فرهنگ قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '==پانویس == <references />' به '==پانویس== <references/>') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'فرهنگ (ابهام زدایی)' به 'فرهنگ (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوان‌های دیگر =کلید راهیابیبه موضوعات و مفاهیم قرآن کریم | | عنوان‌های دیگر =کلید راهیابیبه موضوعات و مفاهیم قرآن کریم | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[هاشمی رفسنجانی، اکبر]] ( | [[هاشمی رفسنجانی، اکبر]] (نویسنده) | ||
| زبان =فارسی | | زبان =فارسی | ||
| کد کنگره =BP 66/6 /ﻫ2ف4 | | کد کنگره =BP 66/6 /ﻫ2ف4 | ||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
قرآن - فهرست مطالب | قرآن - فهرست مطالب | ||
قرآن - | قرآن - واژه‌نامه‌ها | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر | بوستان کتاب قم (انتشارات [[دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم]]) | ||
| مکان نشر =قم - ایران | | مکان نشر =قم - ایران | ||
| سال نشر = 1383 ش | | سال نشر = 1383 ش | ||
| کد اتوماسیون = | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE03824AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =2 | | چاپ =2 | ||
| شابک =964-371-712-7 | | شابک =964-371-712-7 | ||
| تعداد جلد =33 | | تعداد جلد =33 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =03824 | ||
| کتابخوان همراه نور =03824 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|فرهنگ (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''فرهنگ قرآن، كليد راهيابى به موضوعات و مفاهيم قرآن كريم'''، دائرةالمعارفى 33 جلدى با موضوع قرآن كريم است كه توسط [[هاشمی رفسنجانی، اکبر|اكبر هاشمى رفسنجانى]] و گروهى از محققان مركز فرهنگ و معارف قرآن تأليف شده است. اين فرهنگ به دليل موضوعى بودن و تفصيل بسيار، از ديگر كارهاى مشابه خود فراتر رفته و به‌صورت جامع و آسان، اطلاعات و آموزه‌هاى قرآنى در هر موضوع را در اختيار مخاطب قرار مى‌دهد. | '''فرهنگ قرآن، كليد راهيابى به موضوعات و مفاهيم قرآن كريم'''، دائرةالمعارفى 33 جلدى با موضوع قرآن كريم است كه توسط [[هاشمی رفسنجانی، اکبر|اكبر هاشمى رفسنجانى]] و گروهى از محققان مركز فرهنگ و معارف قرآن تأليف شده است. اين فرهنگ به دليل موضوعى بودن و تفصيل بسيار، از ديگر كارهاى مشابه خود فراتر رفته و به‌صورت جامع و آسان، اطلاعات و آموزه‌هاى قرآنى در هر موضوع را در اختيار مخاطب قرار مى‌دهد. | ||
از جمله مهم‌ترين اهداف تدوين اين فرهنگ، گردآورى و طبقه‌بندى اطلاعات موجود در قرآن بر اساس مفاهيم، با سه مشخصه دقت، سرعت و آسانى و فراهم آوردن بستر مناسب براى تحقيقات نوين و تخصصى در علوم و معارف قرآنى بوده است<ref>پيشگفتار، ص 49 - 50</ref> | از جمله مهم‌ترين اهداف تدوين اين فرهنگ، گردآورى و طبقه‌بندى اطلاعات موجود در قرآن بر اساس مفاهيم، با سه مشخصه دقت، سرعت و آسانى و فراهم آوردن بستر مناسب براى تحقيقات نوين و تخصصى در علوم و معارف قرآنى بوده است<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17335/1/49 پيشگفتار، ص 49 - 50]</ref> | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
