الإمتاع و المؤانسة: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '== منابع مقاله ==' به '==منابع مقاله==') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '.↵↵رده:کتاب‌شناسی' به '. ==وابسته‌ها== {{وابسته‌ها}} رده:کتاب‌شناسی') |
||
| (۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
| پدیدآوران = [[طعیمی، هیثم خلیفه]] (مصحح) | | پدیدآوران = [[طعیمی، هیثم خلیفه]] (مصحح) | ||
[[ابوحیان توحیدی، علی بن محمد]] ( | [[ابوحیان توحیدی، علی بن محمد]] (نویسنده) | ||
| ناشر = المکتبة العصرية | | ناشر = المکتبة العصرية | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
| زبان = عربی | | زبان = عربی | ||
| تعداد جلد = | | تعداد جلد = | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =01881 | ||
| کد کنگره = PJA 3866 /الف8 1382 | | کد کنگره = PJA 3866 /الف8 1382 | ||
| کد اتوماسیون = | | کد اتوماسیون = AUTOMATIONCODE01881AUTOMATIONCODE | ||
| کتابخوان همراه نور =01881 | |||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''الإمتاع و المؤانسة'''، اثر عربى [[ابوحیان توحیدی، علی بن محمد|ابوحيان توحيدى]]، كتابى است در موضوعات مختلف، از جمله فلسفه، اخلاق، كلام، شريعت، تصوف، ادب و حساب كه در 374ق نوشته شده است. | '''الإمتاع و المؤانسة'''، اثر عربى [[ابوحیان توحیدی، علی بن محمد|ابوحيان توحيدى]]، كتابى است در موضوعات مختلف، از جمله فلسفه، اخلاق، كلام، شريعت، تصوف، ادب و حساب كه در 374ق نوشته شده است. | ||
[[قفطی، علی بن یوسف|قفطى]] در «أخبار الحكماء» در وصف اين اثر مى‌گويد: «اين كتاب هركس را كه به‌نحوى در فنون علمى مشاركت داشته باشد، حقيقتا بهره‌مند مى‌سازد، چرا كه ابوحيان به عمق هريك از اين فنون فرو رفته است». | [[قفطی، علی بن یوسف|قفطى]] در «أخبار الحكماء» در وصف اين اثر مى‌گويد: «اين كتاب هركس را كه به‌نحوى در فنون علمى مشاركت داشته باشد، حقيقتا بهره‌مند مى‌سازد، چرا كه ابوحيان به عمق هريك از اين فنون فرو رفته است». | ||
== ساختار == | ==ساختار== | ||
كتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب كه در سه جزء سامان يافته، شرح مجالس | كتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب كه در سه جزء سامان يافته، شرح مجالس نویسنده با ابن سعدان وزير مى‌باشد كه بر سياق داستان‌هاى هزار و يك شب، در 40 شب ترتيب يافته است. | ||
داستان‌ها بدين‌سان تنظيم شده كه ابتدا وزير، مسئله‌اى را مطرح مى‌كرد و ابوحيان با خاطرى آسوده بدان پاسخ مى‌گفت. | داستان‌ها بدين‌سان تنظيم شده كه ابتدا وزير، مسئله‌اى را مطرح مى‌كرد و ابوحيان با خاطرى آسوده بدان پاسخ مى‌گفت. | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
موضوعات اين مجالس را مطالب گوناگونى درباره فلسفه، اخلاق، كلام، شريعت، تصوف، ادب و حساب تشكيل مى‌دهد و اگرچه از جنگ‌هاى ادبى ابوحيان است، اما مسائل فلسفى متعددى در جاى‌جاى اين كتاب بيان شده است. | موضوعات اين مجالس را مطالب گوناگونى درباره فلسفه، اخلاق، كلام، شريعت، تصوف، ادب و حساب تشكيل مى‌دهد و اگرچه از جنگ‌هاى ادبى ابوحيان است، اما مسائل فلسفى متعددى در جاى‌جاى اين كتاب بيان شده است. | ||
