تحفة الأحباب و بغية الطلاب: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '== منابع مقاله == ' به '== منابع مقاله == ') |
Wikinoor.ir (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '}}↵↵↵'''' به '}} '''') |
||
| (۳۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوان‌های دیگر = | | عنوان‌های دیگر = | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[سخاوی، علی بن احمد]] ( | [[سخاوی، علی بن احمد]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =BP 263/8 /س3 | | کد کنگره =BP 263/8 /س3 | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE11279AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE11279AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =2 | | چاپ =2 | ||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =11279 | |||
| کتابخوان همراه نور =11279 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''تحفة الاحباب و بغية الطلاب في الخطط و المزارات و البقاع | '''تحفة الاحباب و بغية الطلاب في الخطط و المزارات و البقاع المبارکات'''، اثر نورالدين علي بن احمد السخاوي الحنفي كه در سال 1406ق. به زبان عربی منتشر شده است. نویسنده در مقدمه‌اش بر كتاب در بيان سبب نگارش چنين مى‌نويسد كه كتاب یکی از اساتيدش - بدون اين كه نامي از او و يا اثرش ببرد - دستخوش تحريفات مستسنخين شده است و لذا تصميم به تحرير مجدد آن مى‌گيرد. | ||
== ساختار== | == ساختار== | ||
اگر چه | اگر چه فصل‌بندی و تبويب خاصی بر كتاب حاكم نيست و ترتيب مطالب به تصريح نویسنده؛ همانند كتاب الكواكب السيارة في ترتيب الزيارة(ت 804ق) است، اما مى‌توان مطالب كتاب را در سه عنوان دسته‌بندی نمود: | ||
#تراجم و شرح احوال شهداء و علما و خطباء. | #تراجم و شرح احوال شهداء و علما و خطباء. | ||
#قبور و مزارات. | #قبور و مزارات. | ||
#بقاع | #بقاع متبرکه. | ||
== گزارش محتوا== | == گزارش محتوا== | ||
در مورد مزار | در مورد مزار نویسی به عنوان شاخه‌ای از تاريخ نویسی محلي به نام مزارات، شايد اولين اثر در باب مزارات از شيخ ابوشجاع محمد بن سعدان مقاريضي(متوفي 509ق1116/م) باشد. قبل از آن ابوالحسن ديلمي(متوفي 371ق981/م) به نحوي اين مسأله را مورد توجه قرار داده بود. كتاب لحنیمداحانه و مملو از كشف و شهود و روايات كرامات گونه دارد. | ||
پس از مقدمه، مزارات شهر قاهره، دمشق و اطراف آن را نام برده و به موقعيت هر كدام از اين مزارات و مختصري از تاريخ | پس از مقدمه، مزارات شهر قاهره، دمشق و اطراف آن را نام برده و به موقعيت هر كدام از اين مزارات و مختصري از تاريخ بنای آنها و مدفونان در آنها با منسوبان به آن محل اشاره مى‌كند. وي بعضي از مدفونان يا منسوبان به اين مزارات يا محل مزارات را فقط نام برده يا به صورت مختصر معرفي كرده است، ولي در مورد برخی نيز به طور مفصل آورده و آثار و تأليفات آنها را ذكر كرده است. | ||
نویسنده كتاب را با اين عبارت آغاز كرده است: نبي(ص) قبور را زيارت مى‌كرد و زيارت قبور را پس از نهي از آن اجازه داده و فرمود: «قبور را زيارت كنيد چراكه زيارت قبور تذكر آخرت است». یکی از شبهات وهابيت، شبهه شرك آلود بودن زيارت قبور است، كه مؤلف با اين كلام شريف درصدد رد اين ادعای باطل بر آمده است. او در ادامه باز هم تأكيد مى‌كند كه زيارت قبور سنت است و فاعلش مثاب مى‌باشد. البته شايسته است كه زائر به كلام و سخن خير و مشروع لب بگشايد و بر قبور ننشيند و آن را مانند قبله قرار ندهد. | |||
