تقی‌الدین حلی، حسن بن علی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' الدين' به 'الدين') |
|||
| (۳۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR00080.jpg|بندانگشتی| | [[پرونده:NUR00080.jpg|بندانگشتی|تقي‌الدين حلي، حسن بن علي]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
|- | |- | ||
! نام!! data-type= | ! نام!! data-type="authorName" |تقي‌الدين حلي، حسن بن علي | ||
|- | |- | ||
| | |نام‌های دیگر | ||
|data-type= | | data-type="authorOtherNames" |ابو محمد حسن بن على، ملقب به تقى‌الدين، معروف به ابن‌داوود حلى | ||
ابن داود حلي، حسن بن علي | |||
حلي، ت‍ق‍ي الدين حسن بن علي | |||
حلي، حسن بن علي | |||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
|data-type= | | data-type="authorfatherName" |حسن | ||
|- | |- | ||
|متولد | |متولد | ||
|data-type= | | data-type="authorbirthDate" |647ق | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
|data-type= | | data-type="authorBirthPlace" |احتمالا حله | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
|data-type= | | data-type="authorDeathDate" |707 یا 741ق | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
|data-type= | | data-type="authorTeachers" |[[حلی، جعفر بن حسن|محقّق حلّى]] | ||
[[ابن طاووس، احمد بن موسی|سيّد جمال‌الدين، ابوالفضائل، احمد بن موسى بن طاووس]] | |||
[[ابن طاووس، عبدالکریم بن احمد|سيّد عبدالكريم بن موسى بن طاووس]] | |||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
|data-type= | | data-type="authorWritings" |[[تبصرة المتعلمين في أحكام الدين]] | ||
[[سه ارجوزه در کلام، امامت و فقه]] | |||
[[كتاب الرجال لتقي‌الدين الحسن بن علي بن داود حلي قدس‌سره و يتقدمه كتاب الرجال لابي‌جعفر احمد بن ابي‌عبدالله البرقي رضوان‌الله‌علیه]] | |||
|- class="articleCode" | |||
|کد مؤلف | |||
| data-type="authorCode" |AUTHORCODE00080AUTHORCODE | |||
|} | |||
</div> | |||
'''ابومحمّد، حسن بن على، ملقّب به تقى‌الدين، معروف به ابن داوود حلى''' (647-707 یا 741ق)، عالم رجالی، فقیه، ادیب وشاعر شیعی ''قرن هفتم ق، معاصر [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلی]]'' | |||
== ولادت == | |||
چنان‌كه در كتاب رجالش گفته است، پنجم جمادى الآخر 647ق، ولادت يافت. در كتاب‌هاى تراجم به محل ولادتش، اشاره نشده، اما از آن‌جا كه نزد دانشمندان نام‌آور حلّه دانش آموخته، احتمالا بيشتر عمرش را در اين شهر گذرانده و در همين شهر نشو و نما كرده است. نيز به قرينه اينكه ابن داوود، استادش [[ابن طاووس، علی بن موسی|ابن طاووس]] را بغدادى التحصيل خوانده و از سوى ديگر، گفته كه تا هنگام مرگ، قرين او بوده، روشن مى‌شود كه گويا مدتى نيز در بغداد اقامت داشته است. هم‌چنين بر اساس بيتى از ارجوزه «عقد الجواهر»، او در ذى قعده 700ق، در كاظمين بوده و نيز در ارجوزه «منهج التقويم»، از نعمت مجاورت و زندگى در نجف ياد كرده است. | |||
== استادان == | == استادان == | ||
در كتب معروف رجال، به چهار تن از استادان ابن داوود اشاره شده است. خود وى در كتاب رجالش، نام سه تن از استادان خويش را ذكر كرده و شرح حال مختصرى از آنها را آورده است، اما در مورد فرد ديگر، تنها در آغاز كتابش اشاره كرده كه وى، طريق روايتى اوست. اين استادان عبارتنداز: | در كتب معروف رجال، به چهار تن از استادان ابن داوود اشاره شده است. خود وى در كتاب رجالش، نام سه تن از استادان خويش را ذكر كرده و شرح حال مختصرى از آنها را آورده است، اما در مورد فرد ديگر، تنها در آغاز كتابش اشاره كرده كه وى، طريق روايتى اوست. اين استادان عبارتنداز: | ||
#ابوالقاسم، نجم(نجيب)الدين، جعفر بن حسن بن يحيى بن سعيد | #[[حلی، جعفر بن حسن|ابوالقاسم، نجم(نجيب)الدين، جعفر بن حسن بن يحيى بن سعيد حلّى]]، مشهور به «[[حلی، جعفر بن حسن|محقّق حلّى]]»؛ | ||
#سيّد جمال‌الدين، ابوالفضائل، احمد بن موسى بن | #[[ابن طاووس، احمد بن موسی|سيّد جمال‌الدين، ابوالفضائل، احمد بن موسى بن طاووس]]؛ | ||
#سيّد عبدالكريم بن موسى بن | #[[ابن طاووس، عبدالکریم بن احمد|سيّد عبدالكريم بن موسى بن طاووس]]؛ | ||
#مفيد‌الدين محمّد بن جهيم(جهم) الاسدى. | #مفيد‌الدين محمّد بن جهيم(جهم) الاسدى. | ||
== شاگردان == | == شاگردان == | ||
در كتب رجال، تنها به سه نفر از شاگردان ابن داوود اشاره شده است. به اعتقاد برخى، آنان شاگردان روايتى وى بوده‌اند كه عبارتند از: | در كتب رجال، تنها به سه نفر از شاگردان ابن داوود اشاره شده است. به اعتقاد برخى، آنان شاگردان روايتى وى بوده‌اند كه عبارتند از: | ||
| خط ۵۸: | خط ۶۶: | ||
#رضى‌الدين، ابوالحسن، على بن احمد بن يحيى بن مزيد حلّى؛ | #رضى‌الدين، ابوالحسن، على بن احمد بن يحيى بن مزيد حلّى؛ | ||
#شيخ زين‌الدين، على بن طراد مطارآبادى؛ | #شيخ زين‌الدين، على بن طراد مطارآبادى؛ | ||
#سيّد تاج‌الدين، محمّد بن قاسم بن | #سيّد تاج‌الدين، محمّد بن قاسم بن حسین علوى حسنى ديباجى حلّى، معروف به «ابن معية». | ||
== آثار == | |||
ابن داوود، در كتاب رجالش، آثار خود را اين‌گونه برشمرده است: | ابن داوود، در كتاب رجالش، آثار خود را اين‌گونه برشمرده است: | ||
#در رجال: كتاب «الرجال»؛ | #در رجال: كتاب «الرجال»؛ | ||
#در فقه: «تحصيل المنافع»، «التحفة السعدية»، «المقتصر من المختصر»، «ال[[الکافی|كافى]]»، «النكت»، «الرائع»، «خلاف المذاهب الخمسة»، «تكملة المعتبر»(نا تمام)، «الجوهرة | #در فقه: «تحصيل المنافع»، «التحفة السعدية»، «المقتصر من المختصر»، «ال[[الکافی|كافى]]»، «النكت»، «الرائع»، «خلاف المذاهب الخمسة»، «تكملة المعتبر»(نا تمام)، «الجوهرة في نظم التبصرة»(اين كتاب، همان «تبصره» [[حلی، حسن بن یوسف|علاّمه حلّى]] است كه ابن داوود آن را به نظم درآورده است)، «لمعه»(در احكام فقه و منظوم)، «الرائض في الفرائض»(منظوم)، «عقد الجواهر في الاشباه و النظائر»(منظوم)، «اللؤلؤة»(منظوم و ناتمام) و «عدة الناسك في قضاءالمناسك»(منظوم)؛ | ||
#در اصول دين: «الدّر الثمين | #در اصول دين: «الدّر الثمين في اصول‌الدين»(منظوم)، «الخريدة العذراء في العقيدة الغراء»(منظوم) و «الدرج»؛ | ||
#در منطق: «حلّ الإشكال | #در منطق: «حلّ الإشكال في عقد الأشكال» و «البغية». | ||
#در ادبيات عرب: «الإكليل التاجى | #در ادبيات عرب: «الإكليل التاجى في العروض»، «قرة عين الخليل في شرح النظم الجليل»، «شرح قصيدة صدرالدين الساوى»، «مختصر الإيضاح»، «حروف المعجم» و «مختصر اسرار العربية». | ||
از آثار مذكور، برخى به جاى مانده كه بعضى به چاپ رسيده و بعضى ديگر خطى است. | از آثار مذكور، برخى به جاى مانده كه بعضى به چاپ رسيده و بعضى ديگر خطى است. | ||
| خط ۷۸: | خط ۸۵: | ||
با وجود مراجعه به منابع مختلف، تاريخ و محل وفات اين رجالى نامى، همچون ساير مقاطع زندگى وى روشن نيست، اما با توجه به شواهد مى‌توان گفت او سال‌هايى از آغاز سده هشتم را درك كرده است، زيرا چنان‌كه در بخش تأليفات اشاره شد، ابن داوود در ارجوزه «عقد الجواهر»، تاريخ 700ق، را قيد كرده كه اين نشان مى‌دهد وى، حد اقل تا آخر سده هفتم در قيد حيات بوده است. | با وجود مراجعه به منابع مختلف، تاريخ و محل وفات اين رجالى نامى، همچون ساير مقاطع زندگى وى روشن نيست، اما با توجه به شواهد مى‌توان گفت او سال‌هايى از آغاز سده هشتم را درك كرده است، زيرا چنان‌كه در بخش تأليفات اشاره شد، ابن داوود در ارجوزه «عقد الجواهر»، تاريخ 700ق، را قيد كرده كه اين نشان مى‌دهد وى، حد اقل تا آخر سده هفتم در قيد حيات بوده است. | ||
مرحوم [[آقا بزرگ تهرانى]]، تاريخ فراغت ابن داوود از كتاب رجالش را، سال 707ق، ذكر كرده و در «[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]» گفته است كه اين تاريخ را در آخر نسخه‌اى از رجال ابن داوود مشاهده كرده است. صاحب رياض العلماء نيز گفته است: در مشهد امام رضا (ع)، نسخه‌اى از كتاب «فصيح» را ديده كه در آخر آن به خط ابن داوود آمده است: «نوشته است حسن بن على بن داوود در سيزده رمضان سال 741ق». | مرحوم [[آقا بزرگ تهرانى]]، تاريخ فراغت ابن داوود از كتاب رجالش را، سال 707ق، ذكر كرده و در «[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]» گفته است كه اين تاريخ را در آخر نسخه‌اى از رجال ابن داوود مشاهده كرده است. [[افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ|صاحب رياض العلماء]] نيز گفته است: در مشهد امام رضا(ع)، نسخه‌اى از كتاب «فصيح» را ديده كه در آخر آن به خط ابن داوود آمده است: «نوشته است حسن بن على بن داوود در سيزده رمضان سال 741ق». | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
كتاب گلشن ابرار، ج 4، ص71. | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[تبصرة المتعلمين في أحكام الدين]] | |||
[[تبصرة | |||
[[سه ارجوزه در کلام، امامت و فقه]] | [[سه ارجوزه در کلام، امامت و فقه]] | ||
[[الرجال | [[كتاب الرجال لتقي‌الدين الحسن بن علي بن داود حلي قدس‌سره و يتقدمه كتاب الرجال لابي‌جعفر احمد بن ابي‌عبدالله البرقي رضوان‌الله‌علیه]] | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده:رجالیان]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۳۰ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۴۹
| نام | تقي‌الدين حلي، حسن بن علي |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ابو محمد حسن بن على، ملقب به تقى‌الدين، معروف به ابن‌داوود حلى
ابن داود حلي، حسن بن علي حلي، ت‍ق‍ي الدين حسن بن علي حلي، حسن بن علي |
| نام پدر | حسن |
| متولد | 647ق |
| محل تولد | احتمالا حله |
| رحلت | 707 یا 741ق |
| اساتید | محقّق حلّى |
| برخی آثار | تبصرة المتعلمين في أحكام الدين |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00080AUTHORCODE |
ابومحمّد، حسن بن على، ملقّب به تقى‌الدين، معروف به ابن داوود حلى (647-707 یا 741ق)، عالم رجالی، فقیه، ادیب وشاعر شیعی قرن هفتم ق، معاصر علامه حلی
ولادت
چنان‌كه در كتاب رجالش گفته است، پنجم جمادى الآخر 647ق، ولادت يافت. در كتاب‌هاى تراجم به محل ولادتش، اشاره نشده، اما از آن‌جا كه نزد دانشمندان نام‌آور حلّه دانش آموخته، احتمالا بيشتر عمرش را در اين شهر گذرانده و در همين شهر نشو و نما كرده است. نيز به قرينه اينكه ابن داوود، استادش ابن طاووس را بغدادى التحصيل خوانده و از سوى ديگر، گفته كه تا هنگام مرگ، قرين او بوده، روشن مى‌شود كه گويا مدتى نيز در بغداد اقامت داشته است. هم‌چنين بر اساس بيتى از ارجوزه «عقد الجواهر»، او در ذى قعده 700ق، در كاظمين بوده و نيز در ارجوزه «منهج التقويم»، از نعمت مجاورت و زندگى در نجف ياد كرده است.
استادان
در كتب معروف رجال، به چهار تن از استادان ابن داوود اشاره شده است. خود وى در كتاب رجالش، نام سه تن از استادان خويش را ذكر كرده و شرح حال مختصرى از آنها را آورده است، اما در مورد فرد ديگر، تنها در آغاز كتابش اشاره كرده كه وى، طريق روايتى اوست. اين استادان عبارتنداز:
- ابوالقاسم، نجم(نجيب)الدين، جعفر بن حسن بن يحيى بن سعيد حلّى، مشهور به «محقّق حلّى»؛
- سيّد جمال‌الدين، ابوالفضائل، احمد بن موسى بن طاووس؛
- سيّد عبدالكريم بن موسى بن طاووس؛
- مفيد‌الدين محمّد بن جهيم(جهم) الاسدى.
شاگردان
در كتب رجال، تنها به سه نفر از شاگردان ابن داوود اشاره شده است. به اعتقاد برخى، آنان شاگردان روايتى وى بوده‌اند كه عبارتند از:
- رضى‌الدين، ابوالحسن، على بن احمد بن يحيى بن مزيد حلّى؛
- شيخ زين‌الدين، على بن طراد مطارآبادى؛
- سيّد تاج‌الدين، محمّد بن قاسم بن حسین علوى حسنى ديباجى حلّى، معروف به «ابن معية».
آثار
ابن داوود، در كتاب رجالش، آثار خود را اين‌گونه برشمرده است:
- در رجال: كتاب «الرجال»؛
- در فقه: «تحصيل المنافع»، «التحفة السعدية»، «المقتصر من المختصر»، «الكافى»، «النكت»، «الرائع»، «خلاف المذاهب الخمسة»، «تكملة المعتبر»(نا تمام)، «الجوهرة في نظم التبصرة»(اين كتاب، همان «تبصره» علاّمه حلّى است كه ابن داوود آن را به نظم درآورده است)، «لمعه»(در احكام فقه و منظوم)، «الرائض في الفرائض»(منظوم)، «عقد الجواهر في الاشباه و النظائر»(منظوم)، «اللؤلؤة»(منظوم و ناتمام) و «عدة الناسك في قضاءالمناسك»(منظوم)؛
- در اصول دين: «الدّر الثمين في اصول‌الدين»(منظوم)، «الخريدة العذراء في العقيدة الغراء»(منظوم) و «الدرج»؛
- در منطق: «حلّ الإشكال في عقد الأشكال» و «البغية».
- در ادبيات عرب: «الإكليل التاجى في العروض»، «قرة عين الخليل في شرح النظم الجليل»، «شرح قصيدة صدرالدين الساوى»، «مختصر الإيضاح»، «حروف المعجم» و «مختصر اسرار العربية».
از آثار مذكور، برخى به جاى مانده كه بعضى به چاپ رسيده و بعضى ديگر خطى است.
درگذشت
با وجود مراجعه به منابع مختلف، تاريخ و محل وفات اين رجالى نامى، همچون ساير مقاطع زندگى وى روشن نيست، اما با توجه به شواهد مى‌توان گفت او سال‌هايى از آغاز سده هشتم را درك كرده است، زيرا چنان‌كه در بخش تأليفات اشاره شد، ابن داوود در ارجوزه «عقد الجواهر»، تاريخ 700ق، را قيد كرده كه اين نشان مى‌دهد وى، حد اقل تا آخر سده هفتم در قيد حيات بوده است.
مرحوم آقا بزرگ تهرانى، تاريخ فراغت ابن داوود از كتاب رجالش را، سال 707ق، ذكر كرده و در «الذريعة» گفته است كه اين تاريخ را در آخر نسخه‌اى از رجال ابن داوود مشاهده كرده است. صاحب رياض العلماء نيز گفته است: در مشهد امام رضا(ع)، نسخه‌اى از كتاب «فصيح» را ديده كه در آخر آن به خط ابن داوود آمده است: «نوشته است حسن بن على بن داوود در سيزده رمضان سال 741ق».
منابع مقاله
كتاب گلشن ابرار، ج 4، ص71.