المسائل البغداديّة: تفاوت میان نسخه‌ها
(←پانویس) |
Wikinoor.ir (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '}}↵↵↵'''' به '}} '''') |
||
| (۳۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR00166J1.jpg | |||
| عنوان =الرسائل التسع | |||
| عنوان‌های دیگر =جوابات المسائل البغدادية | |||
| | |||
| | |||
أسئلة بن حاتم | أسئلة بن حاتم | ||
| | | پدیدآوران = | ||
[[شامی، یوسف بن حاتم]] (نویسنده) | |||
[[استادی، رضا]] (محقق) | [[استادی، رضا]] (محقق) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 182 /م3ر5 | ||
| موضوع = | |||
فقه جعفری - قرن 7ق. | |||
|کد کنگره | | ناشر = | ||
کتابخانه عمومی آیت‌الله‌مرعشی نجفی(ره) | |||
| مکان نشر =قم - ایران | |||
|موضوع | | سال نشر = 1413 ق | ||
|ناشر | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
'''المسائل البغداديّة''' به صورت سؤال و جواب نوشته شده است در جواب شيخ جمال‌الدين يوسف بن حاتم بن فوز بن مهند شامى مشغرى عاملى (زنده تا 664 ق) تأليف شده است. | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00166AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =00166 | |||
| کتابخوان همراه نور =00166 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''المسائل البغداديّة''' به صورت سؤال و جواب نوشته شده است در جواب [[شامی، یوسف بن حاتم|شيخ جمال‌الدين يوسف بن حاتم بن فوز بن مهند شامى مشغرى عاملى]] (زنده تا 664 ق) تأليف شده است. | |||
وى از شاگردان مؤلف و داراى اجازۀ عامى از | وى از شاگردان مؤلف و داراى اجازۀ عامى از سيد على بن طاوس (م 664 ق) مى‌باشد كه در سال وفات وى اين اجازه به يوسف بن حاتم داده شده است. | ||
این کتاب | این کتاب به همراه هشت رساله دیگر و با نام [[الرسائل التسع]] منتشر شده است. | ||
==عناوين== | ==عناوين== | ||
| خط ۵۵: | خط ۴۳: | ||
سبک نگارش كتاب به شيوۀ فقه رساله‌اى و فتوائى بوده و گاهى در بعضى از جواب‌ها به صورت فقه استدلالى مى‌باشد. اگر چه بيشتر مباحث كتاب مربوط به فقه اماميّه مى‌باشد امّا بعضى از مباحث نيز فقه مقارنه‌اى و خلافى است. | |||
در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] اين كتاب با نام‌هاى «المسائل البغداديّة»، «جوابات المسائل البغداديّة»، «أسئلة بن حاتم» ذكر شده و در مورد آن توضيحاتى ارائه شده است <ref>[ | در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] اين كتاب با نام‌هاى «المسائل البغداديّة»، «جوابات المسائل البغداديّة»، «أسئلة بن حاتم» ذكر شده و در مورد آن توضيحاتى ارائه شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/22604/2/74 الذريعة/2 74]، [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/22607/1/215 /5 215]، /20 339</ref> | ||
در جلد دوم [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]صفحۀ 74، تعداد مسائل كتاب را 72 مسأله ذكر كرده است كه ظاهرا صحيح نمى‌باشد. | در جلد دوم [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] صفحۀ 74، تعداد مسائل كتاب را 72 مسأله ذكر كرده است كه ظاهرا صحيح نمى‌باشد. | ||
به همين نام بزرگان ديگرى همچون [[ابن زهره، حمزه بن علی|ابن زهره]] (م 585 ق) و حاج [[مامقانی، عبدالله|شيخ عبدالله مامقانى]] (م 1315 ق) | به همين نام بزرگان ديگرى همچون [[ابن زهره، حمزه بن علی|ابن زهره]] (م 585 ق) و حاج [[مامقانی، عبدالله|شيخ عبدالله مامقانى]] (م 1315 ق) كتاب‌هایى را تأليف نموده‌اند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/22607/1/216 الذريعة/5 216]، [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/22619/2/319 /20 339]</ref> | ||
==تاريخ تأليف== | ==تاريخ تأليف== | ||
| خط ۷۰: | خط ۵۸: | ||
