تاريخ العلماء و الرواة للعلم بالأندلس: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '}} '''' به '}} '''') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوان‌های دیگر =تاریخ علماء الاندلس | | عنوان‌های دیگر =تاریخ علماء الاندلس | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ابن فرضی، عبدالله بن محمد]] ( | [[ابن فرضی، عبدالله بن محمد]] (نویسنده) | ||
[[حسینی، عزت عطار]] (مصحح) | [[حسینی، عزت عطار]] (مصحح) | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE11467AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE11467AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =2 | | چاپ =2 | ||
| تعداد جلد =2 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =11467 | |||
| کتابخوان همراه نور =11467 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''تاريخ العلماء و الرواة للعلم بالأندلس'''، اثر [[ابن فرضی، عبدالله بن محمد |حافظ ابوالوليد عبدالله بن محمد بن يوسف ازدى]]، معروف به ابن فرضى (متوفى 403ق)، با تحقيق سيد عزت عطار حسینى، كتابى است در تاريخ زندگى و شرح‌حال 1651 تن از راويان و محدثان وشعرا و اديبان و علماى اندلس است كه به زبان عربى و در اواخر قرن چهارم هجرى نوشته شده است. | |||
[[ابن حیان، حیان بن خلف|ابن حيان]] در كتاب «[[المقتبس من أنباء أهل الأندلس|المقتبس]]» همواره به كتاب «طبقات الدولة و الأدب» ابن فرضى استناد جسته كه با مقايسه معلوم مى‌شود، مراد وى همين كتاب «تاريخ العلماء» بوده است؛ به نظر مى‌رسد كه عناوين «الإعلام بأعلام الأندلس من العلماء المتفننين و القراء و المحدثين المتقنين» و «الموصول في تاريخ علماء أندلس و الاحتفال في تراجم الرجال» و يا «تاريخ الأندلس و رجالها»، همان كتاب ياد شده باشد كه به نام‌هاى مختلف شهرت يافته بوده است.<ref>ر.ک: سجادى، صادق، 1377، ج4، 398</ref> | |||
==ساختار== | |||
== ساختار == | |||
كتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و اسامى افراد، به ترتيب حروف الفبا، در دو جلد، تنظيم شده است. | كتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و اسامى افراد، به ترتيب حروف الفبا، در دو جلد، تنظيم شده است. | ||
بناى | بناى نویسنده در اين اثر، بر اختصار بوده و لذا به ذكر نام، كنيه، انساب و مهم‌ترين آثار اشخاص، بسنده كرده است. | ||
== گزارش محتوا == | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه محقق، زندگى‌نامه كوتاهى از مؤلف ارائه گرديده.<ref>مقدمه، ج1، ص3-7</ref>و در مقدمه مؤلف، توضيحات مختصرى پيرامون ويژگى‌هاى كتاب، ذكر شده است.<ref>مقدمه مؤلف، ج1، ص8-15</ref> | در مقدمه محقق، زندگى‌نامه كوتاهى از مؤلف ارائه گرديده.<ref>مقدمه، ج1، ص3-7</ref>و در مقدمه مؤلف، توضيحات مختصرى پيرامون ويژگى‌هاى كتاب، ذكر شده است.<ref>مقدمه مؤلف، ج1، ص8-15</ref> | ||
نویسنده در ذكر اسانيد، رعايت اختصار را نموده و لذا در مقدمه كتاب به اين نكته اشاره دارد كه هرجا مطلبى از «احمد» - بدون نسبت ديگرى - نقل شد، مرادش «احمد بن محمد بن عبدالبر» مى‌باشد. همچنين مراد از «خالد»، «خالد بن سعيد»؛ مراد از «محمد» - بدون نسبت ديگر - «محمد بن حارث قروى»؛ مراد از «ابوسعيد»، «ابوسعيد عبدالرحمن بن احمد بن يونس» و مراد از «محمد بن احمد»، «محمد بن احمد بن يحيى قاضى» مى‌باشد.<ref>ر.ک: همان، ص9-10</ref> | |||
ابن فرضى چنان‌كه خود مى‌گويد، در آغاز قصد داشته كه كتابى كلان درباره علماى همه شهرهاى اسلامى بنويسد، ولى موانعى پديد آمد كه او را از اين كار بازداشت، ولذا به همين مختصر بسنده كرده است.<ref>ر.ک: سجادى، صادق، 1377، ج4، 397</ref> | ابن فرضى چنان‌كه خود مى‌گويد، در آغاز قصد داشته كه كتابى كلان درباره علماى همه شهرهاى اسلامى بنويسد، ولى موانعى پديد آمد كه او را از اين كار بازداشت، ولذا به همين مختصر بسنده كرده است.<ref>ر.ک: سجادى، صادق، 1377، ج4، 397</ref> | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
