أنيس الطالبين: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '==پانویس== <references />' به '==پانویس== <references/>') |
جز (جایگزینی متن - '↵↵|' به ' |') |
||
| (۲۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
| تصویر =NUR34222J1.jpg | | تصویر =NUR34222J1.jpg | ||
| عنوان =أنيس الطالبين | | عنوان =أنيس الطالبين | ||
| عنوان‌های دیگر =آداب | | عنوان‌های دیگر =آداب المتعلمین. فارسی | ||
ترجمه آداب | ترجمه آداب المتعلمین | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد]] ( | [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد]] (نویسنده) | ||
[[ذهنی تهرانی، محمدجواد]] (مترجم) | [[ذهنی تهرانی، سید محمدجواد]] (مترجم) | ||
| زبان = عربی فارسی | | زبان = عربی فارسی | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره = | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
نشر حاذق | نشر حاذق | ||
| مکان نشر = | | مکان نشر =ایران - قم | ||
| سال نشر = |مجلد1: 1370ش , | | سال نشر = |مجلد1: 1370ش , | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE34222AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE34222AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =2 | | چاپ =2 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =34222 | |||
| کتابخوان همراه نور =34222 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''أنيس الطالبين'''، از آثار [[ذهنی تهرانی، سید محمدجواد|سید محمدجواد ذهنی تهرانی]] (متولد تهران 1326-1381ش، قم) است که در آن، کتاب «آداب المتعلمین» نوشته [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصیرالدین طوسی]] (طوس 579-653ش، بغداد) را از عربی به فارسی ترجمه کرده است. | |||
در اثر حاضر، متن عربی و کامل کتاب «آداب المتعلمین» نیز به‌صورت قطعاتی جداگانه آمده و بعد هرکدام برگردان به فارسی شده است. | |||
در اثر حاضر، متن عربی و کامل کتاب «آداب | |||
درباره این ترجمه چند نکته گفتنی است: | درباره این ترجمه چند نکته گفتنی است: | ||
# مترجم در مقدمه‌اش – که زمان و مکان نگارشش را مشخص نکرده - یادآور شده است: «... اصل انتخاب علم و راه تحصیل آن، چون امر مهم و قابل توجهی است، لاجرم محتاج به راهنما و معین می‌باشد و در این زمینه اگرچه کلمات و عبارات و احیاناًً تصنیفاتی از خامه پرفیض علما و دانشمندان بر صفحات اوراق نقش بسته شده است، ولی درعین‌حال می‌توان از بین تمام کتاب‌ها، «آداب | # مترجم در مقدمه‌اش – که زمان و مکان نگارشش را مشخص نکرده - یادآور شده است: «... اصل انتخاب علم و راه تحصیل آن، چون امر مهم و قابل توجهی است، لاجرم محتاج به راهنما و معین می‌باشد و در این زمینه اگرچه کلمات و عبارات و احیاناًً تصنیفاتی از خامه پرفیض علما و دانشمندان بر صفحات اوراق نقش بسته شده است، ولی درعین‌حال می‌توان از بین تمام کتاب‌ها، «آداب المتعلمین» تصنیف سلطان‌المحققین استاد الحكماء و المتكلمین مرحوم عالم بزرگوار [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه طوسی]]، ملقب به نصير الملة و الدين را نام برد. این کتاب در عین صغر حجم و اختصار، کتابی است بسیار ارزنده و پربار که برای مفید و مستفید قرائتش لازم و ضروری می‌باشد؛ لذا چون عبارات آن به زبان تازی نوشته شده و برخی از فارسی‌زبانان که مبتدی بوده و احیاناً از استفاده مطالب پرارزش آن محروم می‌باشند، ازاین‌رو، این بی‌مایه آن را صرفا ترجمه کرده و از هرگونه شرح و توضیحی در ذیل کلمات آن احتراز نمودم تا بدین وسیله از اختصار و کم‌حجم بودنش خارج نشده و احیاناً راغبین به آن بتوانند پیوسته آن را به‌همراه خود داشته و از دستورالعمل‌ها و وصایای بسیار مفید و سازنده آن بهره‌مند شوند و نام آن را أنيس الطالبين نهادم و...»