علوم البلاغة؛ البيان و المعاني و البديع: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' | کتابخانۀ دیجیتال نور =' به '| کتابخانۀ دیجیتال نور =') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'المعانی (ابهام زدایی)' به 'المعانی (ابهام‌زدایی)') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| تصویر =NUR15372J1.jpg | | تصویر =NUR15372J1.jpg | ||
| عنوان =علوم البلاغة، | | عنوان =علوم البلاغة، البیان و المعاني و البدیع | ||
| عنوان‌های دیگر = | | عنوان‌های دیگر =البیان و المعانی و البدیع | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[مراغی، احمد مصطفی]] ( | [[مراغی، احمد مصطفی]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =PJA 2028 /م4ع8 | | کد کنگره =PJA 2028 /م4ع8 | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
| شابک =2-7451-1097-7 | | شابک =2-7451-1097-7 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =15372 | ||
| کتابخوان همراه نور =15372 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر| المعانی (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''علوم البلاغة، البيان و المعاني و البديع'''، اثر [[مراغی، احمد مصطفی|احمد مصطفى المراغى]]، مشتمل بر تعريف و بيان اغراض و اهداف و مباحث هريك از علوم بيان، معانى و بديع مى‌باشد كه به زبان عربى نوشته شده است. | '''علوم البلاغة، البيان و المعاني و البديع'''، اثر [[مراغی، احمد مصطفی|احمد مصطفى المراغى]]، مشتمل بر تعريف و بيان اغراض و اهداف و مباحث هريك از علوم بيان، معانى و بديع مى‌باشد كه به زبان عربى نوشته شده است. | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
كتاب با مقدمه | كتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در سه بخش و يك خاتمه و هر بخش در چندين باب تنظيم شده است. | ||
نویسنده در ابتدا، به علم معانى و پس از آن به علم بيان و بديع پرداخته است. وى در هر قسمت، ابتدا به تعريف لغوى و اصطلاحى هر علم اهتمام نهاده و ضمن تشرح فوايد و اغراض آن، از شواهد قرآنى و شعرى براى فهم بهتر مطالب، استفاده كرده است. | |||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
در مقدمه، ابتدا گوشه‌هايى از تاريخ علوم بيان و بلاغت ذكر و سپس، حقيقت فصاحت و بلاغت، از لحاظ لغوى و اصطلاحى، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است<ref>مقدمه، ص 13</ref> | در مقدمه، ابتدا گوشه‌هايى از تاريخ علوم بيان و بلاغت ذكر و سپس، حقيقت فصاحت و بلاغت، از لحاظ لغوى و اصطلاحى، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/20631/1/13 مقدمه، ص 13]</ref> | ||
بخش اول كه داراى يازده باب مى‌باشد، به علم معانى اختصاص يافته است. علم معانى، آگاهى يافتن به قواعدى است كه به وسيله آن‌ها، | بخش اول كه داراى يازده باب مى‌باشد، به علم معانى اختصاص يافته است. علم معانى، آگاهى يافتن به قواعدى است كه به وسيله آن‌ها، کیفیت مطابقت كلام با مقتضاى حال شناخته مى‌شود و به كمك آن، صيانت از خطا در تأديه معناى مراد، حاصل مى‌گردد. در اين علم، اسبابى كه انگيزه تقديم يا تأخير، حذف و ذكر، ايجاز و اطناب، فصل و وصل و... مى‌گردد، شناخته مى‌شود؛ به‌عنوان مثال به‌وسيله اين علم به اين آگاهى مى‌رسيم كه براى افاده ثبات با توجه به‌اقتضاى مقام بايد از جمله اسميه، استفاده كرد يا در هنگام مدح و تمجيد سخن را به درازا كشيد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/20631/1/41 متن كتاب، ص 41]</ref> | ||
از جمله مباحثى كه در اين بخش، مطرح گرديده، عبارت است از: خبر؛ انشاء؛ ذكر؛ حذف؛ تقديم؛ تعريف؛ تنكير؛ تقييد؛ خروج از مقتضاى ظاهر؛ قصر؛ فصل و وصل؛ ايجاز، اطناب و مساوات. | از جمله مباحثى كه در اين بخش، مطرح گرديده، عبارت است از: خبر؛ انشاء؛ ذكر؛ حذف؛ تقديم؛ تعريف؛ تنكير؛ تقييد؛ خروج از مقتضاى ظاهر؛ قصر؛ فصل و وصل؛ ايجاز، اطناب و مساوات. | ||
بخش دوم، داراى سه باب بوده و در آن از علم بيان سخن رفته است. بيان در لغت، به معنى كشف و ايضاح بوده و در اصطلاح، علمى است كه به‌واسطه شناخت آن، مى‌توان يك معنى را به‌صورت‌هاى مختلف (كه برخى دلالتشان روشن‌تر از برخى ديگر است) و هركدام هم با مقتضاى حال سازگارند، ابراز كرد<ref>همان، ص 207</ref> | بخش دوم، داراى سه باب بوده و در آن از علم بيان سخن رفته است. بيان در لغت، به معنى كشف و ايضاح بوده و در اصطلاح، علمى است كه به‌واسطه شناخت آن، مى‌توان يك معنى را به‌صورت‌هاى مختلف (كه برخى دلالتشان روشن‌تر از برخى ديگر است) و هركدام هم با مقتضاى حال سازگارند، ابراز كرد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/20631/1/207 همان، ص 207]</ref> | ||
باب اول اين بخش، در مورد تشبيه بوده و پس از شرح حقيقت و فوايد تشبيه، به امور زير پرداخته شده است: طرفين تشبيه و تقسيم تشبيه به اعتبار طرفين آن به ملفوف و مفروق و تسويه و جمع؛ وجه شبه و تقسيم تشبيه به اعتبار وجه به تمثيل و غير آن، مجمل و مفصل و قريب مبتذل و بعيد غريب؛ ادوات تشبيه؛ غرض از تشبيه و تقسيم تشبيه به اعتبار غرض<ref>همان، ص 213</ref> | باب اول اين بخش، در مورد تشبيه بوده و پس از شرح حقيقت و فوايد تشبيه، به امور زير پرداخته شده است: طرفين تشبيه و تقسيم تشبيه به اعتبار طرفين آن به ملفوف و مفروق و تسويه و جمع؛ وجه شبه و تقسيم تشبيه به اعتبار وجه به تمثيل و غير آن، مجمل و مفصل و قريب مبتذل و بعيد غريب؛ ادوات تشبيه؛ غرض از تشبيه و تقسيم تشبيه به اعتبار غرض<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/20631/1/213 همان، ص 213]</ref> | ||
باب دوم به حقيقت و مجاز اختصاص يافته و پس از تعريف هريك، امور زير بررسى شده است: اقسام حقيقت و مجاز؛ استعاره و جايگاه آن در بلاغت؛ مجاز لغوى و عقلى؛ قرينه استعاره؛ تقسيم استعاره به عناديه و وفاقيه؛ تقسيم استعاره به اعتبار جامع به عاميه و | باب دوم به حقيقت و مجاز اختصاص يافته و پس از تعريف هريك، امور زير بررسى شده است: اقسام حقيقت و مجاز؛ استعاره و جايگاه آن در بلاغت؛ مجاز لغوى و عقلى؛ قرينه استعاره؛ تقسيم استعاره به عناديه و وفاقيه؛ تقسيم استعاره به اعتبار جامع به عاميه و خاصیه و..<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/20631/1/246 همان، ص 246]</ref> | ||
باب سوم، پيرامون كنايه مى‌باشد كه از جمله مباحث مطرح‌شده در آن، مى‌توان به موارد زير اشاره نمود: اقسام كنيه از حيث مكنى‌عنه و وسائط و حسن كنايه و قبح آن<ref>همان، ص 301</ref> | باب سوم، پيرامون كنايه مى‌باشد كه از جمله مباحث مطرح‌شده در آن، مى‌توان به موارد زير اشاره نمود: اقسام كنيه از حيث مكنى‌عنه و وسائط و حسن كنايه و قبح آن<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/20631/1/301 همان، ص 301]</ref> | ||
در بخش سوم، علم بديع مورد بحث قرار گرفته است. در اين بخش، در دو قسمت، انواع محسنات معنويه و لفظيه، معرفى شده است. برخى از اين محسنات عبارتند از: مقابله؛ مراعات نظير؛ تشابه اطراف؛ مشاكله؛ مزاوجه؛ عكس؛ رجوع؛ توريه؛ استخدام؛ لف و نشر؛ جمع؛ تقسيم؛ تجريد؛ تفريع؛ جناس؛ موازنه؛ قلب؛ تشريع و..<ref>همان، ص 354</ref> | در بخش سوم، علم بديع مورد بحث قرار گرفته است. در اين بخش، در دو قسمت، انواع محسنات معنويه و لفظيه، معرفى شده است. برخى از اين محسنات عبارتند از: مقابله؛ مراعات نظير؛ تشابه اطراف؛ مشاكله؛ مزاوجه؛ عكس؛ رجوع؛ توريه؛ استخدام؛ لف و نشر؛ جمع؛ تقسيم؛ تجريد؛ تفريع؛ جناس؛ موازنه؛ قلب؛ تشريع و..<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/20631/1/354 همان، ص 354]</ref> | ||
در خاتمه، به سرقات شعريه و مسائل مربوط به آن، پرداخته شده است<ref>همان، ص 367</ref> | در خاتمه، به سرقات شعريه و مسائل مربوط به آن، پرداخته شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/20631/1/367 همان، ص 367]</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۱: | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references/> | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
مقدمه و متن كتاب. | مقدمه و متن كتاب. | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:زبان‌شناسی، علم زبان]] | |||
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]] | |||
[[رده:زبان و ادبیات عربی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۸ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۴۴
| علوم البلاغة، البیان و المعاني و البدیع | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مراغی، احمد مصطفی (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | البیان و المعانی و البدیع |
| ناشر | دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1422 ق |
| چاپ | 4 |
| شابک | 2-7451-1097-7 |
| موضوع | زبان عربی - بدیع زبان عربی - معانی و بیان |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PJA 2028 /م4ع8 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
علوم البلاغة، البيان و المعاني و البديع، اثر احمد مصطفى المراغى، مشتمل بر تعريف و بيان اغراض و اهداف و مباحث هريك از علوم بيان، معانى و بديع مى‌باشد كه به زبان عربى نوشته شده است.