==تاريخ انتشار== | ==تاريخ انتشار== | ||
اين كتاب گاهى به صورت مستقل و گاهى نيز با رسالۀ مصريه چاپ شده است و هم‌چنين در ضمن جوامع الفقه در سال 1276ق چاپ شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/22607/1/234 الذريعة/5 234]، [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/22623/1/306 /24 306]</ref> | |||
اين كتاب گاهى به صورت مستقل و گاهى نيز با رسالۀ مصريه چاپ شده است و هم‌چنين در ضمن جوامع الفقه در سال 1276ق چاپ شده است<ref>[ | |||
كتاب موجود در سال 1413ق توسط كتابخانۀ آیت‌الله مرعشى در مجموعۀ «الرسائل التسع» چاپ شده است، مصحح و محقق آن فاضل ارجمند حجت‌الاسلام شيخ [[استادی، رضا|رضا استادى]] مى‌باشد. | كتاب موجود در سال 1413ق توسط كتابخانۀ آیت‌الله مرعشى در مجموعۀ «الرسائل التسع» چاپ شده است، مصحح و محقق آن فاضل ارجمند حجت‌الاسلام شيخ [[استادی، رضا|رضا استادى]] مى‌باشد. | ||
| خط ۸۲: | خط ۶۹: | ||
نسخه‌هاى متعلّق به كتابخانه‌هاى: | نسخه‌هاى متعلّق به كتابخانه‌هاى: | ||
- [[صدر، حسن | | - [[صدر، سید حسن |سيد حسن صدر]]الدين | ||
- شيخ هادى | - شيخ هادى کاشف‌الغطاء مربوط به سال 1060 ق | ||
- ميرزا | - ميرزا نصرالله بن حاج مجتهد قزوينى | ||
- شيخ عبدالحسين تهرانى در كربلاء | - شيخ عبدالحسين تهرانى در كربلاء | ||
- آستان قدس رضوى مربوط به سال 987 ق | - آستان قدس رضوى مربوط به سال 987 ق<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/22607/1/215 الذريعة ج /5 215]، [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/22607/1/216 216]، [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/22607/1/234 234]</ref> | ||
<ref>[ | |||
در كتاب مقدمه‌اى بر فقه شيعه (صفحۀ 104)، علاوه بر نسخه‌هاى مذكور نيز به دو نسخه از مدينة العلم و مسجد اعظم اشاره شده است. | در كتاب مقدمه‌اى بر فقه شيعه (صفحۀ 104)، علاوه بر نسخه‌هاى مذكور نيز به دو نسخه از مدينة العلم و مسجد اعظم اشاره شده است. | ||
در مقدمۀ كتاب موجود، به 6 نسخه كه متعلّق به كتابخانه‌هاى آستان قدس رضوى، مجلس شوراى اسلامى، دانشگاه تهران، | در مقدمۀ كتاب موجود، به 6 نسخه كه متعلّق به كتابخانه‌هاى آستان قدس رضوى، مجلس شوراى اسلامى، دانشگاه تهران، سيد روضاتى بوده و قديم‌ترين نسخه، نسخۀ آستان قدس رضوى مربوط به سال 987ق اشاره شده است. | ||
با توجه به تصاويرى كه در مقدمۀ كتاب از نسخه‌هاى خطى آورده شده، به احتمال زياد در چاپ كتاب موجود از نسخۀ آستان قدس رضوى كه به خط احمد بن داود حلى است و نسخه‌هاى ديگر استفاده شده است. | با توجه به تصاويرى كه در مقدمۀ كتاب از نسخه‌هاى خطى آورده شده، به احتمال زياد در چاپ كتاب موجود از نسخۀ آستان قدس رضوى كه به خط احمد بن داود حلى است و نسخه‌هاى ديگر استفاده شده است. | ||
| خط ۱۰۴: | خط ۸۹: | ||
كتاب المسائل البغدادية، با همۀ اختصار و كوچكى حجم آن داراى ويژگى‌ها و خصوصيات خاص خود مى‌باشد. در اين كتاب علاوه بر مسائلى كه به صورت فقه رساله‌اى جواب گفته شده است بعضى از مسائل آن به صورت مستدل جواب داده شده است به عنوان نمونه در مسألۀ 26 مؤلف مى‌نويسد: و ليس هذه الفروع مما تعرض لها أوائلنا فيذكر عنهم فيها خلاف، بل هو من التفاريع المحدثة و على الباحث استفراغ وسعه في إصابة الحق. | كتاب المسائل البغدادية، با همۀ اختصار و كوچكى حجم آن داراى ويژگى‌ها و خصوصيات خاص خود مى‌باشد. در اين كتاب علاوه بر مسائلى كه به صورت فقه رساله‌اى جواب گفته شده است بعضى از مسائل آن به صورت مستدل جواب داده شده است به عنوان نمونه در مسألۀ 26 مؤلف مى‌نويسد: و ليس هذه الفروع مما تعرض لها أوائلنا فيذكر عنهم فيها خلاف، بل هو من التفاريع المحدثة و على الباحث استفراغ وسعه في إصابة الحق. | ||
