شرح الكافية الشافية: تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'الكافية (ابهام زدایی)' به 'الكافية (ابهام‌زدایی)') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
|||
| (۳۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR15241J1.jpg | |||
| عنوان =شرح الکافیة الشافیة | |||
| | | عنوان‌های دیگر = | ||
| پدیدآوران = | |||
[[ابن مالک، محمد بن عبدالله]] (نویسنده) | |||
| | |||
| | |||
[[معوض، علی محمد]] (محقق) | [[معوض، علی محمد]] (محقق) | ||
[[عبدالموجود، عادل احمد]] (محقق) | [[عبدالموجود، عادل احمد]] (محقق) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =PJ 1238 * | ||
| موضوع = | |||
ابن مالک، محمد بن عبدالله، 600؟ - 672ق. الکافیه الشافیه - نقد و تفسیر | |||
|کد کنگره | | ناشر = | ||
دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون | |||
| مکان نشر =بیروت - لبنان | |||
|موضوع | | سال نشر = 1420 ق | ||
|ناشر | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE15241AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| شابک =2-7451-2874-4 | |||
| تعداد جلد =2 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =15241 | |||
| کتابخوان همراه نور =15241 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
{{کاربردهای دیگر|شرح الكافية (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''شرح الكافية الشافية'''، اثر [[ابن مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]] نحوى است. وى اين كتاب را در توضيح «الكافية الشافية» كه شامل سه هزار بيت مى‌باشد، نگاشته است. «الخلاصة»، خلاصه كتاب «الكافية الشافية» است كه شامل 1000 بيت بوده و در محافل علمى به «الفيه [[ابن مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]]» كه از معروف‌ترين كتب نحوى مى‌باشد، نام گرفته است. پسر [[ابن مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]] به نام ابن ناظم يا بدرالدين بن مالك، نيز شرحى بر كتاب سه هزار بيتى «الكافية الشافية» نوشته كه نام آن را نيز «شرح الكافية الشافية» گذاشته‌اند. | |||
اما اثر حاضر كه در اين نوشتار، در پى گزارش آن هستيم، اثر خودِ [[ابن مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]] مى‌باشد كه شرحى بر كتاب خويش نوشته است. تحقيق اين اثر، توسط على‌محمد معوض و عادل احمد عبدالموجود صورت گرفته است. | |||
«'''الكافية و الشافية'''» نام اثر ديگرى نيز مى‌باشد كه مؤلف آن [[ابن حاجب، عثمان بن عمر|ابن حاجب]] بوده و ممكن است از جهت تشابه اسمى با اين كتاب اشتباه گردد. اين دو كتاب ارتباطى با يكديگر نداشته و اثر [[ابن مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]]، فقط همنام اثر [[ابن حاجب، عثمان بن عمر|ابن حاجب]] مى‌باشد. | |||
«'''الكافية و الشافية'''» نام اثر ديگرى نيز مى‌باشد كه مؤلف آن ابن حاجب بوده و ممكن است از جهت تشابه اسمى با اين كتاب اشتباه گردد. اين دو كتاب ارتباطى با يكديگر نداشته و اثر ابن | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
كتاب با مقدمه محققین آغاز و مطالب در دو جلد، در عناوين مختلف و متعددى همچون: باب اعراب و بنا، نكره و معرفه، ابتدا، افعال مقاربه، مضاف و مضاف‌اليه، توابع، مرفوعات و منصوبات و برخى از مباحث صرفى، تنظيم شده است. | |||
كتاب با مقدمه | |||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
مقدمه، داراى سه باب به شرح زير مى‌باشد: | مقدمه، داراى سه باب به شرح زير مى‌باشد: | ||
باب اول، پيرامون ابن مالك و دوران زندگانى وى در اندلس و مشرق بوده و دربردارنده اطلاعات زير | باب اول، پيرامون [[ابن مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]] و دوران زندگانى وى در اندلس و مشرق بوده و دربردارنده اطلاعات زير درباره او مى‌باشد: نسب، زمان و محل تولد، خانواده در اندلس، چگونگى تحصيل و استادان در اندلس، سفر به مشرق و اثر اين سفر در زندگانى و مطالعات و سلوك وى، تحصيل و استادان در مشرق، اشتغال به امامت و تدريس و تأليف، خانواده در مشرق، اخلاق و صفات و زمان وفات<ref>مقدمه، ج 1، ص 7</ref> | ||
در باب دوم، در پنج بخش، مؤلفات نحوى، صرفى، لغوى، قرائات و اشعار، به مؤلفات ابن مالك پرداخته شده است | در باب دوم، در پنج بخش، مؤلفات نحوى، صرفى، لغوى، قرائات و اشعار، به مؤلفات [[ابن مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]] پرداخته شده است<ref>همان، ص 20</ref> | ||
در باب سوم نيز در سه بخش زير، به مذهب نحوى ابن مالك پرداخته شده است: | در باب سوم نيز در سه بخش زير، به مذهب نحوى [[ابن مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]] پرداخته شده است: | ||
الف) مذهب نحوى از لحاظ شكلى: نوآورى در شيوه تأليف و نظم علمى مباحث فنى. | الف) مذهب نحوى از لحاظ شكلى: نوآورى در شيوه تأليف و نظم علمى مباحث فنى. | ||
