. البته در كتاب هيچ سرنخ و نشانى از اجزاى اين دارو يا نحوه مصرف آنها پيدا نيست.
خاتمه کتاب شامل ده فائده است، بدین‌سان که نه فائده نخست آن، سود و زیان و شرایط مصرف خوراکى‌هاى رایج به ترتیب شامل انواع حبوب، گوشت‌ها، تخم‌ها، شیر و لبنیات، میوه‌ها، سبزى‌ها و شیرینى‌هاى طبیعى را بیان مى‌کند. فائده دهم به بیان پیدایش و بروز علامات هشدار دهنده‌اى مى‌پردازد که پیشاپیش دال بر بیمارى‌اند. پس از پایان فائده‌هاى یاد شده، نویسنده چند ادویه جدید مانند نارجیل بحرى، ساکودانه، کیاکو، چلاپا را نام مى‌برد و سپس به دو ترکیب دارویى به نام حب جاودان و معجون حافظ العمر که خود وى با دواهاى قدیمى و جدید ساخته بوده، اشاره مى‌کند و براى آن منافع چندى از حفظ حرارت غریزیه و رطوبت اصلیه و منع عفونت اخلاط گرفته تا حفظ صحت و دفع اکثر امراض برمى‌شمارد. البته در کتاب هیچ سرنخ و نشانى از اجزاى این دارو یا نحوه مصرف آنها پیدا نیست.


==وضعيت كتاب==
==وضعیت کتاب==
كتاب حفظ الصحه ناصرى براى بار اول به سال 1304ق چاپ سنگى شده است.
کتاب حفظ الصحه ناصرى براى بار اول به سال 1304ق چاپ سنگى شده است.


جناب آقاى دكتر رسول چوپانى بر اساس دو نسخه خطى و چاپى به تحقيق و تصحيح اين اثر اقدام كرده‌اند. وى علاوه بر مقدمه، در انتهاى اثر نيز فهرست لغات و اصطلاحات كتاب را همراه با توضيحاتى تدوين و تنظيم نموده است.
جناب آقاى دکتر رسول چوپانى بر اساس دو نسخه خطى و چاپى به تحقیق و تصحیح این اثر اقدام کرده‌اند. وى علاوه بر مقدمه، در انتهاى اثر نیز فهرست لغات و اصطلاحات کتاب را همراه با توضیحاتى تدوین و تنظیم نموده است.


فهرست مطالب كتاب در ابتداى آن آمده است. در پاورقى‌ها به گزارش اختلاف نسخ پرداخته شده است. در ابتداى كتاب نيز دو مقدمه از آقاى اسماعيل ناظم و دكتر مجيد انوشيروانى آمده است.
فهرست مطالب کتاب در ابتداى آن آمده است. در پاورقى‌ها به گزارش اختلاف نسخ پرداخته شده است. در ابتداى کتاب نیز دو مقدمه از آقاى اسماعیل ناظم و دکتر مجید انوشیروانى آمده است.


==پانویس==
==پانویس==
<references/>
<references />


==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
مقدمه و متن كتاب
مقدمه و متن کتاب
 
 


[[رده:کتاب‌شناسی]]


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:علوم پزشکی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۷ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۲۳:۴۲

حفظ الصحة ناصری تألیف محمدکاظم گیلانى مشهور به ملک الاطباء، که با تصحیح و تحقیق دکتر رسول چوپانى منتشر شده است. این اثر به امر ناصر‌الدین شاه قاجار به رشته تحریر درآمده است.[۱]

حفظ الصحة ناصری
حفظ الصحة ناصری
پدیدآورانگیلانی، محمدکاظم (نویسنده) چوپانی جانبلاغ، رسول (تصحیح و تحقیق)
ناشرالمعی
مکان نشرتهران - ایران
سال نشر1387 ش
چاپ1
شابک978-964-7553-05-6
موضوعبهداشت شخصی - به زبان ساده

پزشکی اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14

رژیم درمانی - به زبان ساده

سلامتی - به زبان ساده
زبانفارسی
تعداد جلد1
کد کنگره
‏R‎‏ ‎‏128‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏7‎‏ح‎‏7
نورلایبمطالعه و دانلود pdf

ساختار

این کتاب داراى یک مقدمه، چهار مقاله و خاتمه است. مقدمه در سه فصل در تعریف و شرایط حفظ الصحه و تکلیف طبیب در این موضوع نگارش شده است. مقاله‌ها نیز هر یک مشتمل بر فصولى و ابوابى است.