اگر چه مؤلف در موارد زيادى با استناد به عبارت‌هاى [[علم‌الهدی، علی بن حسین| | اگر چه مؤلف در موارد زيادى با استناد به عبارت‌هاى [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] و [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] «قده» به ارائۀ نظريات خود پرداخته است اما خوددارى وى از تقليد و پيروى كوركورانه در مباحث فقهى باعث شده كه وى در موارد زيادى به نظريات فقهى بزرگان قبل از خود اشكال نموده و رد كند، به عنوان نمونه در مسائل 16 و 25 پس از نقل نظريات [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] مى‌نويسد: و لست أعرف مستندا هذا الاشتراط و الأخبار مطلقة. | ||
در جاى ديگر نيز در جمع بين اخبار متعارض وى | در جاى ديگر نيز در جمع بين اخبار متعارض وى سبک و روش [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] را نمى‌پذيرد و در مسألۀ 39 مى‌نويسد: نحن قد بيّنا أنّه لا حاجة إلى التوفيق بينها مع ضعف الأخبار المانعة من الصلاة، و علمنا بالأخبار السليمة الصافية عن الكراهیة. | ||
==پانویس == | ==پانویس== | ||
<references /> | <references /> | ||
==منابع== | ==منابع مقاله== | ||
- [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]/2 74، /5 215، /20 339، /24 306 | - [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]/2 74، /5 215، /20 339، /24 306 | ||
| خط ۱۱۷: | خط ۱۰۲: | ||
- [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] /10 319 | - [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] /10 319 | ||
== وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
| خط ۱۳۹: | خط ۱۲۴: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
| خط ۱۴۶: | خط ۱۳۰: | ||
[[رده: فقه مذاهب]] | [[رده: فقه مذاهب]] | ||
[[رده: فقه شیعه]] | [[رده: فقه شیعه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۰ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۲:۲۴
| الرسائل التسع | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شامی، یوسف بن حاتم (نویسنده) استادی، رضا (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | جوابات المسائل البغدادية أسئلة بن حاتم |
| ناشر | کتابخانه عمومی آیت‌الله‌مرعشی نجفی(ره) |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1413 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | فقه جعفری - قرن 7ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 182 /م3ر5 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
المسائل البغداديّة به صورت سؤال و جواب نوشته شده است در جواب شيخ جمال‌الدين يوسف بن حاتم بن فوز بن مهند شامى مشغرى عاملى (زنده تا 664 ق) تأليف شده است.
وى از شاگردان مؤلف و داراى اجازۀ عامى از سيد على بن طاوس (م 664 ق) مى‌باشد كه در سال وفات وى اين اجازه به يوسف بن حاتم داده شده است.
این کتاب به همراه هشت رساله دیگر و با نام الرسائل التسع منتشر شده است.
عناوين
اين كتاب از 42 سؤال تشكيل شده است كه در ابواب مختلف ضمان، خيار عيب، انفال، قضاء، ديات، أطعمه و أشربه، نكاح، صلاة، صوم، وصيت و ارث تدوين شده است.
مسائل اين ابواب متداخل مطرح شده و از يكديگر تفكيك نشده‌اند.
شيوۀ نگارش
سبک نگارش كتاب به شيوۀ فقه رساله‌اى و فتوائى بوده و گاهى در بعضى از جواب‌ها به صورت فقه استدلالى مى‌باشد. اگر چه بيشتر مباحث كتاب مربوط به فقه اماميّه مى‌باشد امّا بعضى از مباحث نيز فقه مقارنه‌اى و خلافى است.
در الذريعة اين كتاب با نام‌هاى «المسائل البغداديّة»، «جوابات المسائل البغداديّة»، «أسئلة بن حاتم» ذكر شده و در مورد آن توضيحاتى ارائه شده است[۱]
در جلد دوم الذريعة صفحۀ 74، تعداد مسائل كتاب را 72 مسأله ذكر كرده است كه ظاهرا صحيح نمى‌باشد.
