الحدود: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '}} '''' به '}} '''') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
| عنوان =رسائل ابن سینا | | عنوان =رسائل ابن سینا | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ | [[ابن سینا، حسین بن عبدالله]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =BBR 362 1359 | | کد کنگره =BBR 362 1359 | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
| سال نشر = 1400 ق | | سال نشر = 1400 ق | ||
| کد اتوماسیون = | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01721AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =01721 | |||
| کتابخوان همراه نور =01721 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''الحدود''' توسط [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، به زبان عربى و در باره تعريف پاره‌اى از امور و در پاسخ به درخواست عده‌اى از شاگردان تأليف شده است. تأليف آن قبل از شفاء و ديگر آثار وى مى‌باشد. | '''الحدود''' توسط [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، به زبان عربى و در باره تعريف پاره‌اى از امور و در پاسخ به درخواست عده‌اى از شاگردان تأليف شده است. تأليف آن قبل از شفاء و ديگر آثار وى مى‌باشد. | ||
این | این رساله به همراه بیست و دو رساله دیگر در مجموعه‌ای به نام [[رسائل ابن سينا (23 رساله)|رسائل ابن سينا]]، به چاپ رسیده است. | ||
== ساختار == | ==ساختار== | ||
اين رساله بعد از مقدمه‌اى كوتاه، بى‌آنكه داراى باب‌بندى و فصل‌بندى مرسوم باشد، به تعريف هفتاد و دو چيز پرداخته است. | اين رساله بعد از مقدمه‌اى كوتاه، بى‌آنكه داراى باب‌بندى و فصل‌بندى مرسوم باشد، به تعريف هفتاد و دو چيز پرداخته است. | ||
== گزارش محتوا == | ==گزارش محتوا== | ||
مؤلف، پس از مقدمه، اقدام به بيان تقسيمات حدود كرده است. وى حدود حقيقى را دال بر ماهيت شىء كه كمال ذاتى وجود شىء است مى‌داند كه يا بالفعل است يا بالقوه؛ مثلاً لفظ حساس در تعريف حيوان اشاره دارد به اينكه حيوان موجودى است داراى نفس و متغذى، در حالى كه اگر اين لفظ در كنار حيوان قرار نمى‌گرفت، فقط بر شىء داراى حس دلالت مى‌كرد. | مؤلف، پس از مقدمه، اقدام به بيان تقسيمات حدود كرده است. وى حدود حقيقى را دال بر ماهيت شىء كه كمال ذاتى وجود شىء است مى‌داند كه يا بالفعل است يا بالقوه؛ مثلاً لفظ حساس در تعريف حيوان اشاره دارد به اينكه حيوان موجودى است داراى نفس و متغذى، در حالى كه اگر اين لفظ در كنار حيوان قرار نمى‌گرفت، فقط بر شىء داراى حس دلالت مى‌كرد. | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
در ادامه به تعريف عقل مى‌پردازد و آن را اسم مشترك بين چند معنا مى‌داند و مى‌گويد: يكى از معانى عقل، قوه‌اى است كه با آن تمييز بين امور قبيحه و حسنه حاصل مى‌شود و... سپس عقل را از نظر حكما دالّ بر هشت معنا مى‌داند كه عبارتند از: عقل نظرى، عقل عملى، عقل حيوانى، عقل بالملكه، عقل بالفعل، عقل مستفاد، عقل فعال و عقلى كه در كتاب برهان بيان شده و بين آن عقل و بين علم فرق نهاده مى‌شود. | در ادامه به تعريف عقل مى‌پردازد و آن را اسم مشترك بين چند معنا مى‌داند و مى‌گويد: يكى از معانى عقل، قوه‌اى است كه با آن تمييز بين امور قبيحه و حسنه حاصل مى‌شود و... سپس عقل را از نظر حكما دالّ بر هشت معنا مى‌داند كه عبارتند از: عقل نظرى، عقل عملى، عقل حيوانى، عقل بالملكه، عقل بالفعل، عقل مستفاد، عقل فعال و عقلى كه در كتاب برهان بيان شده و بين آن عقل و بين علم فرق نهاده مى‌شود. | ||