گزارش محتوا

نثر کتاب در خطبه و خاتمه به نثر مصنوع متکلف نگاشته شده است و سرشار از تفنن در الفاظ، و اطناب سخن از راه توصیف‌هاى پى در پى و آوردن امثال و اشعار پارسى و تازى و به کار بردن آرایه‌هاى برونى (صنایع لفظى) به‌ویژه سجع و جناس و ترصیع، و آرایه‌هاى درونى (صنایع معنوى) به ویژه وصف و تضمین و تلمیح و مبالغه است. اما نثر دیگر بخش‌هاى کتاب، نثر فنى مرسل (بینابین) است که گر چه واژه‌ها و عبارات فنى عربى بسیار در آن به کار رفته است، ولى آرایه‌هاى برونى و درونى آن چندان زیاد و پیچیده نیست که خواننده عادى دلزده شود یا معناى سخن را درنیابد. به هر روى چنین نثرى اکنون دیگر معمول نیست و با آن‌که خوانندگان امروزى -به شرط آشنایى با واژگان تخصصى طب سنتى- در دریافت معنى به دشوارى نمى‌افتند، ولى همچنان آن را از شیوه کنونى نوشتن، دور مى‌یابند.

گذشته از آموزه‌هاى بهداشتى و پزشکى در کتاب حفظ الصحه، نقدها و نکوهش‌هاى بى‌پرده ملک الاطباء نشان‌دهنده بخشى از حیات اجتماعى طب ایرانى در واپسین دم رونق و کاربرد همگانى آن است؛ آن هم از زبان حکیمى که از راه نزدیکى با کانون قدرت سیاسى، چه بسا از چند و چون این طب در جامعه و زمان خود، آگاهى بیشتر و گسترده‌ترى داشته است.

اکنون به بیان مطالب کتاب مى‌پردازیم که به اختصار به این شرح است:

مقاله اول داراى هشت فصل است که تدابیر مربوط به سته ضروریه در شش فصل نخست آن و تدابیر مربوط به مباشرت زنان و حمام، در دو فصل بعدى بیان شده است.

مقاله دوم در سه باب تدبیر اطفال، جوانان و پیران، به تدابیر بدنى به مقتضاى هر سن مى‌پردازد.

مقاله سوم، شش باب دارد و تدابیر لازم در مزاج‌هاى غیرمعتدل (مزاج‌هاى حار، بارد، رطب و یابس) و پس از آن تدابیر افراد بسیار فربه و بسیار لاغر را بیان مى‌کند.

مقاله چهارم در دو باب، به تدبیر مسافران زمینى و دریایى و حفظ صحت اعضاى گوناگون بدن (دماغ، چشم، گوش، دندان، دل، معده، جگر) و نیز تدبیر دست و پا در سرما اختصاص یافته است.

خاتمه کتاب شامل ده فائده است، بدین‌سان که نه فائده نخست آن، سود و زیان و شرایط مصرف خوراکى‌هاى رایج به ترتیب شامل انواع حبوب، گوشت‌ها، تخم‌ها، شیر و لبنیات، میوه‌ها، سبزى‌ها و شیرینى‌هاى طبیعى را بیان مى‌کند. فائده دهم به بیان پیدایش و بروز علامات هشدار دهنده‌اى مى‌پردازد که پیشاپیش دال بر بیمارى‌اند. پس از پایان فائده‌هاى یاد شده، نویسنده چند ادویه جدید مانند نارجیل بحرى، ساکودانه، کیاکو، چلاپا را نام مى‌برد و سپس به دو ترکیب دارویى به نام حب جاودان و معجون حافظ العمر که خود وى با دواهاى قدیمى و جدید ساخته بوده، اشاره مى‌کند و براى آن منافع چندى از حفظ حرارت غریزیه و رطوبت اصلیه و منع عفونت اخلاط گرفته تا حفظ صحت و دفع اکثر امراض برمى‌شمارد. البته در کتاب هیچ سرنخ و نشانى از اجزاى این دارو یا نحوه مصرف آنها پیدا نیست.

وضعیت کتاب

کتاب حفظ الصحه ناصرى براى بار اول به سال 1304ق چاپ سنگى شده است.

جناب آقاى دکتر رسول چوپانى بر اساس دو نسخه خطى و چاپى به تحقیق و تصحیح این اثر اقدام کرده‌اند. وى علاوه بر مقدمه، در انتهاى اثر نیز فهرست لغات و اصطلاحات کتاب را همراه با توضیحاتى تدوین و تنظیم نموده است.

فهرست مطالب کتاب در ابتداى آن آمده است. در پاورقى‌ها به گزارش اختلاف نسخ پرداخته شده است. در ابتداى کتاب نیز دو مقدمه از آقاى اسماعیل ناظم و دکتر مجید انوشیروانى آمده است.

پانویس

  1. حفظ الصحه، ص55

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب