أمالي الزّجّاجي: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '==منابع مقاله== ' به '==منابع مقاله== ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'امالی (ابهام زدایی)' به 'امالی (ابهامزدایی)') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۳۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
| عنوان =أمالي الزّجّاجي | | عنوان =أمالي الزّجّاجي | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[زجاجی، عبدالرحمان بن اسحاق]] ( | [[زجاجی، عبدالرحمان بن اسحاق]] (نویسنده) | ||
[[هارون، عبدالسلام محمد]] (محقق) | [[هارون، عبدالسلام محمد]] (محقق) | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
| مکان نشر =بیروت - لبنان | | مکان نشر =بیروت - لبنان | ||
| سال نشر = 1407 ق یا 1987 م | | سال نشر = 1407 ق یا 1987 م | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10150AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10150AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =2 | | چاپ =2 | ||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =10150 | |||
| کتابخوان همراه نور =10150 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از =}}{{کاربردهای دیگر|امالی ( | | پیش از = | ||
''' | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|امالی (ابهامزدایی)}} | |||
'''أمالي الزجاجي'''، اثر ابوالقاسم، [[زجاجی، عبدالرحمان بن اسحاق|عبدالرحمن بن اسحاق زجاجى]] است که [[هارون، عبدالسلام محمد|عبدالسلام هارون]] تصحیح و تحقیق آن را انجام داده و در موضوعات مختلف روايى، تاريخى، شعر، قصه‌هاى عرب و... به زبان عربى، در قرن چهارم هجرى تأليف گرديده است. | |||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب، داراى دو بخش است؛ بخش نخست و اصلى، مشتمل بر بيش از 190 نكته متنوع و بخش دوم، با عنوان «ملحقات امالى زجاجى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10150/%D8%A3%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B2%D9%91%D8%AC%D9%91%D8%A7%D8%AC%D9%8A?sectionNumber=2&pageNumber=217&viewType=html ر.ک: ملحقات، ص217]</ref>»، داراى چهار قسم است. | |||
کتاب، داراى دو بخش است؛ بخش نخست و اصلى، مشتمل بر بيش از 190 نكته متنوع و بخش دوم، با عنوان «ملحقات امالى | |||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
امالى‌نویسى، سيره‌اى بوده كه علماء و محدثین اسلامى، اعم از شيعه و سنى بدان مبادرت مى‌نموده‌اند. در میان شيعه، [[امالی شيخ صدوق|امالى صدوق]] از مشهورترين امالى‌هاست. | |||
امالى‌نویسى، بدين صورت انجام مى‌گرفته كه شاگردان یک استاد گرد وى جمع مى‌شدند تا مطالبى كه استاد مستنداً از اساتيد خود شنيده، با ذكر سند، روايت كند تا آنها بنویسند و بدين ترتيب، مطالب مهم علمى، دينى و... به‌طور مستند در اختيار عموم قرار بگیرد. | |||
نخستين مطلبى كه در امالى زجاجى، بيان گرديده، مطلبى است راجع به آيات 120 تا 122 سوره‌ى نحل كه مى‌فرمايد: «'''إن ابراهیم كان امة قانتاً...'''». در مورد واژه‌هاى این آيه، از قول ابن مسعود چنين بيان شده است: امّة: مردى كه خير و صواب به وى الهام شده است؛ قانت: مطيع؛ حنيف: واگذارنده شرك؛ اجتباه: برگزيد او را؛ و...<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10150/%D8%A3%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B2%D9%91%D8%AC%D9%91%D8%A7%D8%AC%D9%8A?sectionNumber=2&pageNumber=2&viewType=html ر.ک: متن کتاب، ص1-2]</ref> | |||
و از قول زجاجى چنين نقل شده است: قنوت، در لغت به معناى طول قيام است؛ داعى و مصلى را با توجه به همین معنا قانت مى‌خوانند. حنف به معناى عدول كردن و روى برگرداندن است؛ بر همین اساس، مسلمان را حنيف مى‌گویند، چون از شرك روى برگردانده و به اسلام روى آورده است...<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10150/%D8%A3%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B2%D9%91%D8%AC%D9%91%D8%A7%D8%AC%D9%8A?sectionNumber=2&pageNumber=2&viewType=html ر.ک: همان، ص2]</ref> | |||
عناوین پاره‌اى از مطالب كه در این کتاب گردآورى شده، بدين قرار است: | |||
اشعارى از انيف بن جبله در توصيف اسب<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10150/%D8%A3%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B2%D9%91%D8%AC%D9%91%D8%A7%D8%AC%D9%8A?sectionNumber=2&pageNumber=3&viewType=html ر.ک: همان، ص3]</ref>؛ | |||
شعر ابن هرمه، در مورد خروج محمد بن عبدالله بن حسن<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10150/%D8%A3%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B2%D9%91%D8%AC%D9%91%D8%A7%D8%AC%D9%8A?sectionNumber=2&pageNumber=4&viewType=html ر.ک: همان، ص4]</ref>؛ | |||
سخن در مورد رقيم اصحاب كهف<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10150/%D8%A3%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B2%D9%91%D8%AC%D9%91%D8%A7%D8%AC%D9%8A?sectionNumber=2&pageNumber=5&viewType=html ر.ک: همان، ص5]</ref>؛ | |||
داستان سپردن كارى از سوى معاویة بن ابى سفيان به شخصى به نام روح بن زنباع و خيانت وى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10150/%D8%A3%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B2%D9%91%D8%AC%D9%91%D8%A7%D8%AC%D9%8A?sectionNumber=2&pageNumber=7&viewType=html ر.ک: همان، ص7]</ref>؛ | |||
حديث ازدواج امام حسن مجتبى(ع) با خوله بنت منظور بن زبّان<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10150/%D8%A3%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B2%D9%91%D8%AC%D9%91%D8%A7%D8%AC%D9%8A?sectionNumber=2&pageNumber=7&viewType=html ر.ک: همان، ص7]</ref>؛ | |||
و | شعرى درباره‌ى دوست:{{شعر}}{{ب|''صديقك حين تستغنى كثير''|2=''و ما لك عند فقرك من صديق''}}{{ب|''فلا تغضب على احد إذا ما''|2=''طوى عنك الزيارة عند ضيق''}}{{پایان شعر}} | ||
<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10150/%D8%A3%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B2%D9%91%D8%AC%D9%91%D8%A7%D8%AC%D9%8A?sectionNumber=2&pageNumber=10&viewType=html ر.ک: همان، ص10]</ref> | |||
معناى كلمه‌ى صبر<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10150/%D8%A3%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B2%D9%91%D8%AC%D9%91%D8%A7%D8%AC%D9%8A?sectionNumber=2&pageNumber=10&viewType=html ر.ک: همان، ص10]</ref>؛ | |||
شعرى در مورد غنى و فقير<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10150/%D8%A3%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B2%D9%91%D8%AC%D9%91%D8%A7%D8%AC%D9%8A?sectionNumber=2&pageNumber=13&viewType=html ر.ک: همان، ص13]</ref>؛ | |||
... | |||
پایان‌بخش مطالب امالى، حكايتى است به این مضمون: روزى، بشّار، از كنار قصویى در مدينه مى‌گذشت، شنيد كه وى مى‌گوید: هر كس رجب، شعبان و رمضان را روزه بگیرد، خداوند قصرى در بهشت برایش بنا مى‌كند كه صحنش هزار فرسخ در هزار فرسخ است؛ بشّار نگاهى به راهنمايش كرد و گفت: این خانه، در كانون دوم(دومین ماه در اوج سرماى زمستان)، بد خانه‌اى است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10150/%D8%A3%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B2%D9%91%D8%AC%D9%91%D8%A7%D8%AC%D9%8A?sectionNumber=2&pageNumber=215&viewType=html ر.ک: همان، ص215]</ref>. | |||
«ملحقات امالى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10150/%D8%A3%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B2%D9%91%D8%AC%D9%91%D8%A7%D8%AC%D9%8A?sectionNumber=2&pageNumber=217&viewType=html ر.ک: ملحقات، ص217]</ref>»، داراى چهار قسمت است؛ قسمت اول، حاوى مطالبى است كه به نقل آنها از امالى صغرى به تنهایى يا از امالى صغرى و غير آن، تصريح شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10150/%D8%A3%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B2%D9%91%D8%AC%D9%91%D8%A7%D8%AC%D9%8A?sectionNumber=2&pageNumber=219&viewType=html ر.ک: همان، ص219]</ref>. | |||
قسمت دوم، مشتمل بر مطالبى است كه به نقل آنها از امالى وسطى به تنهایى، تصريح گرديده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10150/%D8%A3%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B2%D9%91%D8%AC%D9%91%D8%A7%D8%AC%D9%8A?sectionNumber=2&pageNumber=228&viewType=html ر.ک: همان، ص228]</ref>. | |||
قسمت سوم، شامل مطالبى است كه به نقل آنها از امالى كبرى به تنهایى، تصريح شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10150/%D8%A3%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B2%D9%91%D8%AC%D9%91%D8%A7%D8%AC%D9%8A?sectionNumber=2&pageNumber=236&viewType=html ر.ک: همان، ص236]</ref>. | |||
قسمت چهارم، دربردارنده مطالبى است منسوب به امالى زجاجى؛ آن هم به‌صورت مهمل و بدون قيد اينكه از كدام امالى نقل شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10150/%D8%A3%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B2%D9%91%D8%AC%D9%91%D8%A7%D8%AC%D9%8A?sectionNumber=2&pageNumber=237&viewType=html ر.ک: همان، ص237]</ref>. | |||
==وضعيت کتاب== | |||
تحقيق و تصحيح این کتاب را [[هارون، عبدالسلام محمد|عبدالسلام هارون]] بر عهده داشته است. | |||
فهرست موضوعات، فهرست آيات قرآنى، فهرست احاديث، فهرست امثال، فهرست اشعار، فهرست ارجوزه‌ها، فهرست لغات، فهرست اعلام، فهرست شهرها و مواضع، فهرست مراجع شرح و تحقيق و استدراكات در آخر کتاب ذكر شده است. | |||
==پانويس == | |||
<references /> | |||
==منابع مقاله== | |||
مقدمه و متن کتاب. | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | |||
[[رده:آثار کلی]] | |||
[[رده: مجموعه‌ها. پیایندها. مجموعه آثار]] | |||
[[رده: مجموعه رساله‌ها، مقالات و...]] | |||
[[رده: | [[رده:اسفند(1400)]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۹ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۰۳
| أمالي الزّجّاجي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | زجاجی، عبدالرحمان بن اسحاق (نویسنده) هارون، عبدالسلام محمد (محقق) |
| ناشر | دار الجيل |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1407 ق یا 1987 م |
| چاپ | 2 |
| موضوع | ادبیات عربی - مجموعه‌ها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | AC 105 /ز3الف8 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
أمالي الزجاجي، اثر ابوالقاسم، عبدالرحمن بن اسحاق زجاجى است که عبدالسلام هارون تصحیح و تحقیق آن را انجام داده و در موضوعات مختلف روايى، تاريخى، شعر، قصه‌هاى عرب و... به زبان عربى، در قرن چهارم هجرى تأليف گرديده است.
ساختار
کتاب، داراى دو بخش است؛ بخش نخست و اصلى، مشتمل بر بيش از 190 نكته متنوع و بخش دوم، با عنوان «ملحقات امالى زجاجى[۱]»، داراى چهار قسم است.
گزارش محتوا
امالى‌نویسى، سيره‌اى بوده كه علماء و محدثین اسلامى، اعم از شيعه و سنى بدان مبادرت مى‌نموده‌اند. در میان شيعه، امالى صدوق از مشهورترين امالى‌هاست.