از مسائلي كه در منابع اهل سنت در جواز و يا حرمت آن بحث شده است، زيارت قبور توسط زنان است. اين مطلب نيز با نقل روايت مورد استناد، برداشت حرمت از آن را صحيح نمى‌داند. از نكات | از مسائلي كه در منابع اهل سنت در جواز و يا حرمت آن بحث شده است، زيارت قبور توسط زنان است. اين مطلب نيز با نقل روايت مورد استناد، برداشت حرمت از آن را صحيح نمى‌داند. از نكات ديگری كه بر آن تأكيد كرده است آن است كه مستحب است كه ميت نزد قبور صالحين دفن شود؛ چرا كه ميت نيز از همسايه بد همچون زنده‌ها متأذي می‌شود. | ||
بررسی لغوي و اصطلاحي قبر و نيز ذكر چند حكايت؛ مانند قصه حضرت موسي با ملك الموت و نيز | بررسی لغوي و اصطلاحي قبر و نيز ذكر چند حكايت؛ مانند قصه حضرت موسي با ملك الموت و نيز اسامی مختلف قبر، زمينه ورود به تراجم احوال علما و شهدا را فراهم آورده است. از مهم‌ترين بلادي كه از آن نام برده شده، شهر قاهره است. مدارس علميه اين شهر؛ مانند: المدرسةالسيوفية، المدرسةالزمانية و مساجد سام بن نوح و فجل از اماکنی است كه بزرگان اهل سنت در آن مدفون هستند. از نكات جالبي كه در اين بخش آمده است، تاريخچه بيمارستان است كه با لفظ"البيمارستان" آمده است. نقل شده كه مخترع بيمارستان [[بقراط]] بوده است و در اسلام نيز گفته شده كه وليد بن عبدالملك اموي، اولين کسی بوده كه بيمارستان را بنا نهاده است. از مقابري كه از آنها نام برده شده، مقبره سيده نفيسه دختر امام حسن(ع) و سكينه دختر امام حسین(ع) است. نویسنده برخی از كرامات سيده نفيسه به نقل از الكواكب السيارة را ذكر كرده و چنين مى‌آورد كه علما و خلفاء و امراء و محدثين و صلحايي كه اين بزرگوار را در زمان حيات و مماتش زيارت كرده‌اند، قابل احصاء نيست. اين مطلب به خوبی جواز و استحباب زيارت قبور - را كه وهابيت آن را شرك آلود مى‌دانند - در بين فرق اسلامی روشن مى‌كند. از ديگر مشاهد و بقاع متبرکه مى‌توان به مشهد يحيي بن قاسم از نوادگان [[امام جعفر صادق(ع)]] و مشهد قاسم الطيب فرزند امام محمد باقر(ع) و نيز سيده سكينه دختر امام زين‌العابدين(ع) و سيده آمنه دختر امام موسي كاظم(ع) اشاره نمود. مشاهد اين بزرگواران دارای شهرت بوده و مناقب و كراماتي آنها معروف است و درباره آنها با عظمت ياد شده و چنين میآورد كه: "قبره معروف بإجابة الدعاء". علمای شيعه و سنینيز در اين اماكن مقدس مدفون هستند. | ||
در ترجمه احوال اشخاص، نكات | در ترجمه احوال اشخاص، نكات اصلی؛ همچون تاريخ ولادت و وفات، تحصيلات، مشايخ، تأليفات ذكر شده است. اغراق و مبالغه درباره شرح حال آنها نيز به تبعيت از مصادر كتاب در آن راه يافته است. ويژگى‌های مكان و غالب به اتفاق علمايي كه از آنها نام برده شده، از علمای اهل سنت هستند و از علمای برجسته شيعه نام برده نشده است و لذا به عنوان منبع مزارات علمای شيعي نمى‌تواند مورد استفاده قرار گيرد. تنها در بخش مشاهد و بقاع متبرکه قابل استفاده است. | ||