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31474/1/3 ر.ک: مقدمه مترجم، ص3-4]</ref>. | ||
# کتاب حاضر متأسفانه مستند نیست و مترجم محترم هیچ ارجاع، استناد و توضیحی به هیچ نوعی – درون‌متنی، پاورقی، پی‌نوشت و... - نیاورده است. | # کتاب حاضر متأسفانه مستند نیست و مترجم محترم هیچ ارجاع، استناد و توضیحی به هیچ نوعی – درون‌متنی، پاورقی، پی‌نوشت و... - نیاورده است. | ||
#:مترجم محترم حتی نشانی آیات و روایات را نیز ذکر نکرده است و به همین جهت برخی از اشتباهات در آن رخنه کرده است؛ مثلاً نوشته شده: «لقوله تعالى: إنّما الأعمال بالنّيات» و مترجم ترجمه کرده: «به دلیل فرموده حق تعالى که فرموده: إنّما الأعمال بالنّيات»؛ صرفا اعمال به‌واسطه نیت تحقّق | #:مترجم محترم حتی نشانی آیات و روایات را نیز ذکر نکرده است و به همین جهت برخی از اشتباهات در آن رخنه کرده است؛ مثلاً نوشته شده: «لقوله تعالى: إنّما الأعمال بالنّيات» و مترجم ترجمه کرده: «به دلیل فرموده حق تعالى که فرموده: إنّما الأعمال بالنّيات»؛ صرفا اعمال به‌واسطه نیت تحقّق میپذیرند»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31474/1/11 ر.ک: متن کتاب، ص11-12]</ref>. | ||
#:درحالی‌که این عبارت، آیه نیست و روایت است. | #:درحالی‌که این عبارت، آیه نیست و روایت است. | ||
# همچنین برای اثر حاضر هیچ فهرستی، حتی فهرست مطالب هم تنظیم نشده است. | # همچنین برای اثر حاضر هیچ فهرستی، حتی فهرست مطالب هم تنظیم نشده است. | ||
# البته مقابله تفصیلی ترجمه حاضر با متن اصلی، مسئله‌ای تخصصی است و فرصتی فراخ می‌طلبد، ولی برای مقایسه اجمالی شایسته است به این نمونه توجه شود: | # البته مقابله تفصیلی ترجمه حاضر با متن اصلی، مسئله‌ای تخصصی است و فرصتی فراخ می‌طلبد، ولی برای مقایسه اجمالی شایسته است به این نمونه توجه شود: | ||
#:«فصل دوم: در بیان نیت. | #:«فصل دوم: در بیان نیت. | ||
#:متن: «الفصل الثّاني في النّية. لا بدّ لطالب العلم من النّية في تعلّم العلم؛ إذ النّية هو الأصل في | #:متن: «الفصل الثّاني في النّية. لا بدّ لطالب العلم من النّية في تعلّم العلم؛ إذ النّية هو الأصل في جمیع الأحوال لقوله تعالى: «إنّما الأعمال بالنّيات» و لقوله(ص): «لكلّ امرئ ما نوى». فينبغي أن ينوی المتعلّم بطلب العلم رضاء اللّه تعالى و إزالة الجهل عن نفسه و عن سائر الجهّال و إبقاء الإسلام و إحياء الدّين بالأمر بالمعروف و النّهي عن المنكر من نفسه و من متعلّقاته و من الغير بقدر الإمكان فينبغي لطالب العلم أن يصير في المشاقّ و يجتهد بقدر الوسع؛ فلا يصرف عمره في الدّنيا الحقيرة الفانية و لا يذلّ نفسه بالطّمع و يجتنب عن الحقد و يحترز عن التّكبّر». | ||