| خط ۶۹: | خط ۵۲: | ||
ب) از لحاظ موضوع؛ كه موارد زير در آن، بررسى شده است: | ب) از لحاظ موضوع؛ كه موارد زير در آن، بررسى شده است: | ||
# تيسير و سهولت؛ | |||
# مزج و اختيار. | |||
ج) از لحاظ ديدگاه وى پيرامون بعضى از قضاياى نحوى و ادله آنها. | ج) از لحاظ ديدگاه وى پيرامون بعضى از قضاياى نحوى و ادله آنها. | ||
د) اصول نحوى عامه نزد ابن مالك. | د) اصول نحوى عامه نزد [[ابن مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]]. | ||
ه) اصطلاحات نحوى ابن مالك | ه) اصطلاحات نحوى [[ابن مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]]<ref>همان، ص 33</ref> | ||
مؤلف، در اين شرح، در بخش‌هاى مختلف و متعدد در ذيل يك يا چند بيت از اشعارى كه در كتاب «الكافية الشافية» درج نموده، به تبيين و توضيح و بررسى واژه‌ها و كلمات آنها پرداخته است. | مؤلف، در اين شرح، در بخش‌هاى مختلف و متعدد در ذيل يك يا چند بيت از اشعارى كه در كتاب «الكافية الشافية» درج نموده، به تبيين و توضيح و بررسى واژه‌ها و كلمات آنها پرداخته است. | ||
اين كتاب، در واقع شرح مبسوطى است بر مسائل نحوى كه در آن به همه آراء و نظريات مختلف پرداخته شده است. به نظر مى‌رسد ابن مالك در اين اثر، همچون ابن حاجب، بيشتر گردآورنده و مفسر آراء است تا صاحب نظريه‌اى خاص. بااين‌همه، وى در جاى‌جاى كتاب از خود استقلال رأى نشان داده و در بحث از مسائل نحوى، نظريات خود را نيز مطرح نموده، يا از ديدگاهى خاص دفاع كرده است. | اين كتاب، در واقع شرح مبسوطى است بر مسائل نحوى كه در آن به همه آراء و نظريات مختلف پرداخته شده است. به نظر مى‌رسد [[ابن مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]] در اين اثر، همچون [[ابن حاجب، عثمان بن عمر|ابن حاجب]]، بيشتر گردآورنده و مفسر آراء است تا صاحب نظريه‌اى خاص. بااين‌همه، وى در جاى‌جاى كتاب از خود استقلال رأى نشان داده و در بحث از مسائل نحوى، نظريات خود را نيز مطرح نموده، يا از ديدگاهى خاص دفاع كرده است. | ||
كتاب از لحاظ استشهاد به آيات قرآن، احاديث نبوى و اشعار عرب، بسيار غنى بوده و همين جامعيت و شيوه بيان آن سبب شده است تا از ديرباز، مورد توجه و ستايش اديبان و نحويان قرار گرفته و در برخى مجامع به‌صورت كتابى درسى درآيد. | كتاب از لحاظ استشهاد به آيات قرآن، احاديث نبوى و اشعار عرب، بسيار غنى بوده و همين جامعيت و شيوه بيان آن سبب شده است تا از ديرباز، مورد توجه و ستايش اديبان و نحويان قرار گرفته و در برخى مجامع به‌صورت كتابى درسى درآيد. | ||
| خط ۹۲: | خط ۷۴: | ||
فهرست مطالب، آيات، احاديث، اشعار و رجزهاى مذكور در متن، به همراه فهرست مراجع و منابع مورد استفاده در تحقيق، در انتهاى كتاب آمده است. | فهرست مطالب، آيات، احاديث، اشعار و رجزهاى مذكور در متن، به همراه فهرست مراجع و منابع مورد استفاده در تحقيق، در انتهاى كتاب آمده است. | ||
پاورقى‌ها توسط | پاورقى‌ها توسط محققین نوشته شده و در آن، به ذكر منابع، توثيق اشعار، تراجم اعلام، تعليق بر بعضى از مسائل نحوى و توضيح الفاظ غريب از معاجم لغت پرداخته شده است. | ||
==پانويس == | |||
<references/> | |||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
| خط ۹۹: | خط ۸۳: | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[الشافية في علم التصريف و يليها الوافية نظم الشافية]] | |||
[[ابن مالک، محمد بن عبدالله]] (نویسنده) | |||
[[معوض، علی محمد]] (محقق) | [[معوض، علی محمد]] (محقق) | ||
[[عبدالموجود، عادل احمد]] (محقق) | [[عبدالموجود، عادل احمد]] (محقق) | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۸ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۲۰
| شرح الکافیة الشافیة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن مالک، محمد بن عبدالله (نویسنده)
معوض، علی محمد (محقق) عبدالموجود، عادل احمد (محقق) |
| ناشر | دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1420 ق |
| چاپ | 1 |
| شابک | 2-7451-2874-4 |
| موضوع | ابن مالک، محمد بن عبدالله، 600؟ - 672ق. الکافیه الشافیه - نقد و تفسیر |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | PJ 1238 * |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
شرح الكافية الشافية، اثر ابن مالك نحوى است. وى اين كتاب را در توضيح «الكافية الشافية» كه شامل سه هزار بيت مى‌باشد، نگاشته است. «الخلاصة»، خلاصه كتاب «الكافية الشافية» است كه شامل 1000 بيت بوده و در محافل علمى به «الفيه ابن مالك» كه از معروف‌ترين كتب نحوى مى‌باشد، نام گرفته است. پسر ابن مالك به نام ابن ناظم يا بدرالدين بن مالك، نيز شرحى بر كتاب سه هزار بيتى «الكافية الشافية» نوشته كه نام آن را نيز «شرح الكافية الشافية» گذاشته‌اند.