بعد از بيان حد عقل، وارد بيان حد نفس گرديده و آن را به يك لحاظ مشترك بين انسان و حيوان و | بعد از بيان حد عقل، وارد بيان حد نفس گرديده و آن را به يك لحاظ مشترك بين انسان و حيوان و گیاه و به يك لحاظ مشترك بين انسان و ملائكه مى‌داند. نفس، به معناى اول عبارت است از: «كمال جسم طبيعى آلى ذى حياة بالقوة» و به معنى دوم عبارت است از: «انه جوهر غير جسم هو كمال الجسم محرك له بالاختيار عن مبدأ نطقى...». | ||
خلاصه امورى كه در اين رساله مورد تعريف و توضيح واقع شده‌اند، عبارتند از: حد، رسم، عقل، نفس، صورت، هيولى، موضوع، ماده، عنصر، اسطقس، ركن، طبيعت، طبع، جسم، جوهر، عرض، مَلَك، فلك، كوكب، شمس، قمر، جن، نار، هوا، آب، زمين، عالم، حركت، دهر، زمان، آن، | خلاصه امورى كه در اين رساله مورد تعريف و توضيح واقع شده‌اند، عبارتند از: حد، رسم، عقل، نفس، صورت، هيولى، موضوع، ماده، عنصر، اسطقس، ركن، طبيعت، طبع، جسم، جوهر، عرض، مَلَك، فلك، كوكب، شمس، قمر، جن، نار، هوا، آب، زمين، عالم، حركت، دهر، زمان، آن، نهایت، آنچه نهایت ندارد، نقطه، خط، سطح، بعد، مكان، خلأ، ملأ، عدم، سكون، سرعت، بطء، اعتماد و ميل، خفت، ثقل، حرارت، برودت، رطوبت، يبوست خشن، املس، صلب، لين، رخو، هشّ، مشفّ، تخلخل، اجتماع، متماسان، متداخل، متصل، اتحاد، تتالى، توالى، علت، معلول، ابداع، خلق، احداث و قدم. | ||
== وابسته‌ها == | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[رسائل ابن سينا (23 رساله)]] | [[رسائل ابن سينا (23 رساله)]] | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۱: | ||
[[عيون الحكمة]]؛ | [[عيون الحكمة]]؛ | ||
[[ | [[حي بن يقظان]]؛ | ||
[[هدية الرئيس | [[هدية الرئيس للأمير (في القوى النفسانية)]]؛ | ||
[[الفعل و الانفعال]]؛ | [[الفعل و الانفعال]]؛ | ||
[[ | [[أسباب الرعد]]؛ | ||
[[سر القدر]]؛ | [[سر القدر]]؛ | ||
[[العرشية ( | [[العرشية (في التوحيد)]]؛ | ||
[[السعادة و ذكر الحجج على جوهرية النفس]]؛ | [[السعادة و ذكر الحجج على جوهرية النفس]]؛ | ||
| خط ۷۰: | خط ۶۷: | ||
[[الحث على الذكر]]؛ | [[الحث على الذكر]]؛ | ||
[[الموسيقی]]؛ | [[رسالة في الموسيقی]]؛ | ||
[[ماهية الصلاة]]؛ | [[ماهية الصلاة]]؛ | ||
| خط ۸۰: | خط ۷۷: | ||
[[تفسير سورة الناس]]؛ | [[تفسير سورة الناس]]؛ | ||
[[سبب | [[سبب إجابة الدعاء و كيفية الزيارة]]؛ | ||
[[الشفاء من خوف الموت]]؛ | [[الشفاء من خوف الموت]]؛ | ||
[[القضاء و القدر(مناظرة الشيخ مع | [[القضاء و القدر(مناظرة الشيخ مع قدري)]]؛ | ||
[[العشق]]؛ | [[العشق]]؛ | ||
| خط ۹۰: | خط ۸۷: | ||
[[الطير]]؛ | [[الطير]]؛ | ||
[[ | [[الأجوبة عن مسائل أبي الريحان البيروني]]؛ | ||
[[علة قيام | [[علة قيام الأرض وسط السماء]]؛ | ||
[[رسالة بعض | [[رسالة بعض الأفاضل إلى علماء مدينة السلام]]. | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
| خط ۱۰۱: | خط ۱۰۱: | ||
[[رده:فلسفه اسلامی]] | [[رده:فلسفه اسلامی]] | ||
[[رده:عصر صاحب نظران فلسفه اسلامی]] | [[رده:عصر صاحب نظران فلسفه اسلامی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۶ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۱۹
| رسائل ابن سینا | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن سینا، حسین بن عبدالله (نویسنده) |
| ناشر | بيدار |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1400 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | فلسفه اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BBR 362 1359 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الحدود توسط ابن سينا، به زبان عربى و در باره تعريف پاره‌اى از امور و در پاسخ به درخواست عده‌اى از شاگردان تأليف شده است. تأليف آن قبل از شفاء و ديگر آثار وى مى‌باشد.
