ابن عطیه، عبدالحق بن غالب: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '»ا' به '» ا') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ابن عطیه (ابهام زدایی)' به 'ابن عطیه (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۵۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR02711.jpg|بندانگشتی| | [[پرونده:NUR02711.jpg|بندانگشتی|ابن عطیه، عبدالحق بن غالب]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
|- | |- | ||
! نام!! data-type= | ! نام!! data-type="authorName" |ابن عطیه، عبدالحق بن غالب | ||
|- | |- | ||
| | |نام‌های دیگر | ||
|data-type= | | data-type="authorOtherNames" | ابنعطیه، ابومحمد | ||
ابنعطیه، عبدالحق بن ابیبکر | |||
ابنعطیه م‍ت‍اخ‍ر | |||
محاربی، ابومحمد عبدالحق بن غالب | محاربی، ابومحمد عبدالحق بن غالب | ||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
|data-type= | | data-type="authorfatherName" |غالب | ||
|- | |- | ||
|متولد | |متولد | ||
|data-type= | | data-type="authorbirthDate" |481 ق | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
|data-type= | | data-type="authorBirthPlace" |غرناطه | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
|data-type= | | data-type="authorDeathDate" |۲۵ رمضان سال 542 ق یا 1147 م | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
|data-type= | | data-type="authorTeachers" |ابوعلى حسین بن محمد غسانى | ||
ابومحمد عبدالعزيز بن عبدالوهاب قيروانى ابوعبدالله محمد بن على تغلبى | |||
ابوعبدالله محمد بن عمر بن ابى عصافير | |||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
|data-type= | | data-type="authorWritings" |[[المحرر الوجيز في تفسير الكتاب العزيز]] | ||
|-class= | |- class="articleCode" | ||
|کد مؤلف | |کد مؤلف | ||
|data-type= | | data-type="authorCode" |AUTHORCODE02711AUTHORCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
{{کاربردهای دیگر|ابن عطیه (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''ابومحمد عبدالحق بن غالب بن عبدالرحمن بن غالب محاربى''' (481 ق-541 ق)، مفسر و محدث مالكى مذهب و از رجال سياسى اندلس در دورۀ مرابطون. مهمترین اثر او در تفسیر قرآن [[المحرر الوجيز في تفسير الكتاب العزيز]] نام داشت. | |||
==نسب ابن عطیه== | |||
نياى بزرگ وى عطيه از مهاجران عرب به اندلس بود و نسبش به تيرۀ محارب از بنى مضر مى‌رسيد.موطن او غرناطه بود. | |||
وی در سال 481ق در خاندانى از اهل علم و ادب متولد و پرورش يافت. | |||
پدرش از نخستين استادان او بود كه در شكل‌گیرى شخصيت علمى وى نقش بسزايى داشت. | |||
پدربزرگش، عبدالرحمن و جد پدرش غالب نيز از عالمان اندلس بودند. | پدربزرگش، عبدالرحمن و جد پدرش غالب نيز از عالمان اندلس بودند. | ||
ابن عطيه در جوانى با حكومت مرابطون رابطۀ خوبى نداشت ولى | ==رابطه ابن عطیه با حاکمیت== | ||
ابن عطيه در جوانى با حكومت مرابطون رابطۀ خوبى نداشت ولى این اختلاف مانع از آن نشد كه در 503ق (1109 م) برای شركت در جنگ با مسيحيان به مرز طلبيره رود. مرور زمان و احتمالا حضور ابن عطيه در صحنه‌هایى چون نبرد طلبيره موجب شد تا حاكمان مرابطى نسبت به وى خوشبين گردند و او را به خود نزدیک سازند، چنانكه ابن عطيه در جريان جنگ میان مسلمانان و مسيحيان در سر قسطه همراه امیر بود. ابن عطيه حتى از اينگونه فرصتها نيز برای كسب علم بهره مى‌جست و در این سفرها نزد علماى آن ديار به كسب دانش مشغول مى‌شد.در بسيارى از جنگهاى مرابطون شركت مى‌كرد.وى علاوه بر حضور مستقيم با به خدمت گرفتن نفوذ اجتماعى و سخنورى خود در این جنگها نقش مغالى ايفا مى‌كرد.وى در 529ق از جانب مرابطون به قضاى المريّه گمارده شد و بدانجا رفت.بنا به روايتى ابن عطيه به هنگام تصدى قضاى المريه مورد سوء ظن مردم قرار گرفت و به وى نسبت زندقه داده شد. اينكه نویسندۀ معاصر ابن عطيه، ابن خاقان با لقب «وزير» از او ياد كرده، چنانكه [[ابن خلدون]] گفته مى‌تواند به معنى كاتبى باشد كه در پاره‌اى امور مربوط به سلطان اختياراتى داشته است. | |||
==اساتيد | ==اساتيد== | ||
ابن عطيه علاوه بر مقام اجتماعى كه داشت، به عنوان | ابن عطيه علاوه بر مقام اجتماعى كه داشت، به عنوان یک عالم جامع الاطراف نيز مورد توجه بوده است.اگر چه آثار باقى مانده از وى او را به عنوان یک مفسر و محدث معرفى مى‌كند، ولى شرح حال نویسان از تبحر او در فقه و اصول، و فنون ادب نيز سخن گفته‌اند.او از مشايخ بزرگ عصر خود در رشته‌هاى گوناگون بهره برد، از ابوعلى حسین بن محمد غسانى، ابومحمد عبدالعزيز بن عبدالوهاب قيروانى ابوعبدالله محمد بن على تغلبى، ابوعبدالله محمد بن عمر بن ابى عصافير، ابوبحر سفيان بن عاصى اسدى، ابوالقاسم ابن نحاس و...استماع حديث و اجازه دريافت داشته است.از مشايخ ديگر شهرهاى اندلس و حتى مغرب و مصر چون مالقه، مهديه و اسكندريه نيز اجازه روايت دريافت داشت. | ||
از شاگردان و | ==شاگردان== | ||
از شاگردان و راویان او نيز مى‌توان كسانى چون ابن خير اشبيلى، ابن حبيش و ابن ابى جمره را نام برد. | |||
==وفات== | |||
ابن عطيه در 541ق به عنوان قاضى مرسيه منصوب و راهى آن ديار گرديد، ولى از ورود او به آن شهر جلوگیرى شد و به هنگام بازگشت در ۲۵ رمضان در لورقه درگذشت. | |||
==آثار== | ==آثار== | ||
مهم‌ترين اثر باقيماندۀ ابن عطيه کتاب تفسير او با عنوان «[[المحرر الوجيز في تفسير الكتاب العزيز]]» است.اثر ديگر ايشان، فهرس يا البرنامج اوست كه در آن 30 تن از مشايخ خود را ذكر كرده است. | |||
اين فهرست نه تنها از نظر تاريخى و رجال شناسى بلكه از جهت کتاب شناسى نيز حائز اهمیت است.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/2376 بخش علوم قرآنی و حدیث، ج 4 ص314]</ref>. | |||
==پانویس== | |||
<references/> | |||
==منابع مقاله== | |||
[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/2376 بخش علوم قرآنی و حدیث، دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377.] | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[المحرر الوجيز في تفسير الكتاب العزيز]] | [[المحرر الوجيز في تفسير الكتاب العزيز]] | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده:قرآن‌پژوهان]] | |||
[[رده:مفسران سنی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۱:۱۱
| نام | ابن عطیه، عبدالحق بن غالب |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ابنعطیه، ابومحمد
ابنعطیه، عبدالحق بن ابیبکر ابنعطیه م‍ت‍اخ‍ر محاربی، ابومحمد عبدالحق بن غالب |
| نام پدر | غالب |
| متولد | 481 ق |
| محل تولد | غرناطه |
| رحلت | ۲۵ رمضان سال 542 ق یا 1147 م |
| اساتید | ابوعلى حسین بن محمد غسانى
ابومحمد عبدالعزيز بن عبدالوهاب قيروانى ابوعبدالله محمد بن على تغلبى ابوعبدالله محمد بن عمر بن ابى عصافير |
| برخی آثار | المحرر الوجيز في تفسير الكتاب العزيز |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02711AUTHORCODE |
ابومحمد عبدالحق بن غالب بن عبدالرحمن بن غالب محاربى (481 ق-541 ق)، مفسر و محدث مالكى مذهب و از رجال سياسى اندلس در دورۀ مرابطون. مهمترین اثر او در تفسیر قرآن المحرر الوجيز في تفسير الكتاب العزيز نام داشت.
نسب ابن عطیه
نياى بزرگ وى عطيه از مهاجران عرب به اندلس بود و نسبش به تيرۀ محارب از بنى مضر مى‌رسيد.موطن او غرناطه بود.
وی در سال 481ق در خاندانى از اهل علم و ادب متولد و پرورش يافت.
پدرش از نخستين استادان او بود كه در شكل‌گیرى شخصيت علمى وى نقش بسزايى داشت.
پدربزرگش، عبدالرحمن و جد پدرش غالب نيز از عالمان اندلس بودند.
رابطه ابن عطیه با حاکمیت
ابن عطيه در جوانى با حكومت مرابطون رابطۀ خوبى نداشت ولى این اختلاف مانع از آن نشد كه در 503ق (1109 م) برای شركت در جنگ با مسيحيان به مرز طلبيره رود. مرور زمان و احتمالا حضور ابن عطيه در صحنه‌هایى چون نبرد طلبيره موجب شد تا حاكمان مرابطى نسبت به وى خوشبين گردند و او را به خود نزدیک سازند، چنانكه ابن عطيه در جريان جنگ میان مسلمانان و مسيحيان در سر قسطه همراه امیر بود. ابن عطيه حتى از اينگونه فرصتها نيز برای كسب علم بهره مى‌جست و در این سفرها نزد علماى آن ديار به كسب دانش مشغول مى‌شد.در بسيارى از جنگهاى مرابطون شركت مى‌كرد.وى علاوه بر حضور مستقيم با به خدمت گرفتن نفوذ اجتماعى و سخنورى خود در این جنگها نقش مغالى ايفا مى‌كرد.وى در 529ق از جانب مرابطون به قضاى المريّه گمارده شد و بدانجا رفت.بنا به روايتى ابن عطيه به هنگام تصدى قضاى المريه مورد سوء ظن مردم قرار گرفت و به وى نسبت زندقه داده شد. اينكه نویسندۀ معاصر ابن عطيه، ابن خاقان با لقب «وزير» از او ياد كرده، چنانكه ابن خلدون گفته مى‌تواند به معنى كاتبى باشد كه در پاره‌اى امور مربوط به سلطان اختياراتى داشته است.
اساتيد
ابن عطيه علاوه بر مقام اجتماعى كه داشت، به عنوان یک عالم جامع الاطراف نيز مورد توجه بوده است.اگر چه آثار باقى مانده از وى او را به عنوان یک مفسر و محدث معرفى مى‌كند، ولى شرح حال نویسان از تبحر او در فقه و اصول، و فنون ادب نيز سخن گفته‌اند.او از مشايخ بزرگ عصر خود در رشته‌هاى گوناگون بهره برد، از ابوعلى حسین بن محمد غسانى، ابومحمد عبدالعزيز بن عبدالوهاب قيروانى ابوعبدالله محمد بن على تغلبى، ابوعبدالله محمد بن عمر بن ابى عصافير، ابوبحر سفيان بن عاصى اسدى، ابوالقاسم ابن نحاس و...استماع حديث و اجازه دريافت داشته است.از مشايخ ديگر شهرهاى اندلس و حتى مغرب و مصر چون مالقه، مهديه و اسكندريه نيز اجازه روايت دريافت داشت.
شاگردان
از شاگردان و راویان او نيز مى‌توان كسانى چون ابن خير اشبيلى، ابن حبيش و ابن ابى جمره را نام برد.
وفات
ابن عطيه در 541ق به عنوان قاضى مرسيه منصوب و راهى آن ديار گرديد، ولى از ورود او به آن شهر جلوگیرى شد و به هنگام بازگشت در ۲۵ رمضان در لورقه درگذشت.
آثار
مهم‌ترين اثر باقيماندۀ ابن عطيه کتاب تفسير او با عنوان «المحرر الوجيز في تفسير الكتاب العزيز» است.اثر ديگر ايشان، فهرس يا البرنامج اوست كه در آن 30 تن از مشايخ خود را ذكر كرده است.
اين فهرست نه تنها از نظر تاريخى و رجال شناسى بلكه از جهت کتاب شناسى نيز حائز اهمیت است.[۱].