المناهج الروائية عند الشريف المرتضی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' (ص)' به '(ص)') |
Wikinoor.ir (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '}}↵↵↵'''' به '}} '''') |
||
| (۳۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR36463J1.jpg | |||
| عنوان =المناهج الروائية عند الشريف المرتضی | |||
| پدیدآوران = | |||
[[خطاوی، وسام]] (نویسنده) | |||
| زبان =عربی | |||
| | | کد کنگره = | ||
| موضوع = | |||
علم الهدی، علی بن حسین، ۳۵۵- ۴۳۶ق. - جنبه‌های علمی - نقد و بررسی | |||
|زبان | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
حدیث - تحقیق - روش شناسی | حدیث - تحقیق - روش شناسی | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | مؤسسه علمی فرهنگی دار الحديث، سازمان چاپ و نشر | ||
| مکان نشر =قم - ایران | |||
| سال نشر = 1385 ش یا 1427 ق | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE36463AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| شابک =964-493-128-9 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =36463 | |||
| کتابخوان همراه نور =36463 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''المناهج الروائية عند الشريف المرتضى''' اثر [[خطاوی، وسام|وسام خطاوى]]، پژوهشى روش‌شناختى در شناخت ابعاد فكرى [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] از عالمان شيعه در سده چهارم است. نویسنده در سال 1426ق.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21600/1/10 مقدمه، ص10]</ref>بر اين اثر عربى مقدمه نوشته است. | |||
== | ==ساختار== | ||
كتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در دو باب، تنظيم شده است. | |||
در اين اثر، ابتدا شرحى از زندگى، تحصيلات، محيط فرهنگى و سياسى، آثار و شاگردان [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] ارائه گرديده و سپس مشخصات و مؤلفه‌هاى انديشه او در بعد روش‌شناسى در حوزه‌هاى گوناگون قرآن، فقه، اصول فقه، كلام و عقايد، تحليل شده است. در اين كتاب، بحث بر سر آن است كه رويكرد و سيستم روش‌شناسى [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] در فهم حقايق قرآن، در استنباط احكام، در طرح عقايد و دفاع از عدل الهى و ديگر عقايد شيعه، مبتنى بر چه ابزار و ساز و كارهاى فنى بوده است. | |||
==گزارش محتوا== | |||
در مقدمه، ضمن اشاره به اهميت روش پژوهش‌هاى حديثى [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]]، خلاصه‌اى از محتواى ابواب كتاب بيان شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21600/1/9 مقدمه، ص9- 10]</ref> | |||
باب اول، به بيان زندگى‌نامه [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] اختصاص يافته و اطلاعاتى مختلفى ارائه شده كه از آن جمله است: زمان و مكان تولد، پدر و مادر، نشاط علمى، جايگاه و منزلت اجتماعى و سياسى، مشايخ و اساتيد، شاگردان و كسانى كه از وى حديث روايت كرده‌اند، مؤلفات، زمان فوت و مدفن.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21600/1/18 متن كتاب، ص18- 50]</ref> | |||
در باب دوم، در چهار فصل زير، به روش‌شناسى انديشه‌هاى [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] در حوزه‌هاى مختلف پرداخته شده است. نویسنده در ابتداى اين باب، مقدمه‌اى ذكر نموده و در آن به اين نكته اشاره كرده است كه بحث از تاريخ روش‌هاى حديثى و روايى و علوم مربوط به آن، بحث نظرى صرف نيست، بلكه در واقع بحث از فرهنگ اسلامى مى‌باشد.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21600/1/58 ر.ک: همان، ص58]</ref> | |||
در فصل اول، از مباحث قرآنى در شيوه روايى [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]]، بحث به ميان آمده است. اين فصل، با فصل سوم كه مربوط به آراء اصولى اوست، اشتراكات فراوانى دارد؛ زيرا در اين فصل، [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] مباحثى از قرآن كريم پيرامون تخصيص، تعميم، مطلق و مقيد و... را مطرح نموده است كه مربوط به مسائل و مباحث علم اصول مى‌باشد.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21600/1/65 همان، ص65- 87]</ref> | |||
در فصل اول، از مباحث قرآنى در شيوه روايى [[علم‌الهدی، علی بن حسین| | |||
روش محدثين در تفسير قرآن، حدود قرآن كريم و سنت پيامبر(ص)، روش عقلى و ظواهر كتاب و سنت، اخذ به معلومات و ظواهر قرآنى، اشتراكات بين قرآن و سنت پيامبر(ص) و تعارض ميان آن دو، از جمله مباحث مطرح شده در اين فصل مى‌باشد. | روش محدثين در تفسير قرآن، حدود قرآن كريم و سنت پيامبر(ص)، روش عقلى و ظواهر كتاب و سنت، اخذ به معلومات و ظواهر قرآنى، اشتراكات بين قرآن و سنت پيامبر(ص) و تعارض ميان آن دو، از جمله مباحث مطرح شده در اين فصل مى‌باشد. | ||
در فصل دوم، از روش‌هاى جديد در منظومه فقهى سخن رفته است. در اين فصل نيز برخى از مباحث، به مباحث اصولى فصل سوم، احاله گرديده است. از جمله موضوعات پى‌گيرى شده در اين فصل، عبارتند از: اشكالاتى كه به واسطه اكتفا كردن محدثين به ظواهر اخبار و روايات به ايشان گرفته مى‌شود؛ اشكالات ابن جنيد پيرامون مراسيل و شذوذ؛ خبر واحد؛ ملاكات ضعف خبر؛ تحقيق در مورد روات اخبار؛ ظواهر و عموم در اخبار و وجود نسخ در روايات <ref>همان، ص93- 124</ref> | در فصل دوم، از روش‌هاى جديد در منظومه فقهى سخن رفته است. در اين فصل نيز برخى از مباحث، به مباحث اصولى فصل سوم، احاله گرديده است. از جمله موضوعات پى‌گيرى شده در اين فصل، عبارتند از: اشكالاتى كه به واسطه اكتفا كردن محدثين به ظواهر اخبار و روايات به ايشان گرفته مى‌شود؛ اشكالات ابن جنيد پيرامون مراسيل و شذوذ؛ خبر واحد؛ ملاكات ضعف خبر؛ تحقيق در مورد روات اخبار؛ ظواهر و عموم در اخبار و وجود نسخ در روايات.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21600/1/93 همان، ص93- 124]</ref> | ||
در فصل سوم، با استفاده از كتاب «الذريعة الى أصول الشريعة»، به بحث و بررسى روش اصولى [[علم‌الهدی، علی بن حسین| | در فصل سوم، با استفاده از كتاب «الذريعة الى أصول الشريعة»، به بحث و بررسى روش اصولى [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]]، پرداخته شده است. نویسنده دليل اهميت اين كتاب و انتخاب آن را در چند نكته خلاصه نموده است كه از آن جمله است: | ||
#اين كتاب، | #اين كتاب، اولین كتاب كاملى است كه در اصول فقه شيعه امامى، به رشته تحرير درآمده و آثار پيش از آن، اغلب برگرفته از اصول جمهور مى‌باشد. | ||
#خود [[علم‌الهدی، علی بن حسین| | #خود [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] در مقدمه اين كتاب، به اين نكته اشاره دارد كه هدف وى از تأليف آن، به نگارش درآوردن كتابى در حد متوسط، براى اصول فقه مى‌باشد؛ كتابى كه به دور از تطويل ممل و اختصار مخل باشد. | ||
#[[علم‌الهدی، علی بن حسین| | #[[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] در اين كتاب، بين علم كلام و علم اصول، تفكيك قايل شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21600/1/129 همان، ص129]</ref> | ||
نسخ قرآن با سنت؛ نسخ سنت با قرآن؛ نسخ سنت با سنت؛ تفاوت روشى ميان تخصيص و نسخ؛ | نسخ قرآن با سنت؛ نسخ سنت با قرآن؛ نسخ سنت با سنت؛ تفاوت روشى ميان تخصيص و نسخ؛ کیفیت تحمل خبر؛ حجيت ظواهر سنت در اثبات احكام شرعى و عدم حجيت اخبار منقول از طريق اصحاب حديث، مهمترين موضوعات مطرح شده در اين فصل مى‌باشد. | ||
در آخرين فصل، به مباحث عقلى، كلامى و عقيدتى [[علم‌الهدی، علی بن حسین| | در آخرين فصل، به مباحث عقلى، كلامى و عقيدتى [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] پرداخته شده است و بدين‌منظور، دو كتاب وى، با عنوان «المغني في أبواب التوحيد و الإمامة» و «تنزيه الأنبياء و الأئمة(ع)» مورد بحث و بررسى قرار گرفته است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21600/1/165 همان، ص165- 309]</ref> | ||
