عرفان مثنوی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'مىد' به 'مید') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'مثنوی مولوی (ابهام زدایی)' به 'مثنوی مولوی (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۴۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
| تصویر =NUR12945J1.jpg | | تصویر =NUR12945J1.jpg | ||
| عنوان =عرفان مثنوی | | عنوان =عرفان مثنوی | ||
| عنوان‌های دیگر = | | عنوان‌های دیگر =مثنوی. برگزيده | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ | [[مولوی، جلال‌الدین محمد]] (شاعر) | ||
[[ | [[انصاری قمی، مهدی]] (مصحح) | ||
[[ | [[فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی]] (تلخيص) | ||
| زبان = | | زبان =فارسی | ||
| کد کنگره =PIR 5299 /آ12 | | کد کنگره =PIR 5299 /آ12 | ||
| موضوع =شعر | | موضوع =شعر فارسی - قرن 7ق. | ||
| ناشر =امير کبير | | ناشر =امير کبير | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
| شابک =964-00-0662-9 | | شابک =964-00-0662-9 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =12945 | ||
| کتابخوان همراه نور =12945 | |||
| کد پدیدآور =1315 | | کد پدیدآور =1315 | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر| مثنوی مولوی (ابهام‌زدایی)}} | |||
فیض | |||
'''عرفان مثنوی'''، اثر [[فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی|ملا محسن فیض کاشانی]] (متوفی 1091ق) است که به کوشش و تصحیح [[انصاری قمی، مهدی|مهدی انصاری]]، به چاپ رسیده است. | |||
فیض | یکى از آثار جاودان و گلچین شده [[فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی|فیض کاشانى]] که وى آن را پنج کتاب منتخب از کتاب‌هاى دانشمندان و عارفان و شعرا می‌خواند، همین اثر ارزنده و عرفانى و انتخاب باسلیقه و ذوق و هنر خاص وى در [[مثنوی معنوی|مثنوى مولوى]] است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص42-43</ref>. | ||
[[فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی|فیض]] ازآنجاکه خود شخصیتى علمى، دینى، فلسفى و عرفانى است و از شاگردان بنام [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدراى شیرازى]] می‌باشد و دریایى از ذوق سرشار و هنر در کتابت و شعر نغز و غزلیات و فهم و بینش عمیق است، نمی‌تواند آنچنانکه جاهلان از کنار عالمان مى‌گذرند و فقط از علم، ساختمان مدارس و دانشگاه‌ها را می‌بینند، از عرفان عمیق و تفسیر آیات قرآن عاشق سوخته دل و راهیافته و دریاى مواج اسرارآمیز مثنوى شنا نکرده و ناشناخته بگذرد. این، شیوه رفتار دانشپژوهان فرهیخته نیست. [[فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی|فیض کاشانى]] براى تعالى بینش و کمال درک علمى خود به دیگران که چه می‌اندیشند و چه خواهند گفت توجهى ندارد. او مى‌خواهد هرچه بیشتر بداند و بخواند و آگاهى یابد و راه به کمال و حقیقت ببرد؛ ازاینرو با دقت کامل شش دفتر [[مثنوی معنوی|مثنوى]] [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولوى]] را غور و بررسى مى‌کند و به‌یقین بارها آن را مطالعه کرده، براى استفاده بیشتر دیگران به ذوق و سلیقه خود آن را گلچین مى‌کند<ref>همان، ص43</ref>. | |||
[[فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی|فیض]] هرچند این نوع برداشت و انتخاب از مثنوى را از استاد فیلسوف خود [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]] که او نیز منتخب مثنوى دارد فراگرفته است، اما او به حقیقت عشق و شور و حال و هواى [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولوى]] دست می‌یابد که به گلچین کتاب او اقدام مى‌کند. وى معتقد است این عرفان و شور از عشق به ولاى اهلبیت عصمت و طهارت(ع) مایه مى‌گیرد. اثر نور و حقیقت آیات قرآن و کلام رسول‌الله(ص) است که در شعر [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولوى]] جان دمیده و چراغ سالکان گردیده است. [[فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی|فیض]] به‌خوبى میداند، [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولوى]] و امثال او همچون خود فیض چوب و چماق تکفیر و تهمت زمانه و اندیشه و مذهب و سیاست و حکومت، مردم دوران خود و گاهى بدنامى طول تاریخ را باید بپذیرد تا ضمن گفتن شتات، حقیقت را بیان کند<ref>ر.ک: همان</ref>. | |||