در مواردي كه | در مواردي كه نویسنده نسبت به مطلب شبهه‌ای دارد و يا آن كه آن را صحيح نمى‌داند، به دو صورت عمل میكند. گاه در متن تذكر میدهد و گاه نيز در پاورقیبه آن اشاره مى‌كند. | ||
در آخر كتاب، بخشي چند | در آخر كتاب، بخشي چند صفحه‌ای كه از نسخه‌ای چاپي در مصر اخذ شده است و مزارات تعدادي از علما را با ذكر مكان افزوده است، ديده مى‌شود. | ||
== وضعيت== | ==وضعيت== | ||
پاورقی كتاب به قلم | پاورقی كتاب به قلم نویسنده مى‌باشد. تنها فهرست مطالب در پايان كتاب ديده مى‌شود. | ||
== منابع مقاله == | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه و متن كتاب | مقدمه و متن كتاب | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۰ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۲:۵۹
| تحفة الأحباب و بغية الطلاب | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سخاوی، علی بن احمد (نویسنده) |
| ناشر | مکتبة الکلیات الأزهریة |
| مکان نشر | قاهره - مصر |
| سال نشر | 1406 ق |
| چاپ | 2 |
| موضوع | زیارتگاههای اسلامی زیارتگاههای اسلامی - مصر |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 263/8 /س3 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تحفة الاحباب و بغية الطلاب في الخطط و المزارات و البقاع المبارکات، اثر نورالدين علي بن احمد السخاوي الحنفي كه در سال 1406ق. به زبان عربی منتشر شده است. نویسنده در مقدمه‌اش بر كتاب در بيان سبب نگارش چنين مى‌نويسد كه كتاب یکی از اساتيدش - بدون اين كه نامي از او و يا اثرش ببرد - دستخوش تحريفات مستسنخين شده است و لذا تصميم به تحرير مجدد آن مى‌گيرد.
ساختار
اگر چه فصل‌بندی و تبويب خاصی بر كتاب حاكم نيست و ترتيب مطالب به تصريح نویسنده؛ همانند كتاب الكواكب السيارة في ترتيب الزيارة(ت 804ق) است، اما مى‌توان مطالب كتاب را در سه عنوان دسته‌بندی نمود:
- تراجم و شرح احوال شهداء و علما و خطباء.
- قبور و مزارات.
- بقاع متبرکه.
گزارش محتوا
در مورد مزار نویسی به عنوان شاخه‌ای از تاريخ نویسی محلي به نام مزارات، شايد اولين اثر در باب مزارات از شيخ ابوشجاع محمد بن سعدان مقاريضي(متوفي 509ق1116/م) باشد. قبل از آن ابوالحسن ديلمي(متوفي 371ق981/م) به نحوي اين مسأله را مورد توجه قرار داده بود. كتاب لحنیمداحانه و مملو از كشف و شهود و روايات كرامات گونه دارد.
پس از مقدمه، مزارات شهر قاهره، دمشق و اطراف آن را نام برده و به موقعيت هر كدام از اين مزارات و مختصري از تاريخ بنای آنها و مدفونان در آنها با منسوبان به آن محل اشاره مى‌كند. وي بعضي از مدفونان يا منسوبان به اين مزارات يا محل مزارات را فقط نام برده يا به صورت مختصر معرفي كرده است، ولي در مورد برخی نيز به طور مفصل آورده و آثار و تأليفات آنها را ذكر كرده است.
نویسنده كتاب را با اين عبارت آغاز كرده است: نبي(ص) قبور را زيارت مى‌كرد و زيارت قبور را پس از نهي از آن اجازه داده و فرمود: «قبور را زيارت كنيد چراكه زيارت قبور تذكر آخرت است». یکی از شبهات وهابيت، شبهه شرك آلود بودن زيارت قبور است، كه مؤلف با اين كلام شريف درصدد رد اين ادعای باطل بر آمده است. او در ادامه باز هم تأكيد مى‌كند كه زيارت قبور سنت است و فاعلش مثاب مى‌باشد. البته شايسته است كه زائر به كلام و سخن خير و مشروع لب بگشايد و بر قبور ننشيند و آن را مانند قبله قرار ندهد.
