بيان الأصول (صافي، لطفالله): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '}} '''' به '}} '''') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '.↵↵↵↵رده:کتاب‌شناسی' به '. ==وابسته‌ها== {{وابسته‌ها}} رده:کتاب‌شناسی') |
||
| (۱۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| تصویر =NUR15455J1.jpg | | تصویر =NUR15455J1.jpg | ||
| عنوان = | | عنوان =بيان الأصول (صافي، لطفالله) | ||
| عنوان‌های دیگر = | | عنوان‌های دیگر = | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[صافی گلپایگانی، لطفالله]] ( | [[صافی گلپایگانی، لطفالله]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره = | ||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
مکتب | مکتب المرجع‌الدينیآیت‌الله الشيخ لطفالله الصافي الگلپايگاني، دائرة التوجيه و الإرشاد‌الديني | ||
| مکان نشر =قم - ایران | | مکان نشر =قم - ایران | ||
| سال نشر = 1428 ق | | سال نشر = 1428 ق | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| شابک =978-600-5105-03-2 | | شابک =978-600-5105-03-2 | ||
| تعداد جلد =3 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =15455 | |||
| کتابخوان همراه نور =15455 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''بیان الأصول'''، تقريرات درس [[بروجردی، حسین|آیت‌الله سيد حسین بروجردى(ره)]]، به قلم شاگرد برجسته ايشان، آیت‌الله [[صافی گلپایگانی، لطفالله|صافى گلپايگانى]] است كه به زبان عربى نگارش و در سه مجلد منتشر شده است. | |||
==ساختار== | |||
== ساختار == | |||
مجلدات كتاب، به ترتيب، مشتمل است بر: | مجلدات كتاب، به ترتيب، مشتمل است بر: | ||
#مقدمه و پنج مقصد؛ | #مقدمه و پنج مقصد؛ | ||
#مقدمه و مقصد ششم؛ | #مقدمه و مقصد ششم؛ | ||
#مقصد هفتم و هشتم و خاتمه. هر يك از مقاصد كتاب نيز مشتمل بر فصول و | #مقصد هفتم و هشتم و خاتمه. هر يك از مقاصد كتاب نيز مشتمل بر فصول و زيرفصل‌هایى است. | ||
== گزارش محتوا == | ==گزارش محتوا== | ||
نویسنده، در مباحث اصول، از مشتق تا مبحث برائت را از محضر [[بروجردی، حسین|آیت‌الله بروجردى]](ره) بهره برده است، اما به جهت تكميل مباحث اصولى كتاب، مباحث مقدم بر مشتق و متأخر از برائت تا آخر مبحث اجتهاد و تقليد را از كتاب «الحاشية على كفاية الاصول»(تقريرات درس [[بروجردی، حسین|آیت‌الله بروجردى]] در بروجرد، به قلم [[حجتی بروجردی، بهاءالدین|شيخ بهاء‌الدين حجتى بروجردى]])، به مباحث كتاب افزوده است. | |||
يكى از شيوه‌هاى تحقيقى [[بروجردی، حسین|آیت‌الله بروجردى]](ره) اين بوده است كه مباحث علمى را ريشه‌يابى و تطور هر مسئله را در طى قرن‌ها بررسى مى‌كرده‌اند؛ به‌عنوان مثال دليل انسداد را بر مسلك متأخرين، از [[محقق خوانساری، حسین بن محمد|محقق خوانسارى]] | يكى از شيوه‌هاى تحقيقى [[بروجردی، حسین|آیت‌الله بروجردى]](ره) اين بوده است كه مباحث علمى را ريشه‌يابى و تطور هر مسئله را در طى قرن‌ها بررسى مى‌كرده‌اند؛ به‌عنوان مثال دليل انسداد را بر مسلك متأخرين، از [[محقق خوانساری، حسین بن محمد|محقق خوانسارى]] مخصوصاًً شيخ و [[آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین|محقق خراسانى]] و نيز به مسلك بزرگانى كه قبل از [[محقق خوانساری، حسین بن محمد|محقق خوانسارى]] متعرض اين دليل شده بيان نموده‌اند و در نهایت حجيت خبر واحد را اثبات كرده‌اند، نه حجيت مطلق ظن را. | ||
ايشان با تسلطى كه بر اصول داشتند و حتى صاحب ابتكاراتى نيز در آن بوده‌اند، در مقام استنباط، بسيار اندك به اصول عمليه تمسك | ايشان با تسلطى كه بر اصول داشتند و حتى صاحب ابتكاراتى نيز در آن بوده‌اند، در مقام استنباط، بسيار اندك به اصول عمليه تمسك می‌كردند و علت اين استغنا از تمسك به اصول عمليه، تخصص كامل ايشان در فهم روايات و دقتى بود كه در آنها به كار مى‌بردند و حسن سليقه‌اى بود كه در رفع تعارض بين اخبار متعارض داشتند. در عين حال به علم اصول و نياز فقيه به آن بسيار تأكيد داشتند و دليل آن حاشيه مفصل و دقيق و عميقى است كه بر كفايه استادشان مرقوم فرموده‌اند. | ||
