جواهر البلاغة: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'جواهر البلاغة (ابهام زدایی)' به 'جواهر البلاغة (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۲۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
[[جمعی از اساتید حوزه]] (محقق) | [[جمعی از اساتید حوزه]] (محقق) | ||
[[هاشمی، احمد]] ( | [[هاشمی، سید احمد]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =PJA 2028 /ﻫ2ج9 1386 | | کد کنگره =PJA 2028 /ﻫ2ج9 1386 | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
| چاپ =5 | | چاپ =5 | ||
| شابک =964-6918-33-6 | | شابک =964-6918-33-6 | ||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =15248 | |||
| کتابخوان همراه نور =15248 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''جواهر البلاغة'''، تأليف احمد | {{کاربردهای دیگر|جواهر البلاغة (ابهام‌زدایی)}} | ||
'''جواهر البلاغة'''، تأليف [[هاشمی، سید احمد|احمد هاشمى]]، از جمله آثار معاصر در موضوع بلاغت (علم معانى، بيان و بديع) است كه در سال‌هاى اخير جاى‌گزين كتاب «مختصر المعاني» شده است و به دليل اختصار، مورد استقبال طلاب علوم دينى قرار گرفته است. نویسنده در اين كتاب با اسلوب علمى، خلاصه‌اى از تمام قواعد فصاحت و بلاغت و اصول بلاغى را ارائه كرده است. | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
كتاب، مشتمل بر مقدمه و مباحث مقدماتى و سه بخش است. در بخش اول، «علم معانى» در نه باب و در بخش دوم، «علم بيان» در سه باب و هر باب در ضمن چند مبحث مطرح شده است. در بخش سوم نيز «علم بديع» در دو باب تأليف شده كه در ذيل هر باب به ترتيب، محسنات معنوى و لفظى عنوان شده است. | كتاب، مشتمل بر مقدمه و مباحث مقدماتى و سه بخش است. در بخش اول، «علم معانى» در نه باب و در بخش دوم، «علم بيان» در سه باب و هر باب در ضمن چند مبحث مطرح شده است. در بخش سوم نيز «علم بديع» در دو باب تأليف شده كه در ذيل هر باب به ترتيب، محسنات معنوى و لفظى عنوان شده است. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
ناشر در مقدمه به نقش مهم علم بلاغت در فهم صحيح متون اسلامى، به‌ويژه آيات و روايات اشاره كرده است كه به‌وسيله آن مى‌توان به فهم بخش عظيمى از اعجاز قرآن كريم و بعضى از مصادر دينى مانند نهج‌البلاغه و صحيفه سجاديه دست يافت<ref>مقدمه، ص9</ref> | ناشر در مقدمه به نقش مهم علم بلاغت در فهم صحيح متون اسلامى، به‌ويژه آيات و روايات اشاره كرده است كه به‌وسيله آن مى‌توان به فهم بخش عظيمى از اعجاز قرآن كريم و بعضى از مصادر دينى مانند نهج‌البلاغه و صحيفه سجاديه دست يافت<ref>مقدمه، ص9</ref> | ||
نویسنده در تمهيد كتاب، سه علم معانى و بيان و بديع را تعريف كرده و كلام را به اعتبار معانى بيان، از حيث لفظ «فصيح» و از حيث لفظ و معنا «بليغ» دانسته است.<ref>تمهيد، ص13</ref> | |||
درباره معنى اصطلاحى «بلاغت» از ديرباز تعريف‌هاى بسيارى به ما رسيده است. يكى از قديمى‌ترين تعريف‌ها از [[ | درباره معنى اصطلاحى «بلاغت» از ديرباز تعريف‌هاى بسيارى به ما رسيده است. يكى از قديمى‌ترين تعريف‌ها از [[ابن مقفع، عبدالله بن دادویه|ابن مقفع]] است كه وقتى درباره بلاغت از او سؤال شد، گفت: «بلاغت؛ يعنى ايجاز، كه با گوش دادن و سخن گفتن و سكوت كردن يا شعر و نثر و خطابه و اشكال ديگر ظاهر مى‌شود». ابن معتز، در وجه تسميه اين علم مى‌نويسد: «چون معنى به دل شنونده وارد مى‌شود، بلاغت ناميده شده است». احمد الهاشمى چون بسيارى از معاصران، «رعايت مقتضاى حال با كلامى فصيح» را بلاغت دانسته است.<ref>ميرزانيا، منصور، ص166</ref> | ||