از مسائلي كه در منابع اهل سنت در جواز و يا حرمت آن بحث شده است، زيارت قبور توسط زنان است. اين مطلب نيز با نقل روايت مورد استناد، برداشت حرمت از آن را صحيح نمى‌داند. از نكات ديگری كه بر آن تأكيد كرده است آن است كه مستحب است كه ميت نزد قبور صالحين دفن شود؛ چرا كه ميت نيز از همسايه بد همچون زنده‌ها متأذي می‌شود.
بررسی لغوي و اصطلاحي قبر و نيز ذكر چند حكايت؛ مانند قصه حضرت موسي با ملك الموت و نيز اسامی مختلف قبر، زمينه ورود به تراجم احوال علما و شهدا را فراهم آورده است. از مهم‌ترين بلادي كه از آن نام برده شده، شهر قاهره است. مدارس علميه اين شهر؛ مانند: المدرسةالسيوفية، المدرسةالزمانية و مساجد سام بن نوح و فجل از اماکنی است كه بزرگان اهل سنت در آن مدفون هستند. از نكات جالبي كه در اين بخش آمده است، تاريخچه بيمارستان است كه با لفظ"البيمارستان" آمده است. نقل شده كه مخترع بيمارستان بقراط بوده است و در اسلام نيز گفته شده كه وليد بن عبدالملك اموي، اولين کسی بوده كه بيمارستان را بنا نهاده است. از مقابري كه از آنها نام برده شده، مقبره سيده نفيسه دختر امام حسن(ع) و سكينه دختر امام حسین(ع) است. نویسنده برخی از كرامات سيده نفيسه به نقل از الكواكب السيارة را ذكر كرده و چنين مى‌آورد كه علما و خلفاء و امراء و محدثين و صلحايي كه اين بزرگوار را در زمان حيات و مماتش زيارت كرده‌اند، قابل احصاء نيست. اين مطلب به خوبی جواز و استحباب زيارت قبور - را كه وهابيت آن را شرك آلود مى‌دانند - در بين فرق اسلامی روشن مى‌كند. از ديگر مشاهد و بقاع متبرکه مى‌توان به مشهد يحيي بن قاسم از نوادگان امام جعفر صادق(ع) و مشهد قاسم الطيب فرزند امام محمد باقر(ع) و نيز سيده سكينه دختر امام زين‌العابدين(ع) و سيده آمنه دختر امام موسي كاظم(ع) اشاره نمود. مشاهد اين بزرگواران دارای شهرت بوده و مناقب و كراماتي آنها معروف است و درباره آنها با عظمت ياد شده و چنين میآورد كه: "قبره معروف بإجابة الدعاء". علمای شيعه و سنینيز در اين اماكن مقدس مدفون هستند.
در ترجمه احوال اشخاص، نكات اصلی؛ همچون تاريخ ولادت و وفات، تحصيلات، مشايخ، تأليفات ذكر شده است. اغراق و مبالغه درباره شرح حال آنها نيز به تبعيت از مصادر كتاب در آن راه يافته است. ويژگى‌های مكان و غالب به اتفاق علمايي كه از آنها نام برده شده، از علمای اهل سنت هستند و از علمای برجسته شيعه نام برده نشده است و لذا به عنوان منبع مزارات علمای شيعي نمى‌تواند مورد استفاده قرار گيرد. تنها در بخش مشاهد و بقاع متبرکه قابل استفاده است.
در مواردي كه نویسنده نسبت به مطلب شبهه‌ای دارد و يا آن كه آن را صحيح نمى‌داند، به دو صورت عمل میكند. گاه در متن تذكر میدهد و گاه نيز در پاورقیبه آن اشاره مى‌كند.
در آخر كتاب، بخشي چند صفحه‌ای كه از نسخه‌ای چاپي در مصر اخذ شده است و مزارات تعدادي از علما را با ذكر مكان افزوده است، ديده مى‌شود.
وضعيت
پاورقی كتاب به قلم نویسنده مى‌باشد. تنها فهرست مطالب در پايان كتاب ديده مى‌شود.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب