الفهرست: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'الفهرست (ابهام زدایی)' به 'الفهرست (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۳۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR03310J1.jpg | |||
| عنوان =الفهرست | |||
| | | عنوان‌های دیگر =کتاب الفهرست | ||
| پدیدآوران = | |||
[[ابن ندیم، محمد بن اسحاق]] (نویسنده) | |||
| | |||
| | |||
[[تجدد، | [[تجدد، محمدرضا]] (مترجم) | ||
| زبان =فارسی | |||
|زبان | | کد کنگره =Z 7052 /الف2 ف9041 | ||
| موضوع = | |||
ابن ندیم، محمد بن اسحق، -380ق. | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
ادبیات عربی - | ادبیات عربی - سرگذشت‌نامه و کتاب‌شناسی | ||
کشورهای اسلامی - | کشورهای اسلامی - سرگذشت‌نامه و کتاب‌شناسی | ||
کشورهای اسلامی - | کشورهای اسلامی - کتاب‌شناسی | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | بانک بازرگانی ایران (چاپخانه) | ||
| مکان نشر =تهران - ایران | |||
| سال نشر = 1346 ش | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE03310AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =2 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =03310 | |||
| کتابخوان همراه نور =03310 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
{{کاربردهای دیگر|الفهرست (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''كتاب الفهرست'''، تألیف [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق |محمد بن اسحاق النديم]]، مشهور به [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن نديم]] است كه با ترجمه [[تجدد، | '''كتاب الفهرست'''، تألیف [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق |محمد بن اسحاق النديم]]، مشهور به [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن نديم]] است كه با ترجمه [[تجدد، محمدرضا|محمدرضا تجدد]] منتشر شده است. | ||
«كتاب الفهرست»، فرهنگ‌نامه يا دائرةالمعارفى است شامل بيشتر آثار تألیفى يا ترجمه‌اى عربى تا نيمه دوم قرن چهارم هجرى. از آنجا كه زبان عربى در آن دوران زبان علم و ادب همه ملت‌هاى اسلامى و قالب فرهنگ عصر بشمار مى‌رفته، از اين جهت، كتاب الفهرست را بايد فرهنگ‌نامه همه ملت‌هاى اسلامى شمرد. خود | «كتاب الفهرست»، فرهنگ‌نامه يا دائرةالمعارفى است شامل بيشتر آثار تألیفى يا ترجمه‌اى عربى تا نيمه دوم قرن چهارم هجرى. از آنجا كه زبان عربى در آن دوران زبان علم و ادب همه ملت‌هاى اسلامى و قالب فرهنگ عصر بشمار مى‌رفته، از اين جهت، كتاب الفهرست را بايد فرهنگ‌نامه همه ملت‌هاى اسلامى شمرد. خود ابن نديم در مقدمه كتاب خود گويد: «اين، فهرست كتاب‌هاى تمام ملت‌ها اعم از عرب و عجم است كه به زبان عربى وجود دارد با شرح انواع علوم و اخبار مصنفان آنها» و بدين‌جهت در تمام دوره‌هاى علمى و ادبى اسلامى نمى‌توان در اين زمينه كتابى به اهميت اين كتاب فهرست نشان داد. | ||