پيش از كتاب «جواهر البلاغة»، كتاب «مطول» و «مختصر المعاني» در حوزه‌هاى علميه تدريس مى‌شد. [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]]، در اين دو كتاب ضمن اينكه همان خط مشى [[سکاکی، یوسف بن ابی‌بکر|سكّاكى]] و شيوه | پيش از كتاب «جواهر البلاغة»، كتاب «مطول» و «مختصر المعاني» در حوزه‌هاى علميه تدريس مى‌شد. [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]]، در اين دو كتاب ضمن اينكه همان خط مشى [[سکاکی، یوسف بن ابی‌بکر|سكّاكى]] و شيوه خطیب قزوينى در «تلخيص المفتاح» را پيش گرفته و از روش شارحان پيشين، استفاده كرده و سعى او بر آن بوده كه عبارات و كلمات مصنف (خطیب قزوينى) را شرح دهد، گاه هم به نقد و بررسى پرداخته و مطلبى را تكذيب و سخنى را پذيرفته است. وى در ضمن شرح مطالب، موضوعات منطقى و فلسفى و كلامى را نيز گنجانده و نتوانسته خود را از بحث در اين‌گونه مسائل بركنار دارد<ref>علوى مقدم، ص47</ref>هاشمى در كتاب حاضر از ورود به چنين موضوعاتى كه سبب تطويل كلام مى‌شود خوددارى كرده است. | ||
احمد هاشمى كتاب را به همان شيوه | احمد هاشمى كتاب را به همان شيوه خطیب قزوينى نوشته و تنها در مواردى با خطیب قزوينى اختلاف دارد. وى در پايان كتاب خود از سَرَقات، بحث كرده است. روى‌هم‌رفته در كتاب مزبور تمرين‌هاى سودمندى به شيوه كتب جديد عربى وجود دارد كه مورد استفاده طالبان علوم بلاغى قرار مى‌گيرد و روى همين اصل، كتاب «جواهر البلاغة» از كتب درسى آموزشگاه‌ها و مدارس متوسطه كشورهاى عربى مى‌باشد و تاكنون بارها چاپ شده است.<ref>همان، ص77 - 78</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
فهرست مطالب، در ابتداى كتاب آمده است. توضيح برخى الفاظ و عبارات كه گاه نيز مفصل است، در پاورقى‌هاى كتاب ذكر شده است. | فهرست مطالب، در ابتداى كتاب آمده است. توضيح برخى الفاظ و عبارات كه گاه نيز مفصل است، در پاورقى‌هاى كتاب ذكر شده است. | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references/> | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۰: | ||
== وابسته‌ها == | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[ترجمه و شرح جواهر البلاغة]] | [[ترجمه و شرح جواهر البلاغة]] | ||
[[جواهر البلاغة (مرکز تدوین متون درسی حوزه‌های علمیه)]] | |||
[[جواهر البلاغة في المعاني و البيان و البديع]] | |||
[[جواهر البلاغة (هاشمی)]] | |||
[[معجم المصطلحات البلاغية و تطورها]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:زبان‌شناسی، علم زبان]] | |||
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]] | |||
[[رده:زبان و ادبیات عربی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۳۱ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۱:۴۰
| جواهر البلاغة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جمعی از اساتید حوزه (محقق) هاشمی، سید احمد (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | جواهر البلاغه فی المعانی و البیان و البدیع (متن درسی) |
| ناشر | حوزه علميه قم، مرکز مديريت |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1381 ش |
| چاپ | 5 |
| شابک | 964-6918-33-6 |
| موضوع | زبان عربی - بدیع - راهنمای آموزشی زبان عربی - معانی و بیان - راهنمای آموزشی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PJA 2028 /ﻫ2ج9 1386 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
جواهر البلاغة، تأليف احمد هاشمى، از جمله آثار معاصر در موضوع بلاغت (علم معانى، بيان و بديع) است كه در سال‌هاى اخير جاى‌گزين كتاب «مختصر المعاني» شده است و به دليل اختصار، مورد استقبال طلاب علوم دينى قرار گرفته است. نویسنده در اين كتاب با اسلوب علمى، خلاصه‌اى از تمام قواعد فصاحت و بلاغت و اصول بلاغى را ارائه كرده است.