وى در صدر كتاب، مختصرى به تاريخ سياسى اندلس از هنگام ورود عبدالرحمان الداخل اموى در 138ق تا المؤيد بالله هشام بن حكم پرداخته است.<ref>ر.ک: همان</ref> | وى در صدر كتاب، مختصرى به تاريخ سياسى اندلس از هنگام ورود عبدالرحمان الداخل اموى در 138ق تا المؤيد بالله هشام بن حكم پرداخته است.<ref>ر.ک: همان</ref> | ||
از جمله اعلام مذكور در كتاب، مى‌توان به افراد زير اشاره نمود: | از جمله اعلام مذكور در كتاب، مى‌توان به افراد زير اشاره نمود: ابراهیم بن حسین بن خالد.<ref>متن كتاب، ج1، ص16</ref>؛ احمد بن ابراهیم بن عبدالرحمن كلاعى، معروف به ابن ضحى.<ref>همان، ص73</ref>و ادريس بن عبيدالله بن ادريس بن عبيدالله بن يحيى، معروف به ابويحيى.<ref>همان، ص78</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
اين كتاب را شخصى به نام ابوعلى | اين كتاب را شخصى به نام ابوعلى حسین بن محمد بن احمد غسانى تلخيص كرده و ابوبكر محمد بن احمد بن محمد بن مهلب، شاگرد ابن فرضى ذيلى بر آن نوشته است به نام «تعليق على تاريخ ابن الفرضى». ولى مشهورترين ذيل آن، كتاب «[[الصلة مع التكملة و صلة الصلة|الصلة]]» [[ابن بشکوال، خلف بن عبدالملک|ابن بشكوال]] است كه به درخواست يارانش به تكميل كتاب ابن فرضى پرداخت.<ref>ر.ک: سجادى، صادق، 1377، ج4، 398</ref> | ||
اين كتاب نخستين بار در مادريد توسط كودرا در 1891 و 1892م در دو مجلد به چاپ رسيد، سپس در 1373ق1954/م به ويرايش عزت عطار | اين كتاب نخستين بار در مادريد توسط كودرا در 1891 و 1892م در دو مجلد به چاپ رسيد، سپس در 1373ق1954/م به ويرايش عزت عطار حسینى (اثر حاضر) در قاهره منتشر شد.<ref>ر.ک: همان</ref> | ||
اين كتاب را بشار عواد | اين كتاب را [[معروف، بشار عواد|بشار عواد معروف]]، تحت عنوان «تاريخ علماء الأندلس» در سال 1429ق، در دارالغرب الإسلامي تونس، تصحيح و تحقيق كرده است.<ref>ابن فرضى، عبدالله، 1429</ref> | ||
فهرست‌هاى هر جلد، در انتهاى همان جلد آمده است. اين فهارس عبارتند از: فهرست تصويبات و استدراكات و اعلام؛ طوائف، شهرها و اماكن مذكور در متن. | فهرست‌هاى هر جلد، در انتهاى همان جلد آمده است. اين فهارس عبارتند از: فهرست تصويبات و استدراكات و اعلام؛ طوائف، شهرها و اماكن مذكور در متن. | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references/> | ||
== منابع مقاله == | ==منابع مقاله== | ||
# مقدمه و متن كتاب. | |||
# سجادى، صادق، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامى»، زير نظر [[موسوی بجنوردی، محمدکاظم|كاظم موسوى بجنوردى]] و همكاران (چاپ دوم)، تهران، 1377، ج4، 397-398. | |||
# ابن فرضى، عبدالله، «تاريخ علماء الأندلس»، بشار عواد معروف، تونس، دارالغرب الإسلامي، 1429. | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[تاریخ علماء الأندلس]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | |||
[[رده:تاریخ (عمومی)]] | |||
[[رده: | [[رده:اسپانیا. پرتغال]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۵ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۳۹
| تاریخ العلماء و الرواة للعلم بالأندلس | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن فرضی، عبدالله بن محمد (نویسنده) حسینی، عزت عطار (مصحح) |
| عنوان‌های دیگر | تاریخ علماء الاندلس |
| ناشر | مکتبة الخانجي |
| مکان نشر | قاهره - مصر |
| سال نشر | 1408 ق یا 1988 م |
| چاپ | 2 |
| موضوع | اندلس - تاریخ
اندلس - سرگذشت‌نامه مجتهدان و علما - اندلس - سرگذشت‌نامه محدثان اهل سنت - سرگذشت‌نامه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | DP 58 /الف2ت2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تاريخ العلماء و الرواة للعلم بالأندلس، اثر حافظ ابوالوليد عبدالله بن محمد بن يوسف ازدى، معروف به ابن فرضى (متوفى 403ق)، با تحقيق سيد عزت عطار حسینى، كتابى است در تاريخ زندگى و شرح‌حال 1651 تن از راويان و محدثان وشعرا و اديبان و علماى اندلس است كه به زبان عربى و در اواخر قرن چهارم هجرى نوشته شده است.