#:ترجمه: «فصل دوّم در بیان نیت. قطعا و مسلّما طالب علم در مقام تعلّم می‌باید داراى نیت باشد؛ زیرا نیت اصل در تمام احوال و حالات می‌باشد؛ به دلیل فرموده حق تعالى که فرموده: «إنّما الأعمال بالنّيات»؛ «صرفا اعمال به‌واسطه نیت تحقّق | #:ترجمه: «فصل دوّم در بیان نیت. قطعا و مسلّما طالب علم در مقام تعلّم می‌باید داراى نیت باشد؛ زیرا نیت اصل در تمام احوال و حالات می‌باشد؛ به دلیل فرموده حق تعالى که فرموده: «إنّما الأعمال بالنّيات»؛ «صرفا اعمال به‌واسطه نیت تحقّق میپذیرند» و کلام درربار حضرت نبوى(ص) که چنین نقل شده: «لكلّ امرئ ما نوى»؛ «برای شخص است آنچه را که نیت می‌کند». پس شایسته است که طالب دانش و خواهان علم در طىّ تحصیلش خشنودى حق تعالى را در نظر داشته و همّتش برطرف کردن جهل و نادانى از خود و دیگر نادانان بوده و قصدش ابقای اسلام و احیای دین به‌واسطه وادار کردن خود و وابستگان و دیگران را به اعمال حسنه و بازداشتن از افعال قبیحه و زشت بوده و تا حدّ امکان در این راه بکوشد. بنابراین شایسته است طالب علم خود را در مشاقّ و زحمات طاقتفرسا قرار داده و به‌مقدارى که قدرت دارد در این زمینه پاى فشرده و استقامت نماید، عمر گران‌مایه را در تحصیل دنیاى پست و زودگذر صرف نکرده و ابدا نفس خویش را به‌واسطه طمع و چشمداشت به حطام و سرمایه دنیوى ذلیل نکند، از کینهورزى و تکبّر خوددارى و اجتناب کند»»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31474/1/11 ر.ک: همان]</ref>. | ||
#:چنان‌که مشاهده می‌شود، ترجمه مذکور، صحیح است و از نظر زبانی رسا است و اشکال خاصی در آن مشاهده نمی‌شود؛ جز آنکه عبارت «احیای دین به‌واسطه وادار کردن خود و وابستگان و دیگران را به اعمال حسنه و بازداشتن از افعال قبیحه و زشت»، برگردان مناسبی برای «إحياء الدّين بالأمر بالمعروف و النّهي عن المنكر من نفسه و من متعلّقاته و من الغير»، نیست؛ زیرا امر به معروف و نهی از منکر، اصطلاحی شناخته‌شده است و نیازی به ترجمه ندارد و اگر هم قرار بر ترجمه باشد، امر و نهی به معنای وادارکردن و بازداشتن نیست. | #:چنان‌که مشاهده می‌شود، ترجمه مذکور، صحیح است و از نظر زبانی رسا است و اشکال خاصی در آن مشاهده نمی‌شود؛ جز آنکه عبارت «احیای دین به‌واسطه وادار کردن خود و وابستگان و دیگران را به اعمال حسنه و بازداشتن از افعال قبیحه و زشت»، برگردان مناسبی برای «إحياء الدّين بالأمر بالمعروف و النّهي عن المنكر من نفسه و من متعلّقاته و من الغير»، نیست؛ زیرا امر به معروف و نهی از منکر، اصطلاحی شناخته‌شده است و نیازی به ترجمه ندارد و اگر هم قرار بر ترجمه باشد، امر و نهی به معنای وادارکردن و بازداشتن نیست. | ||
# هرچند توفیق مقایسه تفصیلی ترجمه و شرح حاضر با متن اصلی حاصل نشد، ولی با نظر به اینکه شارح محترم از استادان باسابقه حوزه علمیه قم بوده و کتاب‌های متعددی را بارها تدریس کرده و در توانایی علمی و ادبی او تردیدی نیست و کتاب‌های نوشته‌شده را نیز به‌خوبی ترجمه و شرح کرده، می‌توان گفت که کتاب حاضر از نظر مطابقت ترجمه، قابل توجه است و دانشجویان گرامی می‌توانند در پژوهش‌های خودشان از آن بهره گیرند. | # هرچند توفیق مقایسه تفصیلی ترجمه و شرح حاضر با متن اصلی حاصل نشد، ولی با نظر به اینکه شارح محترم از استادان باسابقه حوزه علمیه قم بوده و کتاب‌های متعددی را بارها تدریس کرده و در توانایی علمی و ادبی او تردیدی نیست و کتاب‌های نوشته‌شده را نیز به‌خوبی ترجمه و شرح کرده، می‌توان گفت که کتاب حاضر از نظر مطابقت ترجمه، قابل توجه است و دانشجویان گرامی می‌توانند در پژوهش‌های خودشان از آن بهره گیرند. | ||
# [[ذهنی تهرانی، محمدجواد|مترجم محترم]]، ترجمه این اثر را در تاریخ پنج‌شنبه، 11 صفر 1407ق، در قم به پایان برده است <ref>ر.