أحسن الحديث في أحكام الوصايا و المواريث: تفاوت میان نسخه‌ها

احسن الحدیث فی احکام الوصایا و المواریث
احسن الحدیث فی احکام الوصایا و المواریث
پدیدآوران	کاشف‌الغطاء، احمد (نویسنده)
ناشر	مؤسسه کاشف الغطاء العامة
مکان نشر	نجف اشرف - عراق
سال نشر	1341 ق
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf
	v; t; e;

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۴ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۲۱:۲۸

أحسن الحدیث فی أحکام الوصایا و المواریث اثر آیت‌الله شیخ احمد بن على الکاشف الغطاء، درباره دو فرع فقهى مهم (ارث و وصایا) تدوین و با قلم شیوا و روان نگارش یافته است.

انگیزه تألیف

طبق آنچه که در مقدمه کتاب آمده است، مؤلف، کتاب را در جواب مخاطبى که درباره ارث، سؤال داشته، نگاشته است^[۱].

ساختار

روش کتاب، استدلالى است و در آن از منابع عقلى و نقلى بهره گرفته شده که در قالب یک مقدمه^[۲]، پنج مقصد، و چندین مسئله و یک افزوده (خاتمه) تدوین شده است.

گزارش محتوا

در مقدمه، ضمن عنوان فایده، به مقدمات لازم برای بحث و فحص اساسى از مسئله ارث نظیر: ما ترک میت چه حق باشد و چه مال (در صورتى که مشروط نباشد) به وارث مى‌رسد^[۳]، باید خمس و زکات و دیه‌هاى میت از ترکه پیش از تقسیم و واگذارى به وارثین آن پرداخت گردد و موجبات ارث و موانع سه گانه آن (بنده بودن، کفر و قتل عمد) مى‌پردازد. در مقصد اول^[۴]، مرتبه اول از وراث نسبى (پدر، مادر و فرزندان) بررسى شده است. اگر از وارث میت فقط یک نفر از دسته اول باشد خواه پدر باشد و خواه مادر، یا یک پسر و یک دختر، همه ارث به او مى‌رسد. فرزندان مانع ارث آبا نمى‌شوند و آبا مانع ارث فرزندان نمى‌گردند. در ادامه به سهام شش‌گان و کسانى که این سهام به آنها تعلق مى‌گیرد و نیز مسئله بحث انگیز عول و تعصیب، پرداخته شده است. مقصد دوم^[۵] عهده‌دار تبیین میراث مرتبه دوم (پدر بزرگ، مادر بزرگ، خواهران و برادران) است و اینکه با وجود یکى از وراث طبقه اول، طبقه دوم از ارث محروم مى‌گردند. درباره اقسام کلاله و احکام هر یک؛ اقسام، احکام و اجتماع پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها در مسئله ارث، و اینکه اگر برادر و خواهر نباشند، فرزندان آنها وارث عمو یا خاله خواهند بود و نیز بررسى فروض و طبقه دوم. مقصد سوم ^[۶]عهده‌دار تبیین فروض، شقوق و احکام میراث طبقه سوم وراث (عمو، عمه، دایى و خاله) است. در صورت فرض نبود افراد طبقه اول و دوم، اگر یک عمه یا عمو یا دایى و خاله داشته باشد و بقیه نباشد همه ارث به او مى‌رسد. و اینکه اگر عموها و عمه‌ها و خاله‌ها نباشند، ارث به اولاد آنها خواهد رسید ‎و.... مقصد چهارم^[۷]، مسایل، فروض، شقوق و احکام میراث شوهر از همسر خود بررسى شده است. اگر زن دایمى، بمیرد و فرزند نداشته باشد، نصف همه مال او را شوهر و بقیه را دیگر وارثان مى‌برند و اگر از آن شوهر و یا شوهر سابق خود فرزند داشته باشد، یک چهارم آن را شوهر و بقیه را دیگر وارثان مى‌برند. اگر زن بمیرد و جز شوهر هیچ وارثى نداشته باشد، همه مال او به شوهر مى‌رسد. در مقصد پنجم^[۸]، ولا و اقسام آن بررسى شده است. در ابتداى کتاب، مؤلف این نکته را یادآور شده که اسباب و موجبات ارث سه چیز است: خویشاوندى نسبى، خویشاوندى سببى و ولا. کسى که بر دیگرى یک نحوه ولایت دارد در صورت نبود خویشاوندان نسبى از او ارث مى‌برد. ولا سه نوع است:

