العمر في المصنفات و المؤلفين التونسيين: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '.↵↵رده:کتاب‌شناسی' به '. ==وابسته‌ها== {{وابسته‌ها}} رده:کتاب‌شناسی') |
||
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
| کد کنگره =Z 3036 /ع2ع8 1384 | | کد کنگره =Z 3036 /ع2ع8 1384 | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
نویسندگان اسلامی - سرگذشت‌نامه و | نویسندگان اسلامی - سرگذشت‌نامه و کتاب‌شناسی | ||
نویسندگان تونسی - سرگذشت‌نامه و | نویسندگان تونسی - سرگذشت‌نامه و کتاب‌شناسی | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
دار الغرب الإسلامي | دار الغرب الإسلامي | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =2 | | تعداد جلد =2 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =11690 | ||
| کتابخوان همراه نور =11690 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''كتاب العمر في المصنفات و المؤلفين التونسيين'''، مشهورترين اثر [[عبدالوهاب، حسن حسنی|حسن حسنى عبدالوهاب]] است كه حاوى سرگذشت بزرگان تونس از سده‌هاى نخستين اسلامى تا عصر حاضر مى‌باشد.<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details?id=12167&&searchText= عودى، ستار، ج13، ص332]</ref> | |||
كتاب قبل از 1968م، نوشته شده و پس از مرگ مؤلف، محمد عروسى مطوى و بشير بكوش آن را در 1369ش1990/م به چاپ رساندند.<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details?id=12167&&searchText= ر.ک: همان]</ref> | |||
كتاب قبل از 1968م، نوشته شده و پس از مرگ مؤلف، محمد عروسى مطوى و بشير بكوش آن را در 1369ش1990/م به چاپ رساندند.<ref>ر.ک: همان</ref> | |||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه محققین، ابتدا به اقدامات تحقيقى صورت‌گرفته پيرامون كتاب اشاره گرديده و سپس زندگى‌نامه مفصلى از نویسنده، ارائه شده است.<ref>مقدمه، ص5-14</ref> | در مقدمه محققین، ابتدا به اقدامات تحقيقى صورت‌گرفته پيرامون كتاب اشاره گرديده و سپس زندگى‌نامه مفصلى از نویسنده، ارائه شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/22638/1/5 مقدمه، ص5-14]</ref> | ||
فصل اول، دربردارنده مباحث مقدماتى كتاب بوده و در آن، از فرهنگ تونسى و توجه به تعليم و اهتمام به آثار و كتب و جمع‌آورى آن‌ها در تونس بحث شده است.<ref>متن كتاب، ج1، ص31-90</ref> | فصل اول، دربردارنده مباحث مقدماتى كتاب بوده و در آن، از فرهنگ تونسى و توجه به تعليم و اهتمام به آثار و كتب و جمع‌آورى آن‌ها در تونس بحث شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/22638/1/31 متن كتاب، ج1، ص31-90]</ref> | ||
در فصل دوم، به معرفى كسانى پرداخته شده است كه در علوم قرآنى، داراى تخصص و تأليفاتى مى‌باشند كه از جمله آن‌ها، مى‌توان از عكرمة بن عبدالله بربرى؛ يحيى بن سلام تيمى؛ محمد بن يحيى بن سلام؛ يحيى بن محمد بن يحيى بن سلام؛ موسى بن عبدالرحمن قطان؛ محمد بن عمر معافرى؛ احمد بن احمد فارسی؛ محمد بن سفيان هوارى؛ احمد بن عمار بن احمد تميمى و... نام برد.<ref>همان، ص93-201</ref> | در فصل دوم، به معرفى كسانى پرداخته شده است كه در علوم قرآنى، داراى تخصص و تأليفاتى مى‌باشند كه از جمله آن‌ها، مى‌توان از عكرمة بن عبدالله بربرى؛ يحيى بن سلام تيمى؛ محمد بن يحيى بن سلام؛ يحيى بن محمد بن يحيى بن سلام؛ موسى بن عبدالرحمن قطان؛ محمد بن عمر معافرى؛ احمد بن احمد فارسی؛ محمد بن سفيان هوارى؛ احمد بن عمار بن احمد تميمى و... نام برد.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/22638/1/93 همان، ص93-201]</ref> | ||