ک: همان، ص56</ref>. | # [[ذهنی تهرانی، سید محمدجواد|مترجم محترم]]، ترجمه این اثر را در تاریخ پنج‌شنبه، 11 صفر 1407ق، در قم به پایان برده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31474/1/56 ر.ک: همان، ص56]</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۰: | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[هداية الطالبين في شرح آداب المتعلمين]] | [[هداية الطالبين في شرح آداب المتعلمين]] | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۹ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۲۸
| أنيس الطالبين | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد (نویسنده) ذهنی تهرانی، سید محمدجواد (مترجم) |
| عنوان‌های دیگر | آداب المتعلمین. فارسی ترجمه آداب المتعلمین |
| ناشر | نشر حاذق |
| مکان نشر | ایران - قم |
| چاپ | 2 |
| زبان | عربی فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
أنيس الطالبين، از آثار سید محمدجواد ذهنی تهرانی (متولد تهران 1326-1381ش، قم) است که در آن، کتاب «آداب المتعلمین» نوشته خواجه نصیرالدین طوسی (طوس 579-653ش، بغداد) را از عربی به فارسی ترجمه کرده است.
در اثر حاضر، متن عربی و کامل کتاب «آداب المتعلمین» نیز به‌صورت قطعاتی جداگانه آمده و بعد هرکدام برگردان به فارسی شده است.
درباره این ترجمه چند نکته گفتنی است:
- مترجم در مقدمه‌اش – که زمان و مکان نگارشش را مشخص نکرده - یادآور شده است: «... اصل انتخاب علم و راه تحصیل آن، چون امر مهم و قابل توجهی است، لاجرم محتاج به راهنما و معین می‌باشد و در این زمینه اگرچه کلمات و عبارات و احیاناًً تصنیفاتی از خامه پرفیض علما و دانشمندان بر صفحات اوراق نقش بسته شده است، ولی درعین‌حال می‌توان از بین تمام کتاب‌ها، «آداب المتعلمین» تصنیف سلطان‌المحققین استاد الحكماء و المتكلمین مرحوم عالم بزرگوار خواجه طوسی، ملقب به نصير الملة و الدين را نام برد. این کتاب در عین صغر حجم و اختصار، کتابی است بسیار ارزنده و پربار که برای مفید و مستفید قرائتش لازم و ضروری می‌باشد؛ لذا چون عبارات آن به زبان تازی نوشته شده و برخی از فارسی‌زبانان که مبتدی بوده و احیاناً از استفاده مطالب پرارزش آن محروم می‌باشند، ازاین‌رو، این بی‌مایه آن را صرفا ترجمه کرده و از هرگونه شرح و توضیحی در ذیل کلمات آن احتراز نمودم تا بدین وسیله از اختصار و کم‌حجم بودنش خارج نشده و احیاناً راغبین به آن بتوانند پیوسته آن را به‌همراه خود داشته و از دستورالعمل‌ها و وصایای بسیار مفید و سازنده آن بهره‌مند شوند و نام آن را أنيس الطالبين نهادم و...»[۱].
- کتاب حاضر متأسفانه مستند نیست و مترجم محترم هیچ ارجاع، استناد و توضیحی به هیچ نوعی – درون‌متنی، پاورقی، پی‌نوشت و... - نیاورده است.
- مترجم محترم حتی نشانی آیات و روایات را نیز ذکر نکرده است و به همین جهت برخی از اشتباهات در آن رخنه کرده است؛ مثلاً نوشته شده: «لقوله تعالى: إنّما الأعمال بالنّيات» و مترجم ترجمه کرده: «به دلیل فرموده حق تعالى که فرموده: إنّما الأعمال بالنّيات»؛ صرفا اعمال به‌واسطه نیت تحقّق میپذیرند»[۲].
- درحالی‌که این عبارت، آیه نیست و روایت است.
- همچنین برای اثر حاضر هیچ فهرستی، حتی فهرست مطالب هم تنظیم نشده است.