احاطه بر اسناد روايات و رجال و طبقات، احاطه بر اقوال عامه، احاطه بر اقوال خاصه، | احاطه بر اسناد روايات و رجال و طبقات، احاطه بر اقوال عامه، احاطه بر اقوال خاصه، مخصوصاًً قدما، دقت در مضامين روايات و حتى تعداد آنها كه گاهى بابى را كه مثلاً در وسائل بيست حديث دارد، به چند حديث ارجاع مى‌دادند، سبک ايشان را ممتاز قرار داده بود. | ||
با اين مقدمه، مباحث مجلدات كتاب به اختصار ارائه مى‌شود: | با اين مقدمه، مباحث مجلدات كتاب به اختصار ارائه مى‌شود: | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
جلد اول: | جلد اول: | ||
نویسنده، در مقدمه كتاب، در ضمن هشت امر به جايگاه علم و معناى وضع، استعمال مجازى، حقيقت و مجاز، صحيح و اعم و در آخر به موضوع مشتق پرداخته است. | |||
در مقصد اول كتاب، بحث اوامر، در ضمن ده فصل بيان شده كه عناوين آن به ترتيب عبارت است از: متعلقات ماده امر، متعلقات صيغه امر، اجزاء، مقدمه واجب، مسئله ضد، امر آمر با علمش به انتفاء شرطش، واجب تخييرى، واجب كفايى، واجب مطلق و مقيد، متعلق اوامر و نواهى. | در مقصد اول كتاب، بحث اوامر، در ضمن ده فصل بيان شده كه عناوين آن به ترتيب عبارت است از: متعلقات ماده امر، متعلقات صيغه امر، اجزاء، مقدمه واجب، مسئله ضد، امر آمر با علمش به انتفاء شرطش، واجب تخييرى، واجب كفايى، واجب مطلق و مقيد، متعلق اوامر و نواهى. | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
1. قطع؛ 2. ظن. | 1. قطع؛ 2. ظن. | ||
در ابتداى بحث قطع، | در ابتداى بحث قطع، نویسنده، به اين اشكال كه بحث از قطع به مسائل كلامى شبيه‌تر است، پاسخ گفته است. او، اين شباهت را به جهت رجوع به مباحث متعلق به معاد مى‌داند؛ بدين معنا كه آيا عمل به قطع، موجب ثواب و مخالفت با قطع موجب عقاب در آخرت مى‌شود؟ | ||
سپس به مباحثى، همچون حجيت قطع، تجرى، علم اجمالى و امتثال اجمالى مى‌پردازد. | سپس به مباحثى، همچون حجيت قطع، تجرى، علم اجمالى و امتثال اجمالى مى‌پردازد. | ||
در مقام دوم كه به موضوع ظن اختصاص دارد، | در مقام دوم كه به موضوع ظن اختصاص دارد، نویسنده، ابتدا لازم مى‌داند محل نزاع و مباحث مقدماتى را در ضمن امورى بيان كند، سپس به بحث حجيت ظواهر مى‌پردازد و ديدگاه اخباریون و اصوليون و استدلالات آنها را مورد مطالعه قرار مى‌دهد. | ||
حجيت خبر واحد، از جمله مباحث مهم كتاب است كه | حجيت خبر واحد، از جمله مباحث مهم كتاب است كه نویسنده، ادله منكرين و مثبتين آن را مورد بررسى قرار داده و در آخر، سبب انكار متكلمين حجيت خبر واحد را ذكر كرده است. | ||
اجماع، حجيت شهرت و دليل انسداد آخرين فصول اين جلد از كتاب را تشكيل مى‌دهد. | اجماع، حجيت شهرت و دليل انسداد آخرين فصول اين جلد از كتاب را تشكيل مى‌دهد. | ||
| خط ۹۷: | خط ۹۷: | ||
فهرست مطالب هر يك از جلدهاى كتاب، در انتهاى آن آمده است. مقابله كتاب و اخراج منابع آن توسط شيخ فاضل عرفان انجام شده است. | فهرست مطالب هر يك از جلدهاى كتاب، در انتهاى آن آمده است. مقابله كتاب و اخراج منابع آن توسط شيخ فاضل عرفان انجام شده است. | ||
== منابع مقاله == | ==منابع مقاله== | ||
#مقدمه و متن كتاب؛ | #مقدمه و متن كتاب؛ | ||
#روش اجتهادى فقها، [[صافی گلپایگانی، لطفالله|صافى گلپايگانى]]، | #روش اجتهادى فقها، [[صافی گلپایگانی، لطفالله|صافى گلپايگانى]]، لطفالله، مجله نقد و نظر، زمستان 1373، صفحه 213 - 218. | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۱ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۲۹
| بيان الأصول (صافي، لطفالله) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صافی گلپایگانی، لطفالله (نویسنده) |
| ناشر | مکتب المرجع‌الدينیآیت‌الله الشيخ لطفالله الصافي الگلپايگاني، دائرة التوجيه و الإرشاد‌الديني |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1428 ق |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-600-5105-03-2 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 3 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
بیان الأصول، تقريرات درس آیت‌الله سيد حسین بروجردى(ره)، به قلم شاگرد برجسته ايشان، آیت‌الله صافى گلپايگانى است كه به زبان عربى نگارش و در سه مجلد منتشر شده است.
