فراهی هروی، معین‌الدین: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۴۹

فراهی هروی، معین‌الدین

نام	فراهی هروی، معین‌الدین
نام‌های دیگر	ف‍راه‍ی‌، م‍ع‍ی‍ن‌ال‍دی‍ن‌ ب‍ن‌ ش‍رف‌ال‍دی‍ن‌ ف‍راه‍ی‌ ه‍روی‌، م‍ع‍ی‍ن‌ال‍دی‍ن‌ م‍س‍ک‍ی‍ن‌، م‍ع‍ی‍ن‌ال‍دی‍ن‌ ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د م‍ع‍ی‍ن‌ال‍دی‍ن‌ ف‍راه‍ی‌ م‍لا م‍س‍ک‍ی‍ن‌ م‍لا م‍ع‍ی‍ن‌ ف‍راه‍ی‌ م‍ن‍لا م‍س‍ک‍ی‍ن‌
نام پدر	ش‍رف‌ال‍دی‍ن‌
متولد
محل تولد	فراه شهری در سیستان
رحلت	908ق
اساتید
برخی آثار	تفسیر حدایق الحقایق (قسمت سوره یوسف)
کد مؤلف	AUTHORCODE03376AUTHORCODE

معين‌الدّين فراهى هروى (متوفای908ق)، مشهور به ملامسکين، نویسنده، شاعر، مفسر، عارف و واعظ شهير سیستانی

ولادت

معين‌الدين محمد بن شرف‌الدين محمد مسكين فراحى سهروردى، تاريخ تولدش به درستى معلوم نيست و زندگى كودكى و جوانى وى در تذكره‌ها نيامده است. تنها در كتاب‌هاى روضةالصفا جلد هفتم و الذريعه به نقل از روضةالصّفا و كشف‌الظنون به طور اختصار از وى نام برده شده است.

زادگاه و پرورش‌گاه او در شهر فراه، منطقه‌ای در سیستان بوده سپس در کنار خانواده و خاندان خود یا جدا از آنان به شهر هرات که مرکزی علمی و پایتخت حکومت تیموریان بوده نقل مکان کرده و در آنجا ساکن شده است.^[۱]

تحصیلات

درباره چگونگی دوره تحصیل علم و دیگر جزئیات زندگی معین در منابع و تذکره‌ها اطلاعات مبسوطی نیامده است ولی با توجه به آثار به جامانده از او روشن است که او طبق معمول، در دوره‌ی کودکی و نوجوانی علوم رایج زمان خود یعنی فارسی، عربی، فقه، قرآن و ادب را فراگرفته و آموخته است، به ویژه در مورد قرآن و تفسیر آن تبحر شایانی به دست آورده است، سپس به مطالعه کتابهای عرفانی پرداخته و به سبب استعداد فطری و طبع خداداد به قلمرو شعر عرفانی وارد شده و شمار قابل توجهی غزلیات عرفانی سروده است که در دیوان او موجود است.^[۲]

فعالیت‌ها

معین به سبب وضع روحی و بینش و گرایش عرفانی نسبت به امور دنیا بی‌اعتنا بوده و به علت تمایلات زاهدانه‌ی خویش با رجال و فرمانروایان معاصر خود رابطه‌ی مناسبی نداشته و در هر فرصتی به نقد و خرده‌گیری از برخی از آنان می‌پرداخته است.

معین علاوه بر نویسندگی سخنوری توانا بوده است، چنانکه خود در ضمن سروده‌هایش اشاره می‌کند که در زمان نوجوانی‌اش مانند کودکی حضرت عیسی سخنور و اهل منبر بوده است.

معین در ضمن شرخ خال خود در مقدمه کتاب‌هایش می‌نویسد: مدت چهل سال به مطالعه تفاسیر قرآن و احادیث پیامبر اسلام و کتاب‌های فرهنگ اسلامی پرداخته و آنچه از آن کتاب‌ها به دست اورده و مناسب می‌دیده است در ضمن وعظ و سخنرانی در بالای منبر مسجد هرات، که مسند آبا و اجداد او بوده، برای شنوندگان بازگو می‌کرده است.^[۳]

نقل شده که او برادر قاضى نظام‌‏الدین محمد، قاضى هرات، است كه پس از درگذشت برادرش به درخواست سلطان مدت یك سال مسند قضاوت هرات را عهده‏‌دار شد.

گويند منصب قضا را رد كرد و از تصدّى آن سرباز زد.

همچنین بیان شده که او از علماء و عرفاى زمان سلطان حسين بايقرا بود و مردى زاهد و پارسا بوده است و از دنيا و بهره‌هاى آن گريزان؛ مدّتى امامت جماعت مسجد جامع هرات را بر عهده داشت؛ ولى شغل وى ارشاد و هدايت مردم از راه وعظ و درس و بحث بوده است.

وفات

بنا به قولى وى در سال 908ق درگذشت و در مقبره‌ى خواجه عبدالله انصارى مدفون گرديد.^[۴]

آثار

كتب و رسائلى به وى نسبت داده‌اند كه عبارتند از:

معارج النّبوة در سيرت حضرت رسول(ص)
قصص حضرت موسى(ع)
اربعين در چهل حديث نبوى
تفسير سوره فاتحة الكتاب
بحرالدرر
تفسیر حدائق الحقائق در تفسير سوره يوسف.
روضةالواعظین
تفسیر سوره فاتحه
ارشادالطالبین
ارشادالمسلمین
دیوان اشعار
رساله نعوت
شرایف‌الاوقات
مجالس مرتبه در تذکیر
قصةالمعراج
نفایس‌الکلام و عرایس الاقلام^[۵]

پانويس

↑ ر.ک: کیانی، محسن؛ ص بيست‌وهفت
↑ ر.ک: همان؛ ص بيست‌وشش
↑ ر.ک: همان؛ ص بيست‌وشش
↑ ر.ک: کیانی، محسن؛ ص بيست‌وهفت
↑ ر.ک: کیانی، محسن؛ ص‌سی

منابع مقاله

کیانی، محسن؛ مقدمه بر قصص موسی(ع)، معین‌الدین فراهی هروی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول، 1393.
پایگاه راسخون

وابسته‌ها

تفسیر حدائق الحقائق

قصص موسی(ع)

تفسیر یوسف معروف به تفسیر نقره کار

[1] ر.ک: کیانی، محسن؛ ص بيست‌وهفت

[2] ر.ک: همان؛ ص بيست‌وشش

[3] ر.ک: همان؛ ص بيست‌وشش

[4] ر.ک: کیانی، محسن؛ ص بيست‌وهفت

[5] ر.ک: کیانی، محسن؛ ص‌سی

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class='wikiInfo'>
+<div class="wikiInfo">
 [[پرونده:NUR03376.jpg|بندانگشتی|فراهی هروی، معین‌الدین]]
 {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
 |-
-! نام!! data-type='authorName'|فراهی هروی، معین‌الدین
+! نام!! data-type="authorName" |فراهی هروی، معین‌الدین
 |-
-|نام های دیگر
+|نام‌های دیگر
-|data-type='authorOtherNames'| ف‍راه‍ی‌، م‍ع‍ی‍ن‌‌ال‍دی‍ن‌ ب‍ن‌ ش‍رف‌ال‍دی‍ن‌
+| data-type="authorOtherNames" | ف‍راه‍ی‌، م‍ع‍ی‍ن‌ال‍دی‍ن‌ ب‍ن‌ ش‍رف‌ال‍دی‍ن‌
 ف‍راه‍ی‌ ه‍روی‌، م‍ع‍ی‍ن‌ال‍دی‍ن‌
@@ خط ۲۱: / خط ۲۱: @@
 |-
 |نام پدر
-|data-type='authorfatherName'|
+| data-type="authorfatherName" |ش‍رف‌ال‍دی‍ن‌
 |-
 |متولد
-|data-type='authorbirthDate'|
+| data-type="authorbirthDate" |
 |-
 |محل تولد
-|data-type='authorBirthPlace'|
+| data-type="authorBirthPlace" |فراه شهری در سیستان
 |-
 |رحلت
-|data-type='authorDeathDate'|909 هـ.ق
+| data-type="authorDeathDate" |908ق
 |-
 |اساتید
-|data-type='authorTeachers'|
+| data-type="authorTeachers" |
 |-
 |برخی آثار
-|data-type='authorWritings'|[[تفسیر حدایق الحقایق ( قسمت سوره یوسف )]] / نوع اثر: کتاب  / نقش: نويسنده
+| data-type="authorWritings" |[[تفسیر حدایق الحقایق (قسمت سوره یوسف)]]
-|-class='articleCode'
+|- class="articleCode"
-|کد مولف
+|کد مؤلف
-|data-type='authorCode'|AUTHORCODE3376AUTHORCODE
+| data-type="authorCode" |AUTHORCODE03376AUTHORCODE
 |}
 </div>
+'''معين‌الدّين فراهى هروى''' (متوفای908ق)، مشهور به ملامسکين، نویسنده، شاعر، مفسر، عارف و واعظ شهير سیستانی
-==معرفى اجمالى مولّف:==
+== ولادت ==
+معين‌الدين محمد بن شرف‌الدين محمد مسكين فراحى سهروردى، تاريخ تولدش به درستى معلوم نيست و زندگى كودكى و جوانى وى در تذكره‌ها نيامده است. تنها در كتاب‌هاى روضةالصفا جلد هفتم و [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعه]] به نقل از روضةالصّفا و كشف‌الظنون به طور اختصار از وى نام برده شده است.
+زادگاه و پرورش‌گاه او در شهر فراه، منطقه‌ای در سیستان بوده سپس در کنار خانواده و خاندان خود یا جدا از آنان به شهر هرات که مرکزی علمی و پایتخت حکومت تیموریان بوده نقل مکان کرده و در آنجا ساکن شده است.<ref>ر.ک: کیانی، محسن؛ ص بيست‌وهفت</ref>
-معين‌الدّين فراهى هروى، عارف و واعظ شهير هرات است. تاريخ تولد وى به درستى معلوم نيست و زندگى كودكى و جوانى وى در تذكره‌ها نيامده است. تنها در كتاب‌هاى روضةالصفا جلد هفتم و الذريعه به نقل از روضةالصّفا و كشف‌الظنون به طور اختصار از وى نام برده شده است. وى از علماء و عرفاى زمان سلطان حسين بايقرا بود و مردى زاهد و پارسا بوده است و از دنيا و بهره‌هاى آن گريزان؛ مدّتى امامت جماعت مسجد جامع هرات را بر عهده داشت؛ ولى شغل وى ارشاد و هدايت مردم از راه وعظ و درس و بحث بوده است. گويند منصب قضا را رد كرد و از تصدّى آن سرباز زد. كتب و رسائلى به وى نسبت داده‌اند كه عبارتند از: 1- معارج النّبوة در سيرت حضرت رسول(ص) 2- قصص حضرت موسى (ع) 3- اربعين در چهل حديث نبوى 4- تفسير سوره فاتحة الكتاب 5- بحرالدرر 6- حدائق الحقائق در تفسير سوره يوسف. بنا به قولى وى در سال 908 ق درگذشت و در مقبره‌ى خواجه عبدالله انصارى مدفون گرديد.
+== تحصیلات ==
+درباره چگونگی دوره تحصیل علم و دیگر جزئیات زندگی معین در منابع و تذکره‌ها اطلاعات مبسوطی نیامده است ولی با توجه به آثار به جامانده از او روشن است که او طبق معمول، در دوره‌ی کودکی و نوجوانی علوم رایج زمان خود یعنی فارسی، عربی، فقه، قرآن و ادب را فراگرفته و آموخته است، به ویژه در مورد قرآن و تفسیر آن تبحر شایانی به دست  آورده است، سپس به مطالعه کتابهای عرفانی پرداخته و به سبب استعداد فطری و طبع خداداد به قلمرو شعر عرفانی وارد شده و شمار قابل توجهی غزلیات عرفانی سروده است که در دیوان او موجود است.<ref>ر.ک: همان؛ ص بيست‌وشش</ref>
+== فعالیت‌ها ==
-== وابسته‌ها ==
+معین به سبب وضع روحی و بینش و گرایش عرفانی نسبت به امور دنیا بی‌اعتنا بوده و به علت تمایلات زاهدانه‌ی خویش با رجال و فرمانروایان معاصر خود رابطه‌ی مناسبی نداشته و در هر فرصتی به نقد و خرده‌گیری از برخی از آنان می‌پرداخته است.
-[[تفسیر حدائق الحقائق]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
-[[تفسیر یوسف معروف به تفسیر نقره کار]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
+معین علاوه بر نویسندگی سخنوری توانا بوده است، چنانکه خود در ضمن سروده‌هایش اشاره می‌کند که در زمان نوجوانی‌اش مانند کودکی حضرت عیسی سخنور و اهل منبر بوده است.
+معین در ضمن شرخ خال خود در مقدمه کتاب‌هایش می‌نویسد: مدت چهل سال به مطالعه تفاسیر قرآن و احادیث پیامبر اسلام و کتاب‌های فرهنگ اسلامی پرداخته و آنچه از آن کتاب‌ها به دست اورده و مناسب می‌دیده است در ضمن وعظ و سخنرانی در بالای منبر مسجد هرات، که مسند آبا و اجداد او بوده، برای شنوندگان بازگو می‌کرده است.<ref>ر.ک: همان؛ ص بيست‌وشش</ref>
+نقل شده که او برادر قاضى نظام‌‏الدین محمد، قاضى هرات، است كه پس از درگذشت برادرش به درخواست سلطان مدت یك سال مسند قضاوت هرات را عهده‏‌دار شد.
+گويند منصب قضا را رد كرد و از تصدّى آن سرباز زد.
+همچنین بیان شده که او از علماء و عرفاى زمان سلطان حسين بايقرا بود و مردى زاهد و پارسا بوده است و از دنيا و بهره‌هاى آن گريزان؛ مدّتى امامت جماعت مسجد جامع هرات را بر عهده داشت؛ ولى شغل وى ارشاد و هدايت مردم از راه وعظ و درس و بحث بوده است.
+== وفات ==
+بنا به قولى وى در سال 908ق درگذشت و در مقبره‌ى [[انصاری، عبدالله بن محمد|خواجه عبدالله انصارى]] مدفون گرديد.<ref>ر.ک: کیانی، محسن؛ ص بيست‌وهفت</ref>
+== آثار ==
+كتب و رسائلى به وى نسبت داده‌اند كه عبارتند از:
+{{ستون-شروع|2}}
+# معارج النّبوة در سيرت حضرت رسول(ص)
+# قصص حضرت موسى(ع)
+# اربعين در چهل حديث نبوى
+# تفسير سوره فاتحة الكتاب
+# بحرالدرر
+# تفسیر حدائق الحقائق در تفسير سوره يوسف.
+#روضةالواعظین
+#تفسیر سوره فاتحه
+#ارشادالطالبین
+#ارشادالمسلمین
+#دیوان اشعار
+#رساله نعوت
+#شرایف‌الاوقات
+# مجالس مرتبه در تذکیر
+#قصةالمعراج
+#نفایس‌الکلام و عرایس الاقلام<ref>ر.ک: کیانی، محسن؛ ص‌سی</ref>
+{{پایان}}
+==پانويس ==
+<references />
+==منابع مقاله==
+#کیانی، محسن؛ مقدمه بر قصص موسی(ع)، معین‌الدین فراهی هروی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول، 1393.
+#[https://rasekhoon.net/mashahir/show/589172/%D9%85%D8%B9%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D9%88%D8%A7%D8%B9%D8%B8-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C پایگاه راسخون]
+==وابسته‌ها==
+{{وابسته‌ها}}
+[[تفسیر حدائق الحقائق]]
+[[قصص موسی(ع)]]
+[[تفسیر یوسف معروف به تفسیر نقره کار]]
 [[رده:زندگی‌نامه]]
+[[رده:خرداد (1400)]]