کتاب مکارم الأخلاق: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '}} '''' به '}} '''') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'مکارم الأخلاق (ابهام زدایی)' به 'مکارم الأخلاق (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوان‌های دیگر = | | عنوان‌های دیگر = | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[نسفي، برهان‌الدين]] ( | [[نسفي، برهان‌الدين]] (نویسنده) | ||
[[ابوالفضل قونوي، محمد بن عبدالله]] (محقق) | [[ابوالفضل قونوي، محمد بن عبدالله]] (محقق) | ||
|- | |- | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| شابک =978-2-7451-7176-3 | | شابک =978-2-7451-7176-3 | ||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =25142 | ||
| کتابخوان همراه نور =25142 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''کتاب مکارم الأخلاق'''، تألیف | {{کاربردهای دیگر|مکارم الأخلاق (ابهام‌زدایی)}} | ||
{{اشتباه نشود|مكارم الأخلاق (طبرسي)}} | |||
'''کتاب مکارم الأخلاق'''، تألیف [[نسفي، برهان‌الدين|برهان‌الدین نسفی حنفی]] (متوفی 687ق)، از جمله منابع حدیثی اهل سنت در موضوع اخلاق است. [[ابوالفضل قونوي، محمد بن عبدالله|محمد بن عبدالله قونوی]] و علی رضا بن عبدالله مدنی تحقیق این اثر را به عهده داشته‌اند. | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
کتاب، مشتمل بر دو مقدمه از محققین و مقدمه مؤلف و متن اثر است. نویسنده متن کتاب را به ترتیب حروف الفبا منظم نموده است. | کتاب، مشتمل بر دو مقدمه از محققین و مقدمه مؤلف و متن اثر است. نویسنده متن کتاب را به ترتیب حروف الفبا منظم نموده است. | ||
از کلام مؤلف چنین فهمیده می‌شود که در نگارش کتابش از «ریاضة الأخلاق» محمد بن یوسف مدنی (متوفی 556ق) فقیه و مفسر و محدث و واعظ سمرقندی استفاده کرده است<ref>ر.ک: مقدمه قونوی، ص7</ref> | از کلام مؤلف چنین فهمیده می‌شود که در نگارش کتابش از «ریاضة الأخلاق» محمد بن یوسف مدنی (متوفی 556ق) فقیه و مفسر و محدث و واعظ سمرقندی استفاده کرده است<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/25609/1/7 ر.ک: مقدمه قونوی، ص7]</ref> | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
قونوی در مقدمه خویش با اشاره به سخن مؤلف، آن را کتاب «مختصری» در تربیت صحیح دانسته است. در این اثر، اخلاق و صفات ستوده و ناستوده معرفی شده تا خواننده، اولی را برگزیند و از دومی پرهیز نماید. به گفته وی این اثر در موضوع خود کتاب مهمی است که خواننده از آن فواید زیادی خواهد برد<ref>ر.ک: همان</ref> | قونوی در مقدمه خویش با اشاره به سخن مؤلف، آن را کتاب «مختصری» در تربیت صحیح دانسته است. در این اثر، اخلاق و صفات ستوده و ناستوده معرفی شده تا خواننده، اولی را برگزیند و از دومی پرهیز نماید. به گفته وی این اثر در موضوع خود کتاب مهمی است که خواننده از آن فواید زیادی خواهد برد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/25609/1/7 ر.ک: همان]</ref> | ||
البته علی رضا بن عبدالله، دیگر محقق کتاب، که تحقیق احادیث را به عهده داشته، پیش از او تصریح کرده که این اثر مملو از احادیث ضعیف، ساختگی و بی | البته علی رضا بن عبدالله، دیگر محقق کتاب، که تحقیق احادیث را به عهده داشته، پیش از او تصریح کرده که این اثر مملو از احادیث ضعیف، ساختگی و بی پایه‌ای است که نتیجه بضاعت اندک حدیثی نویسنده است. وی سپس به بخشی از کلام [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] در این رابطه اشاره کرده است<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/25609/1/5 ر.ک: مقدمه اول، ص5]</ref> | ||
