دروس في أصول الفقه (توضيح الحلقة الثانية): تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - 'محمد باقر' به 'محمدباقر')
    برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
    بدون خلاصۀ ویرایش
     
    (۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class='wikiInfo'>
    {{جعبه اطلاعات کتاب
    [[پرونده:NUR12667J1.jpg|بندانگشتی|دروس في اصول الفقه (توضیح الحلقة الثانیة)]]
    | تصویر =NUR12667J1.jpg
    {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
    | عنوان =دروس في اصول الفقه (توضیح الحلقة الثانیة)
    |+ |
    | عنوان‌های دیگر =توضیح الحلقه الثانیه
    |-
    | پدیدآوران =
    ! نام کتاب!! data-type='bookName'|دروس في اصول الفقه (توضیح الحلقة الثانیة)
    [[صدر، محمدباقر]] (نویسنده)
    |-
    |نام های دیگر کتاب
    |data-type='otherBookNames'|توضیح الحلقه الثانیه
    |-
    |پدیدآورندگان
    |data-type='authors'|[[صدر، محمدباقر]] (نويسنده)


    [[اشکنانی، محمد حسین]] (شارح)
    [[اشکنانی، محمد حسین]] (شارح)
    |-
    | زبان =عربی
    |زبان  
    | کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏159‎‏/‎‏8‎‏ ‎‏/‎‏ص‎‏4‎‏ ‎‏ح‎‏8022‎‏*
    |data-type='language'|عربی
    | موضوع =
    |-
    اصول فقه شیعه
    |کد کنگره  
    | ناشر =
    |data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏159‎‏/‎‏8‎‏ ‎‏/‎‏ص‎‏4‎‏ ‎‏ح‎‏8022‎‏*
    باقيات
    |-
    | مکان نشر =قم - ایران
    |موضوع  
    | سال نشر = 1430 ق  
    |data-type='subject'|اصول فقه شیعه
    |-
    |ناشر  
    |data-type='publisher'|باقيات
    |-
    |مکان نشر  
    |data-type='publishPlace'|قم - ایران
    |-
    |سال نشر  
    |data-type='publishYear'| 1430 هـ.ق  
    |-class='articleCode'
    |کد اتوماسیون
    |data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE12667AUTOMATIONCODE
    |}
    </div>


    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE12667AUTOMATIONCODE
    | چاپ =1
    | شابک =964-6168-32-9
    | تعداد جلد =2
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =12667
    | کتابخوان همراه نور =12667
    | کد پدیدآور =


    == معرّفى اجمالى ==
    | پس از =
    | پیش از =
    }}


     
    '''دروس فى اصول الفقه'''، اثر عربى [[اشکنانی، محمد حسین|محمدحسین اشكنانى]]، در شرح و توضيح حلقه دوم از حلقات [[صدر، محمدباقر|شهيد صدر]] است كه شارح، در آن، از كتاب‌های «المعالم الجديدة» [[صدر، محمدباقر|شهيد صدر]]، تقريرات درس استاد شيخ اسد قصير، دروس [[حیدری، کمال|سيد كمال حيدرى]]، تعليقات سيد على اكبر حائرى، شرح شيخ عبدالجبار رفاعى و شرح شيخ محمد بحرانى استفاده كرده است.
    «دروس فى اصول الفقه»، اثر عربى محمدحسین اشكنانى، در شرح و توضيح حلقه دوم از حلقات [[صدر، محمدباقر|شهيد صدر]] است كه شارح، در آن، از كتاب‌های «المعالم الجديدة» [[صدر، محمدباقر|شهيد صدر]]، تقريرات درس استاد شيخ اسد قصير، دروس [[حیدری، کمال|سيد كمال حيدرى]]، تعليقات سيد على اكبر حائرى، شرح شيخ عبدالجبار رفاعى و شرح شيخ محمد بحرانى استفاده كرده است.


    == ساختار ==
    == ساختار ==
    ساختار كتاب ابتكارى است و بر اساس نوع دليل تنظيم شده است.
    ساختار كتاب ابتكارى است و بر اساس نوع دليل تنظيم شده است.


