القواعد النحوية: تفاوت میان نسخه‌ها

القواعد النحویة
القواعد النحویة
پدیدآوران	حسینی خراسانی، قاسم (نویسنده) ملکی اصفهانی، محمود (نویسنده)
ناشر	حوزه علميه قم، مرکز مديريت
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1385 ش یا 1427 ق
چاپ	1
شابک	‎964-2638-00-2
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf
	v; t; e;

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۳ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۲۰:۵۰

القواعد النحوية، از آثار ارزنده استادان ادبيات عربى، حجج اسلام سيد‌ ‎قاسم حسینى خراسانى و محمود ملكى اصفهانى است كه در آن، يك دوره قواعد و مسائل نحوى با بيانى رسا و دقيق به‌صورت آموزشى و همراه با تمرينات كافى با استفاده از آيات و روايات و ادعيه توضيح داده شده است.

ساختار

مطالب اين كتاب، تقسيم به بخش و فصل و درس نشده، بلكه بر اساس عناوين رايج در علم نحو و تحت عناوين اصلى ذيل مطرح شده است: نحو، معرب و مبنى، نكره و معرفه، مبتدا و خبر، نواسخ ابتدا، أعلم و أرى و...، فاعل، نائب فاعل، تعدى و لزوم فعل، مفاعيل، استثناء، حال، تمييز، حروف جرّ، اضافه، اعمال مصدر، اعمال اسم مصدر، اعمال اسم فاعل، اعمال اسم مفعول، اعمال صفت مشبهه، تعجب، افعل تفضيل، توابع، حروف ندا و احكامش، غير منصرف، اعراب فعل، عدد و خاتمه در جمله‌ها.

گزارش محتوا

درباره روش و محتواى اين اثر چند نكته گفتنى است:

در مقدمه ناشر - كه در قم، تاريخ تابستان 1427ق، نوشته شده - بر چند نكته تأكيد شده است:
الف) اين اثر براى دانشجويان علوم اسلامى است كه در برنامه رايج در حوزه علميه قم درس نحو (1)؛ يعنى كتاب «هدايه» و «صمديه» را خوانده‌اند و سطح علمى اين كتاب اجازه مى‌دهد كه جايگزين كتاب «البهجة المرضية» و «شرح ابن عقيل» شود. شايان ذكر است كه اثر حاضر به‌صورت آزمايشى در برخى از مدارس حوزه علميه قم تدريس خواهد شد و بعد در پایان سال درسى، گزارش گرفته خواهد شد و از استادان و خبرگان درباره آن نظرسنجى صورت مى‌گيرد تا انتقادات و پيشنهادات مطرح‌شده براى اصلاح و تكميل آن مورد عنايت قرار گيرد و متن نهایى به‌صورت درس نحو (2) آماده شود و در همه مدارس حوزه‌هاى علميه توزيع گردد؛

ب) حجم كتاب چندان زياد نيست و تدريس آن نسبت به «البهجة المرضية» و «شرح ابن عقيل»، به فرصت كوتاه‌ترى نياز دارد؛ بنابراین، دانشجويان براى فراگيرى مطالب زمان بيشترى خواهند داشت و مى‌توانند درس‌ها را با هم مباحثه كنند و در گفتگوهاى علمى با استادان، مشكلات خود را برطرف سازند؛