== گزارش محتوا == | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه، پس از شرح حال | در مقدمه، پس از شرح حال نویسنده، به نكات جالب و مفصلى پيرامون كتاب و مطالب آن، اشاره شده است. | ||
داستان شب اول تا شب شانزدهم، در جزء اول، شب هفدهم تا بيست و هشتم در جزء دوم و شب بيست و نهم تا چهلم، در جزء سوم گنجانده شده است. | داستان شب اول تا شب شانزدهم، در جزء اول، شب هفدهم تا بيست و هشتم در جزء دوم و شب بيست و نهم تا چهلم، در جزء سوم گنجانده شده است. | ||
هر مجلس با شعرى يا لطيفه‌اى با نام «ملحة الوداع» يا «خاتمة المجلس» پایان مى‌پذيرد. نوع مطالب، بيانگر چگونگى محافل اشرافى - فرهنگى آن روزگار است، اما درعين‌حال، جوش و خروش جامعه نيز در اين كتاب منعكس شده است و ابوحيان در اين مورد، دقيقا | هر مجلس با شعرى يا لطيفه‌اى با نام «ملحة الوداع» يا «خاتمة المجلس» پایان مى‌پذيرد. نوع مطالب، بيانگر چگونگى محافل اشرافى - فرهنگى آن روزگار است، اما درعين‌حال، جوش و خروش جامعه نيز در اين كتاب منعكس شده است و ابوحيان در اين مورد، دقيقا نویسنده‌اى مردمى است. | ||
موضوعات كتاب به‌قدرى متنوع است كه تن به هيچ ترتيب و تبويبى نمى‌دهد، بلكه تابع خطورات ذهنى و طيران مرغ خيال است تا جايى كه در آن، مسائلى از هر علم و فنى را مى‌يابيم، از جمله: ادب، فلسفه، اخلاق، طبيعت، بلاغت، تفسير، غناء، سياست و تحليل شخصيت فلاسفه و اديبان معاصر | موضوعات كتاب به‌قدرى متنوع است كه تن به هيچ ترتيب و تبويبى نمى‌دهد، بلكه تابع خطورات ذهنى و طيران مرغ خيال است تا جايى كه در آن، مسائلى از هر علم و فنى را مى‌يابيم، از جمله: ادب، فلسفه، اخلاق، طبيعت، بلاغت، تفسير، غناء، سياست و تحليل شخصيت فلاسفه و اديبان معاصر نویسنده و... | ||
بعيد نيست كه ابوحيان | بعيد نيست كه ابوحيان چيزهایى به اين كتاب افزوده باشد كه در مجلس وزير بدان نپرداخته است، چرا كه او به اين قبيل كارها معروف است. | ||
شايد | شايد نویسنده را بتوان به معنى واقعى كلمه اديب ناميد، اديبى كه از هر فنى بهره جسته است. وى در ميان شيوه‌هاى مرسوم نگارش، شيوه پيشواى خود [[جاحظ، عمرو بن بحر|جاحظ]] را كه سخت شيفته او بود، دنبال كرده است؛ صفت فصاحت و شيوه خطابه بر آثار وى غالب است و در بسيارى موارد، حالت پرسش و پاسخ به خود گرفته است. تناسب بين لفظ و معنا، وصل و فصل درست جمله‌ها، سلامت انشاء، سهولت و بى‌تكلفى و استفاده از صفت ازدواج و نيز ميل به بسط و اطناب، از خصوصيات نثر اوست كه قلمش را به قلم [[جاحظ، عمرو بن بحر|جاحظ]] نزدیک مى‌كند. | ||
به گفته ياقوت، وى طبع تندى داشت و طعن مردم از ويژگى‌هاى بارز آثار اوست. او در اين كتاب، حتى بسيارى از استادان خود از جمله [[مسکویه، احمد بن محمد|ابوعلى مسكويه]] را مورد انتقاداتى گزنده قرار داده است. | به گفته ياقوت، وى طبع تندى داشت و طعن مردم از ويژگى‌هاى بارز آثار اوست. او در اين كتاب، حتى بسيارى از استادان خود از جمله [[مسکویه، احمد بن محمد|ابوعلى مسكويه]] را مورد انتقاداتى گزنده قرار داده است. | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
از ديگر ويژگى‌هاى اثر وى، روح نااميدى و يأس اوست. وى پيوسته زبان به شكايت گشوده و بر آلام خود مى‌گريد، اما بارزترين ويژگى اثر وى، آميختگى ادب و فلسفه در آنهاست. | از ديگر ويژگى‌هاى اثر وى، روح نااميدى و يأس اوست. وى پيوسته زبان به شكايت گشوده و بر آلام خود مى‌گريد، اما بارزترين ويژگى اثر وى، آميختگى ادب و فلسفه در آنهاست. | ||