ساختار معجم حاضر، از نوع ساختارهاى پيش‌رونده و يا به اصطلاح، ساختار درختى است؛ زيرا مدخل بر اساس برآوردن فرع از اصل، شناسايى و جاى گرفته است. در اين‌گونه ساختارها، نخست عناوين كلى و عام (مانند اخلاق، اقتصاد، اعلام، انبياء، حقوق و گياهان) تيتر شده، در ذيل آنها به مباحث اوليه و كلى بسنده مى‌شود، سپس مسائل جزيى آنها به ترتيب الفبا، در پى مى‌آيد<ref>آينه پژوهش، ص 54</ref> | ساختار معجم حاضر، از نوع ساختارهاى پيش‌رونده و يا به اصطلاح، ساختار درختى است؛ زيرا مدخل بر اساس برآوردن فرع از اصل، شناسايى و جاى گرفته است. در اين‌گونه ساختارها، نخست عناوين كلى و عام (مانند اخلاق، اقتصاد، اعلام، انبياء، حقوق و گياهان) تيتر شده، در ذيل آنها به مباحث اوليه و كلى بسنده مى‌شود، سپس مسائل جزيى آنها به ترتيب الفبا، در پى مى‌آيد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4397/54 آينه پژوهش، ص 54]</ref> | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
كار نگارش «فرهنگ قرآن» با يادداشت‌ها و فيش‌بردارى‌هاى | كار نگارش «فرهنگ قرآن» با يادداشت‌ها و فيش‌بردارى‌هاى نویسنده در زندان آغاز شده است. بر اساس همين يادداشت‌ها، پيش از آن «تفسير راهنما» به همت تنى چند از قرآن‌پژوهان قم تدوين شد و اينك همان‌ها اساس «فرهنگ قرآن» شده‌اند. نویسنده در مقدمه كتاب توضيح مى‌دهد كه «آيات را از آغاز قرآن يكايك مطالعه مى‌كردم و نكته‌هاى قابل استفاده را در فيش‌هاى كوتاه و گويا يادداشت مى‌كردم و در كنار همان جمله‌هاى كوتاه، نمايه‌سازى هم مى‌كردم، تا بعدها تفكيك اطلاعات به دست آمده به‌سرعت و به‌راحتى انجام گيرد و هر موضوعى جايگاه خود را در تدوين نهايى پيدا كند. مجموعه آن نوشته‌ها بالغ به 32000 فيش در 22 دفتر دويست برگى شد»<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17335/1/41 مقدمه، ص 41 - 42]</ref> | ||
اصولى كه در شكل‌گيرى اين اثر مورد توجه بوده، در مقدمه جلد اوّل به‌تفصيل آمده كه به بخشى از آن به‌اختصار اشاره مى‌شود: | اصولى كه در شكل‌گيرى اين اثر مورد توجه بوده، در مقدمه جلد اوّل به‌تفصيل آمده كه به بخشى از آن به‌اختصار اشاره مى‌شود: | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۵: | ||
#در برداشت از آيات، چينش و نظم كنونى آيات مورد توجه بوده است؛ چنان‌كه برخى روايات، نظم فعلى آيات را توقيفى مى‌داند. در برداشت‌ها از روايات شأن نزول و روايات تفسيرى نيز استفاده شده است، البته مشروط به آنكه با مبانى شناخته شده دينى سازگارى داشته باشد. | #در برداشت از آيات، چينش و نظم كنونى آيات مورد توجه بوده است؛ چنان‌كه برخى روايات، نظم فعلى آيات را توقيفى مى‌داند. در برداشت‌ها از روايات شأن نزول و روايات تفسيرى نيز استفاده شده است، البته مشروط به آنكه با مبانى شناخته شده دينى سازگارى داشته باشد. | ||
#در آغاز اغلب مدخل‌ها در شناسه‌اى به معناى لغوى، معناى اصطلاحى، محدوده مدخل، كليدواژه‌هاى اصلى قرآنى و اهمّ مباحث آن موضوع پرداخته شده است. | #در آغاز اغلب مدخل‌ها در شناسه‌اى به معناى لغوى، معناى اصطلاحى، محدوده مدخل، كليدواژه‌هاى اصلى قرآنى و اهمّ مباحث آن موضوع پرداخته شده است. | ||
#گاهى در پانوشت‌ها، عبارات و توضيحاتى افزوده شده است. اين روش گرچه خلاف شيوه معجم‌نگارى است، ولى بيشتر بدان‌جهت است كه استفاده همگانى از اين مجموعه ممكن گردد. همچنين عناوين و موضوعات به ابهام و اجمال نگرايد<ref>پيشگفتار، ص 51 - 55</ref> | #گاهى در پانوشت‌ها، عبارات و توضيحاتى افزوده شده است. اين روش گرچه خلاف شيوه معجم‌نگارى است، ولى بيشتر بدان‌جهت است كه استفاده همگانى از اين مجموعه ممكن گردد. همچنين عناوين و موضوعات به ابهام و اجمال نگرايد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17335/1/51 پيشگفتار، ص 51 - 55]</ref> | ||
