اشعار الشعراء الستة الجاهلیین: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' | تعداد جلد =' به '| تعداد جلد =') |
جز (جایگزینی متن - '↵↵| ' به ' | ') |
||
| (۱۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
[[شمس‌الدین، ابراهیم]] (انتخاب) | [[شمس‌الدین، ابراهیم]] (انتخاب) | ||
[[اعلم شنتمری، یوسف بن سلیمان]] ( | [[اعلم شنتمری، یوسف بن سلیمان]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره = | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون | دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون | ||
| مکان نشر =بیروت - لبنان | | مکان نشر =بیروت - لبنان | ||
| سال نشر = 1422 ق یا 2001 م | | سال نشر = 1422 ق یا 2001 م | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10147AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10147AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =10147 | |||
| کتابخوان همراه نور =10147 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۴: | ||
}} | }} | ||
'''اشعار الشعراء الستة الجاهليين، اختيارات من الشعر الجاهلى'''، اثر ابوحجاج، يوسف بن سلميان بن | '''اشعار الشعراء الستة الجاهليين، اختيارات من الشعر الجاهلى'''، اثر [[اعلم شنتمری، یوسف بن سلیمان|ابوحجاج، يوسف بن سلميان بن عيسى]]، معروف به [[اعلم شنتمری، یوسف بن سلیمان|اعلم شنتمرى]]، از بزرگان قرن پنجم هجرى است كه به زبان عربى، پيرامون شرح منتخبى از اشعار منسوب به عصر جاهلى است. | ||
اين کتاب، مهم‌ترين اثر «اعلم» است كه بعدها مرجع محققان ودانش‌پژوهان بسيارى شد و شهرت فراوانى را | اين کتاب، مهم‌ترين اثر «اعلم» است كه بعدها مرجع محققان ودانش‌پژوهان بسيارى شد و شهرت فراوانى را برای مؤلفش به ارمغان آورد. | ||
اعلم | [[اعلم شنتمری، یوسف بن سلیمان|اعلم شنتمرى]]، هنگام تأليف این کتاب، بيش از هزار شرح ديگر را مطالعه كرد و چون آنها را ناقص يافت، در نگارش اثر خود مصمم‌تر شد. | ||
کتاب، به سبب مزاياى خاص خود، تا به امروز مورد عنايت | کتاب، به سبب مزاياى خاص خود، تا به امروز مورد عنايت پژوهشگران بوده است. [[بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر|عبدالقادر بغدادى]] كه خود یکى از مشهورترين نويسندگان ادب عربى است، عنايت خاصى به این اثر داشته و از آن بهره فراوان برده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب، شامل دو بخش مى‌باشد: بخش اول، از یک مقدمه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10147?pageNumber=3&viewType=html ر.ک: مقدمه، ص3]</ref> و شرح 34 قصيده از امرء القيس<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10147?pageNumber=5&viewType=html ر.ک: متن کتاب، ص5]</ref>، شرح 9 قصيده از علقمة الفحل<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10147?pageNumber=114&viewType=html ر.ک: همان، ص114]</ref>، شرح 29 قصيده از نابغه ذبيانى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10147?pageNumber=142&viewType=html ر.ک: همان، ص142]</ref>، شرح 20 قصيده از قصايد زهير بن ابى [[سلمی، محمد بن حسین |سلمى]]<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10147?pageNumber=215&viewType=html ر.ک: همان، ص215]</ref>، پرداخته است؛ بخش دوم، شامل شرح 18 قصيده از طرفة بن العبد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10147?volumeNumber=2&pageNumber=3&viewType=html ر.ک: همان، ج2، ص3]</ref>، شرح 23 قصيده از عنترة بن شداد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10147?volumeNumber=2&pageNumber=83&viewType=html ر.ک: همان، ص83]</ref> و ذكر حال و اشعار چندين شاعر دوره جاهلى تشكيل يافته است. | |||
