عاقولی، محمد بن محمد: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۳ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۲۱:۰۷

عاقولی، محمد بن محمد

نام	عاقولی، محمد بن محمد
نام‌های دیگر
نام پدر	محمد
متولد	رجب 733ق
محل تولد	بغداد
رحلت	797 ق
اساتید	محمد بن عبدالله (پدرش) سراج قزوینى
برخی آثار	‏عرف الطیب من اخبار مکه و مدینه الحبیب
کد مؤلف	AUTHORCODE03638AUTHORCODE

غیاث‌الدین ابوعبدالله ابوالمکارم محمد بن محمد بن عبدالله (733- 797ق)، مشهور به ابن عاقولى، محدث و فقیه شافعى که به سبب اقامت اجدادش در عاقول (قریه‌اى در بخش شرقى واسط) به آن‌جا منسوب شده است.

ولادت

وى در رجب 733ق برابر با مارس1333م بغداد زاده شد و در همان شهر زندگى کرد و پرورش یافت. گفته شده که او خود را از نسل نُعمان بن منذر مى‌دانست. تولد او را در 732ق و سیوطى درگذشتش را به سال 798ق ثبت کرده است.

خاندان

خاندان وى، اهل علم و فضیلت بودند و سه تن از آنان یعنى جد وى، پدرش و خود او، تقریباً تا اواخر سده هشتم هجرى، به هنگام یورش اول تیمور لنگ به بغداد(795ق1393/م)، در مستنصریه تدریس می‌کردند. از آثار بر جاى مانده وى، «دارالقرآن الجمالیة» یا «جامع العاقولى» کنونى است که در آغاز، مدرسه‌اى براى دانش‌پژوهان بود و بعد به صورت جامع درآمد. وى این مدرسه را بر مرقد پدرش بنا نهاد و بر آن موقوفاتى معین کرد. بنا به گفته ابن حجى، وى بر علوم گوناگون زمان خود از حدیث، فقه و ادبیات چیره بود و همواره قاضیان و وزیران به علت مقام علمى وى به سویش روى مى‌آوردند. وی نزد پدرش و سراج قزوینى و دیگر عالمان روزگار آموزش دید و از آنان حدیث شنید.

مسافرت‌ها

ابن حجر نقل کرده که وى در سفر به شهرهاى مکه، مدینه، دمشق، حلب، حدیث مى‌گفت و یک بار به مدت چند ماه، پیش از موسم حج در حلب اقامت گزید. همچنین مدتى در بیت‌المقدس حدیث مى‌گفت. بین او و سلطان احمد بن اویس جلایرى، اختلافى پیش آمد. از این‌رو وى به سوى تکریت روان شد و سپس به حلب روى آورد. وى به هنگام هجوم تیمور لنگ به بغداد به همراه سلطان احمد بن اویس از آن شهر گریخت، ولى اموالش به یغما رفت و خانواده‌اش به اسارت گرفته شد. وى نخست در شام رحل اقامت افکند.

وفات

وی در ادامه مسافرت‌هایش به قاهره رفت و بعد از مدتى، در رمضان796ق به همراه سلطان احمد به بغداد بازگشت؛ ولى پنج ماه بعد در صفر سال 797ق برابر با نوامبر 1394م درگذشت و بنا به وصیتش، در جوار مرقد معروف کرخى به خاک سپرده شد.

تألیفات

الرصف فیما روى عن النبى(ص) من الفضل و الوصف.
الدرایة فى معرفة الروایة.
عرف الطیب من اخبار مکة و مدینة الحبیب.
کفایة الناسک فى معرفة المناسک.
مفتاح الرجا فى شرح مصابیح الدُجى، که شرح مصابیح السنة بغوى است.
البیان لما یصلح لاقامةالدین من البلدان.

همچنین مجموعه‌اى از مکاتبات وى با عنوان منشآت در کتاب «الانصاف بین الحاوى و ما اورد من الخلاف فى مدح السطان احمد» ثبت شده است.