در برخى از صفحات كتاب، برخى از اعلام به‌اختصار در متن معرفى شده‌اند؛ به‌عنوان مثال عدى بن بدا، عدى بن حاتم طائى و عدى بن ربيعه در جلد اول كتاب معرفى شده‌اند<ref>متن كتاب، ص 188</ref> | در برخى از صفحات كتاب، برخى از اعلام به‌اختصار در متن معرفى شده‌اند؛ به‌عنوان مثال عدى بن بدا، عدى بن حاتم طائى و عدى بن ربيعه در جلد اول كتاب معرفى شده‌اند<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17335/1/188 متن كتاب، ص 188]</ref> | ||
در آخر مى‌توان ويژگى‌هاى اين اثر را اين‌گونه خلاصه نمود: دربرداشتن بيش از 3000 موضوع اصلى و هزاران موضوع فرعى؛ دستيابى آسان علاقه‌مندان و محققان به معارف و علوم قرآنى؛ برخوردارى از سيستم ارجاعات در عنوان‌هاى مترادف و مرتبط؛ جامعيت نسبت به فرهنگ‌نامه‌هاى قرآنى پيشين؛ الفبايى - موضوعى بودن عناوين اصلى و فرعى؛ دربرداشتن اعلام قرآن؛ شناسايى الفاظ و مدخل‌هايى كه در معنى به يكديگر نزدیک ند<ref>سادات فخر، سيد محسن، ص 23 - 24</ref> | در آخر مى‌توان ويژگى‌هاى اين اثر را اين‌گونه خلاصه نمود: دربرداشتن بيش از 3000 موضوع اصلى و هزاران موضوع فرعى؛ دستيابى آسان علاقه‌مندان و محققان به معارف و علوم قرآنى؛ برخوردارى از سيستم ارجاعات در عنوان‌هاى مترادف و مرتبط؛ جامعيت نسبت به فرهنگ‌نامه‌هاى قرآنى پيشين؛ الفبايى - موضوعى بودن عناوين اصلى و فرعى؛ دربرداشتن اعلام قرآن؛ شناسايى الفاظ و مدخل‌هايى كه در معنى به يكديگر نزدیک ند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/5824/23 سادات فخر، سيد محسن، ص 23 - 24]</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۳: | ||
#مقدمه و متن كتاب. | #مقدمه و متن كتاب. | ||
#بابايى، رضا، «نمايى از فرهنگ قرآن»، آينه پژوهش، خرداد و تير 1379، شماره 62، ص 52 تا 58. | #[[:noormags:77832|بابايى، رضا، «نمايى از فرهنگ قرآن»، آينه پژوهش، خرداد و تير 1379، شماره 62، ص 52 تا 58]]. | ||
#سادات فخر، سيد محسن، «فرهنگ قرآن، كليد راهيابى به موضوعات و مفاهيم قرآن كريم»، پژوهش‌هاى قرآنى، پاييز و زمستان 1383، شماره 39 و 40، ص 19 تا 27. | #[[:noormags:104707|سادات فخر، سيد محسن، «فرهنگ قرآن، كليد راهيابى به موضوعات و مفاهيم قرآن كريم»، پژوهش‌هاى قرآنى، پاييز و زمستان 1383، شماره 39 و 40، ص 19 تا 27]]. | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۸ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۰:۴۸
| فرهنگ قرآن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | هاشمی رفسنجانی، اکبر (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | کلید راهیابیبه موضوعات و مفاهیم قرآن کریم |
| ناشر | بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم) |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1383 ش |
| چاپ | 2 |
| شابک | 964-371-712-7 |
| موضوع | قرآن - طبقات آیات
قرآن - فهرست مطالب قرآن - واژه‌نامه‌ها |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 33 |
| کد کنگره | BP 66/6 /ﻫ2ف4 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
برای دیگر کاربردها، فرهنگ (ابهام‌زدایی) را ببینید.
فرهنگ قرآن، كليد راهيابى به موضوعات و مفاهيم قرآن كريم، دائرةالمعارفى 33 جلدى با موضوع قرآن كريم است كه توسط اكبر هاشمى رفسنجانى و گروهى از محققان مركز فرهنگ و معارف قرآن تأليف شده است. اين فرهنگ به دليل موضوعى بودن و تفصيل بسيار، از ديگر كارهاى مشابه خود فراتر رفته و به‌صورت جامع و آسان، اطلاعات و آموزه‌هاى قرآنى در هر موضوع را در اختيار مخاطب قرار مى‌دهد.