کتاب، شامل دو بخش مى‌باشد: بخش اول، از | |||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
مؤلف، قبل از اينكه به شرح قصايد هر كدام از شعرا بپردازد، شرح حالى از شاعر را ذكر نموده | مؤلف، قبل از اينكه به شرح قصايد هر كدام از شعرا بپردازد، شرح حالى از شاعر را ذكر نموده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10147?pageNumber=3&viewType=html ر.ک: مقدمه، ج1، ص3]</ref>، سپس به ذكر قصايد آن شاعر و شرح آن قصيده‌ها پرداخته است. | ||
شيوه كار وى، چنين است كه در بالاى هر صفحه چند بيتى از شعر را نوشته است و در پايين صفحه به شرح آن پرداخته است. | شيوه كار وى، چنين است كه در بالاى هر صفحه چند بيتى از شعر را نوشته است و در پايين صفحه به شرح آن پرداخته است. برای هر بيت، شماره‌اى ذكر نموده و با همان شماره در پايين صفحه، شرحى در حدود دو يا سه خط نوشته است. وى این سبک را در سراسر کتاب پياده نموده است. | ||
سبک | سبک شرح اشعار، چنين است كه بيشتر به ترجمه و توضيح لغات و مصطلحات عنوان شده در هر شعر مى‌پردازد. | ||
شعرايى را كه مؤلف، اشعار آنها را در دو بخش کتاب شرح نموده، شامل امرؤ | شعرايى را كه مؤلف، اشعار آنها را در دو بخش کتاب شرح نموده، شامل امرؤ القيس<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10147?pageNumber=5&viewType=html ر.ک: همان، ص5]</ref>، علقمة الفحل<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10147?pageNumber=114&viewType=html ر.ک: همان، ص114]</ref>، نابغه ذبيانى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10147?pageNumber=142&viewType=html ر.ک: همان، ص142]</ref>، زهير بن ابى [[سلمی، محمد بن حسین |سلمى]]<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10147?pageNumber=215&viewType=html ر.ک: همان، ص215]</ref>، طرفة بن العبد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10147?volumeNumber=2&pageNumber=3&viewType=html ر.ک: همان، ج2، ص3]</ref>، عنترة بن شداد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10147?volumeNumber=2&pageNumber=83&viewType=html ر.ک: همان، ص83]</ref> مى‌باشند. | ||
در انتهاى بخش دوم کتاب، از شخصيت و اشعار چندين نفر از شعراى عصر جاهلى مطالبى را مطرح نموده است. | در انتهاى بخش دوم کتاب، از شخصيت و اشعار چندين نفر از شعراى عصر جاهلى مطالبى را مطرح نموده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10147?volumeNumber=2&pageNumber=131&viewType=html ر.ک: همان، ص131]</ref>. | ||
از آن‌جا كه اعلم، روايت اصمعى را صحيح‌ترين روايت‌ها مى‌داند، در تدوين مجموعه ديوان‌هاى شعراى شش‌گانه جاهلى، نخست، به نقل روايت اصمعى مى‌پردازد و در همه جا سلسله سند | از آن‌جا كه اعلم، روايت اصمعى را صحيح‌ترين روايت‌ها مى‌داند، در تدوين مجموعه ديوان‌هاى شعراى شش‌گانه جاهلى، نخست، به نقل روايت اصمعى مى‌پردازد و در همه جا سلسله سند این روايت‌ها را متذكر مى‌شود، آن‌گاه اشعار ديگرى را از قول راويانى چون [[مفضل ضبی، مفضل بن محمد|مفضل ضبى]]، مفضل بن سلمه و ابوعمرو شيبانى كه بصريان و كوفيان به آنان اعتماد دارند، نقل مى‌كند. [[اعلم شنتمری، یوسف بن سلیمان|اعلم شنتمرى]]، وسواس علمى را در کتاب، به آن‌جا رسانده است كه حتى اگر یک بيت يا یک كلمه به غير روايت اصمعى منتسب باشد، يادآور مى‌شود. | ||