در فصل سوم، افرادى معرفى شده‌اند كه در علوم حديث، آثارى را از خود به يادگار گذاشته‌اند كه از جمله آن‌ها، مى‌توان به خالد بن ابى‌عمران تجيبى؛ يحيى بن سعيد بن قيس انصارى؛ عبدالرحمن بن زياد؛ رياح بن يزيد بن رياح؛ بهلول بن راشد حجرى رعينى؛ عبدالملك بن ابى‌كريمه انصارى؛ عنبسة بن خارجه غافقى؛ يزيد بن محمد جمعى؛ عبدالله بن مغيره كوفى؛ فرات بن محمد بن فرات عبدى و... اشاره كرد.<ref>همان، ص205-354</ref> | در فصل سوم، افرادى معرفى شده‌اند كه در علوم حديث، آثارى را از خود به يادگار گذاشته‌اند كه از جمله آن‌ها، مى‌توان به خالد بن ابى‌عمران تجيبى؛ يحيى بن سعيد بن قيس انصارى؛ عبدالرحمن بن زياد؛ رياح بن يزيد بن رياح؛ بهلول بن راشد حجرى رعينى؛ عبدالملك بن ابى‌كريمه انصارى؛ عنبسة بن خارجه غافقى؛ يزيد بن محمد جمعى؛ عبدالله بن مغيره كوفى؛ فرات بن محمد بن فرات عبدى و... اشاره كرد.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/22638/1/205 همان، ص205-354]</ref> | ||
در فصل چهارم، به معرفى علمايى پرداخته شده كه در علم جدل و عقايد، مشغول علم‌اندوزى و تأليفاتى بوده‌اند. برخى از اين افراد، عبارتند از: سليمان بن حفص بن ابى‌عصفور؛ عبدالله بن غافق ابوعبدالرحمن؛ | در فصل چهارم، به معرفى علمايى پرداخته شده كه در علم جدل و عقايد، مشغول علم‌اندوزى و تأليفاتى بوده‌اند. برخى از اين افراد، عبارتند از: سليمان بن حفص بن ابى‌عصفور؛ عبدالله بن غافق ابوعبدالرحمن؛ ابراهیم بن محمد بن حسین ضبى؛ يحيى بن عون خزاعى؛ عبدالعزيز بن ابراهیم بن احمد تميمى؛ عبدالله بن احمد بن عبدالسلام و.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/22638/1/205 همان]</ref> | ||
در پنجمين فصل، به علمايى كه در تصوف سررشته داشته‌اند، پرداخته شده است كه از جمله آن‌ها مى‌توان از افراد زير نام برد: ربيع بن سليمان بن عطاءالله نوفلى؛ عبدالرحمن بن محمد بن عبدالله صقلى؛ على بن عبدالله بن داود؛ حسن بن محمد بن عمران؛ عبدالعزيز بن ابى‌بكر؛ عبدالسلام بن عبدالغالب؛ على بن عبدالله بن عبدالجبار؛ عتيق بن عتيق تميمى و.<ref>همان، ص451-574</ref> | در پنجمين فصل، به علمايى كه در تصوف سررشته داشته‌اند، پرداخته شده است كه از جمله آن‌ها مى‌توان از افراد زير نام برد: ربيع بن سليمان بن عطاءالله نوفلى؛ عبدالرحمن بن محمد بن عبدالله صقلى؛ على بن عبدالله بن داود؛ حسن بن محمد بن عمران؛ عبدالعزيز بن ابى‌بكر؛ عبدالسلام بن عبدالغالب؛ على بن عبدالله بن عبدالجبار؛ عتيق بن عتيق تميمى و.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/22638/1/451 همان، ص451-574]</ref> | ||