ج) همه مثال‌هایى كه در اين كتاب آمده، از آيات قرآن كريم و احاديث شريف و اشعار پُرمعنايى انتخاب شده كه به‌طور معمول در ادبيات عربى به آن استشهاد مى‌شود، ولى تمرينات از آيات و روايات و ادعيه گزينش شده تا از سويى دانشجويان از بُعد ادبى‌اش بهره ببرند و از ديگر سو، با يارى الهى، بُعد معنوى‌اش روح آنان را پُرنور و مستفيض سازد.^[۱]است.
نويسندگان در پاورقى‌ها، مطالب عالمانه و مفيدى نوشته‌اند؛ گاه نام و نشان آيات و يا روايات مورد استفاده را آورده‌اند.^[۲]و گاه مآخذ برخى از مطالب مطرح‌شده را بيان كرده‌اند.^[۳]و گاهى توضيحاتى فراتر از سطح علمى متن نوشته‌اند.^[۴]و گاه برخى از اشعار منظومه مشهور نحوى «ابن مالك» را يادآورى كرده‌اند.^[۵]و گاه معناى لغات را توضيح داده‌اند.^[۶]همچنين نويسندگان گاهى تحقيقى ادبى و مفصل از برخى از منابع مهم مانند «شرح الكافية» آورده‌اند.^[۷]
شگفت‌آور است كه نويسندگان در فهرست منابع، مشخصات كامل مانند نام مؤلف، ناشر، نوبت چاپ، زمان و مكان انتشار و... را نياورده و فقط نام كتاب را نوشته و به همان بسنده كرده‌اند!.^[۸]عجله و كم‌دقتى و ناهماهنگى در تنظيم اين فهرست 51 عددى پيداست؛ چنان‌كه در شماره 29 نام دو كتاب را به‌عنوان يك كتاب آورده‌اند!.^[۹]در اكثر موارد نام نویسنده نيامده، ولى گاهى مانند شماره 18 و 31 ذكر شده است!.^[۱۰]
يكى ديگر از امتيازات اثر حاضر، استناد به منابع معتبر است و تقريباً همه مطالب كتاب، حتى تمريناتش مستند و همراه با ذكر منابع است و البته گاه و به‌ندرت فراموش شده كه منبع، يادآورى شود؛ به‌عنوان مثال نام شاعر و مأخذ اين بيت:

ألا كلّ شيء ماخلا الله باطل و كل نعيم لامحالة زائل

نيامده.^[۱۱]

پانويس
1. ↑ القواعد النحوية، ص6 [۱] و...
2. ↑ مثلاً: همان، ص15 پاورقى 3، ص50 پاورقى 4، 5، 7 و 8؛، ص114 پاورقى 1، 2، 4 و 5
3. ↑ به‌عنوان مثال: همان، ص15، پاورقى 1
4. ↑ مثلاً: همان، ص24، پاورقى 1 و 2
5. ↑ مثلاً: همان، ص30، پاورقى 1 و 6؛ ص146، پاورقى 3
6. ↑ به‌عنوان مثال: همان، ص37، پاورقى 4؛ ص76، پاورقى 1؛ ص145، پاورقى 2 و ص146، پاورقى 1 و 2
7. ↑ مثلاً: همان، ص223، پاورقى 2
8. ↑ همان، ص311 و 312
9. ↑ همان، ص312
10. ↑ همان، ص311 و 312
11. ↑ همان، ص303
منابع مقاله

القواعد النحوية، السيد‌ ‎قاسم الحسينی الخراسانیو محمود الملكي الاصفهاني، مديرية العامة للحوزة العلمية بقم المشرفة، الطبعة الأولى 1427ق.

وابسته‌ها

[1] القواعد النحوية، ص6 [۱] و...

[2] مثلاً: همان، ص15 پاورقى 3، ص50 پاورقى 4، 5، 7 و 8؛، ص114 پاورقى 1، 2، 4 و 5

[3] به‌عنوان مثال: همان، ص15، پاورقى 1

[4] مثلاً: همان، ص24، پاورقى 1 و 2

[5] مثلاً: همان، ص30، پاورقى 1 و 6؛ ص146، پاورقى 3

[6] به‌عنوان مثال: همان، ص37، پاورقى 4؛ ص76، پاورقى 1؛ ص145، پاورقى 2 و ص146، پاورقى 1 و 2

[7] مثلاً: همان، ص223، پاورقى 2

[8] همان، ص311 و 312

[9] همان، ص312

[10] همان، ص311 و 312

[11] همان، ص303

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class='wikiInfo'>
+{{جعبه اطلاعات کتاب
-[[پرونده:NUR15425J1.jpg|بندانگشتی|القواعد النحویة]]
+| تصویر =NUR15425J1.jpg
-{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
+| عنوان =القواعد النحویة
-|+ |
+| عنوان‌های دیگر =
-|-
+| پدیدآوران =
-! نام کتاب!! data-type='bookName'|القواعد النحویة
+[[حسینی خراسانی، قاسم]] (نویسنده)
-|-
-|نام های دیگر کتاب
-|data-type='otherBookNames'|
-|-
-|پدیدآورندگان
-|data-type='authors'|[[حسینی خراسانی، قاسم]] (نويسنده)
-[[ملکی اصفهانی، محمود]] (نويسنده)
+[[ملکی اصفهانی، محمود]] (نویسنده)
-|-
+| زبان =عربی
-|زبان
+| کد کنگره =
-|data-type='language'|عربی
+| موضوع =
-|-
-|کد کنگره
-|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|
-|-
-|موضوع
-|data-type='subject'|
-|-
-|ناشر
-|data-type='publisher'|حوزه علميه قم، مرکز مديريت
-|-
-|مکان نشر
-|data-type='publishPlace'|قم - ایران
-|-
-|سال نشر
-|data-type='publishYear'| 1385 هـ.ش یا 1427 هـ.ق
-|-class='articleCode'
-|کد اتوماسیون
-|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE15425AUTOMATIONCODE
-|}
-</div>
+| ناشر =
+حوزه علميه قم، مرکز مديريت
+| مکان نشر =قم - ایران
+| سال نشر = 1385 ش یا 1427 ق
-== معرفى اجمالى ==
+| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE15425AUTOMATIONCODE
-'''القواعد النحوية'''، از آثار ارزنده استادان ادبيات عربى، حجج اسلام سيد قاسم حسينى خراسانى و محمود ملكى اصفهانى است كه در آن، يك دوره قواعد و مسائل نحوى با بيانى رسا و دقيق به‌صورت آموزشى و همراه با تمرينات كافى با استفاده از آيات و روايات و ادعيه توضيح داده شده است.
+| چاپ =1
+| شابک =964-2638-00-2
-== ساختار ==
+| تعداد جلد =1
+| کتابخانۀ دیجیتال نور =15425
+| کتابخوان همراه نور =15425
+| کد پدیدآور =
+| پس از =
+| پیش از =
+}}
+'''القواعد النحوية'''، از آثار ارزنده استادان ادبيات عربى، حجج اسلام [[حسینی خراسانی، قاسم|سيد‌ ‎قاسم حسینى خراسانى]] و [[ملکی اصفهانی، محمود|محمود ملكى اصفهانى]] است كه در آن، يك دوره قواعد و مسائل نحوى با بيانى رسا و دقيق به‌صورت آموزشى و همراه با تمرينات كافى با استفاده از آيات و روايات و ادعيه توضيح داده شده است.
+==ساختار==
 مطالب اين كتاب، تقسيم به بخش و فصل و درس نشده، بلكه بر اساس عناوين رايج در علم نحو و تحت عناوين اصلى ذيل مطرح شده است: نحو، معرب و مبنى، نكره و معرفه، مبتدا و خبر، نواسخ ابتدا، أعلم و أرى و...، فاعل، نائب فاعل، تعدى و لزوم فعل، مفاعيل، استثناء، حال، تمييز، حروف جرّ، اضافه، اعمال مصدر، اعمال اسم مصدر، اعمال اسم فاعل، اعمال اسم مفعول، اعمال صفت مشبهه، تعجب، افعل تفضيل، توابع، حروف ندا و احكامش، غير منصرف، اعراب فعل، عدد و خاتمه در جمله‌ها.
-== گزارش محتوا ==
+==گزارش محتوا==
 درباره روش و محتواى اين اثر چند نكته گفتنى است:
-. در مقدمه ناشر - كه در قم، تاريخ تابستان 1427ق، نوشته شده - بر چند نكته تأكيد شده است:
+#در مقدمه ناشر - كه در قم، تاريخ تابستان 1427ق، نوشته شده - بر چند نكته تأكيد شده است:
+#:الف) اين اثر براى دانشجويان علوم اسلامى است كه در برنامه رايج در حوزه علميه قم درس نحو (1)؛ يعنى كتاب «هدايه» و «صمديه» را خوانده‌اند و سطح علمى اين كتاب اجازه مى‌دهد كه جايگزين كتاب «البهجة المرضية» و «شرح ابن عقيل» شود. شايان ذكر است كه اثر حاضر به‌صورت آزمايشى در برخى از مدارس حوزه علميه قم تدريس خواهد شد و بعد در پایان سال درسى، گزارش گرفته خواهد شد و از استادان و خبرگان درباره آن نظرسنجى صورت مى‌گيرد تا انتقادات و پيشنهادات مطرح‌شده براى اصلاح و تكميل آن مورد عنايت قرار گيرد و متن نهایى به‌صورت درس نحو (2) آماده شود و در همه مدارس حوزه‌هاى علميه توزيع گردد؛
-الف) اين اثر براى دانشجويان علوم اسلامى است كه در برنامه رايج در حوزه علميه قم درس نحو (1)؛ يعنى كتاب «هدايه» و «صمديه» را خوانده‌اند و سطح علمى اين كتاب اجازه مى‌دهد كه جايگزين كتاب «البهجة المرضية» و «شرح ابن عقيل» شود. شايان ذكر است كه اثر حاضر به‌صورت آزمايشى در برخى از مدارس حوزه علميه قم تدريس خواهد شد و بعد در پايان سال درسى، گزارش گرفته خواهد شد و از استادان و خبرگان درباره آن نظرسنجى صورت مى‌گيرد تا انتقادات و پيشنهادات مطرح‌شده براى اصلاح و تكميل آن مورد عنايت قرار گيرد و متن نهايى به‌صورت درس نحو (2) آماده شود و در همه مدارس حوزه‌هاى علميه توزيع گردد؛
+#:ب) حجم كتاب چندان زياد نيست و تدريس آن نسبت به «البهجة المرضية» و «شرح ابن عقيل»، به فرصت كوتاه‌ترى نياز دارد؛ بنابراین، دانشجويان براى فراگيرى مطالب زمان بيشترى خواهند داشت و مى‌توانند درس‌ها را با هم مباحثه كنند و در گفتگوهاى علمى با استادان، مشكلات خود را برطرف سازند؛
+#:ج) همه مثال‌هایى كه در اين كتاب آمده، از آيات قرآن كريم و احاديث شريف و اشعار پُرمعنايى انتخاب شده كه به‌طور معمول در ادبيات عربى به آن استشهاد مى‌شود، ولى تمرينات از آيات و روايات و ادعيه گزينش شده تا از سويى دانشجويان از بُعد ادبى‌اش بهره ببرند و از ديگر سو، با يارى الهى، بُعد معنوى‌اش روح آنان را پُرنور و مستفيض سازد.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/20641/1/6 القواعد النحوية، ص6][https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/20641/1/305 ] و...</ref>است.
-ب) حجم كتاب چندان زياد نيست و تدريس آن نسبت به «البهجة المرضية» و «شرح ابن عقيل»، به فرصت كوتاه‌ترى نياز دارد؛ بنابراين، دانشجويان براى فراگيرى مطالب زمان بيشترى خواهند داشت و مى‌توانند درس‌ها را با هم مباحثه كنند و در گفتگوهاى علمى با استادان، مشكلات خود را برطرف سازند؛