ساختار
مجلدات كتاب، به ترتيب، مشتمل است بر:
- مقدمه و پنج مقصد؛
- مقدمه و مقصد ششم؛
- مقصد هفتم و هشتم و خاتمه. هر يك از مقاصد كتاب نيز مشتمل بر فصول و زيرفصل‌هایى است.
گزارش محتوا
نویسنده، در مباحث اصول، از مشتق تا مبحث برائت را از محضر آیت‌الله بروجردى(ره) بهره برده است، اما به جهت تكميل مباحث اصولى كتاب، مباحث مقدم بر مشتق و متأخر از برائت تا آخر مبحث اجتهاد و تقليد را از كتاب «الحاشية على كفاية الاصول»(تقريرات درس آیت‌الله بروجردى در بروجرد، به قلم شيخ بهاء‌الدين حجتى بروجردى)، به مباحث كتاب افزوده است.
يكى از شيوه‌هاى تحقيقى آیت‌الله بروجردى(ره) اين بوده است كه مباحث علمى را ريشه‌يابى و تطور هر مسئله را در طى قرن‌ها بررسى مى‌كرده‌اند؛ به‌عنوان مثال دليل انسداد را بر مسلك متأخرين، از محقق خوانسارى مخصوصاًً شيخ و محقق خراسانى و نيز به مسلك بزرگانى كه قبل از محقق خوانسارى متعرض اين دليل شده بيان نموده‌اند و در نهایت حجيت خبر واحد را اثبات كرده‌اند، نه حجيت مطلق ظن را.
ايشان با تسلطى كه بر اصول داشتند و حتى صاحب ابتكاراتى نيز در آن بوده‌اند، در مقام استنباط، بسيار اندك به اصول عمليه تمسك می‌كردند و علت اين استغنا از تمسك به اصول عمليه، تخصص كامل ايشان در فهم روايات و دقتى بود كه در آنها به كار مى‌بردند و حسن سليقه‌اى بود كه در رفع تعارض بين اخبار متعارض داشتند. در عين حال به علم اصول و نياز فقيه به آن بسيار تأكيد داشتند و دليل آن حاشيه مفصل و دقيق و عميقى است كه بر كفايه استادشان مرقوم فرموده‌اند.
احاطه بر اسناد روايات و رجال و طبقات، احاطه بر اقوال عامه، احاطه بر اقوال خاصه، مخصوصاًً قدما، دقت در مضامين روايات و حتى تعداد آنها كه گاهى بابى را كه مثلاً در وسائل بيست حديث دارد، به چند حديث ارجاع مى‌دادند، سبک ايشان را ممتاز قرار داده بود.
با اين مقدمه، مباحث مجلدات كتاب به اختصار ارائه مى‌شود:
جلد اول:
نویسنده، در مقدمه كتاب، در ضمن هشت امر به جايگاه علم و معناى وضع، استعمال مجازى، حقيقت و مجاز، صحيح و اعم و در آخر به موضوع مشتق پرداخته است.
در مقصد اول كتاب، بحث اوامر، در ضمن ده فصل بيان شده كه عناوين آن به ترتيب عبارت است از: متعلقات ماده امر، متعلقات صيغه امر، اجزاء، مقدمه واجب، مسئله ضد، امر آمر با علمش به انتفاء شرطش، واجب تخييرى، واجب كفايى، واجب مطلق و مقيد، متعلق اوامر و نواهى.
در مقصد دوم، در سه فصل، مفاد امر و نهى، اجتماع امر و نهى و اقتضاى فساد كردن نهى مورد مطالعه قرار گرفته است.
مبحث مفاهيم، در مقصد سوم، در ضمن هشت فصل ذكر شده است. در انتهاى اين مقصد، در بخش خاتمه ساير مفاهيم ذكر شده است.
