رباعیات باباطاهر عریان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
جز (جایگزینی متن - '}} {{' به '}} {{') |
||
| (۳۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
| تصویر =NUR32818J1.jpg | | تصویر =NUR32818J1.jpg | ||
| عنوان =رباعیات باباطاهر عریان | | عنوان =رباعیات باباطاهر عریان | ||
| عنوان‌های دیگر =رباعيات | | عنوان‌های دیگر =رباعيات باباطاهر عريان | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ | [[باباطاهر]] (نویسنده) | ||
| زبان = | | زبان =فارسی | ||
| کد کنگره =PIR 4600 1364 | | کد کنگره =PIR 4600 1364 | ||
| موضوع =رباعي - قرن 5ق. | | موضوع =رباعي - قرن 5ق. | ||
شعر | شعر فارسی - قرن 5ق. | ||
| ناشر =کانون انتشارات محراب | | ناشر =کانون انتشارات محراب | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
| شابک = | | شابک = | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =32818 | ||
| کتابخوان همراه نور =32818 | |||
| کد پدیدآور =18422 | | کد پدیدآور =18422 | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۸: | ||
}} | }} | ||
'''رباعیات باباطاهر عریان'''، مجموعه اشعار آن عارف دلسوخته [[ | '''رباعیات باباطاهر عریان'''، مجموعه اشعار آن عارف دلسوخته [[باباطاهر|باباطاهر عریان]]، به زبان پارسی است که در 1364ش، توسط کانون انتشارات محراب به چاپ رسیده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۴: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
ناشر، مقدمه خویش بر دیوان را پس از ذکر این دوبیتی از [[ | ناشر، مقدمه خویش بر دیوان را پس از ذکر این دوبیتی از [[باباطاهر]]: | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|''الهی آتش عشقم به جان زن''|2='' شرر زان | {{ب|''الهی آتش عشقم به جان زن''|2='' شرر زان شعله‌ام بر استخوان زن''}} | ||
{{ب|''چو شمعم برفروز از آتش عشق''|2='' بر آن آتش دلم | {{ب|''چو شمعم برفروز از آتش عشق''|2='' بر آن آتش دلم پروانه‌سان زن''}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
این‌گونه آغاز کرده است: | |||
شاید در میان گنجینه عظیم معارف منظوم پارسی، کمتر یادگاری به دلنشینی و سادگی و نفوذ تأثیر | شاید در میان گنجینه عظیم معارف منظوم پارسی، کمتر یادگاری به دلنشینی و سادگی و نفوذ تأثیر دوبیتی‌های [[باباطاهر|باباطاهر عریان]]، بتوان یافت. در میان این ترانه‌های کوتاه و شورانگیز، آموزنده‌ترین پندهای عمیق و جان‌سوزترین زمزمه‌های دل عارفی عاشق، به یکدیگر درآمیخته و به مؤثرترین کلام بیان می‌شود: | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
| خط ۴۹: | خط ۵۰: | ||
<ref>مقدمه ناشر، ص4</ref>. | <ref>مقدمه ناشر، ص4</ref>. | ||
اشعار [[ | اشعار [[باباطاهر|باباطاهر]] در اکثریت قریب به اتفاق تذکره‌ها موجود و از روزگاران گذشته در سینه صاحبان ذوق و حال محفوظ است. آیا این بدان سبب نیست که این عشق و شیفتگی به محبوب و معبود حقیقی، عمقی در جان و ریشه‌ای در فطرت انسان دارد؟ | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۷: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
کثرت تکرار و شیوایی و سادگی بیان در | کثرت تکرار و شیوایی و سادگی بیان در دوبیتی‌های [[باباطاهر|باباطاهر]] به‌حدی است که بسیاری از آنها را به‌صورت ضربالمثلهای مشهور زبان پارسی درآورده؛ نظیر: | ||
«چه خوشتر مهربونی هر دو سر بی»، «تو که نوشم | «چه خوشتر مهربونی هر دو سر بی»، «تو که نوشم نه‌ای نیشم چرایی»، «اگر دردم یکی بودی چه بودی»، «یکی درد و یکی درمان پسندد»، «بیا سوته‌دلان گرد هم آییم»، «متاع کفر و دین بی‌مشتری نیست»...<ref>ر.ک: همان، ص4-5</ref>. | ||