به نظر می‌آید [[فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی|فیض]] در این گلچین از کتاب مثنوى براى استفاده دیگران به نوعى تهذیب و انتخاب لب لباب با موضوعات و عناوین از پیش تعیین‌شده که بسیارى از آنها در مثنوى نیز دیده نمیشود، اقدام کرده است. بدین ترتیب که بسیارى از موارد متشتت و متفرق را به‌تناسب تحت یک عنوان جمع و برخى دیگر را با تناسبى مختلف ارائه میدهد<ref>ر.ک: همان، ص43-44</ref>. | |||
در شناخت اثر پرارزش [[فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی|فیض]] همین بس که این گلچین کمتر شباهتى به منتخبنویسان از مثنوى دارد؛ زیرا گویا نویسنده، اشعار مثنوى را از نظم و ترتیب گذشته خود برهم ریخته و به ذوق و سلیقه و هنر خود با شعر مولوى دیوانى جدید از عرفان مثنوى ترتیب داده است<ref>ر.ک: همان، ص44</ref>. | |||
حتى به نظر می‌رسد آنجا که شعر و وزن و قافیه را ثقیل و یا محدود به قصه و موردى خاص می‌بیند با سبک شاعر از نقاط دیگر مثنوى به اصلاح و یا تکمیل آن میپردازد. البته [[فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی|فیض کاشانى]] در دیگر موارد تلخیص و منتخبنویسى نیز چنین شیوهاى را عالمانه و ماهرانه به‌کار گرفته است<ref>ر.ک: همان</ref>. | |||
==پانویس == | تاریخ تألیف این منتخب چنان‌که در مقدمه کتاب آمده، «شد از آن تاریخ تألیفش غلب»، 1032ق، می‌باشد و [[فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی|فیض]] در 26 سالگى اقدام به این انتخاب نموده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
<references /> | |||
فهرست مطالب، در ابتدای کتاب آمده و در پاورقی‌ها، علاوه بر توضیح برخی واژگان متن و ذکر نام سوره و شماره آیات مذکور در متن<ref>ر.ک: پاورقی، ص175</ref>، به اختلاف نسخ اشاره شده است<ref>ر.ک: همان، ص166</ref>. | |||
==پانویس== | |||
<references/> | |||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه و متن کتاب. | مقدمه و متن کتاب. | ||
== وابسته‌ها == | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده: | [[رده:زبان‌شناسی، علم زبان]] | ||
[[رده: | [[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]] | ||
[[رده: | [[رده:زبان و ادبیات فارسی]] | ||
[[رده: | [[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۰:۰۱
عرفان مثنوی، اثر ملا محسن فیض کاشانی (متوفی 1091ق) است که به کوشش و تصحیح مهدی انصاری، به چاپ رسیده است.
| عرفان مثنوی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مولوی، جلال‌الدین محمد (شاعر)
انصاری قمی، مهدی (مصحح) فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی (تلخيص) |
| عنوان‌های دیگر | مثنوی. برگزيده |
| ناشر | امير کبير |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | مجلد1: 1379ش, |
| شابک | 964-00-0662-9 |
| موضوع | شعر فارسی - قرن 7ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PIR 5299 /آ12 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
یکى از آثار جاودان و گلچین شده فیض کاشانى که وى آن را پنج کتاب منتخب از کتاب‌هاى دانشمندان و عارفان و شعرا می‌خواند، همین اثر ارزنده و عرفانى و انتخاب باسلیقه و ذوق و هنر خاص وى در مثنوى مولوى است[۱].