    == گزارش محتوا ==
    == گزارش محتوا ==
    مؤلف، بعد از تعريف علم اصول و موضوع و غرض آن، به تبويب مسائل اصولى اشاره كرده و آن را بر اساس نوع دليل، به دو بخش ادله محرزه و اصول عمليه تقسيم مى‌كند به اين شرح:
    مؤلف، بعد از تعريف علم اصول و موضوع و غرض آن، به تبويب مسائل اصولى اشاره كرده و آن را بر اساس نوع دليل، به دو بخش ادله محرزه و اصول عمليه تقسيم مى‌كند به اين شرح:


    1. ادله محرزه: شامل ادلّه شرعيه (با مباحثى از قبيل تحديد دلالت، اثبات صدور، حجيّت دلالت و ظهور) و ادله عقليه است؛
    #ادله محرزه: شامل ادلّه شرعيه (با مباحثى از قبيل تحديد دلالت، اثبات صدور، حجيّت دلالت و ظهور) و ادله عقليه است؛
     
    #اصول عمليه: مشتمل بر مباحث عمومى و مقدماتى و مباحث مربوط به خود اصول شامل اصل عملى در مورد فقدان علم اجمالى(استصحاب و برائت)، اصل عملى در مورد وجود علم اجمالى(اشتغال و اقل و اكثر)؛
    2. اصول عمليه: مشتمل بر مباحث عمومى و مقدماتى و مباحث مربوط به خود اصول شامل اصل عملى در مورد فقدان علم اجمالى(استصحاب و برائت)، اصل عملى در مورد وجود علم اجمالى(اشتغال و اقل و اكثر)؛
    #خاتمه در بيان تعارض ادله:[[صدر، محمدباقر|شهيد صدر]]، تقسيم فوق را در حلقات اختيار كرده، چرا كه طلاب اين علم، در مرحله سطح، بيشتر نيازمند آگاهى از نحوه به‌كارگيرى قواعد اصولى در فقه هستند، البته ايشان به لحاظ نوع دليليت كه آيا لفظى، عقلى يا تعبّدى است، تقسيم‌بندى ديگرى ارائه داده است كه براى دروس خارج تدوين شده است.
     
    3. خاتمه در بيان تعارض ادله:[[صدر، محمدباقر|شهيد صدر]]، تقسيم فوق را در حلقات اختيار كرده، چرا كه طلاب اين علم، در مرحله سطح، بيشتر نيازمند آگاهى از نحوه به‌كارگيرى قواعد اصولى در فقه هستند، البته ايشان به لحاظ نوع دليليت كه آيا لفظى، عقلى يا تعبّدى است، تقسيم‌بندى ديگرى ارائه داده است كه براى دروس خارج تدوين شده است.


    از لوازم يك تقسيم‌بندى مناسب، آوردن عناوين گويا براى هر مبحث است و در اين زمينه، ابتكارات [[صدر، محمدباقر|شهيد صدر]]، به‌خوبى نمايان است. ابتكار [[صدر، محمدباقر|شهيد صدر]]، در به‌كارگيرى عناوين جديد را بيشتر در متن حلقات، مى‌توان ديد؛ مثلاً در حلقه دوم، مى‌بينيم كه با گشوده شدن ابواب جديدى از مباحث، عناوين جديدى نيز انتخاب شده است؛ با طرح مبحث حكم‌شناسى، به‌عنوان يك بحث تمهيدى، عناوين زير آمده است:
    از لوازم يك تقسيم‌بندى مناسب، آوردن عناوين گويا براى هر مبحث است و در اين زمينه، ابتكارات [[صدر، محمدباقر|شهيد صدر]]، به‌خوبى نمايان است. ابتكار [[صدر، محمدباقر|شهيد صدر]]، در به‌كارگيرى عناوين جديد را بيشتر در متن حلقات، مى‌توان ديد؛ مثلاً در حلقه دوم، مى‌بينيم كه با گشوده شدن ابواب جديدى از مباحث، عناوين جديدى نيز انتخاب شده است؛ با طرح مبحث حكم‌شناسى، به‌عنوان يك بحث تمهيدى، عناوين زير آمده است:
    خط ۷۹: خط ۶۰:
    [[صدر، محمدباقر|شهيد صدر]]، در اين كتاب، اصطلاحات جديدى را نيز مطرح نموده است كه برخى از آنها به عناوين راه يافته و برخى، راه نيافته‌اند كه به برخى از آنها اشاره مى‌كنيم:
    [[صدر، محمدباقر|شهيد صدر]]، در اين كتاب، اصطلاحات جديدى را نيز مطرح نموده است كه برخى از آنها به عناوين راه يافته و برخى، راه نيافته‌اند كه به برخى از آنها اشاره مى‌كنيم:


    1. عناصر مشتركه: در تعريف علم اصول و پس از آن، در موارد ديگرى، اين اصطلاح را به كار گرفته‌اند و مرادشان، آن دسته از قواعد كلى است كه صلاحيّت ورود در استنباط هر باب از ابواب علم فقه را دارد؛
    #عناصر مشتركه: در تعريف علم اصول و پس از آن، در موارد ديگرى، اين اصطلاح را به كار گرفته‌اند و مرادشان، آن دسته از قواعد كلى است كه صلاحيّت ورود در استنباط هر باب از ابواب علم فقه را دارد؛
    #عناصر خاصّه: مرادشان آن دسته از قواعد مورد استفاده در عمليات استنباط است كه به استنباط احكام شرعى معينى مربوط است، مانند علم به وثاقت زراره كه در سند روايات خاصى آمده است؛
    #ادلّه محرزه: در تقسيم و عنوان برخى مباحث، اين اصطلاح را به كار گرفته‌اند و مرادشان آن دسته از ادلّه استنباط است كه حيثيّت كشف از وجود حكم واقعى را دارند، چه كشف قطعى و چه كشف ظنّى؛ بنابراین، ادله محرزه در اصطلاح [[صدر، محمدباقر|شهيد صدر]]، اعم از امارات در اصطلاح مشهور است؛
    #تزاحم حفظى: نوعى تزاحم در مقابل حفظ تشريعى از سوى شارع تصوّر كرده‌اند كه كاملاً متفاوت از تزاحم ملاكى و تزاحم امتثالى است، البته اصطلاحات ديگرى هم از قبيل تحفظ، حق الطاعة، قطع ذاتى و قطع موضوعى، تنوين و تنكير و تنوين تمكن، وسايل اثبات وجدانى و تعبّدى، تعارض مستقر و غير مستقر نيز ديده مى‌شود كه مجال توضيح آنها نيست.


    2. عناصر خاصّه: مرادشان آن دسته از قواعد مورد استفاده در عمليات استنباط است كه به استنباط احكام شرعى معينى مربوط است، مانند علم به وثاقت زراره كه در سند روايات خاصى آمده است؛
    [[صدر، محمدباقر|شهيد صدر]]، در مباحث اصولى، ابتكارات و نوآورى‌هايى هم دارد كه عبارتند از:


    3. ادلّه محرزه: در تقسيم و عنوان برخى مباحث، اين اصطلاح را به كار گرفته‌اند و مرادشان آن دسته از ادلّه استنباط است كه حيثيّت كشف از وجود حكم واقعى را دارند، چه كشف قطعى و چه كشف ظنّى؛ بنابراين، ادله محرزه در اصطلاح [[صدر، محمدباقر|شهيد صدر]]، اعم از امارات در اصطلاح مشهور است؛
    #تقسيم‌بندى جديد مباحث اصولى؛
    #جمع ميان حكم ظاهرى و حكم واقعى؛
    #نظريه حق الطاعة؛
    #دليليت و دلالت سيره؛
    #تفسير وضع: ايشان، به مسلك قرن اكيد معتقدند؛ بر اساس اين مسلك كه مختار [[صدر، محمدباقر|شهيد صدر]] است، بايد گفت: وضع، ناشى از قانون تكوينى حاكم بر ذهن بشر است و آن قانون، چنين است كه هر گاه دو چيز در ذهن انسان ارتباط شديد و اكيد پيدا كنند، تصور يكى، موجب تصور ديگرى مى‌شود. بر اساس اين مسلك، در تفاوت وضع تعيينى و تعيّنى، گفته مى‌شود كه هر گاه قرن اكيد، بر اساس عامل كمى(كثرت استعمال) باشد، وضع، تعيّنى و هر گاه بر اساس عامل كيفى باشد، وضع، تعيينى است.


    4. تزاحم حفظى: نوعى تزاحم در مقابل حفظ تشريعى از سوى شارع تصوّر كرده‌اند كه كاملاً متفاوت از تزاحم ملاكى و تزاحم امتثالى است، البته اصطلاحات ديگرى هم از قبيل تحفظ، حق الطاعة، قطع ذاتى و قطع موضوعى، تنوين و تنكير و تنوين تمكن، وسايل اثبات وجدانى و تعبّدى، تعارض مستقر و غير مستقر نيز ديده مى‌شود كه مجال توضيح آنها نيست.
    == منابع مقاله ==


    [[صدر، محمدباقر|شهيد صدر]]، در مباحث اصولى، ابتكارات و نوآورى‌هايى هم دارد كه عبارتند از:
    #مقدمه و متن كتاب؛
    #المعالم الجديدة، [[صدر، محمدباقر|شهيد صدر]].