از جمله فوايد اين اثر، اطلاعى است كه درباره نويسندگان رسائل «أخوان الصفا» به دست مى‌دهد. زكى مبارک احتمال داده كه | از جمله فوايد اين اثر، اطلاعى است كه درباره نويسندگان رسائل «أخوان الصفا» به دست مى‌دهد. زكى مبارک احتمال داده كه نویسنده خود از اين جماعت بوده است. در حقيقت همدلى و نزدیکى افق فكرى وى با اخوان الصفا، لااقل در مرحله‌اى از زمان، قابل قبول است و مشابهت او با اخوان الصفا كم نيست. | ||
يكى ديگر از نكات برجسته اين كتاب، مباحثه ابوسعيد سيرافى با متى بن يونس در مقايسه ميان نحو و منطق است. به‌درستى مشخص نيست آنچه در اين كتاب آمده، عين مذاكرات مجالس شبانه با ابن سعدان است و يا ابوحيان هنگام گردآورى در آن دخل و تصرف نموده است. | يكى ديگر از نكات برجسته اين كتاب، مباحثه ابوسعيد سيرافى با متى بن يونس در مقايسه ميان نحو و منطق است. به‌درستى مشخص نيست آنچه در اين كتاب آمده، عين مذاكرات مجالس شبانه با ابن سعدان است و يا ابوحيان هنگام گردآورى در آن دخل و تصرف نموده است. | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
#دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج 5، مدخل: ابوحيان توحيدى. | #دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج 5، مدخل: ابوحيان توحيدى. | ||
#تاريخ الأدب العربي، كارل بروكلمان، ج 4، ص337 - 335. | #تاريخ الأدب العربي، كارل بروكلمان، ج 4، ص337 - 335. | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۱ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۰۸
| الإمتاع و المؤانسة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | طعیمی، هیثم خلیفه (مصحح) ابوحیان توحیدی، علی بن محمد (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب الامتاع و الموانسه و هو مجموع مسامرات فی فنون شتی حاضر بها الوزیر ابا عبدالله العارض فی عده لیال |
| ناشر | المکتبة العصرية |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 2003م , 1424ق , |
| موضوع | ادبیات عربی نثر عربی - قرن 4ق. |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | PJA 3866 /الف8 1382 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الإمتاع و المؤانسة، اثر عربى ابوحيان توحيدى، كتابى است در موضوعات مختلف، از جمله فلسفه، اخلاق، كلام، شريعت، تصوف، ادب و حساب كه در 374ق نوشته شده است. قفطى در «أخبار الحكماء» در وصف اين اثر مى‌گويد: «اين كتاب هركس را كه به‌نحوى در فنون علمى مشاركت داشته باشد، حقيقتا بهره‌مند مى‌سازد، چرا كه ابوحيان به عمق هريك از اين فنون فرو رفته است».
ساختار
كتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب كه در سه جزء سامان يافته، شرح مجالس نویسنده با ابن سعدان وزير مى‌باشد كه بر سياق داستان‌هاى هزار و يك شب، در 40 شب ترتيب يافته است.
داستان‌ها بدين‌سان تنظيم شده كه ابتدا وزير، مسئله‌اى را مطرح مى‌كرد و ابوحيان با خاطرى آسوده بدان پاسخ مى‌گفت.
موضوعات اين مجالس را مطالب گوناگونى درباره فلسفه، اخلاق، كلام، شريعت، تصوف، ادب و حساب تشكيل مى‌دهد و اگرچه از جنگ‌هاى ادبى ابوحيان است، اما مسائل فلسفى متعددى در جاى‌جاى اين كتاب بيان شده است.
گزارش محتوا
در مقدمه، پس از شرح حال نویسنده، به نكات جالب و مفصلى پيرامون كتاب و مطالب آن، اشاره شده است.