ساختار
كتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در سه بخش و يك خاتمه و هر بخش در چندين باب تنظيم شده است.
نویسنده در ابتدا، به علم معانى و پس از آن به علم بيان و بديع پرداخته است. وى در هر قسمت، ابتدا به تعريف لغوى و اصطلاحى هر علم اهتمام نهاده و ضمن تشرح فوايد و اغراض آن، از شواهد قرآنى و شعرى براى فهم بهتر مطالب، استفاده كرده است.
گزارش محتوا
در مقدمه، ابتدا گوشه‌هايى از تاريخ علوم بيان و بلاغت ذكر و سپس، حقيقت فصاحت و بلاغت، از لحاظ لغوى و اصطلاحى، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است[۱]
بخش اول كه داراى يازده باب مى‌باشد، به علم معانى اختصاص يافته است. علم معانى، آگاهى يافتن به قواعدى است كه به وسيله آن‌ها، کیفیت مطابقت كلام با مقتضاى حال شناخته مى‌شود و به كمك آن، صيانت از خطا در تأديه معناى مراد، حاصل مى‌گردد. در اين علم، اسبابى كه انگيزه تقديم يا تأخير، حذف و ذكر، ايجاز و اطناب، فصل و وصل و... مى‌گردد، شناخته مى‌شود؛ به‌عنوان مثال به‌وسيله اين علم به اين آگاهى مى‌رسيم كه براى افاده ثبات با توجه به‌اقتضاى مقام بايد از جمله اسميه، استفاده كرد يا در هنگام مدح و تمجيد سخن را به درازا كشيد[۲]
از جمله مباحثى كه در اين بخش، مطرح گرديده، عبارت است از: خبر؛ انشاء؛ ذكر؛ حذف؛ تقديم؛ تعريف؛ تنكير؛ تقييد؛ خروج از مقتضاى ظاهر؛ قصر؛ فصل و وصل؛ ايجاز، اطناب و مساوات.
بخش دوم، داراى سه باب بوده و در آن از علم بيان سخن رفته است. بيان در لغت، به معنى كشف و ايضاح بوده و در اصطلاح، علمى است كه به‌واسطه شناخت آن، مى‌توان يك معنى را به‌صورت‌هاى مختلف (كه برخى دلالتشان روشن‌تر از برخى ديگر است) و هركدام هم با مقتضاى حال سازگارند، ابراز كرد[۳]
باب اول اين بخش، در مورد تشبيه بوده و پس از شرح حقيقت و فوايد تشبيه، به امور زير پرداخته شده است: طرفين تشبيه و تقسيم تشبيه به اعتبار طرفين آن به ملفوف و مفروق و تسويه و جمع؛ وجه شبه و تقسيم تشبيه به اعتبار وجه به تمثيل و غير آن، مجمل و مفصل و قريب مبتذل و بعيد غريب؛ ادوات تشبيه؛ غرض از تشبيه و تقسيم تشبيه به اعتبار غرض[۴]
باب دوم به حقيقت و مجاز اختصاص يافته و پس از تعريف هريك، امور زير بررسى شده است: اقسام حقيقت و مجاز؛ استعاره و جايگاه آن در بلاغت؛ مجاز لغوى و عقلى؛ قرينه استعاره؛ تقسيم استعاره به عناديه و وفاقيه؛ تقسيم استعاره به اعتبار جامع به عاميه و خاصیه و..[۵]
باب سوم، پيرامون كنايه مى‌باشد كه از جمله مباحث مطرح‌شده در آن، مى‌توان به موارد زير اشاره نمود: اقسام كنيه از حيث مكنى‌عنه و وسائط و حسن كنايه و قبح آن[۶]
در بخش سوم، علم بديع مورد بحث قرار گرفته است. در اين بخش، در دو قسمت، انواع محسنات معنويه و لفظيه، معرفى شده است. برخى از اين محسنات عبارتند از: مقابله؛ مراعات نظير؛ تشابه اطراف؛ مشاكله؛ مزاوجه؛ عكس؛ رجوع؛ توريه؛ استخدام؛ لف و نشر؛ جمع؛ تقسيم؛ تجريد؛ تفريع؛ جناس؛ موازنه؛ قلب؛ تشريع و..[۷]
در خاتمه، به سرقات شعريه و مسائل مربوط به آن، پرداخته شده است[۸]
وضعيت كتاب
فهرست مطالب در انتهاى كتاب آمده است.
در پاورقى‌ها علاوه بر ذكر منابع، به توضيح برخى از كلمات و عبارات متن پرداخته شده است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.