ترجمه «كتاب الفهرست» [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن نديم]] كار ساده و آسانى نيست؛ كتابى كه در سده چهارم هجرى تألیف شده و متضمن نام هزاران كتاب و علم و فن و اشخاص و فرقه‌ها و طوائف و اصطلاحاتى است كه در آن زمان معروف بوده و اكنون از برخى از آنها جز نام و نشانى باقى نمانده و حتى آن نام‌ها هم غالباً دچار تحريف و حذف و اسقاط شده، حل مشكلاتش دشوار و از زبانى به زبان ديگر ترجمه كردن دشوارتر است. | ترجمه «كتاب الفهرست» [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن نديم]] كار ساده و آسانى نيست؛ كتابى كه در سده چهارم هجرى تألیف شده و متضمن نام هزاران كتاب و علم و فن و اشخاص و فرقه‌ها و طوائف و اصطلاحاتى است كه در آن زمان معروف بوده و اكنون از برخى از آنها جز نام و نشانى باقى نمانده و حتى آن نام‌ها هم غالباً ً دچار تحريف و حذف و اسقاط شده، حل مشكلاتش دشوار و از زبانى به زبان ديگر ترجمه كردن دشوارتر است. | ||
مترجم كتاب، در ابتداى مقدمه‌اش با اشاره به استقبال فضلا و دانشمندان طبقات مختلف علمى نسبت به اين اثر، مطالبى را درباره شيوه تصحيح و ترجمه كتاب بيان كرده است. وى متذكر مى‌شود كه مشاهده پاره‌اى از | مترجم كتاب، در ابتداى مقدمه‌اش با اشاره به استقبال فضلا و دانشمندان طبقات مختلف علمى نسبت به اين اثر، مطالبى را درباره شيوه تصحيح و ترجمه كتاب بيان كرده است. وى متذكر مى‌شود كه مشاهده پاره‌اى از افتادگى‌هایى كه در قسمت تأليفات مؤلفان مشهود گرديد، ما را وادار به تصحيح و اصلاح عمل خود نموده است .<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/14392/1/3 مقدمه مؤلف، صفحه سه]</ref> | ||
وى در ادامه، برخى از ويژگى‌هاى نسخه هند و نيز انتقاداتى را كه برخى از فضلا به اين ترجمه داشته‌اند، مطرح كرده است. | وى در ادامه، برخى از ويژگى‌هاى نسخه هند و نيز انتقاداتى را كه برخى از فضلا به اين ترجمه داشته‌اند، مطرح كرده است. | ||
دكتر [[سجادی، جعفر| | دكتر [[سجادی، سید جعفر|سيد جعفر سجادى]]، از جمله كسانى است كه از ترجمه اين كتاب ستايش و از زحمت در اين راه قدردانى نموده، سپس انتقاداتى را مطرح كرده كه برخى به ترجمه وارد نبوده و مربوط به متن عربى كتاب است؛ از جمله اينكه متن عربى اين كتاب از لحاظ به‌كاربردن لغات و اصطلاحات نامأنوس و هم از جهت استعمال اصطلاحات تاريخى و ملل و اديان، براى دانشجويان و مبتديان علوم تاريخى و اجتماعى چندان قابل استفاده نمى‌باشد يا اينكه به ضبط درست اصطلاحات علمى و مذهبى، اعلام اشخاص، اسامى كتب، القاب، اسامى فرقه‌ها و پيدا كردن ريشه و اساس تاريخى آنها كمتر توجه شده است. | ||
مترجم در ادامه به اين انتقادات پاسخ داده است | مترجم در ادامه به اين انتقادات پاسخ داده است .<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/14392/1/8 مقدمه كتاب، صفحات هشت تا ده]</ref> | ||
در مجموع بايد گفت كه كتاب از ترجمه‌اى روان و سليس برخوردار بوده و مترجم، ترجمه قابل قبولى را ارائه كرده است. | در مجموع بايد گفت كه كتاب از ترجمه‌اى روان و سليس برخوردار بوده و مترجم، ترجمه قابل قبولى را ارائه كرده است. | ||
نص عربى اشعار در متن كتاب آمده و ترجمه آنها در پاورقى ذكر شده است. در مورد برخى نيز مترجم ضرورتى در ترجمه آن مشاهده ننموده است | نص عربى اشعار در متن كتاب آمده و ترجمه آنها در پاورقى ذكر شده است. در مورد برخى نيز مترجم ضرورتى در ترجمه آن مشاهده ننموده است .<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/14392/2/319 متن كتاب، ص319]</ref> | ||