از نگاه نویسنده مقدمه، از برخی | از نگاه نویسنده مقدمه، از برخی دوبیتی‌های [[باباطاهر|باباطاهر]] می‌توان دریافت که وی مذهب شیعه اثناعشری داشته است؛ چنان‌که در موارد ذیل به آن تصریح کرده: | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|''شو تارت ببینم تار تارو''|2='' گرفته ظلمت هر برج و بارو''}} | {{ب|''شو تارت ببینم تار تارو''|2='' گرفته ظلمت هر برج و بارو''}} | ||
{{ب|''خدایا روشنایی بر دلم ده''|2='' که تا بینم جمال هشت و چارو''}} | {{ب|''خدایا روشنایی بر دلم ده''|2='' که تا بینم جمال هشت و چارو''}} | ||
{{ب|''مو آن مستم که پا از سر ندونم''|2='' سر و پایی | {{ب|''مو آن مستم که پا از سر ندونم''|2='' سر و پایی به‌جز دلبر ندونم''}} | ||
{{ب|''دلارامی کزو گیرد دل آرام ''|2='' | {{ب|''دلارامی کزو گیرد دل آرام ''|2='' به‌غیراز ساقی کوثر ندونم''}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
نویسنده، التزام [[ | نویسنده، التزام [[باباطاهر|بابا]] به عرفان مشروع و عرفان مکتب اهلبیت(ع) که مبرا از ناخالصی‌های غیر توحیدی و منزه از اجتهادها و تخیلات ناصواب است را هم دلیل بر گرایش او به مذهب اثناعشریه دانسته است.<ref>ر.ک: همان، ص5-6</ref>. | ||
در یکی از | در یکی از دوبیتی‌های بابا، خوف و رجا با استمداد از سه آیه قرآن کریم بیان می‌گردد: | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|''مو از «قالوا بلی» تشویش دیرم''|2='' گنه از برگ و باران بیش دیرم''}} | {{ب|''مو از «قالوا بلی» تشویش دیرم''|2='' گنه از برگ و باران بیش دیرم''}} | ||
{{ب|''اگر «لا تقنطوا» دستم نگیرد''|2='' من از «يا ويلنا» اندیش دیرم''}} <ref>ر.ک: همان، ص7</ref>. | {{ب|''اگر «لا تقنطوا» دستم نگیرد''|2='' من از «يا ويلنا» اندیش دیرم''}}<ref>ر.ک: همان، ص7</ref>. | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
از این پیر دلسوخته، | از این پیر دلسوخته، به‌غیراز دوبیتی‌ها که در این دفتر می‌بینید، جملات و عبارات کوتاهی به زبان عربی باقی مانده که به‌غیراز زیبایی لفظ، حکایت از مقامات علمی و مدارج او در معرفت و سلوک است با استمداد فراوان از آیات قرآن کریم و اخبار و احادیث پیغمبر اکرم و ائمه معصومین علیهم‌السلام. | ||
دوبیتی‌های [[باباطاهر|باباطاهر]] در نسخه‌های متعددی که تاکنون تصحیح و چاپ شده، با وجود وحدت مضمون، با اختلاف عبارات زیادی همراه است. در اینجا ما از نسخه منتشرشده به‌وسیله انجمن آثار ملی که در سال 1354 چاپ شده استفاده کرده‌ایم...<ref>ر.ک: همان</ref>. | |||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
| خط ۸۶: | خط ۹۱: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
| خط ۹۳: | خط ۹۸: | ||
== وابسته‌ها == | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
| خط ۱۰۴: | خط ۱۱۰: | ||
[[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]] | [[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳۱ اوت ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۴۵
| رباعیات باباطاهر عریان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | باباطاهر (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | رباعيات باباطاهر عريان |
| ناشر | کانون انتشارات محراب |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | مجلد1: 1364ش, |
| موضوع | رباعي - قرن 5ق. شعر فارسی - قرن 5ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PIR 4600 1364 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
رباعیات باباطاهر عریان، مجموعه اشعار آن عارف دلسوخته باباطاهر عریان، به زبان پارسی است که در 1364ش، توسط کانون انتشارات محراب به چاپ رسیده است.
ساختار
کتاب، دارای مقدمه ناشر و محتوای مطالب در قالب اشعار به خط نستعلیق توسط «ثانی» است.