- البته مقابله تفصیلی ترجمه حاضر با متن اصلی، مسئله‌ای تخصصی است و فرصتی فراخ می‌طلبد، ولی برای مقایسه اجمالی شایسته است به این نمونه توجه شود:
- «فصل دوم: در بیان نیت.
- متن: «الفصل الثّاني في النّية. لا بدّ لطالب العلم من النّية في تعلّم العلم؛ إذ النّية هو الأصل في جمیع الأحوال لقوله تعالى: «إنّما الأعمال بالنّيات» و لقوله(ص): «لكلّ امرئ ما نوى». فينبغي أن ينوی المتعلّم بطلب العلم رضاء اللّه تعالى و إزالة الجهل عن نفسه و عن سائر الجهّال و إبقاء الإسلام و إحياء الدّين بالأمر بالمعروف و النّهي عن المنكر من نفسه و من متعلّقاته و من الغير بقدر الإمكان فينبغي لطالب العلم أن يصير في المشاقّ و يجتهد بقدر الوسع؛ فلا يصرف عمره في الدّنيا الحقيرة الفانية و لا يذلّ نفسه بالطّمع و يجتنب عن الحقد و يحترز عن التّكبّر».
- ترجمه: «فصل دوّم در بیان نیت. قطعا و مسلّما طالب علم در مقام تعلّم می‌باید داراى نیت باشد؛ زیرا نیت اصل در تمام احوال و حالات می‌باشد؛ به دلیل فرموده حق تعالى که فرموده: «إنّما الأعمال بالنّيات»؛ «صرفا اعمال به‌واسطه نیت تحقّق میپذیرند» و کلام درربار حضرت نبوى(ص) که چنین نقل شده: «لكلّ امرئ ما نوى»؛ «برای شخص است آنچه را که نیت می‌کند». پس شایسته است که طالب دانش و خواهان علم در طىّ تحصیلش خشنودى حق تعالى را در نظر داشته و همّتش برطرف کردن جهل و نادانى از خود و دیگر نادانان بوده و قصدش ابقای اسلام و احیای دین به‌واسطه وادار کردن خود و وابستگان و دیگران را به اعمال حسنه و بازداشتن از افعال قبیحه و زشت بوده و تا حدّ امکان در این راه بکوشد. بنابراین شایسته است طالب علم خود را در مشاقّ و زحمات طاقتفرسا قرار داده و به‌مقدارى که قدرت دارد در این زمینه پاى فشرده و استقامت نماید، عمر گران‌مایه را در تحصیل دنیاى پست و زودگذر صرف نکرده و ابدا نفس خویش را به‌واسطه طمع و چشمداشت به حطام و سرمایه دنیوى ذلیل نکند، از کینهورزى و تکبّر خوددارى و اجتناب کند»»[۳].
- چنان‌که مشاهده می‌شود، ترجمه مذکور، صحیح است و از نظر زبانی رسا است و اشکال خاصی در آن مشاهده نمی‌شود؛ جز آنکه عبارت «احیای دین به‌واسطه وادار کردن خود و وابستگان و دیگران را به اعمال حسنه و بازداشتن از افعال قبیحه و زشت»، برگردان مناسبی برای «إحياء الدّين بالأمر بالمعروف و النّهي عن المنكر من نفسه و من متعلّقاته و من الغير»، نیست؛ زیرا امر به معروف و نهی از منکر، اصطلاحی شناخته‌شده است و نیازی به ترجمه ندارد و اگر هم قرار بر ترجمه باشد، امر و نهی به معنای وادارکردن و بازداشتن نیست.
- هرچند توفیق مقایسه تفصیلی ترجمه و شرح حاضر با متن اصلی حاصل نشد، ولی با نظر به اینکه شارح محترم از استادان باسابقه حوزه علمیه قم بوده و کتاب‌های متعددی را بارها تدریس کرده و در توانایی علمی و ادبی او تردیدی نیست و کتاب‌های نوشته‌شده را نیز به‌خوبی ترجمه و شرح کرده، می‌توان گفت که کتاب حاضر از نظر مطابقت ترجمه، قابل توجه است و دانشجویان گرامی می‌توانند در پژوهش‌های خودشان از آن بهره گیرند.
- مترجم محترم، ترجمه این اثر را در تاریخ پنج‌شنبه، 11 صفر 1407ق، در قم به پایان برده است[۴].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.