از جمله مهم‌ترين اهداف تدوين اين فرهنگ، گردآورى و طبقه‌بندى اطلاعات موجود در قرآن بر اساس مفاهيم، با سه مشخصه دقت، سرعت و آسانى و فراهم آوردن بستر مناسب براى تحقيقات نوين و تخصصى در علوم و معارف قرآنى بوده است[۱]
ساختار
ساختار معجم حاضر، از نوع ساختارهاى پيش‌رونده و يا به اصطلاح، ساختار درختى است؛ زيرا مدخل بر اساس برآوردن فرع از اصل، شناسايى و جاى گرفته است. در اين‌گونه ساختارها، نخست عناوين كلى و عام (مانند اخلاق، اقتصاد، اعلام، انبياء، حقوق و گياهان) تيتر شده، در ذيل آنها به مباحث اوليه و كلى بسنده مى‌شود، سپس مسائل جزيى آنها به ترتيب الفبا، در پى مى‌آيد[۲]
گزارش محتوا
كار نگارش «فرهنگ قرآن» با يادداشت‌ها و فيش‌بردارى‌هاى نویسنده در زندان آغاز شده است. بر اساس همين يادداشت‌ها، پيش از آن «تفسير راهنما» به همت تنى چند از قرآن‌پژوهان قم تدوين شد و اينك همان‌ها اساس «فرهنگ قرآن» شده‌اند. نویسنده در مقدمه كتاب توضيح مى‌دهد كه «آيات را از آغاز قرآن يكايك مطالعه مى‌كردم و نكته‌هاى قابل استفاده را در فيش‌هاى كوتاه و گويا يادداشت مى‌كردم و در كنار همان جمله‌هاى كوتاه، نمايه‌سازى هم مى‌كردم، تا بعدها تفكيك اطلاعات به دست آمده به‌سرعت و به‌راحتى انجام گيرد و هر موضوعى جايگاه خود را در تدوين نهايى پيدا كند. مجموعه آن نوشته‌ها بالغ به 32000 فيش در 22 دفتر دويست برگى شد»[۳]
اصولى كه در شكل‌گيرى اين اثر مورد توجه بوده، در مقدمه جلد اوّل به‌تفصيل آمده كه به بخشى از آن به‌اختصار اشاره مى‌شود:
- در مدخل‌گزينى، ملاك انتخاب، قرآنى بودن و داشتن اطلاعات - هرچند اندك - است، به‌طورى كه ذيل برخى از مدخل‌ها، يك آيه و يا حتّى بخشى كوتاه از يك آيه ذكر شده است.
- در برداشت از آيات، چينش و نظم كنونى آيات مورد توجه بوده است؛ چنان‌كه برخى روايات، نظم فعلى آيات را توقيفى مى‌داند. در برداشت‌ها از روايات شأن نزول و روايات تفسيرى نيز استفاده شده است، البته مشروط به آنكه با مبانى شناخته شده دينى سازگارى داشته باشد.
- در آغاز اغلب مدخل‌ها در شناسه‌اى به معناى لغوى، معناى اصطلاحى، محدوده مدخل، كليدواژه‌هاى اصلى قرآنى و اهمّ مباحث آن موضوع پرداخته شده است.
- گاهى در پانوشت‌ها، عبارات و توضيحاتى افزوده شده است. اين روش گرچه خلاف شيوه معجم‌نگارى است، ولى بيشتر بدان‌جهت است كه استفاده همگانى از اين مجموعه ممكن گردد. همچنين عناوين و موضوعات به ابهام و اجمال نگرايد[۴]
در برخى از صفحات كتاب، برخى از اعلام به‌اختصار در متن معرفى شده‌اند؛ به‌عنوان مثال عدى بن بدا، عدى بن حاتم طائى و عدى بن ربيعه در جلد اول كتاب معرفى شده‌اند[۵]
در آخر مى‌توان ويژگى‌هاى اين اثر را اين‌گونه خلاصه نمود: دربرداشتن بيش از 3000 موضوع اصلى و هزاران موضوع فرعى؛ دستيابى آسان علاقه‌مندان و محققان به معارف و علوم قرآنى؛ برخوردارى از سيستم ارجاعات در عنوان‌هاى مترادف و مرتبط؛ جامعيت نسبت به فرهنگ‌نامه‌هاى قرآنى پيشين؛ الفبايى - موضوعى بودن عناوين اصلى و فرعى؛ دربرداشتن اعلام قرآن؛ شناسايى الفاظ و مدخل‌هايى كه در معنى به يكديگر نزدیک ند[۶]
وضعيت كتاب
فهرست مطالب هريك از جلدهاى كتاب در ابتدا و منابع در انتهاى آن آمده است. در پاورقى‌هاى كتاب، معانى برخى الفاظ و توضيح برخى عبارات و روايات ذكر شده است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن كتاب.
- بابايى، رضا، «نمايى از فرهنگ قرآن»، آينه پژوهش، خرداد و تير 1379، شماره 62، ص 52 تا 58.
- سادات فخر، سيد محسن، «فرهنگ قرآن، كليد راهيابى به موضوعات و مفاهيم قرآن كريم»، پژوهش‌هاى قرآنى، پاييز و زمستان 1383، شماره 39 و 40، ص 19 تا 27.