قونوی در ذیل عنوان «ما یؤخذ علی الکتاب» تصریح کرده که نویسنده آشنایی اندکی با احادیث نبوی داشته است؛ به طوری که در این کتاب ده‌ها حدیث آمده که بسیاری از آنها صحیح نیست. او سپس عبارت کامل [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] در کتاب «تنبیه الرجل العاقل» در رابطه با نویسنده و امثال او را ذکر کرده است<ref>ر.ک: مقدمه قونوی، ص17</ref> | قونوی در ذیل عنوان «ما یؤخذ علی الکتاب» تصریح کرده که نویسنده آشنایی اندکی با احادیث نبوی داشته است؛ به طوری که در این کتاب ده‌ها حدیث آمده که بسیاری از آنها صحیح نیست. او سپس عبارت کامل [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] در کتاب «تنبیه الرجل العاقل» در رابطه با نویسنده و امثال او را ذکر کرده است<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/25609/1/17 ر.ک: مقدمه قونوی، ص17]</ref> | ||
نویسنده در ابتدای اثرش، مباحث کتاب را مشتمل بر سه قسم قواعد، آداب و اخلاق دانسته است. سپس بالاترین جهاد را جهاد با نفس و جهاد اکبر دانسته و تأکید کرده است که همان گونه که اطبای قدیم معالجه امراض را با ضد آنها دانسته‌اند، درباره امراض روحی نیز همین طور است؛ مثلاً ترس با شجاعت و بخل با سخاوت درمان می‌شود<ref>ر.ک: متن کتاب، ص21-20</ref> | نویسنده در ابتدای اثرش، مباحث کتاب را مشتمل بر سه قسم قواعد، آداب و اخلاق دانسته است. سپس بالاترین جهاد را جهاد با نفس و جهاد اکبر دانسته و تأکید کرده است که همان گونه که اطبای قدیم معالجه امراض را با ضد آنها دانسته‌اند، درباره امراض روحی نیز همین طور است؛ مثلاً ترس با شجاعت و بخل با سخاوت درمان می‌شود<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/25609/1/20 ر.ک: متن کتاب، ص21-20]</ref> | ||
نویسنده، مطالب کتاب را با بیان اصول کلی اخلاق اسلامی و محاسن آداب و اخلاق نبی مکرم اسلام در قالب «فصل» آغاز کرده است. وی در دومین فصل، دلیل دشواری امراض روحی را نداشتن آگاهی نسبت به آنها و اطلاع از احوال علما و گفته‌های آنها را راه درمان بیماری‌های روحی دانسته است. البته او معتقد است که اطلاع بر احوال علما در عصر حاضر نایاب شده است. اطلاع از اقوال علما نیز از اموری است که خیلی کم مورد مطالبه قرار می‌گیرد و به همین دلیل گرفتاری‌ها عمومیت یافته و بیماری‌های روحی فراگیر شده است<ref>ر.ک: همان، ص22</ref> | نویسنده، مطالب کتاب را با بیان اصول کلی اخلاق اسلامی و محاسن آداب و اخلاق نبی مکرم اسلام در قالب «فصل» آغاز کرده است. وی در دومین فصل، دلیل دشواری امراض روحی را نداشتن آگاهی نسبت به آنها و اطلاع از احوال علما و گفته‌های آنها را راه درمان بیماری‌های روحی دانسته است. البته او معتقد است که اطلاع بر احوال علما در عصر حاضر نایاب شده است. اطلاع از اقوال علما نیز از اموری است که خیلی کم مورد مطالبه قرار می‌گیرد و به همین دلیل گرفتاری‌ها عمومیت یافته و بیماری‌های روحی فراگیر شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/25609/1/22 ر.ک: همان، ص22]</ref> | ||
وی سپس لازم دیده در ضمن | وی سپس لازم دیده در ضمن مقدمه‌ای تفاصیل اخلاق را مطرح کند. آداب معلم و متعلم، آداب عبادات چون نماز، زکات، روزه، دعا و همچنین رعایت مستحبات به هنگام خواب، خوردن، آشامیدن و دیدگاه اسلام در معاملات، معاشرت با مردم و حقوق همسایه از جمله موضوعات اخلاقی مطرح شده در این مقدمه است<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/25609/1/27 ر.ک: همان، ص39-27]</ref> | ||