ابن حيان در كتاب «المقتبس» همواره به كتاب «طبقات الدولة و الأدب» ابن فرضى استناد جسته كه با مقايسه معلوم مى‌شود، مراد وى همين كتاب «تاريخ العلماء» بوده است؛ به نظر مى‌رسد كه عناوين «الإعلام بأعلام الأندلس من العلماء المتفننين و القراء و المحدثين المتقنين» و «الموصول في تاريخ علماء أندلس و الاحتفال في تراجم الرجال» و يا «تاريخ الأندلس و رجالها»، همان كتاب ياد شده باشد كه به نام‌هاى مختلف شهرت يافته بوده است.[۱]
ساختار
كتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و اسامى افراد، به ترتيب حروف الفبا، در دو جلد، تنظيم شده است.
بناى نویسنده در اين اثر، بر اختصار بوده و لذا به ذكر نام، كنيه، انساب و مهم‌ترين آثار اشخاص، بسنده كرده است.
گزارش محتوا
در مقدمه محقق، زندگى‌نامه كوتاهى از مؤلف ارائه گرديده.[۲]و در مقدمه مؤلف، توضيحات مختصرى پيرامون ويژگى‌هاى كتاب، ذكر شده است.[۳]
نویسنده در ذكر اسانيد، رعايت اختصار را نموده و لذا در مقدمه كتاب به اين نكته اشاره دارد كه هرجا مطلبى از «احمد» - بدون نسبت ديگرى - نقل شد، مرادش «احمد بن محمد بن عبدالبر» مى‌باشد. همچنين مراد از «خالد»، «خالد بن سعيد»؛ مراد از «محمد» - بدون نسبت ديگر - «محمد بن حارث قروى»؛ مراد از «ابوسعيد»، «ابوسعيد عبدالرحمن بن احمد بن يونس» و مراد از «محمد بن احمد»، «محمد بن احمد بن يحيى قاضى» مى‌باشد.[۴]
ابن فرضى چنان‌كه خود مى‌گويد، در آغاز قصد داشته كه كتابى كلان درباره علماى همه شهرهاى اسلامى بنويسد، ولى موانعى پديد آمد كه او را از اين كار بازداشت، ولذا به همين مختصر بسنده كرده است.[۵]
وى در صدر كتاب، مختصرى به تاريخ سياسى اندلس از هنگام ورود عبدالرحمان الداخل اموى در 138ق تا المؤيد بالله هشام بن حكم پرداخته است.[۶]
از جمله اعلام مذكور در كتاب، مى‌توان به افراد زير اشاره نمود: ابراهیم بن حسین بن خالد.[۷]؛ احمد بن ابراهیم بن عبدالرحمن كلاعى، معروف به ابن ضحى.[۸]و ادريس بن عبيدالله بن ادريس بن عبيدالله بن يحيى، معروف به ابويحيى.[۹]
وضعيت كتاب
اين كتاب را شخصى به نام ابوعلى حسین بن محمد بن احمد غسانى تلخيص كرده و ابوبكر محمد بن احمد بن محمد بن مهلب، شاگرد ابن فرضى ذيلى بر آن نوشته است به نام «تعليق على تاريخ ابن الفرضى». ولى مشهورترين ذيل آن، كتاب «الصلة» ابن بشكوال است كه به درخواست يارانش به تكميل كتاب ابن فرضى پرداخت.[۱۰]
اين كتاب نخستين بار در مادريد توسط كودرا در 1891 و 1892م در دو مجلد به چاپ رسيد، سپس در 1373ق1954/م به ويرايش عزت عطار حسینى (اثر حاضر) در قاهره منتشر شد.[۱۱]
اين كتاب را بشار عواد معروف، تحت عنوان «تاريخ علماء الأندلس» در سال 1429ق، در دارالغرب الإسلامي تونس، تصحيح و تحقيق كرده است.[۱۲]
فهرست‌هاى هر جلد، در انتهاى همان جلد آمده است. اين فهارس عبارتند از: فهرست تصويبات و استدراكات و اعلام؛ طوائف، شهرها و اماكن مذكور در متن.
در پاورقى‌ها علاوه بر ذكر منابع، به اختلاف نسخ، اشاره شده است.[۱۳]
پانويس
منابع مقاله
- مقدمه و متن كتاب.
- سجادى، صادق، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامى»، زير نظر كاظم موسوى بجنوردى و همكاران (چاپ دوم)، تهران، 1377، ج4، 397-398.
- ابن فرضى، عبدالله، «تاريخ علماء الأندلس»، بشار عواد معروف، تونس، دارالغرب الإسلامي، 1429.