منابع مقاله

علوی مقدم، مهیار، دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، جلد 4، ص173، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374

وابسته‌ها

عرف الطیب من أخبار مکة و مدینة الحبیب

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class='wikiInfo'>
+<div class="wikiInfo">
 [[پرونده:NUR03638.jpg|بندانگشتی|عاقولی، محمد بن محمد]]
 {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
 |-
-! نام!! data-type='authorName'|عاقولی، محمد بن محمد
+! نام!! data-type="authorName" |عاقولی، محمد بن محمد
 |-
-|نام های دیگر
+|نام‌های دیگر
-|data-type='authorOtherNames'|
+| data-type="authorOtherNames" |
 |-
 |نام پدر
-|data-type='authorfatherName'|
+| data-type="authorfatherName" |محمد
 |-
 |متولد
-|data-type='authorbirthDate'|
+| data-type="authorbirthDate" |رجب 733ق
 |-
 |محل تولد
-|data-type='authorBirthPlace'|
+| data-type="authorBirthPlace" |بغداد
 |-
 |رحلت
-|data-type='authorDeathDate'|797 ق
+| data-type="authorDeathDate" |797 ق
 |-
 |اساتید
-|data-type='authorTeachers'|
+| data-type="authorTeachers" |محمد بن عبدالله (پدرش)
+[[سراج قزوینى]]
 |-
 |برخی آثار
-|data-type='authorWritings'|[[‏عرف الطیب من اخبار مکه و مدینه الحبیب]]
+| data-type="authorWritings" |[[‏عرف الطیب من اخبار مکه و مدینه الحبیب]]
-|-class='articleCode'
+|- class="articleCode"
 |کد مؤلف
-|data-type='authorCode'|AUTHORCODE3638AUTHORCODE
+| data-type="authorCode" |AUTHORCODE03638AUTHORCODE
 |}
 </div>
-'''غياث‌الدين ابوعبدالله ابوالمكارم محمد بن محمد بن عبدالله''' (رجب733- صفر /797 مارس1333- نوامبر 1394)، مشهور به ابن عاقولى، محدث و فقيه شافعى كه به سبب اقامت اجدادش در عاقول (قريه‌اى در بخش شرقى واسط) به آن‌جا منسوب شده است.
+'''غیاث‌الدین ابوعبدالله ابوالمکارم محمد بن محمد بن عبدالله''' (733- 797ق)، مشهور به ابن عاقولى، محدث و فقیه شافعى که به سبب اقامت اجدادش در عاقول (قریه‌اى در بخش شرقى واسط) به آن‌جا منسوب شده است.
-وى در بغدادزاده شد و در همان شهر زندگى كرد و پرورش يافت. گفته شده كه او خود را از نسل نُعمان بن منذر مى‌دانست. تولد او را در 732ق و [[سيوطى]] درگذشتش را به سال 798ق ثبت كرده است.
+== ولادت ==
+وى در رجب 733ق برابر با مارس1333م بغداد زاده شد و در همان شهر زندگى کرد و پرورش یافت. گفته شده که او خود را از نسل نُعمان بن منذر مى‌دانست. تولد او را در 732ق و [[سيوطى|سیوطى]] درگذشتش را به سال 798ق ثبت کرده است.
 ==خاندان==
-خاندان وى، اهل علم و فضيلت بودند و سه تن از آنان يعنى جد وى، پدرش و خود او، تقريباً تا اواخر سده هشتم هجرى، به هنگام يورش اول تيمور لنگ به بغداد(795ق1393/م)، در مستنصريه تدريس مى‌كردند. از آثار بر جاى مانده وى، «دارالقرآن الجمالية» يا «جامع العاقولى» كنونى است كه در آغاز، مدرسه‌اى براى دانش‌پژوهان بود و بعد به صورت جامع درآمد. وى اين مدرسه را بر مرقد پدرش بنا نهاد و بر آن موقوفاتى معين كرد. بنا به گفته ابن حجى، وى بر علوم گوناگون زمان خود از حديث، فقه و ادبيات چيره بود و همواره قاضيان و وزيران به علت مقام علمى وى به سويش روى مى‌آوردند. و‌‍ى نزد پدرش و سراج قزوينى و ديگر عالمان روزگار آموزش ديد و از آنان حديث شنيد.