    1. تقسيم‌بندى جديد مباحث اصولى؛
    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}


    2. جمع ميان حكم ظاهرى و حكم واقعى؛
    [[دروس في علم الأصول (ط. انتشارات اسلامی)]]


    3. نظريه حق الطاعة؛
    [[قواعد کلی استنباط]]


    4. دليليت و دلالت سيره؛
    [[الحلقة الثالثة في اسلوبها الثانی]]


    5. تفسير وضع: ايشان، به مسلك قرن اكيد معتقدند؛ بر اساس اين مسلك كه مختار [[صدر، محمدباقر|شهيد صدر]] است، بايد گفت: وضع، ناشى از قانون تكوينى حاكم بر ذهن بشر است و آن قانون، چنين است كه هر گاه دو چيز در ذهن انسان ارتباط شديد و اكيد پيدا كنند، تصور يكى، موجب تصور ديگرى مى‌شود. بر اساس اين مسلك، در تفاوت وضع تعيينى و تعيّنى، گفته مى‌شود كه هر گاه قرن اكيد، بر اساس عامل كمى(كثرت استعمال) باشد، وضع، تعيّنى و هر گاه بر اساس عامل كيفى باشد، وضع، تعيينى است.
    [[دروس في علم الأصول (نسخه جدید)]]


    == منابع ==
    [[شرح الأصول من الحلقة الثانیة]]


    [[التعلیق و الشرح المفید للحلقة الأولی]]


    1. مقدمه و متن كتاب؛
    [[شرح الحلقة الثالثة (أسئلة و أجوبة)]]


    2. المعالم الجديدة، [[صدر، محمدباقر|شهيد صدر]].
    [[محاضرات في أصول الفقه شرح الحلقة الثانیة]]


    [[شرح الحلقة الثالثة (فياض حسین عاملی، حسن محمد)]]


    == پیوندها ==
    [[دروس فی علم الاصول (الحلقه الاولی و الحلقه الثانیه فی اسلوبها الثانی)]]


    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۸ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۷:۲۱

    دروس في اصول الفقه (توضیح الحلقة الثانیة)
    دروس في أصول الفقه (توضيح الحلقة الثانية)
    پدیدآورانصدر، محمدباقر (نویسنده) اشکنانی، محمد حسین (شارح)
    عنوان‌های دیگرتوضیح الحلقه الثانیه
    ناشرباقيات
    مکان نشرقم - ایران
    سال نشر1430 ق
    چاپ1
    شابک‎964-6168-32-9
    موضوعاصول فقه شیعه
    زبانعربی
    تعداد جلد2
    کد کنگره
    ‏BP‎‏ ‎‏159‎‏/‎‏8‎‏ ‎‏/‎‏ص‎‏4‎‏ ‎‏ح‎‏8022‎‏*
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    دروس فى اصول الفقه، اثر عربى محمدحسین اشكنانى، در شرح و توضيح حلقه دوم از حلقات شهيد صدر است كه شارح، در آن، از كتاب‌های «المعالم الجديدة» شهيد صدر، تقريرات درس استاد شيخ اسد قصير، دروس سيد كمال حيدرى، تعليقات سيد على اكبر حائرى، شرح شيخ عبدالجبار رفاعى و شرح شيخ محمد بحرانى استفاده كرده است.

    ساختار

    ساختار كتاب ابتكارى است و بر اساس نوع دليل تنظيم شده است.

    گزارش محتوا

    مؤلف، بعد از تعريف علم اصول و موضوع و غرض آن، به تبويب مسائل اصولى اشاره كرده و آن را بر اساس نوع دليل، به دو بخش ادله محرزه و اصول عمليه تقسيم مى‌كند به اين شرح:

    1. ادله محرزه: شامل ادلّه شرعيه (با مباحثى از قبيل تحديد دلالت، اثبات صدور، حجيّت دلالت و ظهور) و ادله عقليه است؛
    2. اصول عمليه: مشتمل بر مباحث عمومى و مقدماتى و مباحث مربوط به خود اصول شامل اصل عملى در مورد فقدان علم اجمالى(استصحاب و برائت)، اصل عملى در مورد وجود علم اجمالى(اشتغال و اقل و اكثر)؛
    3. خاتمه در بيان تعارض ادله:شهيد صدر، تقسيم فوق را در حلقات اختيار كرده، چرا كه طلاب اين علم، در مرحله سطح، بيشتر نيازمند آگاهى از نحوه به‌كارگيرى قواعد اصولى در فقه هستند، البته ايشان به لحاظ نوع دليليت كه آيا لفظى، عقلى يا تعبّدى است، تقسيم‌بندى ديگرى ارائه داده است كه براى دروس خارج تدوين شده است.