نثر کتاب، به جز در مقدمه مختصر آن كه نسبتاً مسجع است، عموماً ساده و روان مى‌نمايد. مؤلف، | نثر کتاب، به جز در مقدمه مختصر آن كه نسبتاً مسجع است، عموماً ساده و روان مى‌نمايد. مؤلف، این اثر را به معتمد بن عباد تقديم داشته است كه به اشتباه به جاى معتمد، معتضد آورده است. | ||
به سبب اهميت و اعتبار شرح اعلم، مستشرقان و دانش‌پژوهان عرب، بعدها به | به سبب اهميت و اعتبار شرح اعلم، مستشرقان و دانش‌پژوهان عرب، بعدها به تفكیک ديوان‌هاى شعرى شش‌گانه پرداختند. آنان، افزون بر اشعار [[اعلم شنتمری، یوسف بن سلیمان|اعلم شنتمرى]]، اشعار ديگرى را بر هر ديوان افزودند و در مجموع، ديوان جامع و مستقلى برای 6 شاعر مذكور تدوين نمودند؛ ازاين جمله‌اند: ديوان امرؤ القيس، ديوان زهير، ديوان طرفه (ماكس زليگزون، ديوان طرفه را به فرانسه ترجمه كرد و همراه بامقدمه‌اى تاريخى در 1900م، منتشر كرد)، ديوان علقمه، ديوان عنتره و ديوان نابغه. | ||
==وضعيت کتاب== | ==وضعيت کتاب== | ||
نخستين بار، دوسلان، در 1836 - 1837م، قسمتى از این اثر را با عنوان «نزهة ذوى الكيس و تحفة الادباء في قصائد امرؤ القيس»، در پاريس منتشر كرد. | |||
هم‌چنين ويلهلم آلوارت، در سال 1870م، مجموعه كامل شرح اعلم را با عنوان «العقد الثمين في دواوين الشعراء الستة الجاهليين» در لندن منتشر ساخت. این خاورشناس، پس از تهذيب و تصحيح کتاب، مقدمه مفصلى بر آن نوشت. | |||
در پایان هر دو بخش کتاب، فهرستى از مطالب کتاب ذكر شده است. | |||
==پانويس == | |||
<references /> | |||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# متن و مقدمه کتاب؛ | |||
# دايرةالمعارف بزرگ اسلامى. | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اردیبهشت (1401)]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۲ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۱۸
| اشعار الشعراء الستة الجاهلیین | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شمس‌الدین، ابراهیم (انتخاب) اعلم شنتمری، یوسف بن سلیمان (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | اختیارات من الشعر الجاهلي |
| ناشر | دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1422 ق یا 2001 م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اشعار الشعراء الستة الجاهليين، اختيارات من الشعر الجاهلى، اثر ابوحجاج، يوسف بن سلميان بن عيسى، معروف به اعلم شنتمرى، از بزرگان قرن پنجم هجرى است كه به زبان عربى، پيرامون شرح منتخبى از اشعار منسوب به عصر جاهلى است.
اين کتاب، مهم‌ترين اثر «اعلم» است كه بعدها مرجع محققان ودانش‌پژوهان بسيارى شد و شهرت فراوانى را برای مؤلفش به ارمغان آورد.
اعلم شنتمرى، هنگام تأليف این کتاب، بيش از هزار شرح ديگر را مطالعه كرد و چون آنها را ناقص يافت، در نگارش اثر خود مصمم‌تر شد.
کتاب، به سبب مزاياى خاص خود، تا به امروز مورد عنايت پژوهشگران بوده است. عبدالقادر بغدادى كه خود یکى از مشهورترين نويسندگان ادب عربى است، عنايت خاصى به این اثر داشته و از آن بهره فراوان برده است.
ساختار
کتاب، شامل دو بخش مى‌باشد: بخش اول، از یک مقدمه[۱] و شرح 34 قصيده از امرء القيس[۲]، شرح 9 قصيده از علقمة الفحل[۳]، شرح 29 قصيده از نابغه ذبيانى[۴]، شرح 20 قصيده از قصايد زهير بن ابى سلمى[۵]، پرداخته است؛ بخش دوم، شامل شرح 18 قصيده از طرفة بن العبد[۶]، شرح 23 قصيده از عنترة بن شداد[۷] و ذكر حال و اشعار چندين شاعر دوره جاهلى تشكيل يافته است.