فیض ازآنجاکه خود شخصیتى علمى، دینى، فلسفى و عرفانى است و از شاگردان بنام ملاصدراى شیرازى می‌باشد و دریایى از ذوق سرشار و هنر در کتابت و شعر نغز و غزلیات و فهم و بینش عمیق است، نمی‌تواند آنچنانکه جاهلان از کنار عالمان مى‌گذرند و فقط از علم، ساختمان مدارس و دانشگاه‌ها را می‌بینند، از عرفان عمیق و تفسیر آیات قرآن عاشق سوخته دل و راهیافته و دریاى مواج اسرارآمیز مثنوى شنا نکرده و ناشناخته بگذرد. این، شیوه رفتار دانشپژوهان فرهیخته نیست. فیض کاشانى براى تعالى بینش و کمال درک علمى خود به دیگران که چه می‌اندیشند و چه خواهند گفت توجهى ندارد. او مى‌خواهد هرچه بیشتر بداند و بخواند و آگاهى یابد و راه به کمال و حقیقت ببرد؛ ازاینرو با دقت کامل شش دفتر مثنوى مولوى را غور و بررسى مى‌کند و به‌یقین بارها آن را مطالعه کرده، براى استفاده بیشتر دیگران به ذوق و سلیقه خود آن را گلچین مى‌کند[۲].
فیض هرچند این نوع برداشت و انتخاب از مثنوى را از استاد فیلسوف خود ملاصدرا که او نیز منتخب مثنوى دارد فراگرفته است، اما او به حقیقت عشق و شور و حال و هواى مولوى دست می‌یابد که به گلچین کتاب او اقدام مى‌کند. وى معتقد است این عرفان و شور از عشق به ولاى اهلبیت عصمت و طهارت(ع) مایه مى‌گیرد. اثر نور و حقیقت آیات قرآن و کلام رسول‌الله(ص) است که در شعر مولوى جان دمیده و چراغ سالکان گردیده است. فیض به‌خوبى میداند، مولوى و امثال او همچون خود فیض چوب و چماق تکفیر و تهمت زمانه و اندیشه و مذهب و سیاست و حکومت، مردم دوران خود و گاهى بدنامى طول تاریخ را باید بپذیرد تا ضمن گفتن شتات، حقیقت را بیان کند[۳].
به نظر می‌آید فیض در این گلچین از کتاب مثنوى براى استفاده دیگران به نوعى تهذیب و انتخاب لب لباب با موضوعات و عناوین از پیش تعیین‌شده که بسیارى از آنها در مثنوى نیز دیده نمیشود، اقدام کرده است. بدین ترتیب که بسیارى از موارد متشتت و متفرق را به‌تناسب تحت یک عنوان جمع و برخى دیگر را با تناسبى مختلف ارائه میدهد[۴].
در شناخت اثر پرارزش فیض همین بس که این گلچین کمتر شباهتى به منتخبنویسان از مثنوى دارد؛ زیرا گویا نویسنده، اشعار مثنوى را از نظم و ترتیب گذشته خود برهم ریخته و به ذوق و سلیقه و هنر خود با شعر مولوى دیوانى جدید از عرفان مثنوى ترتیب داده است[۵].
حتى به نظر می‌رسد آنجا که شعر و وزن و قافیه را ثقیل و یا محدود به قصه و موردى خاص می‌بیند با سبک شاعر از نقاط دیگر مثنوى به اصلاح و یا تکمیل آن میپردازد. البته فیض کاشانى در دیگر موارد تلخیص و منتخبنویسى نیز چنین شیوهاى را عالمانه و ماهرانه به‌کار گرفته است[۶].
تاریخ تألیف این منتخب چنان‌که در مقدمه کتاب آمده، «شد از آن تاریخ تألیفش غلب»، 1032ق، می‌باشد و فیض در 26 سالگى اقدام به این انتخاب نموده است[۷].
فهرست مطالب، در ابتدای کتاب آمده و در پاورقی‌ها، علاوه بر توضیح برخی واژگان متن و ذکر نام سوره و شماره آیات مذکور در متن[۸]، به اختلاف نسخ اشاره شده است[۹].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.