الضوء اللامع لأهل القرن التاسع: تفاوت میان نسخه‌ها

الضوء اللامع لأهل القرن التاسع
الضوء اللامع لأهل القرن التاسع
پدیدآوران	سخاوی، محمد بن عبدالرحمن (نویسنده)
ناشر	دار مکتبة الحیاة
مکان نشر	بیروت - لبنان
چاپ	1
موضوع	کشورهای اسلامی - سرگذشت‌نامه - قرن 9ق.
زبان	عربی
تعداد جلد	12
کد کنگره	‏CT‎‏ ‎‏203‎‏ ‎‏/‎‏ع‎‏4‎‏س‎‏2
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf
	v; t; e;

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۰ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۲:۰۸

الضوء اللامع لأهل القرن التاسع، اثر شمس‌الدين محمد بن عبدالرحمن سخاوى، كتابى است پيرامون تراجم بزرگان عالم اسلام در سده نهم (از 801ق به بعد) كه طى سال‌هاى 890-898ق، فراهم آمده است.^[۱]

ساختار

كتاب با دو مقدمه كوتاه از ناشر و نویسنده آغاز و مطالب در دوازده جلد، سامان يافته است.

اسامى افراد، بر اساس حروف الفبا تنظيم شده و شرح حال افراد، بر حسب ميزان اطلاعاتى كه نویسنده در مورد هر شخص داشته، از حجم و محتواى مختلفى برخوردار است.

گزارش محتوا

در مقدمه ناشر، زندگى‌نامه مختصرى از نویسنده ارائه گرديده.^[۲]و در مقدمه مؤلف، به موضوع كتاب، اشاره شده است.^[۳]

در مقدمه نویسنده، به بيان موضوع كتاب پرداخته شده و به اين نكته اشاره گرديده است كه: «اين كتاب جامع شرح حال بزرگان و دانشمندان و قضات و عارفان و ادبا و شعرا و راويان حديث و پادشاهان و امرا و كارگزاران آنها و وزيرانى است كه در كشورهاى مصر و شام و حجاز سكونت داشته‌اند يا اهل سرزمين‌هاى يمن و روم يا هندوستان و [ایران] بوده‌اند و ديگر خصوصيت بارز اين كتاب، معرفى بسيارى از دانشمندان و فضلاى اهل ذمه است كه از پيروان اديان مختلف بوده‌اند». سخاوى با انجام چنين كارى وسعت مشرب خويش را آشكار كرده است.^[۴]

نخستين شخصى كه نویسنده در اين كتاب بر اساس حروف تهجى، زندگى‌نامه‌اش را شرح كرده است، يكى از زهاد گیلانى‌الاصل به نام آدم بن سعد بن عيسى الگیلانى‌الاصل مى‌باشد كه در شهر مكه معظمه بيست سال جوار بوده است و در همان جا ازدواج كرده است و در اواخر عمر در رباط سكروكان به زهد و گوشه‌گیرى نشست و در ماه ذى‌قعده سال 867ق درگذشت.^[۵]

آخرين شخصيت نيز بانويى است از مردم كشور حبشه (اتيوپى) مشهور به (يهب‌الله) كه شرح حالش چنين است: «يهب‌الله... در سال 816ق، به مكه وارد شد و وقتى كه حدود 10 سال داشت از محضر مولايش على بن جرزى و ابن سلامه و گروهى ديگر از بزرگان، استماع حديث كرد و گروهى از علما و اصحاب حديث اجازه روايت حديث به ايشان دادند. اين بانوى محدثه در شب يك‌شنبه غره ماه رجب سال 881ق در شهر مكه درگذشت. وى بانويى والامقام و پاک‌سيرت و شب‌زنده‌دار و متعبدبود.^[۶]

از جمله ديگر افراد معرفى‌شده در كتاب، مى‌توان از اشخاص زير نام برد: ابراهیم بن محمد بن عبدالقادر.^[۷]؛ احمد بن خالد مقدسى.^[۸]؛ اسحاق بن ابراهیم بن احمد بن محمد بن كامل.^[۹]؛ اسدالله بن لطف‌الله كازرونى.^[۱۰]؛ اسكندر بن قرايوسف.^[۱۱]؛ اقبال كركى.^[۱۲]و...

در پایان مجلد 12، نویسنده، كتابى جداگانه در شرح حال زنان مشهور قرن نهم تأليف كرده است. اين كتاب، حاوى شرح حال زنانى است كه به كنيه اشتهار داشته‌اند و نام اين كتاب را «كتاب الكنى من النساء» نام‌گذارى كرده است.^[۱۳]

وضعيت كتاب

در پاورقى‌ها، به تصحيح اغلاط متن.^[۱۴]و توضيح برخى از كلمات و مطالب متن.^[۱۵]پرداخته شده است.