نسفی متن اثر را به ترتیب حروف الفبا با ذکر معنای استکبار آغاز کرده است. پس از آن با اشاره به جهل به عظمت پروردگار به عنوان سبب تکبر، مباحث خود را در ضمن فصل‌هایی مطرح کرده است؛ مثلاً علاج و درمان تکبر را در ضمن فصل مجزایی به صورت اجمالی و تفصیلی مورد بحث قرار داده است. از دیدگاه وی درمان اجمالی، خود به دو گونه علمی و عملی تقسیم می‌شود که علمی، مسند به آیات و روایات بوده و درمان عملی با مصاحبت با فقرا و شنیدن اخبار و داستان حالات آنها صورت می‌گیرد. نسفی علاج تفصیلی را نیز در توجه به حقارت و کوچکی خود و تفکر در مبدأ و معاد و مانند آن دانسته است<ref>ر.ک: همان، ص43-41</ref> | نسفی متن اثر را به ترتیب حروف الفبا با ذکر معنای استکبار آغاز کرده است. پس از آن با اشاره به جهل به عظمت پروردگار به عنوان سبب تکبر، مباحث خود را در ضمن فصل‌هایی مطرح کرده است؛ مثلاً علاج و درمان تکبر را در ضمن فصل مجزایی به صورت اجمالی و تفصیلی مورد بحث قرار داده است. از دیدگاه وی درمان اجمالی، خود به دو گونه علمی و عملی تقسیم می‌شود که علمی، مسند به آیات و روایات بوده و درمان عملی با مصاحبت با فقرا و شنیدن اخبار و داستان حالات آنها صورت می‌گیرد. نسفی علاج تفصیلی را نیز در توجه به حقارت و کوچکی خود و تفکر در مبدأ و معاد و مانند آن دانسته است<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/25609/1/41 ر.ک: همان، ص43-41]</ref> | ||
در دیگر الفاظ مطرح شده در کتاب نیز به همین ترتیب ماهیت، سبب و علاج امراض اخلاقی را متذکر شده است. | در دیگر الفاظ مطرح شده در کتاب نیز به همین ترتیب ماهیت، سبب و علاج امراض اخلاقی را متذکر شده است. | ||
== وضعیت کتاب == | == وضعیت کتاب == | ||
قونوی در تصحیح کتاب از نسخه خطی مشتمل بر 47 ورقه استفاده کرده و مشخصات آن را به همراه تصاویری از آن پیش از خطبه کتاب آورده است<ref>ر.ک: مقدمه قونوی، ص11</ref> | قونوی در تصحیح کتاب از نسخه خطی مشتمل بر 47 ورقه استفاده کرده و مشخصات آن را به همراه تصاویری از آن پیش از خطبه کتاب آورده است<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/25609/1/11 ر.ک: مقدمه قونوی، ص11]</ref> | ||
در پاورقی‌های کتاب، به بیان درجه احادیث به لحاظ ضعیف یا صحیح بودن اشاره شده است. | در پاورقی‌های کتاب، به بیان درجه احادیث به لحاظ ضعیف یا صحیح بودن اشاره شده است. | ||
| خط ۵۸: | خط ۶۰: | ||
فهرست مطالب در انتهای کتاب ذکر شده است. | فهرست مطالب در انتهای کتاب ذکر شده است. | ||
==پانویس == | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۷: | ||
== وابسته‌ها == | == وابسته‌ها == | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۲۶
| کتاب مکارم الأخلاق | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | نسفي، برهان‌الدين (نویسنده) ابوالفضل قونوي، محمد بن عبدالله (محقق) |
| ناشر | دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون |
| مکان نشر | لبنان - بيروت |
| سال نشر | 2011م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-2-7451-7176-3 |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
کتاب مکارم الأخلاق، تألیف برهان‌الدین نسفی حنفی (متوفی 687ق)، از جمله منابع حدیثی اهل سنت در موضوع اخلاق است. محمد بن عبدالله قونوی و علی رضا بن عبدالله مدنی تحقیق این اثر را به عهده داشته‌اند.
ساختار
کتاب، مشتمل بر دو مقدمه از محققین و مقدمه مؤلف و متن اثر است. نویسنده متن کتاب را به ترتیب حروف الفبا منظم نموده است.