فصل ششم، به عالمان در فقه اختصاص يافته و هريك از فقهاى مذاهب مختلف از جمله مالكى، حنفى و شافعى به‌صورت جداگانه معرفى شده‌اند.<ref>همان، ص579-999</ref>و در فصل هفتم، عالمان علوم لغوى، شناسانده شده‌اند كه سليمان بن حميد غافقى؛ حكم بن ثابت سعدى؛ معمر بن سنان تيمى و پسرانش؛ ربيعة بن ثابت رقى اسدى و يونس بن حبيب صبى، از جمله اين لغويين مى‌باشند.<ref>همان، ج3، ص5-132</ref> | فصل ششم، به عالمان در فقه اختصاص يافته و هريك از فقهاى مذاهب مختلف از جمله مالكى، حنفى و شافعى به‌صورت جداگانه معرفى شده‌اند.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/22638/1/579 همان، ص579-999]</ref>و در فصل هفتم، عالمان علوم لغوى، شناسانده شده‌اند كه سليمان بن حميد غافقى؛ حكم بن ثابت سعدى؛ معمر بن سنان تيمى و پسرانش؛ ربيعة بن ثابت رقى اسدى و يونس بن حبيب صبى، از جمله اين لغويين مى‌باشند.<ref>همان، ج3، ص5-132</ref> | ||
اديبان و شعراى تونس نيز در فصل هشتم معرفى شده‌اند كه برخى از آن‌ها عبارتند از: ابن ربيعه خالد بن ربيعه افريقى؛ محمد بن زيادةالله؛ بكر بن حماد تاهرتى؛ ابوالبشر | اديبان و شعراى تونس نيز در فصل هشتم معرفى شده‌اند كه برخى از آن‌ها عبارتند از: ابن ربيعه خالد بن ربيعه افريقى؛ محمد بن زيادةالله؛ بكر بن حماد تاهرتى؛ ابوالبشر ابراهیم بن محمد؛ نعمان بن ميمون.<ref>همان، ص135-366</ref> | ||
در فصل نهم، با مورخين و جغرافى‌دانان تونسى آشنا خواهيم شد. برخى از اين افراد عبارتند از: عيسى بن محمد بن ابى‌مهاجر؛ ابوعبدالملك ملشونى؛ احمد بن يملول؛ يوسف بن يحيى مقامى؛ حسن بن مفرج؛ احمد بن محمد ابوعرب تميمى؛ ابوالقاسم عبدالرحمن بن رشيق؛ | در فصل نهم، با مورخين و جغرافى‌دانان تونسى آشنا خواهيم شد. برخى از اين افراد عبارتند از: عيسى بن محمد بن ابى‌مهاجر؛ ابوعبدالملك ملشونى؛ احمد بن يملول؛ يوسف بن يحيى مقامى؛ حسن بن مفرج؛ احمد بن محمد ابوعرب تميمى؛ ابوالقاسم عبدالرحمن بن رشيق؛ ابراهیم بن ابى‌العباس تميمى. در اين فصل، به مورخين شيعه و اباضيه نيز اشاره شده است.<ref>همان، ص381-616</ref> | ||
در آخرين فصل نيز علماى طب، منجمين و ستاره‌شناسان و علماى فنون مختلف معرفى شده‌اند.<ref>همان، ج4، ص707-859</ref> | در آخرين فصل نيز علماى طب، منجمين و ستاره‌شناسان و علماى فنون مختلف معرفى شده‌اند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/15218/1/707 همان، ج4، ص707-859]</ref> | ||
در انتهاى جلد چهارم، شرح حال علمايى كه محققین به اصل كتاب افزوده‌اند، ذكر شده است.<ref>همان، ص863-895</ref> | در انتهاى جلد چهارم، شرح حال علمايى كه محققین به اصل كتاب افزوده‌اند، ذكر شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/15218/1/863 همان، ص863-895]</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
فهرست مطالب هر جلد، در انتهاى همان جلد و فهرست الفبايى اعلام و اسماء مؤلفات، به‌همراه فهرست منابع و مراجع كتاب، در انتهاى جلد چهارم آمده است. | فهرست مطالب هر جلد، در انتهاى همان جلد و فهرست الفبايى اعلام و اسماء مؤلفات، به‌همراه فهرست منابع و مراجع كتاب، در انتهاى جلد چهارم آمده است. | ||