    از لوازم يك تقسيم‌بندى مناسب، آوردن عناوين گويا براى هر مبحث است و در اين زمينه، ابتكارات شهيد صدر، به‌خوبى نمايان است. ابتكار شهيد صدر، در به‌كارگيرى عناوين جديد را بيشتر در متن حلقات، مى‌توان ديد؛ مثلاً در حلقه دوم، مى‌بينيم كه با گشوده شدن ابواب جديدى از مباحث، عناوين جديدى نيز انتخاب شده است؛ با طرح مبحث حكم‌شناسى، به‌عنوان يك بحث تمهيدى، عناوين زير آمده است:

    «الحكم الشرعى و تقسيمه»؛

    «مبادى الحكم التكليفى»؛

    «التضاد بين الاحكام التكليفية»؛

    «شمول الحكم لجميع وقائع الحياة»؛

    «الحكم الواقعى و الحكم الظاهرى»؛

    «الامارات و الاصول»؛

    «اجتماع الحكم الواقعى و الظاهرى و القضيّة الحقيقية و القضية الخارجية».

    بايد گفت: همه اين عناوين، نتيجه تمركز بر مباحثى است كه پيش‌تر نزد اصوليون، به‌طور پراكنده و ضمنى مطرح مى‌شده است و هيچ‌گاه خواننده نمى‌توانست از مطالعه فهرست كتاب‌ها و جست‌وجو در عناوين، چيزى راجع به آنها بيابد.

    شهيد صدر، در اين كتاب، اصطلاحات جديدى را نيز مطرح نموده است كه برخى از آنها به عناوين راه يافته و برخى، راه نيافته‌اند كه به برخى از آنها اشاره مى‌كنيم:

    1. عناصر مشتركه: در تعريف علم اصول و پس از آن، در موارد ديگرى، اين اصطلاح را به كار گرفته‌اند و مرادشان، آن دسته از قواعد كلى است كه صلاحيّت ورود در استنباط هر باب از ابواب علم فقه را دارد؛
    2. عناصر خاصّه: مرادشان آن دسته از قواعد مورد استفاده در عمليات استنباط است كه به استنباط احكام شرعى معينى مربوط است، مانند علم به وثاقت زراره كه در سند روايات خاصى آمده است؛
    3. ادلّه محرزه: در تقسيم و عنوان برخى مباحث، اين اصطلاح را به كار گرفته‌اند و مرادشان آن دسته از ادلّه استنباط است كه حيثيّت كشف از وجود حكم واقعى را دارند، چه كشف قطعى و چه كشف ظنّى؛ بنابراین، ادله محرزه در اصطلاح شهيد صدر، اعم از امارات در اصطلاح مشهور است؛
    4. تزاحم حفظى: نوعى تزاحم در مقابل حفظ تشريعى از سوى شارع تصوّر كرده‌اند كه كاملاً متفاوت از تزاحم ملاكى و تزاحم امتثالى است، البته اصطلاحات ديگرى هم از قبيل تحفظ، حق الطاعة، قطع ذاتى و قطع موضوعى، تنوين و تنكير و تنوين تمكن، وسايل اثبات وجدانى و تعبّدى، تعارض مستقر و غير مستقر نيز ديده مى‌شود كه مجال توضيح آنها نيست.

    شهيد صدر، در مباحث اصولى، ابتكارات و نوآورى‌هايى هم دارد كه عبارتند از:

    1. تقسيم‌بندى جديد مباحث اصولى؛
    2. جمع ميان حكم ظاهرى و حكم واقعى؛
    3. نظريه حق الطاعة؛
    4. دليليت و دلالت سيره؛
    5. تفسير وضع: ايشان، به مسلك قرن اكيد معتقدند؛ بر اساس اين مسلك كه مختار شهيد صدر است، بايد گفت: وضع، ناشى از قانون تكوينى حاكم بر ذهن بشر است و آن قانون، چنين است كه هر گاه دو چيز در ذهن انسان ارتباط شديد و اكيد پيدا كنند، تصور يكى، موجب تصور ديگرى مى‌شود. بر اساس اين مسلك، در تفاوت وضع تعيينى و تعيّنى، گفته مى‌شود كه هر گاه قرن اكيد، بر اساس عامل كمى(كثرت استعمال) باشد، وضع، تعيّنى و هر گاه بر اساس عامل كيفى باشد، وضع، تعيينى است.

    منابع مقاله

    1. مقدمه و متن كتاب؛
    2. المعالم الجديدة، شهيد صدر.

    وابسته‌ها

    برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/w/index.php?title=دروس_في_أصول_الفقه_(توضيح_الحلقة_الثانية)&oldid=517211»