از کلام مؤلف چنین فهمیده می‌شود که در نگارش کتابش از «ریاضة الأخلاق» محمد بن یوسف مدنی (متوفی 556ق) فقیه و مفسر و محدث و واعظ سمرقندی استفاده کرده است[۱]
گزارش محتوا
قونوی در مقدمه خویش با اشاره به سخن مؤلف، آن را کتاب «مختصری» در تربیت صحیح دانسته است. در این اثر، اخلاق و صفات ستوده و ناستوده معرفی شده تا خواننده، اولی را برگزیند و از دومی پرهیز نماید. به گفته وی این اثر در موضوع خود کتاب مهمی است که خواننده از آن فواید زیادی خواهد برد[۲]
البته علی رضا بن عبدالله، دیگر محقق کتاب، که تحقیق احادیث را به عهده داشته، پیش از او تصریح کرده که این اثر مملو از احادیث ضعیف، ساختگی و بی پایه‌ای است که نتیجه بضاعت اندک حدیثی نویسنده است. وی سپس به بخشی از کلام ابن تیمیه در این رابطه اشاره کرده است[۳]
قونوی در ذیل عنوان «ما یؤخذ علی الکتاب» تصریح کرده که نویسنده آشنایی اندکی با احادیث نبوی داشته است؛ به طوری که در این کتاب ده‌ها حدیث آمده که بسیاری از آنها صحیح نیست. او سپس عبارت کامل ابن تیمیه در کتاب «تنبیه الرجل العاقل» در رابطه با نویسنده و امثال او را ذکر کرده است[۴]
نویسنده در ابتدای اثرش، مباحث کتاب را مشتمل بر سه قسم قواعد، آداب و اخلاق دانسته است. سپس بالاترین جهاد را جهاد با نفس و جهاد اکبر دانسته و تأکید کرده است که همان گونه که اطبای قدیم معالجه امراض را با ضد آنها دانسته‌اند، درباره امراض روحی نیز همین طور است؛ مثلاً ترس با شجاعت و بخل با سخاوت درمان می‌شود[۵]
نویسنده، مطالب کتاب را با بیان اصول کلی اخلاق اسلامی و محاسن آداب و اخلاق نبی مکرم اسلام در قالب «فصل» آغاز کرده است. وی در دومین فصل، دلیل دشواری امراض روحی را نداشتن آگاهی نسبت به آنها و اطلاع از احوال علما و گفته‌های آنها را راه درمان بیماری‌های روحی دانسته است. البته او معتقد است که اطلاع بر احوال علما در عصر حاضر نایاب شده است. اطلاع از اقوال علما نیز از اموری است که خیلی کم مورد مطالبه قرار می‌گیرد و به همین دلیل گرفتاری‌ها عمومیت یافته و بیماری‌های روحی فراگیر شده است[۶]
وی سپس لازم دیده در ضمن مقدمه‌ای تفاصیل اخلاق را مطرح کند. آداب معلم و متعلم، آداب عبادات چون نماز، زکات، روزه، دعا و همچنین رعایت مستحبات به هنگام خواب، خوردن، آشامیدن و دیدگاه اسلام در معاملات، معاشرت با مردم و حقوق همسایه از جمله موضوعات اخلاقی مطرح شده در این مقدمه است[۷]
نسفی متن اثر را به ترتیب حروف الفبا با ذکر معنای استکبار آغاز کرده است. پس از آن با اشاره به جهل به عظمت پروردگار به عنوان سبب تکبر، مباحث خود را در ضمن فصل‌هایی مطرح کرده است؛ مثلاً علاج و درمان تکبر را در ضمن فصل مجزایی به صورت اجمالی و تفصیلی مورد بحث قرار داده است. از دیدگاه وی درمان اجمالی، خود به دو گونه علمی و عملی تقسیم می‌شود که علمی، مسند به آیات و روایات بوده و درمان عملی با مصاحبت با فقرا و شنیدن اخبار و داستان حالات آنها صورت می‌گیرد. نسفی علاج تفصیلی را نیز در توجه به حقارت و کوچکی خود و تفکر در مبدأ و معاد و مانند آن دانسته است[۸]
در دیگر الفاظ مطرح شده در کتاب نیز به همین ترتیب ماهیت، سبب و علاج امراض اخلاقی را متذکر شده است.
وضعیت کتاب
قونوی در تصحیح کتاب از نسخه خطی مشتمل بر 47 ورقه استفاده کرده و مشخصات آن را به همراه تصاویری از آن پیش از خطبه کتاب آورده است[۹]
در پاورقی‌های کتاب، به بیان درجه احادیث به لحاظ ضعیف یا صحیح بودن اشاره شده است.
فهرست مطالب در انتهای کتاب ذکر شده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.