گزارش محتوا
ناشر، مقدمه خویش بر دیوان را پس از ذکر این دوبیتی از باباطاهر:
| الهی آتش عشقم به جان زن | شرر زان شعله‌ام بر استخوان زن | |
| چو شمعم برفروز از آتش عشق | بر آن آتش دلم پروانه‌سان زن |
این‌گونه آغاز کرده است:
شاید در میان گنجینه عظیم معارف منظوم پارسی، کمتر یادگاری به دلنشینی و سادگی و نفوذ تأثیر دوبیتی‌های باباطاهر عریان، بتوان یافت. در میان این ترانه‌های کوتاه و شورانگیز، آموزنده‌ترین پندهای عمیق و جان‌سوزترین زمزمه‌های دل عارفی عاشق، به یکدیگر درآمیخته و به مؤثرترین کلام بیان می‌شود:
| مکن کاری که بر پا سنگت آید | جهان با این فراخی تنگت آید | |
| چو فردا نامهخوانان نامه خوانند | تو خود از نامه خود ننگت آید |
[۱].
اشعار باباطاهر در اکثریت قریب به اتفاق تذکره‌ها موجود و از روزگاران گذشته در سینه صاحبان ذوق و حال محفوظ است. آیا این بدان سبب نیست که این عشق و شیفتگی به محبوب و معبود حقیقی، عمقی در جان و ریشه‌ای در فطرت انسان دارد؟
| دلی دیرم خریدار محبت | کزو گرم است بازار محبت | |
| لباسی بافتم بر قامت دل | ز پود محنت و تار محبت |
کثرت تکرار و شیوایی و سادگی بیان در دوبیتی‌های باباطاهر به‌حدی است که بسیاری از آنها را به‌صورت ضربالمثلهای مشهور زبان پارسی درآورده؛ نظیر: «چه خوشتر مهربونی هر دو سر بی»، «تو که نوشم نه‌ای نیشم چرایی»، «اگر دردم یکی بودی چه بودی»، «یکی درد و یکی درمان پسندد»، «بیا سوته‌دلان گرد هم آییم»، «متاع کفر و دین بی‌مشتری نیست»...[۲].
از نگاه نویسنده مقدمه، از برخی دوبیتی‌های باباطاهر می‌توان دریافت که وی مذهب شیعه اثناعشری داشته است؛ چنان‌که در موارد ذیل به آن تصریح کرده:
| شو تارت ببینم تار تارو | گرفته ظلمت هر برج و بارو | |
| خدایا روشنایی بر دلم ده | که تا بینم جمال هشت و چارو | |
| مو آن مستم که پا از سر ندونم | سر و پایی به‌جز دلبر ندونم | |
| دلارامی کزو گیرد دل آرام | به‌غیراز ساقی کوثر ندونم |
نویسنده، التزام بابا به عرفان مشروع و عرفان مکتب اهلبیت(ع) که مبرا از ناخالصی‌های غیر توحیدی و منزه از اجتهادها و تخیلات ناصواب است را هم دلیل بر گرایش او به مذهب اثناعشریه دانسته است.[۳].
در یکی از دوبیتی‌های بابا، خوف و رجا با استمداد از سه آیه قرآن کریم بیان می‌گردد:
[۴].| مو از «قالوا بلی» تشویش دیرم | گنه از برگ و باران بیش دیرم | |
| اگر «لا تقنطوا» دستم نگیرد | من از «يا ويلنا» اندیش دیرم |
از این پیر دلسوخته، به‌غیراز دوبیتی‌ها که در این دفتر می‌بینید، جملات و عبارات کوتاهی به زبان عربی باقی مانده که به‌غیراز زیبایی لفظ، حکایت از مقامات علمی و مدارج او در معرفت و سلوک است با استمداد فراوان از آیات قرآن کریم و اخبار و احادیث پیغمبر اکرم و ائمه معصومین علیهم‌السلام.
دوبیتی‌های باباطاهر در نسخه‌های متعددی که تاکنون تصحیح و چاپ شده، با وجود وحدت مضمون، با اختلاف عبارات زیادی همراه است. در اینجا ما از نسخه منتشرشده به‌وسیله انجمن آثار ملی که در سال 1354 چاپ شده استفاده کرده‌ایم...[۵].
وضعیت کتاب
کتاب، فهرست و پاورقی ندارد. در آخر دیوان چند غزل نیز از باباطاهر ذکر شده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه ناشر.