+#نويسندگان در پاورقى‌ها، مطالب عالمانه و مفيدى نوشته‌اند؛ گاه نام و نشان آيات و يا روايات مورد استفاده را آورده‌اند.<ref>مثلاً: [https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/20641/1/15 همان، ص15 پاورقى 3]، [https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/20641/1/50 ص50 پاورقى 4، 5، 7 و 8؛]، [https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/20641/1/114 ص114 پاورقى 1، 2، 4 و 5] </ref>و گاه مآخذ برخى از مطالب مطرح‌شده را بيان كرده‌اند.<ref>به‌عنوان مثال: [https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/20641/1/15 همان، ص15، پاورقى 1]</ref>و گاهى توضيحاتى فراتر از سطح علمى متن نوشته‌اند.<ref>مثلاً: [https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/20641/1/24 همان، ص24، پاورقى 1 و 2]</ref>و گاه برخى از اشعار منظومه مشهور نحوى «[[ابن مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]]» را يادآورى كرده‌اند.<ref>مثلاً: [https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/20641/1/30 همان، ص30، پاورقى 1 و 6]؛ [https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/20641/1/146 ص146، پاورقى 3]</ref>و گاه معناى لغات را توضيح داده‌اند.<ref>به‌عنوان مثال: [https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/20641/1/37 همان، ص37، پاورقى 4]؛ [https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/20641/1/76 ص76، پاورقى 1]؛ [https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/20641/1/145 ص145، پاورقى 2] و [https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/20641/1/146 ص146، پاورقى 1 و 2]</ref>همچنين نويسندگان گاهى تحقيقى ادبى و مفصل از برخى از منابع مهم مانند «شرح الكافية» آورده‌اند.<ref>مثلاً: [https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/20641/1/223 همان، ص223، پاورقى 2]</ref>
+#شگفت‌آور است كه نويسندگان در فهرست منابع، مشخصات كامل مانند نام مؤلف، ناشر، نوبت چاپ، زمان و مكان انتشار و... را نياورده و فقط نام كتاب را نوشته و به همان بسنده كرده‌اند!.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/20641/1/311 همان، ص311 و 312]</ref>عجله و كم‌دقتى و ناهماهنگى در تنظيم اين فهرست 51 عددى پيداست؛ چنان‌كه در شماره 29 نام دو كتاب را به‌عنوان يك كتاب آورده‌اند!.<ref>همان، ص312</ref>در اكثر موارد نام نویسنده نيامده، ولى گاهى مانند شماره 18 و 31 ذكر شده است!.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/20641/1/311 همان، ص311 و 312]</ref>
-ج) همه مثال‌هايى كه در اين كتاب آمده، از آيات قرآن كريم و احاديث شريف و اشعار پُرمعنايى انتخاب شده كه به‌طور معمول در ادبيات عربى به آن استشهاد مى‌شود، ولى تمرينات از آيات و روايات و ادعيه گزينش شده تا از سويى دانشجويان از بُعد ادبى‌اش بهره ببرند و از ديگر سو، با يارى الهى، بُعد معنوى‌اش روح آنان را پُرنور و مستفيض سازد .<ref>القواعد النحوية، ص 6</ref>.
+#يكى ديگر از امتيازات اثر حاضر، استناد به منابع معتبر است و تقريباً همه مطالب كتاب، حتى تمريناتش مستند و همراه با ذكر منابع است و البته گاه و به‌ندرت فراموش شده كه منبع، يادآورى شود؛ به‌عنوان مثال نام شاعر و مأخذ اين بيت:{{شعر}}
+{{ب|''ألا كلّ شيء ماخلا الله باطل''|2=''و كل نعيم لامحالة زائل''}}{{پایان شعر}}
-. يكى از امتيازات اين اثر، تمرين‌هاى متعددى است كه در پايان كتاب در بخشى جداگانه آمده است. اين تمرينات در 18 قسمت و متناسب با مطالب درسى كه قبلاً ذكر شده، مطرح گشته است .<ref>همان، ص 287 - 310</ref>.