فهرست مطالب هر جلد، در انتهاى همان جلد آمده است.

پانويس

منابع مقاله

[1] ر.ک: وطن‌پرست، على‌اكبر، 1388، ص52

[2] مقدمه نخست، ج1، ص1-3

[3] مقدمه دوم، همان، ص4-6

[4] مالكى، هيبت‌الله، 1378، ص36

[5] همان

[6] ر.ک: همان

[7] متن كتاب، ج1، ص7

[8] همان، ص292

[9] همان، ج2، ص276

[10] همان، ص279

[11] همان، ص280

[12] همان، ص314

[13] مالكى، هيبت‌الله، 1378، ص36

[14] ر.ک: پاورقى، ج1، ص7

[15] ر.ک: همان، ص8

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class='wikiInfo'>
+{{جعبه اطلاعات کتاب
-[[پرونده:NUR11691J1.jpg|بندانگشتی|الضوء اللامع لأهل القرن التاسع]]
+| تصویر =NUR11691J1.jpg
-{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
+| عنوان =الضوء اللامع لأهل القرن التاسع
-|+ |
+| عنوان‌های دیگر =
-|-
+| پدیدآوران =
-! نام کتاب!! data-type='bookName'|الضوء اللامع لأهل القرن التاسع
+[[سخاوی، محمد بن عبدالرحمن]] (نویسنده)
-|-
+| زبان =عربی
-|نام های دیگر کتاب
+| کد کنگره =‏CT‎‏ ‎‏203‎‏ ‎‏/‎‏ع‎‏4‎‏س‎‏2
-|data-type='otherBookNames'|
+| موضوع =
-|-
+کشورهای اسلامی - سرگذشت‌نامه - قرن 9ق.
-|پدیدآورندگان
+| ناشر =
-|data-type='authors'|[[سخاوی، محمد بن عبدالرحمن]] (نويسنده)
+دار مکتبة الحیاة
-|-
+| مکان نشر =بیروت - لبنان
-|زبان
+| سال نشر =
-|data-type='language'|عربی
-|-
-|کد کنگره
-|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏CT‎‏ ‎‏203‎‏ ‎‏/‎‏ع‎‏4‎‏س‎‏2
-|-
-|موضوع
-|data-type='subject'|کشورهای اسلامی - سرگذشت نامه - قرن 9ق.
-|-
-|ناشر
-|data-type='publisher'|دار مکتبة الحیاة
-|-
-|مکان نشر
-|data-type='publishPlace'|بیروت - لبنان
-|-
-|سال نشر
-|data-type='publishYear'|
-|-class='articleCode'
-|کد اتوماسیون
-|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE11691AUTOMATIONCODE
-|}
-</div>
+| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE11691AUTOMATIONCODE
+| چاپ =1
+| تعداد جلد =12
+| کتابخانۀ دیجیتال نور =11691
+| کتابخوان همراه نور =11691
+| کد پدیدآور =
+| پس از =
+| پیش از =
+}}
+'''الضوء اللامع لأهل القرن التاسع'''، اثر [[سخاوی، محمد بن عبدالرحمن|شمس‌الدين محمد بن عبدالرحمن سخاوى]]، كتابى است پيرامون تراجم بزرگان عالم اسلام در سده نهم (از 801ق به بعد) كه طى سال‌هاى 890-898ق، فراهم آمده است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/28712/52 ر.ک: وطن‌پرست، على‌اكبر، 1388، ص52]</ref>
-== معرفى اجمالى ==
+==ساختار==
+كتاب با دو مقدمه كوتاه از ناشر و نویسنده آغاز و مطالب در دوازده جلد، سامان يافته است.
+اسامى افراد، بر اساس حروف الفبا تنظيم شده و شرح حال افراد، بر حسب ميزان اطلاعاتى كه نویسنده در مورد هر شخص داشته، از حجم و محتواى مختلفى برخوردار است.
-'''الضوء اللامع لأهل القرن التاسع'''، اثر [[سخاوی، محمد بن عبدالرحمن|شمس‌ الدين محمد بن عبدالرحمن سخاوى]]، كتابى است پيرامون تراجم بزرگان عالم اسلام در سده نهم (از 801ق به بعد) كه طى سال‌هاى 890-898ق، فراهم آمده است.<ref>ر.ك: وطن‌پرست، على‌اكبر، 1388، ص52</ref>
+==گزارش محتوا==
+در مقدمه ناشر، زندگى‌نامه مختصرى از نویسنده ارائه گرديده.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/15219/1/1 مقدمه نخست، ج1، ص1-3]</ref>و در مقدمه مؤلف، به موضوع كتاب، اشاره شده است.<ref>مقدمه دوم، همان، ص4-6</ref>
-== ساختار ==