اما اثر حاضر كه در اين نوشتار، در پى گزارش آن هستيم، اثر خودِ ابن مالك مى‌باشد كه شرحى بر كتاب خويش نوشته است. تحقيق اين اثر، توسط على‌محمد معوض و عادل احمد عبدالموجود صورت گرفته است.
«الكافية و الشافية» نام اثر ديگرى نيز مى‌باشد كه مؤلف آن ابن حاجب بوده و ممكن است از جهت تشابه اسمى با اين كتاب اشتباه گردد. اين دو كتاب ارتباطى با يكديگر نداشته و اثر ابن مالك، فقط همنام اثر ابن حاجب مى‌باشد.
ساختار
كتاب با مقدمه محققین آغاز و مطالب در دو جلد، در عناوين مختلف و متعددى همچون: باب اعراب و بنا، نكره و معرفه، ابتدا، افعال مقاربه، مضاف و مضاف‌اليه، توابع، مرفوعات و منصوبات و برخى از مباحث صرفى، تنظيم شده است.
گزارش محتوا
مقدمه، داراى سه باب به شرح زير مى‌باشد:
باب اول، پيرامون ابن مالك و دوران زندگانى وى در اندلس و مشرق بوده و دربردارنده اطلاعات زير درباره او مى‌باشد: نسب، زمان و محل تولد، خانواده در اندلس، چگونگى تحصيل و استادان در اندلس، سفر به مشرق و اثر اين سفر در زندگانى و مطالعات و سلوك وى، تحصيل و استادان در مشرق، اشتغال به امامت و تدريس و تأليف، خانواده در مشرق، اخلاق و صفات و زمان وفات[۱]
در باب دوم، در پنج بخش، مؤلفات نحوى، صرفى، لغوى، قرائات و اشعار، به مؤلفات ابن مالك پرداخته شده است[۲]
در باب سوم نيز در سه بخش زير، به مذهب نحوى ابن مالك پرداخته شده است:
الف) مذهب نحوى از لحاظ شكلى: نوآورى در شيوه تأليف و نظم علمى مباحث فنى.
ب) از لحاظ موضوع؛ كه موارد زير در آن، بررسى شده است:
- تيسير و سهولت؛
- مزج و اختيار.
ج) از لحاظ ديدگاه وى پيرامون بعضى از قضاياى نحوى و ادله آنها.
د) اصول نحوى عامه نزد ابن مالك.
مؤلف، در اين شرح، در بخش‌هاى مختلف و متعدد در ذيل يك يا چند بيت از اشعارى كه در كتاب «الكافية الشافية» درج نموده، به تبيين و توضيح و بررسى واژه‌ها و كلمات آنها پرداخته است.
اين كتاب، در واقع شرح مبسوطى است بر مسائل نحوى كه در آن به همه آراء و نظريات مختلف پرداخته شده است. به نظر مى‌رسد ابن مالك در اين اثر، همچون ابن حاجب، بيشتر گردآورنده و مفسر آراء است تا صاحب نظريه‌اى خاص. بااين‌همه، وى در جاى‌جاى كتاب از خود استقلال رأى نشان داده و در بحث از مسائل نحوى، نظريات خود را نيز مطرح نموده، يا از ديدگاهى خاص دفاع كرده است.
كتاب از لحاظ استشهاد به آيات قرآن، احاديث نبوى و اشعار عرب، بسيار غنى بوده و همين جامعيت و شيوه بيان آن سبب شده است تا از ديرباز، مورد توجه و ستايش اديبان و نحويان قرار گرفته و در برخى مجامع به‌صورت كتابى درسى درآيد.
در پايان جلد دوم، نص كتاب «الكافية الشافية» ذكر شده است.
وضعيت كتاب
فهرست مطالب، آيات، احاديث، اشعار و رجزهاى مذكور در متن، به همراه فهرست مراجع و منابع مورد استفاده در تحقيق، در انتهاى كتاب آمده است.
پاورقى‌ها توسط محققین نوشته شده و در آن، به ذكر منابع، توثيق اشعار، تراجم اعلام، تعليق بر بعضى از مسائل نحوى و توضيح الفاظ غريب از معاجم لغت پرداخته شده است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.