در پاورقى‌ها علاوه بر ذكر منابع.<ref>ر.ک: پاورقى، | در پاورقى‌ها علاوه بر ذكر منابع.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/15217/1/549 ر.ک: پاورقى، ج2، ص549]</ref>، به توضيح برخى مطالب متن پرداخته شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/15217/1/539 ر.ک: همان، ص539]</ref> | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
#مقدمه و متن كتاب. | #مقدمه و متن كتاب. | ||
#عودى، ستار، «دانشنامه جهان اسلام»، زير نظر غلامعلى حداد عادل، چاپ اول، (1377)، تهران، بنياد دايرةالمعارف اسلامى، ج13، ص332. | #[http://rch.ac.ir/article/Details?id=12167&&searchText= عودى، ستار، «دانشنامه جهان اسلام»، زير نظر غلامعلى حداد عادل، چاپ اول، (1377)، تهران، بنياد دايرةالمعارف اسلامى، ج13، ص332]. | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۱ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۰۲
| العمر في المصنفات و المؤلفين التونسيين | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عبدالوهاب، حسن حسنی (نویسنده)
مطوی، محمد عروسی (مراجعه) بکوش، بشیر (مراجعه) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب العمر في المصنفات و المؤلفين التونسيين |
| ناشر | دار الغرب الإسلامي |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1990 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | نویسندگان اسلامی - سرگذشت‌نامه و کتاب‌شناسی نویسندگان تونسی - سرگذشت‌نامه و کتاب‌شناسی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | Z 3036 /ع2ع8 1384 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
كتاب العمر في المصنفات و المؤلفين التونسيين، مشهورترين اثر حسن حسنى عبدالوهاب است كه حاوى سرگذشت بزرگان تونس از سده‌هاى نخستين اسلامى تا عصر حاضر مى‌باشد.[۱]
كتاب قبل از 1968م، نوشته شده و پس از مرگ مؤلف، محمد عروسى مطوى و بشير بكوش آن را در 1369ش1990/م به چاپ رساندند.[۲]
ساختار
كتاب با مقدمه محققین آغاز و مطالب در ده فصل، در قالب چهار جلد، تنظيم شده است.
نویسنده در ابتدا، مباحث مقدماتى را مطرح نموده و سپس، در هر فصل، به معرفى علما و دانشمندانى پرداخته كه در يك رشته خاصى از علوم، داراى تبحر و تأليفات بوده‌اند، اين معرفى، شامل ارائه زندگى‌نامه مختصر به‌همراه نام بردن از آثار شخص مورد نظر مى‌باشد.
ترتيب جاى گرفتن اسامى در هر فصل، بر اساس تاريخ زندگانى هر شخص مى‌باشد.
گزارش محتوا
در مقدمه محققین، ابتدا به اقدامات تحقيقى صورت‌گرفته پيرامون كتاب اشاره گرديده و سپس زندگى‌نامه مفصلى از نویسنده، ارائه شده است.[۳]
فصل اول، دربردارنده مباحث مقدماتى كتاب بوده و در آن، از فرهنگ تونسى و توجه به تعليم و اهتمام به آثار و كتب و جمع‌آورى آن‌ها در تونس بحث شده است.[۴]
در فصل دوم، به معرفى كسانى پرداخته شده است كه در علوم قرآنى، داراى تخصص و تأليفاتى مى‌باشند كه از جمله آن‌ها، مى‌توان از عكرمة بن عبدالله بربرى؛ يحيى بن سلام تيمى؛ محمد بن يحيى بن سلام؛ يحيى بن محمد بن يحيى بن سلام؛ موسى بن عبدالرحمن قطان؛ محمد بن عمر معافرى؛ احمد بن احمد فارسی؛ محمد بن سفيان هوارى؛ احمد بن عمار بن احمد تميمى و... نام برد.[۵]