داستان شب اول تا شب شانزدهم، در جزء اول، شب هفدهم تا بيست و هشتم در جزء دوم و شب بيست و نهم تا چهلم، در جزء سوم گنجانده شده است.
هر مجلس با شعرى يا لطيفه‌اى با نام «ملحة الوداع» يا «خاتمة المجلس» پایان مى‌پذيرد. نوع مطالب، بيانگر چگونگى محافل اشرافى - فرهنگى آن روزگار است، اما درعين‌حال، جوش و خروش جامعه نيز در اين كتاب منعكس شده است و ابوحيان در اين مورد، دقيقا نویسنده‌اى مردمى است.
موضوعات كتاب به‌قدرى متنوع است كه تن به هيچ ترتيب و تبويبى نمى‌دهد، بلكه تابع خطورات ذهنى و طيران مرغ خيال است تا جايى كه در آن، مسائلى از هر علم و فنى را مى‌يابيم، از جمله: ادب، فلسفه، اخلاق، طبيعت، بلاغت، تفسير، غناء، سياست و تحليل شخصيت فلاسفه و اديبان معاصر نویسنده و...
بعيد نيست كه ابوحيان چيزهایى به اين كتاب افزوده باشد كه در مجلس وزير بدان نپرداخته است، چرا كه او به اين قبيل كارها معروف است.
شايد نویسنده را بتوان به معنى واقعى كلمه اديب ناميد، اديبى كه از هر فنى بهره جسته است. وى در ميان شيوه‌هاى مرسوم نگارش، شيوه پيشواى خود جاحظ را كه سخت شيفته او بود، دنبال كرده است؛ صفت فصاحت و شيوه خطابه بر آثار وى غالب است و در بسيارى موارد، حالت پرسش و پاسخ به خود گرفته است. تناسب بين لفظ و معنا، وصل و فصل درست جمله‌ها، سلامت انشاء، سهولت و بى‌تكلفى و استفاده از صفت ازدواج و نيز ميل به بسط و اطناب، از خصوصيات نثر اوست كه قلمش را به قلم جاحظ نزدیک مى‌كند.
به گفته ياقوت، وى طبع تندى داشت و طعن مردم از ويژگى‌هاى بارز آثار اوست. او در اين كتاب، حتى بسيارى از استادان خود از جمله ابوعلى مسكويه را مورد انتقاداتى گزنده قرار داده است.
از ديگر ويژگى‌هاى اثر وى، روح نااميدى و يأس اوست. وى پيوسته زبان به شكايت گشوده و بر آلام خود مى‌گريد، اما بارزترين ويژگى اثر وى، آميختگى ادب و فلسفه در آنهاست.
از جمله فوايد اين اثر، اطلاعى است كه درباره نويسندگان رسائل «أخوان الصفا» به دست مى‌دهد. زكى مبارک احتمال داده كه نویسنده خود از اين جماعت بوده است. در حقيقت همدلى و نزدیکى افق فكرى وى با اخوان الصفا، لااقل در مرحله‌اى از زمان، قابل قبول است و مشابهت او با اخوان الصفا كم نيست.
يكى ديگر از نكات برجسته اين كتاب، مباحثه ابوسعيد سيرافى با متى بن يونس در مقايسه ميان نحو و منطق است. به‌درستى مشخص نيست آنچه در اين كتاب آمده، عين مذاكرات مجالس شبانه با ابن سعدان است و يا ابوحيان هنگام گردآورى در آن دخل و تصرف نموده است.
وضعيت كتاب
اين اثر كه از جامع‌ترين آثار ابوحيان است، در قاهره و به كوشش احمد امين و احمد زين در 3 جلد، در سال 1944 - 1939م، به چاپ رسيده است.
نسخه مورد استفاده در كتاب، توسط انتشارات «شركة ابناء الشريف الرضي للصباعة و النشر و التوزيع»، در سال 1424ق، به طبع رسيده است.
منابع مقاله
- مقدمه و متن كتاب.
- دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج 5، مدخل: ابوحيان توحيدى.
- تاريخ الأدب العربي، كارل بروكلمان، ج 4، ص337 - 335.