ساختار
كتاب، مشتمل بر مقدمه و مباحث مقدماتى و سه بخش است. در بخش اول، «علم معانى» در نه باب و در بخش دوم، «علم بيان» در سه باب و هر باب در ضمن چند مبحث مطرح شده است. در بخش سوم نيز «علم بديع» در دو باب تأليف شده كه در ذيل هر باب به ترتيب، محسنات معنوى و لفظى عنوان شده است.
گزارش محتوا
ناشر در مقدمه به نقش مهم علم بلاغت در فهم صحيح متون اسلامى، به‌ويژه آيات و روايات اشاره كرده است كه به‌وسيله آن مى‌توان به فهم بخش عظيمى از اعجاز قرآن كريم و بعضى از مصادر دينى مانند نهج‌البلاغه و صحيفه سجاديه دست يافت[۱]
نویسنده در تمهيد كتاب، سه علم معانى و بيان و بديع را تعريف كرده و كلام را به اعتبار معانى بيان، از حيث لفظ «فصيح» و از حيث لفظ و معنا «بليغ» دانسته است.[۲]
درباره معنى اصطلاحى «بلاغت» از ديرباز تعريف‌هاى بسيارى به ما رسيده است. يكى از قديمى‌ترين تعريف‌ها از ابن مقفع است كه وقتى درباره بلاغت از او سؤال شد، گفت: «بلاغت؛ يعنى ايجاز، كه با گوش دادن و سخن گفتن و سكوت كردن يا شعر و نثر و خطابه و اشكال ديگر ظاهر مى‌شود». ابن معتز، در وجه تسميه اين علم مى‌نويسد: «چون معنى به دل شنونده وارد مى‌شود، بلاغت ناميده شده است». احمد الهاشمى چون بسيارى از معاصران، «رعايت مقتضاى حال با كلامى فصيح» را بلاغت دانسته است.[۳]
پيش از كتاب «جواهر البلاغة»، كتاب «مطول» و «مختصر المعاني» در حوزه‌هاى علميه تدريس مى‌شد. تفتازانى، در اين دو كتاب ضمن اينكه همان خط مشى سكّاكى و شيوه خطیب قزوينى در «تلخيص المفتاح» را پيش گرفته و از روش شارحان پيشين، استفاده كرده و سعى او بر آن بوده كه عبارات و كلمات مصنف (خطیب قزوينى) را شرح دهد، گاه هم به نقد و بررسى پرداخته و مطلبى را تكذيب و سخنى را پذيرفته است. وى در ضمن شرح مطالب، موضوعات منطقى و فلسفى و كلامى را نيز گنجانده و نتوانسته خود را از بحث در اين‌گونه مسائل بركنار دارد[۴]هاشمى در كتاب حاضر از ورود به چنين موضوعاتى كه سبب تطويل كلام مى‌شود خوددارى كرده است.
احمد هاشمى كتاب را به همان شيوه خطیب قزوينى نوشته و تنها در مواردى با خطیب قزوينى اختلاف دارد. وى در پايان كتاب خود از سَرَقات، بحث كرده است. روى‌هم‌رفته در كتاب مزبور تمرين‌هاى سودمندى به شيوه كتب جديد عربى وجود دارد كه مورد استفاده طالبان علوم بلاغى قرار مى‌گيرد و روى همين اصل، كتاب «جواهر البلاغة» از كتب درسى آموزشگاه‌ها و مدارس متوسطه كشورهاى عربى مى‌باشد و تاكنون بارها چاپ شده است.[۵]
وضعيت كتاب
فهرست مطالب، در ابتداى كتاب آمده است. توضيح برخى الفاظ و عبارات كه گاه نيز مفصل است، در پاورقى‌هاى كتاب ذكر شده است.
پانويس
منابع مقاله
1. مقدمه و متن كتاب.
2. ميرزانيا، منصور، «ديباچه‌اى بر علم بلاغت»، كيهان انديشه، فروردين و ارديبهشت 1374، شماره 59، صص 165 تا 178.
3. علوى مقدم، سيد محمد، «بحثى درباره كتاب مطول سعدالدين تفتازانى و تأثير آن در كتب بلاغى»، مشكوة، زمستان 1363، شماره 6، صص 62 تا 87.