ولاء عتق؛ که به واسطه آن مولى از بنده خود که او را آزاد کرده است ارث مى‌برد به شرط آن که بنده، خویشاوند نسبى نداشته باشد.
ولاء ضمان جریره یعنى اینکه انسان با کسى قرار مى‌گذارد که در زندگى کمک و عهده‌دار پرداخت دیه‌هایى که بر عهده او مى‌آید باشد و در عوض از او ارث ببرد.
امامت: که به واسطه آن امام مسلمین از کسى که هیچ وارث ندارد ارث مى‌برد.

خاتمه کتاب^[۹] به مسایلى از ارث و وصایا اختصاص یافته است. در ابتدا به یک سرى مسائل متفرقه ارث از قبیل: اگر کسى از دو راه با میت خویشاوندى داشته باشد از هر دو راه از او ارث مى‌برد؛ بنا بر این اگر زن و شوهر با یک‌دیگر خویشاوندى داشته باشند علاوه بر ارث زن و شوهرى، از جهت خویشاوندى نیز ارث مى‌برند. ارث دیه جنین و وارث آن، مسائل دو جنسیتى‌ها و ارث آنها. و در پایان مسائل مختصرى درباره وصیت میت گفته شده است از قبیل اینکه وصیت به مقدار یک سوم دارایى میت صحیح است و نسبت به زاید بر آن وقتى درست است که وارثان میت آن را اجازه داده باشند. از مال میت ابتدا کفن او و بعد بدهى‌هاى او- خواه مردمی‌باشد یا مانند زکات و خمس الهى باشد برداشته مى‌شود و بعد از یک سوم باقى مانده وصیت‌هاى او انجام مى‌شود و سپس دو سوم باقى مانده به وارثان مى‌رسد و....

پانويس

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب

[1] ر.ک: مقدمه، ص1

[2] ر.ک: همان، ص1

[3] ر.ک: همان، ص1

[4] ر.ک: همان، ص14

[5] ر.ک: همان، ص23

[6] ر.ک: همان، ص43

[7] ر.ک: همان، ص58

[8] ر.ک: همان، ص59

[9] ر.ک: همان، ص60

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

@@ خط ۳: / خط ۳: @@
 | عنوان =احسن الحدیث فی احکام الوصایا و المواریث
 | عنوان‌های دیگر =
 | پدیدآوران =
-[[کاشف‌الغطاء، احمد]] (نويسنده)
+[[کاشف‌الغطاء، احمد]] (نویسنده)
 | زبان =عربی
 | کد کنگره =
 | موضوع =
+| ناشر =
-| ناشر =
 مؤسسه کاشف الغطاء العامة
 | مکان نشر =نجف اشرف - عراق
-| سال نشر = 1341 ق
+| سال نشر =1341 ق
+| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00707AUTOMATIONCODE
-| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE707AUTOMATIONCODE
 | چاپ =1
 | تعداد جلد =1
-| کتابخانۀ دیجیتال نور =1485
+| کتابخانۀ دیجیتال نور =00707
+| کتابخوان همراه نور =00707
 | کد پدیدآور =
 | پس از =
 | پیش از =
 }}
+'''أحسن الحدیث فی أحکام الوصایا و المواریث''' اثر آیت‌الله [[شيخ احمد بن على الكاشف الغطاء|شیخ احمد بن على الکاشف الغطاء]]، درباره دو فرع فقهى مهم (ارث و وصایا) تدوین و با قلم شیوا و روان نگارش یافته است.
-'''أحسن الحديث في أحكام الوصايا و المواريث''' اثر آیت‌الله [[شيخ احمد بن على الكاشف الغطاء]]، درباره دو فرع فقهى مهم (ارث و وصايا) تدوين و با قلم شيوا و روان نگارش يافته است.
+==انگیزه تألیف==
+طبق آنچه که در مقدمه کتاب آمده است، مؤلف، کتاب را در جواب مخاطبى که درباره ارث، سؤال داشته، نگاشته است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/707?viewType=html ر.ک: مقدمه، ص1]</ref>.
-==انگيزه تأليف==
-طبق آنچه كه در مقدمه کتاب آمده است، مؤلف، کتاب را در جواب مخاطبى كه درباره ارث، سؤال داشته، نگاشته است.
 ==ساختار==
-روش کتاب، استدلالى است و در آن از منابع عقلى و نقلى بهره گرفته شده كه در قالب يك مقدمه، پنج مقصد، و چندين مسئله و يك افزوده (خاتمه) تدوين شده است.
+روش کتاب، استدلالى است و در آن از منابع عقلى و نقلى بهره گرفته شده که در قالب یک مقدمه<ref>ر.ک: همان، ص1</ref>، پنج مقصد، و چندین مسئله و یک افزوده (خاتمه) تدوین شده است.
 ==گزارش محتوا==
-در مقدمه، ضمن عنوان فايده، به مقدمات لازم براى بحث و فحص اساسى از مسئله ارث نظير: ما ترك ميت چه حق باشد و چه مال (در صورتى كه مشروط نباشد) به وارث مى‌رسد، بايد خمس و زكات و ديه‌هاى ميت از تركه پيش از تقسيم و واگذارى به وارثين آن پرداخت گردد و موجبات ارث و موانع سه گانه آن (بنده بودن، كفر و قتل عمد) مى‌پردازد.
+در مقدمه، ضمن عنوان فایده، به مقدمات لازم برای بحث و فحص اساسى از مسئله ارث نظیر: ما ترک میت چه حق باشد و چه مال (در صورتى که مشروط نباشد) به وارث مى‌رسد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/707?viewType=html ر.ک: همان، ص1]</ref>، باید خمس و زکات و دیه‌هاى میت از ترکه پیش از تقسیم و واگذارى به وارثین آن پرداخت گردد و موجبات ارث و موانع سه گانه آن (بنده بودن، کفر و قتل عمد) مى‌پردازد.
+در مقصد اول<ref>[https://noorlib.ir/book/view/707?pageNumber=14&viewType=html ر.ک: همان، ص14]</ref>، مرتبه اول از وراث نسبى (پدر، مادر و فرزندان) بررسى شده است. اگر از وارث میت فقط یک نفر از دسته اول باشد خواه پدر باشد و خواه مادر، یا یک پسر و یک دختر، همه ارث به او مى‌رسد. فرزندان مانع ارث آبا نمى‌شوند و آبا مانع ارث فرزندان نمى‌گردند.
-در مقصد اول، مرتبه اول از وراث نسبى (پدر، مادر و فرزندان) بررسى شده است. اگر از وارث ميت فقط يك نفر از دسته اول باشد خواه پدر باشد و خواه مادر، يا يك پسر و يك دختر، همه ارث به او مى‌رسد. فرزندان مانع ارث آبا نمى‌شوند و آبا مانع ارث فرزندان نمى‌گردند.
+در ادامه به سهام شش‌گان و کسانى که این سهام به آنها تعلق مى‌گیرد و نیز مسئله بحث انگیز عول و تعصیب، پرداخته شده است.
+مقصد دوم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/707?pageNumber=23&viewType=html ر.ک: همان، ص23]</ref> عهده‌دار تبیین میراث مرتبه دوم (پدر بزرگ، مادر بزرگ، خواهران و برادران) است و اینکه با وجود یکى از وراث طبقه اول، طبقه دوم از ارث محروم مى‌گردند.
-در ادامه به سهام شش‌گان و كسانى كه اين سهام به آنها تعلق مى‌گيرد و نيز مسئله بحث انگيز عول و تعصيب، پرداخته شده است.
+درباره اقسام کلاله و احکام هر یک؛ اقسام، احکام و اجتماع پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها در مسئله ارث، و اینکه اگر برادر و خواهر نباشند، فرزندان آنها وارث عمو یا خاله خواهند بود و نیز بررسى فروض و طبقه دوم.
+مقصد سوم <ref>[https://noorlib.ir/book/view/707?pageNumber=43&viewType=html ر.ک: همان، ص43]</ref>عهده‌دار تبیین فروض، شقوق و احکام میراث طبقه سوم وراث (عمو، عمه، دایى و خاله) است.
-مقصد دوم عهده‌دار تبيين ميراث مرتبه دوم (پدر بزرگ، مادر بزرگ، خواهران و برادران) است و اينكه با وجود يكى از وراث طبقه اول، طبقه دوم از ارث محروم مى‌گردند.
+در صورت فرض نبود افراد طبقه اول و دوم، اگر یک عمه یا عمو یا دایى و خاله داشته باشد و بقیه نباشد همه ارث به او مى‌رسد. و اینکه اگر عموها و عمه‌ها و خاله‌ها نباشند، ارث به اولاد آنها خواهد رسید ‎و....
+مقصد چهارم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/707?pageNumber=58&viewType=html ر.ک: همان، ص58]</ref>، مسایل، فروض، شقوق و احکام میراث شوهر از همسر خود بررسى شده است.
-درباره اقسام كلاله و احكام هر يك؛ اقسام، احكام و اجتماع پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها در مسئله ارث، و اينكه اگر برادر و خواهر نباشند، فرزندان آنها وارث عمو يا خاله خواهند بود و نيز بررسى فروض و طبقه دوم.
+اگر زن دایمى، بمیرد و فرزند نداشته باشد، نصف همه مال او را شوهر و بقیه را دیگر وارثان مى‌برند و اگر از آن شوهر و یا شوهر سابق خود فرزند داشته باشد، یک چهارم آن را شوهر و بقیه را دیگر وارثان مى‌برند.
+اگر زن بمیرد و جز شوهر هیچ وارثى نداشته باشد، همه مال او به شوهر مى‌رسد.
-مقصد سوم عهده‌دار تبيين فروض، شقوق و احكام ميراث طبقه سوم وراث (عمو، عمه، دايى و خاله) است.
+در مقصد پنجم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/707?pageNumber=59&viewType=html ر.ک: همان، ص59]</ref>، ولا و اقسام آن بررسى شده است. در ابتداى کتاب، مؤلف این نکته را یادآور شده که اسباب و موجبات ارث سه چیز است: خویشاوندى نسبى، خویشاوندى سببى و ولا.
+کسى که بر دیگرى یک نحوه ولایت دارد در صورت نبود خویشاوندان نسبى از او ارث مى‌برد.
-در صورت فرض نبود افراد طبقه اول و دوم، اگر يك عمه يا عمو يا دايى و خاله داشته باشد و بقيه نباشد همه ارث به او مى‌رسد. و اينكه اگر عموها و عمه‌ها و خاله‌ها نباشند، ارث به اولاد آنها خواهد رسيد و....
-مقصد چهارم، مسايل، فروض، شقوق و احكام ميراث شوهر از همسر خود بررسى شده است.
-اگر زن دايمى، بميرد و فرزند نداشته باشد، نصف همه مال او را شوهر و بقيه را ديگر وارثان مى‌برند و اگر از آن شوهر و يا شوهر سابق خود فرزند داشته باشد، يك چهارم آن را شوهر و بقيه را ديگر وارثان مى‌برند.
-اگر زن بميرد و جز شوهر هيچ وارثى نداشته باشد، همه مال او به شوهر مى‌رسد.
-در مقصد پنجم، ولا و اقسام آن بررسى شده است. در ابتداى کتاب، مؤلف اين نكته را يادآور شده كه اسباب و موجبات ارث سه چيز است: خويشاوندى نسبى، خويشاوندى سببى و ولا.
-كسى كه بر ديگرى يك نحوه ولايت دارد در صورت نبود خويشاوندان نسبى از او ارث مى‌برد.
 ولا سه نوع است:
+#ولاء عتق؛ که به واسطه آن مولى از بنده خود که او را آزاد کرده است ارث مى‌برد به شرط آن که بنده، خویشاوند نسبى نداشته باشد.
+#ولاء ضمان جریره یعنى اینکه انسان با کسى قرار مى‌گذارد که در زندگى کمک و عهده‌دار پرداخت دیه‌هایى که بر عهده او مى‌آید باشد و در عوض از او ارث ببرد.
+#امامت: که به واسطه آن امام مسلمین از کسى که هیچ وارث ندارد ارث مى‌برد.
+خاتمه کتاب<ref>[https://noorlib.ir/book/view/707?pageNumber=60&viewType=html ر.ک: همان، ص60]</ref> به مسایلى از ارث و وصایا اختصاص یافته است.
+در ابتدا به یک سرى مسائل متفرقه ارث از قبیل: اگر کسى از دو راه با میت خویشاوندى داشته باشد از هر دو راه از او ارث مى‌برد؛ بنا بر این اگر زن و شوهر با یک‌دیگر خویشاوندى داشته باشند علاوه بر ارث زن و شوهرى، از جهت خویشاوندى نیز ارث مى‌برند. ارث دیه جنین و وارث آن، مسائل دو جنسیتى‌ها و ارث آنها.
+و در پایان مسائل مختصرى درباره وصیت میت گفته شده است از قبیل اینکه وصیت به مقدار یک سوم دارایى میت صحیح است و نسبت به زاید بر آن وقتى درست است که وارثان میت آن را اجازه داده باشند. از مال میت ابتدا کفن او و بعد بدهى‌هاى او- خواه مردمی‌باشد یا مانند زکات و خمس الهى باشد برداشته مى‌شود و بعد از یک سوم باقى مانده وصیت‌هاى او انجام مى‌شود و سپس دو سوم باقى مانده به وارثان مى‌رسد و....
+==پانويس ==
+<references />
-#ولاء عتق؛ كه به واسطه آن مولى از بنده خود كه او را آزاد كرده است ارث مى‌برد به شرط آن كه بنده، خويشاوند نسبى نداشته باشد.
+==منابع مقاله==
-#ولاء ضمان جريره يعنى اينكه انسان با كسى قرار مى‌گذارد كه در زندگى كمك و عهده‌دار پرداخت ديه‌هايى كه بر عهده او مى‌آيد باشد و در عوض از او ارث ببرد.
+مقدمه و متن کتاب
-#امامت: كه به واسطه آن امام مسلمين از كسى كه هيچ وارث ندارد ارث مى‌برد.
-خاتمه کتاب به مسايلى از ارث و وصايا اختصاص يافته است.
-در ابتدا به يك سرى مسائل متفرقه ارث از قبيل: اگر كسى از دو راه با ميت خويشاوندى داشته باشد از هر دو راه از او ارث مى‌برد؛ بنا بر اين اگر زن و شوهر با يك‌ديگر خويشاوندى داشته باشند علاوه بر ارث زن و شوهرى، از جهت خويشاوندى نيز ارث مى‌برند. ارث ديه جنين و وارث آن، مسائل دو جنسيتى‌ها و ارث آنها.
-و در پايان مسائل مختصرى درباره وصيت ميت گفته شده است از قبيل اينكه وصيت به مقدار يك سوم دارايى ميت صحيح است و نسبت به زايد بر آن وقتى درست است كه وارثان ميت آن را اجازه داده باشند. از مال ميت ابتدا كفن او و بعد بدهى‌هاى او- خواه مردمی‌باشد يا مانند زكات و خمس الهى باشد برداشته مى‌شود و بعد از يك سوم باقى مانده وصيت‌هاى او انجام مى‌شود و سپس دو سوم باقى مانده به وارثان مى‌رسد و....
 [[رده:کتاب‌شناسی]]
+[[رده:بهمن (1400)]]