+در مقدمه نویسنده، به بيان موضوع كتاب پرداخته شده و به اين نكته اشاره گرديده است كه: «اين كتاب جامع شرح حال بزرگان و دانشمندان و قضات و عارفان و ادبا و شعرا و راويان حديث و پادشاهان و امرا و كارگزاران آنها و وزيرانى است كه در كشورهاى مصر و شام و حجاز سكونت داشته‌اند يا اهل سرزمين‌هاى يمن و روم يا هندوستان و [ایران] بوده‌اند و ديگر خصوصيت بارز اين كتاب، معرفى بسيارى از دانشمندان و فضلاى اهل ذمه است كه از پيروان اديان مختلف بوده‌اند». سخاوى با انجام چنين كارى وسعت مشرب خويش را آشكار كرده است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/14143/36 مالكى، هيبت‌الله، 1378، ص36]</ref>
+نخستين شخصى كه نویسنده در اين كتاب بر اساس حروف تهجى، زندگى‌نامه‌اش را شرح كرده است، يكى از زهاد گیلانى‌الاصل به نام آدم بن سعد بن عيسى الگیلانى‌الاصل مى‌باشد كه در شهر مكه معظمه بيست سال جوار بوده است و در همان جا ازدواج كرده است و در اواخر عمر در رباط سكروكان به زهد و گوشه‌گیرى نشست و در ماه ذى‌قعده سال 867ق درگذشت.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/14143/36 همان]</ref>
-كتاب با دو مقدمه كوتاه از ناشر و نويسنده آغاز و مطالب در دوازده جلد، سامان يافته است.
+آخرين شخصيت نيز بانويى است از مردم كشور حبشه (اتيوپى) مشهور به (يهب‌الله) كه شرح حالش چنين است: «يهب‌الله... در سال 816ق، به مكه وارد شد و وقتى كه حدود 10 سال داشت از محضر مولايش على بن جرزى و ابن سلامه و گروهى ديگر از بزرگان، استماع حديث كرد و گروهى از علما و اصحاب حديث اجازه روايت حديث به ايشان دادند. اين بانوى محدثه در شب يك‌شنبه غره ماه رجب سال 881ق در شهر مكه درگذشت. وى بانويى والامقام و پاک‌سيرت و شب‌زنده‌دار و متعبدبود.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/14143/36 ر.ک: همان]</ref>
-اسامى افراد، بر اساس حروف الفبا تنظيم شده و شرح حال افراد، بر حسب ميزان اطلاعاتى كه نويسنده در مورد هر شخص داشته، از حجم و محتواى مختلفى برخوردار است.
+از جمله ديگر افراد معرفى‌شده در كتاب، مى‌توان از اشخاص زير نام برد: ابراهیم بن محمد بن عبدالقادر.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/15219/1/7 متن كتاب، ج1، ص7]</ref>؛ احمد بن خالد مقدسى.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/15219/1/292 همان، ص292]</ref>؛ اسحاق بن ابراهیم بن احمد بن محمد بن كامل.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/15220/1/276 همان، ج2، ص276]</ref>؛ اسدالله بن لطف‌الله كازرونى.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/15220/1/279 همان، ص279]</ref>؛ اسكندر بن قرايوسف.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/15220/1/280 همان، ص280]</ref>؛ اقبال كركى.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/15220/1/314 همان، ص314]</ref>و...
-== گزارش محتوا ==
+در پایان مجلد 12، نویسنده، كتابى جداگانه در شرح حال زنان مشهور قرن نهم تأليف كرده است. اين كتاب، حاوى شرح حال زنانى است كه به كنيه اشتهار داشته‌اند و نام اين كتاب را «كتاب الكنى من النساء» نام‌گذارى كرده است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/14143/36 مالكى، هيبت‌الله، 1378، ص36]</ref>
-در مقدمه ناشر، زندگى‌نامه مختصرى از نويسنده ارائه گرديده.<ref>مقدمه نخست، ج1، ص1-3</ref>و در مقدمه مؤلف، به موضوع كتاب، اشاره شده است.<ref>مقدمه دوم، همان، ص4-6</ref>
-در مقدمه نويسنده، به بيان موضوع كتاب پرداخته شده و به اين نكته اشاره گرديده است كه: «اين كتاب جامع شرح حال بزرگان و دانشمندان و قضات و عارفان و ادبا و شعرا و راويان حديث و پادشاهان و امرا و كارگزاران آنها و وزيرانى است كه در كشورهاى مصر و شام و حجاز سكونت داشته‌اند يا اهل سرزمين‌هاى يمن و روم يا هندوستان و [ايران] بوده‌اند و ديگر خصوصيت بارز اين كتاب، معرفى بسيارى از دانشمندان و فضلاى اهل ذمه است كه از پيروان اديان مختلف بوده‌اند». سخاوى با انجام چنين كارى وسعت مشرب خويش را آشكار كرده است.<ref>مالكى، هيبت‌الله، 1378، ص36</ref>