+خاندان وى، اهل علم و فضیلت بودند و سه تن از آنان یعنى جد وى، پدرش و خود او، تقریباً تا اواخر سده هشتم هجرى، به هنگام یورش اول تیمور لنگ به بغداد(795ق1393/م)، در مستنصریه تدریس می‌کردند. از آثار بر جاى مانده وى، «دارالقرآن الجمالیة» یا «جامع العاقولى» کنونى است که در آغاز، مدرسه‌اى براى دانش‌پژوهان بود و بعد به صورت جامع درآمد. وى این مدرسه را بر مرقد پدرش بنا نهاد و بر آن موقوفاتى معین کرد. بنا به گفته ابن حجى، وى بر علوم گوناگون زمان خود از حدیث، فقه و ادبیات چیره بود و همواره قاضیان و وزیران به علت مقام علمى وى به سویش روى مى‌آوردند. وی نزد پدرش و [[سراج قزوینى]] و دیگر عالمان روزگار آموزش دید و از آنان حدیث شنید.
 ==مسافرت‌ها==
-[[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]] نقل كرده كه وى در سفر به شهرهاى مكه، مدينه، دمشق، حلب، حديث مى‌گفت و يك بار به مدت چند ماه، پيش از موسم حج در حلب اقامت گزيد. همچنين مدتى در بيت‌المقدس حديث مى‌گفت. بين او و سلطان احمد بن اويس جلايرى، اختلافى پيش آمد. از اين‌رو وى به سوى تكريت روان شد و سپس به حلب روى آورد. وى به هنگام هجوم تيمور لنگ به بغداد به همراه سلطان احمد بن اويس از آن شهر گريخت، ولى اموالش به يغما رفت و خانواده‌اش به اسارت گرفته شد. وى نخست در شام رحل اقامت افكند.
+[[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]] نقل کرده که وى در سفر به شهرهاى مکه، مدینه، دمشق، حلب، حدیث مى‌گفت و یک بار به مدت چند ماه، پیش از موسم حج در حلب اقامت گزید. همچنین مدتى در بیت‌المقدس حدیث مى‌گفت. بین او و سلطان احمد بن اویس جلایرى، اختلافى پیش آمد. از این‌رو وى به سوى تکریت روان شد و سپس به حلب روى آورد. وى به هنگام هجوم تیمور لنگ به بغداد به همراه سلطان احمد بن اویس از آن شهر گریخت، ولى اموالش به یغما رفت و خانواده‌اش به اسارت گرفته شد. وى نخست در شام رحل اقامت افکند.
+==وفات==
-== تأليفات==
+وی در ادامه مسافرت‌هایش به قاهره رفت و بعد از مدتى، در رمضان796ق به همراه سلطان احمد به بغداد بازگشت؛ ولى پنج ماه بعد در صفر سال 797ق برابر با نوامبر 1394م درگذشت و بنا به وصیتش، در جوار مرقد معروف کرخى به خاک سپرده شد.
-# الرصف فيما روى عن النبى(ص) من الفضل و الوصف.
-# الدراية فى معرفة الرواية.
-# عرف الطيب من اخبار مكة و مدينة الحبيب.
-# كفاية الناسك فى معرفة المناسك.
-# مفتاح الرجا فى شرح مصابيح الدُجى، كه شرح مصابيح السنة [[بغوی، حسین بن مسعود|بغوى]] است.
-# البيان لما يصلح لاقامةالدين من البلدان.
-همچنين مجموعه‌اى از مكاتبات وى با عنوان منشآت در كتاب «الانصاف بين الحاوى و ما اورد من الخلاف فى مدح السطان احمد» ثبت شده است.
+== تألیفات==
-==وفات==
+# الرصف فیما روى عن النبى(ص) من الفضل و الوصف.
+# الدرایة فى معرفة الروایة.
+# عرف الطیب من اخبار مکة و مدینة الحبیب.
+# کفایة الناسک فى معرفة المناسک.
+# مفتاح الرجا فى شرح مصابیح الدُجى، که شرح مصابیح السنة [[بغوی، حسین بن مسعود|بغوى]] است.
+# البیان لما یصلح لاقامةالدین من البلدان.
-وی در ادامه مسافرت‌هایش به قاهره رفت و بعد از مدتى، در رمضان796ق به همراه سلطان احمد به بغداد بازگشت؛ ولى پنج ماه بعد درگذشت و بنا به وصيتش، در جوار مرقد معروف كرخى به خاک سپرده شد.
+همچنین مجموعه‌اى از مکاتبات وى با عنوان منشآت در کتاب «الانصاف بین الحاوى و ما اورد من الخلاف فى مدح السطان احمد» ثبت شده است.
 == منابع مقاله ==
+[https://www.cgie.org.ir/fa/article/223546/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%B9%D8%A7%D9%82%D9%88%D9%84%DB%8C علوی مقدم،  مهیار، دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، جلد 4، ص173، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374]
-دايرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج4، 173.
+==وابسته‌ها==
+{{وابسته‌ها}}
-== وابسته‌ها ==
-{{وابسته‌ها}}
 [[عرف الطیب من أخبار مکة و مدینة الحبیب]]
 [[رده:زندگی‌نامه]]
+[[رده:فروردین(1400)]]