گزارش محتوا
مؤلف، قبل از اينكه به شرح قصايد هر كدام از شعرا بپردازد، شرح حالى از شاعر را ذكر نموده است[۸]، سپس به ذكر قصايد آن شاعر و شرح آن قصيده‌ها پرداخته است.
شيوه كار وى، چنين است كه در بالاى هر صفحه چند بيتى از شعر را نوشته است و در پايين صفحه به شرح آن پرداخته است. برای هر بيت، شماره‌اى ذكر نموده و با همان شماره در پايين صفحه، شرحى در حدود دو يا سه خط نوشته است. وى این سبک را در سراسر کتاب پياده نموده است.
سبک شرح اشعار، چنين است كه بيشتر به ترجمه و توضيح لغات و مصطلحات عنوان شده در هر شعر مى‌پردازد.
شعرايى را كه مؤلف، اشعار آنها را در دو بخش کتاب شرح نموده، شامل امرؤ القيس[۹]، علقمة الفحل[۱۰]، نابغه ذبيانى[۱۱]، زهير بن ابى سلمى[۱۲]، طرفة بن العبد[۱۳]، عنترة بن شداد[۱۴] مى‌باشند.
در انتهاى بخش دوم کتاب، از شخصيت و اشعار چندين نفر از شعراى عصر جاهلى مطالبى را مطرح نموده است[۱۵].
از آن‌جا كه اعلم، روايت اصمعى را صحيح‌ترين روايت‌ها مى‌داند، در تدوين مجموعه ديوان‌هاى شعراى شش‌گانه جاهلى، نخست، به نقل روايت اصمعى مى‌پردازد و در همه جا سلسله سند این روايت‌ها را متذكر مى‌شود، آن‌گاه اشعار ديگرى را از قول راويانى چون مفضل ضبى، مفضل بن سلمه و ابوعمرو شيبانى كه بصريان و كوفيان به آنان اعتماد دارند، نقل مى‌كند. اعلم شنتمرى، وسواس علمى را در کتاب، به آن‌جا رسانده است كه حتى اگر یک بيت يا یک كلمه به غير روايت اصمعى منتسب باشد، يادآور مى‌شود.
نثر کتاب، به جز در مقدمه مختصر آن كه نسبتاً مسجع است، عموماً ساده و روان مى‌نمايد. مؤلف، این اثر را به معتمد بن عباد تقديم داشته است كه به اشتباه به جاى معتمد، معتضد آورده است.
به سبب اهميت و اعتبار شرح اعلم، مستشرقان و دانش‌پژوهان عرب، بعدها به تفكیک ديوان‌هاى شعرى شش‌گانه پرداختند. آنان، افزون بر اشعار اعلم شنتمرى، اشعار ديگرى را بر هر ديوان افزودند و در مجموع، ديوان جامع و مستقلى برای 6 شاعر مذكور تدوين نمودند؛ ازاين جمله‌اند: ديوان امرؤ القيس، ديوان زهير، ديوان طرفه (ماكس زليگزون، ديوان طرفه را به فرانسه ترجمه كرد و همراه بامقدمه‌اى تاريخى در 1900م، منتشر كرد)، ديوان علقمه، ديوان عنتره و ديوان نابغه.
وضعيت کتاب
نخستين بار، دوسلان، در 1836 - 1837م، قسمتى از این اثر را با عنوان «نزهة ذوى الكيس و تحفة الادباء في قصائد امرؤ القيس»، در پاريس منتشر كرد.
هم‌چنين ويلهلم آلوارت، در سال 1870م، مجموعه كامل شرح اعلم را با عنوان «العقد الثمين في دواوين الشعراء الستة الجاهليين» در لندن منتشر ساخت. این خاورشناس، پس از تهذيب و تصحيح کتاب، مقدمه مفصلى بر آن نوشت.
در پایان هر دو بخش کتاب، فهرستى از مطالب کتاب ذكر شده است.
پانويس
منابع مقاله
- متن و مقدمه کتاب؛
- دايرةالمعارف بزرگ اسلامى.