در پاورقى كتاب، اختلاف نسخ كتاب، توضيح برخى الفاظ، عبارات و اعلام با ذكر منبع و ارجاعات به خود كتاب يا منابع ديگر ذكر شده است. مترجم اگر عباراتى مانند: «رضي‌الله‌عنه» را درباره ائمه(ع) به «عليه‌السلام» تغيير داده، به جهت رعايت امانت در پاورقى متذكر شده است | در پاورقى كتاب، اختلاف نسخ كتاب، توضيح برخى الفاظ، عبارات و اعلام با ذكر منبع و ارجاعات به خود كتاب يا منابع ديگر ذكر شده است. مترجم اگر عباراتى مانند: «رضي‌الله‌عنه» را درباره ائمه(ع) به «عليه‌السلام» تغيير داده، به جهت رعايت امانت در پاورقى متذكر شده است .<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/14392/2/326 همان، ص326]</ref> | ||
در انتهاى كتاب، فهرست‌هاى «مستندات و مآخذ»، «اجزاى كتاب»، «مطالب»، «اعلام»، «شهرها و اماكن»، | در انتهاى كتاب، فهرست‌هاى «مستندات و مآخذ»، «اجزاى كتاب»، «مطالب»، «اعلام»، «شهرها و اماكن»، «كتاب‌هایى كه در متن و حاشيه آمده» و در آخر «غلطنامه متن كتاب و فهرست آن» آمده است. | ||
==پانویس == | ==پانویس== | ||
<references/> | <references/> | ||
== منابع مقاله == | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه و متن کتاب. | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
*[[الفهرست (ابن ندیم)]] اثر [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق]] | *[[الفهرست (ابن ندیم)]] اثر [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق]] | ||
| خط ۸۲: | خط ۷۱: | ||
*[[الفهرست (طوسی، محمد بن حسن)]] اثر [[شیخ طوسی]] | *[[الفهرست (طوسی، محمد بن حسن)]] اثر [[شیخ طوسی]] | ||
*[[معالم العلماء في فهرست | *[[معالم العلماء في فهرست كتب الشيعة و أسماء المصنفين منهم قديماً و حديثاً (تتمة كتاب الفهرست للشيخ أبي‌جعفر الطوسي)]] اثر [[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابوجعفر محمد بن على بن شهرآشوب مازندرانى]] | ||
*[[الفهرست ( | *[[الفهرست (منتجب‌الدين)]] اثر [[منتجب‌الدین، علی بن عبیدالله]] | ||
*[[فهرست اسماء مصنفی الشیعه]] اثر [[نجاشی، احمد بن علی|احمد بن علی نجاشی]] | *[[فهرست اسماء مصنفی الشیعه]] اثر [[نجاشی، احمد بن علی|احمد بن علی نجاشی]] | ||
| خط ۹۰: | خط ۷۹: | ||
*[[الفهرست (ابن ندیم)]] | *[[الفهرست (ابن ندیم)]] | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۸ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۱۲
| الفهرست | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن ندیم، محمد بن اسحاق (نویسنده) تجدد، محمدرضا (مترجم) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب الفهرست |
| ناشر | بانک بازرگانی ایران (چاپخانه) |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1346 ش |
| چاپ | 2 |
| موضوع | ابن ندیم، محمد بن اسحق، -380ق.
ادبیات عربی - سرگذشت‌نامه و کتاب‌شناسی کشورهای اسلامی - سرگذشت‌نامه و کتاب‌شناسی کشورهای اسلامی - کتاب‌شناسی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | Z 7052 /الف2 ف9041 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
كتاب الفهرست، تألیف محمد بن اسحاق النديم، مشهور به ابن نديم است كه با ترجمه محمدرضا تجدد منتشر شده است.