امالى‌نویسى، بدين صورت انجام مى‌گرفته كه شاگردان یک استاد گرد وى جمع مى‌شدند تا مطالبى كه استاد مستنداً از اساتيد خود شنيده، با ذكر سند، روايت كند تا آنها بنویسند و بدين ترتيب، مطالب مهم علمى، دينى و... به‌طور مستند در اختيار عموم قرار بگیرد.
نخستين مطلبى كه در امالى زجاجى، بيان گرديده، مطلبى است راجع به آيات 120 تا 122 سوره‌ى نحل كه مى‌فرمايد: «إن ابراهیم كان امة قانتاً...». در مورد واژه‌هاى این آيه، از قول ابن مسعود چنين بيان شده است: امّة: مردى كه خير و صواب به وى الهام شده است؛ قانت: مطيع؛ حنيف: واگذارنده شرك؛ اجتباه: برگزيد او را؛ و...[۲]
و از قول زجاجى چنين نقل شده است: قنوت، در لغت به معناى طول قيام است؛ داعى و مصلى را با توجه به همین معنا قانت مى‌خوانند. حنف به معناى عدول كردن و روى برگرداندن است؛ بر همین اساس، مسلمان را حنيف مى‌گویند، چون از شرك روى برگردانده و به اسلام روى آورده است...[۳]
عناوین پاره‌اى از مطالب كه در این کتاب گردآورى شده، بدين قرار است:
اشعارى از انيف بن جبله در توصيف اسب[۴]؛
شعر ابن هرمه، در مورد خروج محمد بن عبدالله بن حسن[۵]؛
سخن در مورد رقيم اصحاب كهف[۶]؛
داستان سپردن كارى از سوى معاویة بن ابى سفيان به شخصى به نام روح بن زنباع و خيانت وى[۷]؛
حديث ازدواج امام حسن مجتبى(ع) با خوله بنت منظور بن زبّان[۸]؛
شعرى درباره‌ى دوست:
| صديقك حين تستغنى كثير | و ما لك عند فقرك من صديق | |
| فلا تغضب على احد إذا ما | طوى عنك الزيارة عند ضيق |
معناى كلمه‌ى صبر[۱۰]؛
شعرى در مورد غنى و فقير[۱۱]؛
...
پایان‌بخش مطالب امالى، حكايتى است به این مضمون: روزى، بشّار، از كنار قصویى در مدينه مى‌گذشت، شنيد كه وى مى‌گوید: هر كس رجب، شعبان و رمضان را روزه بگیرد، خداوند قصرى در بهشت برایش بنا مى‌كند كه صحنش هزار فرسخ در هزار فرسخ است؛ بشّار نگاهى به راهنمايش كرد و گفت: این خانه، در كانون دوم(دومین ماه در اوج سرماى زمستان)، بد خانه‌اى است[۱۲].
«ملحقات امالى[۱۳]»، داراى چهار قسمت است؛ قسمت اول، حاوى مطالبى است كه به نقل آنها از امالى صغرى به تنهایى يا از امالى صغرى و غير آن، تصريح شده است[۱۴].
قسمت دوم، مشتمل بر مطالبى است كه به نقل آنها از امالى وسطى به تنهایى، تصريح گرديده است[۱۵].
قسمت سوم، شامل مطالبى است كه به نقل آنها از امالى كبرى به تنهایى، تصريح شده است[۱۶].
قسمت چهارم، دربردارنده مطالبى است منسوب به امالى زجاجى؛ آن هم به‌صورت مهمل و بدون قيد اينكه از كدام امالى نقل شده است[۱۷].
وضعيت کتاب
تحقيق و تصحيح این کتاب را عبدالسلام هارون بر عهده داشته است.
فهرست موضوعات، فهرست آيات قرآنى، فهرست احاديث، فهرست امثال، فهرست اشعار، فهرست ارجوزه‌ها، فهرست لغات، فهرست اعلام، فهرست شهرها و مواضع، فهرست مراجع شرح و تحقيق و استدراكات در آخر کتاب ذكر شده است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.