این رساله به همراه بیست و دو رساله دیگر در مجموعه‌ای به نام رسائل ابن سينا، به چاپ رسیده است.
ساختار
اين رساله بعد از مقدمه‌اى كوتاه، بى‌آنكه داراى باب‌بندى و فصل‌بندى مرسوم باشد، به تعريف هفتاد و دو چيز پرداخته است.
گزارش محتوا
مؤلف، پس از مقدمه، اقدام به بيان تقسيمات حدود كرده است. وى حدود حقيقى را دال بر ماهيت شىء كه كمال ذاتى وجود شىء است مى‌داند كه يا بالفعل است يا بالقوه؛ مثلاً لفظ حساس در تعريف حيوان اشاره دارد به اينكه حيوان موجودى است داراى نفس و متغذى، در حالى كه اگر اين لفظ در كنار حيوان قرار نمى‌گرفت، فقط بر شىء داراى حس دلالت مى‌كرد.
او، كلامى را از حكما نقل مى‌كند كه تحديد را متشكل از جنس عالى و فصل سافل مى‌دانند، مانند الانسان جوهر ناطق مائت. به عقيده مؤلف، در واقع طلب تحديد، طلب معرفت چيزى با چيز ديگر است. وى در ادامه توضيحاتى راجع به حد تام و حد ناقص بيان نموده و حدّ الحدّ را طبق بيان حكيم در كتاب طوبيقا، به قولى كه دلالت بر ماهيت شىء دارد و از جنس قريب شىء و فصل آن تشكيل يافته است، تعريف مى‌نمايد.
مؤلف، سپس رسم تام و رسم مطلق را به اين صورت تعريف مى‌كند: رسم تام، قولى است مركب از جنس و اعراض لازمه شىء و رسم مطلق، قولى است كه معرفى مى‌كند شىء را معرفى غير ذاتى لكن خاص مى‌باشد.
مؤلف، در ذيل عنوان«فصل» كه تنها فصل رساله هم هست، در مورد بارى تعالى مى‌گويد: «اللّه البارى عزّ و جل لا حد له و لا رسم» و علت آن را جنس، فصل، تركيب و عوارض نداشتن او مى‌داند و...
در ادامه به تعريف عقل مى‌پردازد و آن را اسم مشترك بين چند معنا مى‌داند و مى‌گويد: يكى از معانى عقل، قوه‌اى است كه با آن تمييز بين امور قبيحه و حسنه حاصل مى‌شود و... سپس عقل را از نظر حكما دالّ بر هشت معنا مى‌داند كه عبارتند از: عقل نظرى، عقل عملى، عقل حيوانى، عقل بالملكه، عقل بالفعل، عقل مستفاد، عقل فعال و عقلى كه در كتاب برهان بيان شده و بين آن عقل و بين علم فرق نهاده مى‌شود.
بعد از بيان حد عقل، وارد بيان حد نفس گرديده و آن را به يك لحاظ مشترك بين انسان و حيوان و گیاه و به يك لحاظ مشترك بين انسان و ملائكه مى‌داند. نفس، به معناى اول عبارت است از: «كمال جسم طبيعى آلى ذى حياة بالقوة» و به معنى دوم عبارت است از: «انه جوهر غير جسم هو كمال الجسم محرك له بالاختيار عن مبدأ نطقى...».
خلاصه امورى كه در اين رساله مورد تعريف و توضيح واقع شده‌اند، عبارتند از: حد، رسم، عقل، نفس، صورت، هيولى، موضوع، ماده، عنصر، اسطقس، ركن، طبيعت، طبع، جسم، جوهر، عرض، مَلَك، فلك، كوكب، شمس، قمر، جن، نار، هوا، آب، زمين، عالم، حركت، دهر، زمان، آن، نهایت، آنچه نهایت ندارد، نقطه، خط، سطح، بعد، مكان، خلأ، ملأ، عدم، سكون، سرعت، بطء، اعتماد و ميل، خفت، ثقل، حرارت، برودت، رطوبت، يبوست خشن، املس، صلب، لين، رخو، هشّ، مشفّ، تخلخل، اجتماع، متماسان، متداخل، متصل، اتحاد، تتالى، توالى، علت، معلول، ابداع، خلق، احداث و قدم.