موضوع عام، در مقصد چهارم كتاب، در سيزده فصل بيان شده است. اقسام عام، حجيت عام مخصص، شمول خطابات شفاهى براى غير حاضرين، تعقب عام به ضميرى كه به بعضى افراد باز مى‌گردد، استثنايى كه در پى جمل متعدد بيايد، احوال عام و خاص متخالف، از جمله موضوعات مطرح شده است.
بحث مطلق و مقيد، در آخرين مقصد جلد اول، در پنج امر آمده است كه تعريف مطلق، ملاك اطلاق و تقييد و الفاظ مطلق از جمله عناوين آن است.
جلد دوم:
منجز شرعى و عقلى حكم شرعى، موضوع مقصد ششم كتاب است.
در ابتداى اين مقصد، ابتدا، مراد از مكلَّف، مراتب حكم و تقسيم حالات ملكف به قطع و غير آن ذكر شده است، سپس بحث، در دو مقام مطرح شده است:
1. قطع؛ 2. ظن.
در ابتداى بحث قطع، نویسنده، به اين اشكال كه بحث از قطع به مسائل كلامى شبيه‌تر است، پاسخ گفته است. او، اين شباهت را به جهت رجوع به مباحث متعلق به معاد مى‌داند؛ بدين معنا كه آيا عمل به قطع، موجب ثواب و مخالفت با قطع موجب عقاب در آخرت مى‌شود؟
سپس به مباحثى، همچون حجيت قطع، تجرى، علم اجمالى و امتثال اجمالى مى‌پردازد.
در مقام دوم كه به موضوع ظن اختصاص دارد، نویسنده، ابتدا لازم مى‌داند محل نزاع و مباحث مقدماتى را در ضمن امورى بيان كند، سپس به بحث حجيت ظواهر مى‌پردازد و ديدگاه اخباریون و اصوليون و استدلالات آنها را مورد مطالعه قرار مى‌دهد.
حجيت خبر واحد، از جمله مباحث مهم كتاب است كه نویسنده، ادله منكرين و مثبتين آن را مورد بررسى قرار داده و در آخر، سبب انكار متكلمين حجيت خبر واحد را ذكر كرده است.
اجماع، حجيت شهرت و دليل انسداد آخرين فصول اين جلد از كتاب را تشكيل مى‌دهد.
جلد سوم:
در اين جزء، در ضمن چهار فصل، اصول عمليه برائت، تخيير، احتياط و استصحاب بيان شده است.
آیت‌الله بروجردى در محضر درس صاحب كفايه، اشكالات مهمى را مطرح مى‌كرده است كه برخى از اين اشكالات در ابتداى فصل اول مطرح و صاحب كفايه آنها را در حاشيه كفايه متذكر شده است. استدلال به آيات و روايات و پاسخ به اشكالات، بررسى اخبار من بلغ و قاعده تسامح در ادله سنن از ديگر مباحث اين فصل است.
اصالة التخيير (دوران بين وجوب و حرمت): در اين بحث محل نزاع را در آنچه كه به حسب ظاهر تكليف است، دانسته و وجوه مختلف آن را مورد بررسى قرار داده و اصح اقوال را حكم عقل به تخيير بين فعل و ترك مى‌داند.
اصالة الاحتياط(شك در مكلف‌به): اين اصل، در صورتى جارى مى‌شود كه شك در مكلف‌به و علم به تكليف داشته باشيم. گاه، دوران بين متباينين و گاه دوران بين اقل و اكثر است كه هر يك در ضمن چهار تنبيه مطرح شده است. قاعده ميسور و قاعده لا ضرر از ديگر مباحث اين فصل است.
در فصل چهارم، ابتدا، ادله حجيت استصحاب و سپس در ضمن چهارده تنبيه، مباحث مرتبط با آن بيان شده است.
در خاتمه نيز نسبت بين استصحاب و ساير اصول عمليه و حكم تزاحم بين دو استصحاب بيان شده است.
مقصد هشتم، به تعادل و تراجيح اختصاص دارد كه در آن، معناى تعارض و حكم متعارضين در ضمن فصولى بيان شده است.
در خاتمه كتاب نيز دو مبحث اجتهاد و تقليد در دو امر مجزا بحث شده است. تعريف اجتهاد، حكم اجتهاد، اجتهاد مطلق و متجزى و تخطئه و تصويب از جمله مباحث امر اول و معناى تقليد، بديهى بودن رجوع جاهل به عالم، تقليد از اعلم و حكم تقليد از ميت از جمله مباحث اين بخش از كتاب است.
وضعيت كتاب
فهرست مطالب هر يك از جلدهاى كتاب، در انتهاى آن آمده است. مقابله كتاب و اخراج منابع آن توسط شيخ فاضل عرفان انجام شده است.
منابع مقاله
- مقدمه و متن كتاب؛
- روش اجتهادى فقها، صافى گلپايگانى، لطفالله، مجله نقد و نظر، زمستان 1373، صفحه 213 - 218.