به همين نام بزرگان ديگرى همچون ابن زهره (م 585 ق) و حاج شيخ عبدالله مامقانى (م 1315 ق) كتاب‌هایى را تأليف نموده‌اند[۲]
تاريخ تأليف
از تاريخ دقيق تأليف كتاب اطلاع دقيقى در دست نيست ولى احتمالا اين كتاب بين سال‌هاى 665 تا 676ق تأليف شده است.
تاريخ انتشار
اين كتاب گاهى به صورت مستقل و گاهى نيز با رسالۀ مصريه چاپ شده است و هم‌چنين در ضمن جوامع الفقه در سال 1276ق چاپ شده است.[۳]
كتاب موجود در سال 1413ق توسط كتابخانۀ آیت‌الله مرعشى در مجموعۀ «الرسائل التسع» چاپ شده است، مصحح و محقق آن فاضل ارجمند حجت‌الاسلام شيخ رضا استادى مى‌باشد.
نسخه‌ها
در الذريعة به 6 نسخۀ خطى اشاره نموده كه عبارتند از:
نسخه‌هاى متعلّق به كتابخانه‌هاى:
- شيخ هادى کاشف‌الغطاء مربوط به سال 1060 ق
- ميرزا نصرالله بن حاج مجتهد قزوينى
- شيخ عبدالحسين تهرانى در كربلاء
- آستان قدس رضوى مربوط به سال 987 ق[۴]
در كتاب مقدمه‌اى بر فقه شيعه (صفحۀ 104)، علاوه بر نسخه‌هاى مذكور نيز به دو نسخه از مدينة العلم و مسجد اعظم اشاره شده است.
در مقدمۀ كتاب موجود، به 6 نسخه كه متعلّق به كتابخانه‌هاى آستان قدس رضوى، مجلس شوراى اسلامى، دانشگاه تهران، سيد روضاتى بوده و قديم‌ترين نسخه، نسخۀ آستان قدس رضوى مربوط به سال 987ق اشاره شده است.
با توجه به تصاويرى كه در مقدمۀ كتاب از نسخه‌هاى خطى آورده شده، به احتمال زياد در چاپ كتاب موجود از نسخۀ آستان قدس رضوى كه به خط احمد بن داود حلى است و نسخه‌هاى ديگر استفاده شده است.
ويژگى‌ها
كتاب المسائل البغدادية، با همۀ اختصار و كوچكى حجم آن داراى ويژگى‌ها و خصوصيات خاص خود مى‌باشد. در اين كتاب علاوه بر مسائلى كه به صورت فقه رساله‌اى جواب گفته شده است بعضى از مسائل آن به صورت مستدل جواب داده شده است به عنوان نمونه در مسألۀ 26 مؤلف مى‌نويسد: و ليس هذه الفروع مما تعرض لها أوائلنا فيذكر عنهم فيها خلاف، بل هو من التفاريع المحدثة و على الباحث استفراغ وسعه في إصابة الحق.
اگر چه مؤلف در موارد زيادى با استناد به عبارت‌هاى سيد مرتضى و شيخ طوسى «قده» به ارائۀ نظريات خود پرداخته است اما خوددارى وى از تقليد و پيروى كوركورانه در مباحث فقهى باعث شده كه وى در موارد زيادى به نظريات فقهى بزرگان قبل از خود اشكال نموده و رد كند، به عنوان نمونه در مسائل 16 و 25 پس از نقل نظريات شيخ طوسى مى‌نويسد: و لست أعرف مستندا هذا الاشتراط و الأخبار مطلقة.
در جاى ديگر نيز در جمع بين اخبار متعارض وى سبک و روش شيخ طوسى را نمى‌پذيرد و در مسألۀ 39 مى‌نويسد: نحن قد بيّنا أنّه لا حاجة إلى التوفيق بينها مع ضعف الأخبار المانعة من الصلاة، و علمنا بالأخبار السليمة الصافية عن الكراهیة.
پانویس
- ↑ الذريعة/2 74، /5 215، /20 339
- ↑ الذريعة/5 216، /20 339
- ↑ الذريعة/5 234، /24 306
- ↑ الذريعة ج /5 215، 216، 234
منابع مقاله
- الذريعة/2 74، /5 215، /20 339، /24 306
- أعيان الشيعة /10 319