«كتاب الفهرست»، فرهنگ‌نامه يا دائرةالمعارفى است شامل بيشتر آثار تألیفى يا ترجمه‌اى عربى تا نيمه دوم قرن چهارم هجرى. از آنجا كه زبان عربى در آن دوران زبان علم و ادب همه ملت‌هاى اسلامى و قالب فرهنگ عصر بشمار مى‌رفته، از اين جهت، كتاب الفهرست را بايد فرهنگ‌نامه همه ملت‌هاى اسلامى شمرد. خود ابن نديم در مقدمه كتاب خود گويد: «اين، فهرست كتاب‌هاى تمام ملت‌ها اعم از عرب و عجم است كه به زبان عربى وجود دارد با شرح انواع علوم و اخبار مصنفان آنها» و بدين‌جهت در تمام دوره‌هاى علمى و ادبى اسلامى نمى‌توان در اين زمينه كتابى به اهميت اين كتاب فهرست نشان داد.
ترجمه «كتاب الفهرست» ابن نديم كار ساده و آسانى نيست؛ كتابى كه در سده چهارم هجرى تألیف شده و متضمن نام هزاران كتاب و علم و فن و اشخاص و فرقه‌ها و طوائف و اصطلاحاتى است كه در آن زمان معروف بوده و اكنون از برخى از آنها جز نام و نشانى باقى نمانده و حتى آن نام‌ها هم غالباً ً دچار تحريف و حذف و اسقاط شده، حل مشكلاتش دشوار و از زبانى به زبان ديگر ترجمه كردن دشوارتر است.
مترجم كتاب، در ابتداى مقدمه‌اش با اشاره به استقبال فضلا و دانشمندان طبقات مختلف علمى نسبت به اين اثر، مطالبى را درباره شيوه تصحيح و ترجمه كتاب بيان كرده است. وى متذكر مى‌شود كه مشاهده پاره‌اى از افتادگى‌هایى كه در قسمت تأليفات مؤلفان مشهود گرديد، ما را وادار به تصحيح و اصلاح عمل خود نموده است .[۱]
وى در ادامه، برخى از ويژگى‌هاى نسخه هند و نيز انتقاداتى را كه برخى از فضلا به اين ترجمه داشته‌اند، مطرح كرده است.
دكتر سيد جعفر سجادى، از جمله كسانى است كه از ترجمه اين كتاب ستايش و از زحمت در اين راه قدردانى نموده، سپس انتقاداتى را مطرح كرده كه برخى به ترجمه وارد نبوده و مربوط به متن عربى كتاب است؛ از جمله اينكه متن عربى اين كتاب از لحاظ به‌كاربردن لغات و اصطلاحات نامأنوس و هم از جهت استعمال اصطلاحات تاريخى و ملل و اديان، براى دانشجويان و مبتديان علوم تاريخى و اجتماعى چندان قابل استفاده نمى‌باشد يا اينكه به ضبط درست اصطلاحات علمى و مذهبى، اعلام اشخاص، اسامى كتب، القاب، اسامى فرقه‌ها و پيدا كردن ريشه و اساس تاريخى آنها كمتر توجه شده است.
مترجم در ادامه به اين انتقادات پاسخ داده است .[۲]
در مجموع بايد گفت كه كتاب از ترجمه‌اى روان و سليس برخوردار بوده و مترجم، ترجمه قابل قبولى را ارائه كرده است.
نص عربى اشعار در متن كتاب آمده و ترجمه آنها در پاورقى ذكر شده است. در مورد برخى نيز مترجم ضرورتى در ترجمه آن مشاهده ننموده است .[۳]
در پاورقى كتاب، اختلاف نسخ كتاب، توضيح برخى الفاظ، عبارات و اعلام با ذكر منبع و ارجاعات به خود كتاب يا منابع ديگر ذكر شده است. مترجم اگر عباراتى مانند: «رضي‌الله‌عنه» را درباره ائمه(ع) به «عليه‌السلام» تغيير داده، به جهت رعايت امانت در پاورقى متذكر شده است .[۴]
در انتهاى كتاب، فهرست‌هاى «مستندات و مآخذ»، «اجزاى كتاب»، «مطالب»، «اعلام»، «شهرها و اماكن»، «كتاب‌هایى كه در متن و حاشيه آمده» و در آخر «غلطنامه متن كتاب و فهرست آن» آمده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.