در فصل سوم، افرادى معرفى شده‌اند كه در علوم حديث، آثارى را از خود به يادگار گذاشته‌اند كه از جمله آن‌ها، مى‌توان به خالد بن ابى‌عمران تجيبى؛ يحيى بن سعيد بن قيس انصارى؛ عبدالرحمن بن زياد؛ رياح بن يزيد بن رياح؛ بهلول بن راشد حجرى رعينى؛ عبدالملك بن ابى‌كريمه انصارى؛ عنبسة بن خارجه غافقى؛ يزيد بن محمد جمعى؛ عبدالله بن مغيره كوفى؛ فرات بن محمد بن فرات عبدى و... اشاره كرد.[۶]
در فصل چهارم، به معرفى علمايى پرداخته شده كه در علم جدل و عقايد، مشغول علم‌اندوزى و تأليفاتى بوده‌اند. برخى از اين افراد، عبارتند از: سليمان بن حفص بن ابى‌عصفور؛ عبدالله بن غافق ابوعبدالرحمن؛ ابراهیم بن محمد بن حسین ضبى؛ يحيى بن عون خزاعى؛ عبدالعزيز بن ابراهیم بن احمد تميمى؛ عبدالله بن احمد بن عبدالسلام و.[۷]
در پنجمين فصل، به علمايى كه در تصوف سررشته داشته‌اند، پرداخته شده است كه از جمله آن‌ها مى‌توان از افراد زير نام برد: ربيع بن سليمان بن عطاءالله نوفلى؛ عبدالرحمن بن محمد بن عبدالله صقلى؛ على بن عبدالله بن داود؛ حسن بن محمد بن عمران؛ عبدالعزيز بن ابى‌بكر؛ عبدالسلام بن عبدالغالب؛ على بن عبدالله بن عبدالجبار؛ عتيق بن عتيق تميمى و.[۸]
فصل ششم، به عالمان در فقه اختصاص يافته و هريك از فقهاى مذاهب مختلف از جمله مالكى، حنفى و شافعى به‌صورت جداگانه معرفى شده‌اند.[۹]و در فصل هفتم، عالمان علوم لغوى، شناسانده شده‌اند كه سليمان بن حميد غافقى؛ حكم بن ثابت سعدى؛ معمر بن سنان تيمى و پسرانش؛ ربيعة بن ثابت رقى اسدى و يونس بن حبيب صبى، از جمله اين لغويين مى‌باشند.[۱۰]
اديبان و شعراى تونس نيز در فصل هشتم معرفى شده‌اند كه برخى از آن‌ها عبارتند از: ابن ربيعه خالد بن ربيعه افريقى؛ محمد بن زيادةالله؛ بكر بن حماد تاهرتى؛ ابوالبشر ابراهیم بن محمد؛ نعمان بن ميمون.[۱۱]
در فصل نهم، با مورخين و جغرافى‌دانان تونسى آشنا خواهيم شد. برخى از اين افراد عبارتند از: عيسى بن محمد بن ابى‌مهاجر؛ ابوعبدالملك ملشونى؛ احمد بن يملول؛ يوسف بن يحيى مقامى؛ حسن بن مفرج؛ احمد بن محمد ابوعرب تميمى؛ ابوالقاسم عبدالرحمن بن رشيق؛ ابراهیم بن ابى‌العباس تميمى. در اين فصل، به مورخين شيعه و اباضيه نيز اشاره شده است.[۱۲]
در آخرين فصل نيز علماى طب، منجمين و ستاره‌شناسان و علماى فنون مختلف معرفى شده‌اند.[۱۳]
در انتهاى جلد چهارم، شرح حال علمايى كه محققین به اصل كتاب افزوده‌اند، ذكر شده است.[۱۴]
وضعيت كتاب
فهرست مطالب هر جلد، در انتهاى همان جلد و فهرست الفبايى اعلام و اسماء مؤلفات، به‌همراه فهرست منابع و مراجع كتاب، در انتهاى جلد چهارم آمده است.
در پاورقى‌ها علاوه بر ذكر منابع.[۱۵]، به توضيح برخى مطالب متن پرداخته شده است.[۱۶]
پانويس
- ↑ عودى، ستار، ج13، ص332
- ↑ ر.ک: همان
- ↑ مقدمه، ص5-14
- ↑ متن كتاب، ج1، ص31-90
- ↑ همان، ص93-201
- ↑ همان، ص205-354
- ↑ همان
- ↑ همان، ص451-574
- ↑ همان، ص579-999
- ↑ همان، ج3، ص5-132
- ↑ همان، ص135-366
- ↑ همان، ص381-616
- ↑ همان، ج4، ص707-859
- ↑ همان، ص863-895
- ↑ ر.ک: پاورقى، ج2، ص549
- ↑ ر.ک: همان، ص539
منابع مقاله
- مقدمه و متن كتاب.
- عودى، ستار، «دانشنامه جهان اسلام»، زير نظر غلامعلى حداد عادل، چاپ اول، (1377)، تهران، بنياد دايرةالمعارف اسلامى، ج13، ص332.