+نيامده.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/20641/1/303 همان، ص303]</ref>
-. يكى ديگر از امتيازات ارزنده اين كتاب، استفاده از آيات قرآن كريم است كه به فراوانى در سراسر كتاب ذكر شده است .<ref>همان، ص 17، 18، 24، 26، 29، 30 و...</ref>.
-. از ديگر ويژگى‌هاى مثبت اين كتاب، استشهاد به روايات در متن .<ref>مثلاً: همان، ص 20، 162 و...</ref> يا در تمرينات .<ref>مثلاً: همان، ص 291، 292، 294، 295، 296، 297، 298، 299، 300، 301، 302، 303، 305 و...</ref> است.
-. نويسندگان در پاورقى‌ها، مطالب عالمانه و مفيدى نوشته‌اند؛ گاه نام و نشان آيات و يا روايات مورد استفاده را آورده‌اند .<ref>مثلاً: همان، ص 15، پاورقى 3؛ ص 50، پاورقى 4، 5، 7 و 8؛ ص 114، پاورقى 1، 2، 4 و 5</ref> و گاه مآخذ برخى از مطالب مطرح‌شده را بيان كرده‌اند .<ref>به‌عنوان مثال: همان، ص 15، پاورقى 1</ref> و گاهى توضيحاتى فراتر از سطح علمى متن نوشته‌اند .<ref>مثلاً: همان، ص 24، پاورقى 1 و 2</ref> و گاه برخى از اشعار منظومه مشهور نحوى «[[ابن‌مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]]» را يادآورى كرده‌اند .<ref>مثلاً: همان، ص 30، پاورقى 1 و 6؛ ص 146، پاورقى 3</ref> و گاه معناى لغات را توضيح داده‌اند .<ref>به‌عنوان مثال: همان، ص 37، پاورقى 4؛ ص 76، پاورقى 1؛ ص 145، پاورقى 2 و ص 146، پاورقى 1 و 2</ref>. همچنين نويسندگان گاهى تحقيقى ادبى و مفصل از برخى از منابع مهم مانند «شرح الكافية» آورده‌اند .<ref>مثلاً: همان، ص 223، پاورقى 2</ref>.
-. شگفت‌آور است كه نويسندگان در فهرست منابع، مشخصات كامل مانند نام مؤلف، ناشر، نوبت چاپ، زمان و مكان انتشار و... را نياورده و فقط نام كتاب را نوشته و به همان بسنده كرده‌اند! .<ref>همان، ص 311 و 312</ref>. عجله و كم‌دقتى و ناهماهنگى در تنظيم اين فهرست 51 عددى پيداست؛ چنان‌كه در شماره 29 نام دو كتاب را به‌عنوان يك كتاب آورده‌اند! .<ref>همان، ص 312</ref>. در اكثر موارد نام نويسنده نيامده، ولى گاهى مانند شماره 18 و 31 ذكر شده است! .<ref>همان، ص 311 و 312</ref>.
-. يكى ديگر از امتيازات اثر حاضر، استناد به منابع معتبر است و تقريباً همه مطالب كتاب، حتى تمريناتش مستند و همراه با ذكر منابع است و البته گاه و به‌ندرت فراموش شده كه منبع، يادآورى شود؛ به‌عنوان مثال نام شاعر و مأخذ اين بيت:
-{| class="wikitable poem"
-|-
-! «ألا كلّ شيء ماخلا الله باطل !! و كل نعيم لامحالة زائل»
-|}، نيامده .<ref>همان، ص 303</ref>.
 ==پانويس ==
-<references />
+<references/>
-== منابع مقاله ==
+==منابع مقاله==
-القواعد النحوية، السيد قاسم الحسيني الخراساني و محمود الملكي الاصفهاني، مديرية العامة للحوزة العلمية بقم المشرفة، الطبعة الأولى 1427ق.
+القواعد النحوية، السيد‌ ‎قاسم الحسينی الخراسانیو محمود الملكي الاصفهاني، مديرية العامة للحوزة العلمية بقم المشرفة، الطبعة الأولى 1427ق.
+==وابسته‌ها==
+{{وابسته‌ها}}
-== پیوندها ==
-[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/20641 مطالعه کتاب القواعد النحویة در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
 [[رده:کتاب‌شناسی]]