-نخستين شخصى كه نويسنده در اين كتاب بر اساس حروف تهجى، زندگى‌نامه‌اش را شرح كرده است، يكى از زهاد گيلانى‌الاصل به نام آدم بن سعد بن عيسى الگيلانى‌الاصل مى‌باشد كه در شهر مكه معظمه بيست سال جوار بوده است و در همان جا ازدواج كرده است و در اواخر عمر در رباط سكروكان به زهد و گوشه‌گيرى نشست و در ماه ذى‌قعده سال 867ق درگذشت.<ref>همان</ref>
-آخرين شخصيت نيز بانويى است از مردم كشور حبشه (اتيوپى) مشهور به (يهب‌الله) كه شرح حالش چنين است: «يهب‌الله... در سال 816ق، به مكه وارد شد و وقتى كه حدود 10 سال داشت از محضر مولايش على بن جرزى و ابن سلامه و گروهى ديگر از بزرگان، استماع حديث كرد و گروهى از علما و اصحاب حديث اجازه روايت حديث به ايشان دادند. اين بانوى محدثه در شب يك‌شنبه غره ماه رجب سال 881ق در شهر مكه درگذشت. وى بانويى والامقام و پاك‌سيرت و شب‌زنده‌دار و متعبدبود.<ref>ر.ك: همان</ref>
-از جمله ديگر افراد معرفى‌شده در كتاب، مى‌توان از اشخاص زير نام برد: ابراهيم بن محمد بن عبدالقادر.<ref>متن كتاب، ج1، ص7</ref>؛ احمد بن خالد مقدسى.<ref>همان، ص292</ref>؛ اسحاق بن ابراهيم بن احمد بن محمد بن كامل.<ref>همان، ج2، ص276</ref>؛ اسدالله بن لطف‌الله كازرونى.<ref>همان، ص279</ref>؛ اسكندر بن قرايوسف.<ref>همان، ص280</ref>؛ اقبال كركى.<ref>همان، ص314</ref>و...
-در پايان مجلد 12، نويسنده، كتابى جداگانه در شرح حال زنان مشهور قرن نهم تأليف كرده است. اين كتاب، حاوى شرح حال زنانى است كه به كنيه اشتهار داشته‌اند و نام اين كتاب را «كتاب الكنى من النساء» نام‌گذارى كرده است.<ref>مالكى، هيبت‌الله، 1378، ص36</ref>
 == وضعيت كتاب ==
+در پاورقى‌ها، به تصحيح اغلاط متن.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/15219/1/7 ر.ک: پاورقى، ج1، ص7]</ref>و توضيح برخى از كلمات و مطالب متن.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/15219/1/8 ر.ک: همان، ص8]</ref>پرداخته شده است.
-در پاورقى‌ها، به تصحيح اغلاط متن.<ref>ر.ك: پاورقى، ج1، ص7</ref>و توضيح برخى از كلمات و مطالب متن.<ref>ر.ك: همان، ص8</ref>پرداخته شده است.
 فهرست مطالب هر جلد، در انتهاى همان جلد آمده است.
 ==پانويس ==
-<references />
+<references/>
-== منابع مقاله ==
+==منابع مقاله==
-. مقدمه و متن كتاب.
-. مالكى، هيبت‌الله، «معرفى كتاب: سخاوى و كتاب «الضوء اللامع لأهل القرن التاسع»»، پايگاه مجلات تخصصى نور، مجله: كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، شماره 26، آذر 1378 (1 صفحه، از 36 تا 36)، به آدرس:
-http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/267912.
-. وطن‌پرست، على‌اكبر، «تاريخ و تاريخ‌نگارى در دوره اسلامى»، پايگاه مجلات تخصصى نور، مجله: كتاب ماه علوم و فنون، شماره 114، خرداد 1388 (10 صفحه، از 44 تا 53)، به آدرس:
-http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/538656.
+#مقدمه و متن كتاب.
+#[[:noormags:267912|مالكى، هيبت‌الله، «معرفى كتاب: سخاوى و كتاب «الضوء اللامع لأهل القرن التاسع»»، پايگاه مجلات تخصصى نور، مجله: كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، شماره 26، آذر 1378 (1 صفحه، از 36 تا 36)]].
+#[[:noormags:538656|وطن‌پرست، على‌اكبر، «تاريخ و تاريخ‌نگارى در دوره اسلامى»، پايگاه مجلات تخصصى نور، مجله: كتاب ماه علوم و فنون، شماره 114، خرداد 1388 (10 صفحه، از 44 تا 53)]].
-== پیوندها ==
-[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/15219 مطالعه کتاب الضوء اللامع لأهل القرن التاسع در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
 [[رده:کتاب‌شناسی]]