برخى از مباحث مطرح شده در اين فصل، عبارتند از: توحيد و عدل كلامى؛ تأويل ظواهر اخبار؛ روش علمى در ظواهر اخبار؛ اساس روش عمل به ظواهر در ادله قطعى؛ جمع بين مناقشات سندى و دلالى. | برخى از مباحث مطرح شده در اين فصل، عبارتند از: توحيد و عدل كلامى؛ تأويل ظواهر اخبار؛ روش علمى در ظواهر اخبار؛ اساس روش عمل به ظواهر در ادله قطعى؛ جمع بين مناقشات سندى و دلالى. | ||
نویسنده در انتهاى كتاب با عنوان خاتمه، نتايج بحث را در سه مبحث قرآنى، فقهى و اصولى مطرح كرده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21600/1/311 همان، ص311-317]</ref> | |||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
پاورقى‌ها بيشتر به ذكر منابع اختصاص يافته است؛ البته گاه نيز توضيحاتى پيرامون برخى مطالب يا شخصيت‌هاى كتاب ذكر شده است. | پاورقى‌ها بيشتر به ذكر منابع اختصاص يافته است؛ البته گاه نيز توضيحاتى پيرامون برخى مطالب يا شخصيت‌هاى كتاب ذكر شده است. | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references/> | ||
== منابع مقاله == | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه و متن كتاب. | مقدمه و متن كتاب. | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۰ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۲:۲۹
| المناهج الروائية عند الشريف المرتضی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | خطاوی، وسام (نویسنده) |
| ناشر | مؤسسه علمی فرهنگی دار الحديث، سازمان چاپ و نشر |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1385 ش یا 1427 ق |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-493-128-9 |
| موضوع | علم الهدی، علی بن حسین، ۳۵۵- ۴۳۶ق. - جنبه‌های علمی - نقد و بررسی حدیث - تحقیق - روش شناسی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
المناهج الروائية عند الشريف المرتضى اثر وسام خطاوى، پژوهشى روش‌شناختى در شناخت ابعاد فكرى سيد مرتضى از عالمان شيعه در سده چهارم است. نویسنده در سال 1426ق.[۱]بر اين اثر عربى مقدمه نوشته است.
ساختار
كتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در دو باب، تنظيم شده است.
در اين اثر، ابتدا شرحى از زندگى، تحصيلات، محيط فرهنگى و سياسى، آثار و شاگردان سيد مرتضى ارائه گرديده و سپس مشخصات و مؤلفه‌هاى انديشه او در بعد روش‌شناسى در حوزه‌هاى گوناگون قرآن، فقه، اصول فقه، كلام و عقايد، تحليل شده است. در اين كتاب، بحث بر سر آن است كه رويكرد و سيستم روش‌شناسى سيد مرتضى در فهم حقايق قرآن، در استنباط احكام، در طرح عقايد و دفاع از عدل الهى و ديگر عقايد شيعه، مبتنى بر چه ابزار و ساز و كارهاى فنى بوده است.
گزارش محتوا
در مقدمه، ضمن اشاره به اهميت روش پژوهش‌هاى حديثى سيد مرتضى، خلاصه‌اى از محتواى ابواب كتاب بيان شده است.[۲]
باب اول، به بيان زندگى‌نامه سيد مرتضى اختصاص يافته و اطلاعاتى مختلفى ارائه شده كه از آن جمله است: زمان و مكان تولد، پدر و مادر، نشاط علمى، جايگاه و منزلت اجتماعى و سياسى، مشايخ و اساتيد، شاگردان و كسانى كه از وى حديث روايت كرده‌اند، مؤلفات، زمان فوت و مدفن.[۳]
در باب دوم، در چهار فصل زير، به روش‌شناسى انديشه‌هاى سيد مرتضى در حوزه‌هاى مختلف پرداخته شده است. نویسنده در ابتداى اين باب، مقدمه‌اى ذكر نموده و در آن به اين نكته اشاره كرده است كه بحث از تاريخ روش‌هاى حديثى و روايى و علوم مربوط به آن، بحث نظرى صرف نيست، بلكه در واقع بحث از فرهنگ اسلامى مى‌باشد.[۴]
در فصل اول، از مباحث قرآنى در شيوه روايى سيد مرتضى، بحث به ميان آمده است. اين فصل، با فصل سوم كه مربوط به آراء اصولى اوست، اشتراكات فراوانى دارد؛ زيرا در اين فصل، سيد مرتضى مباحثى از قرآن كريم پيرامون تخصيص، تعميم، مطلق و مقيد و... را مطرح نموده است كه مربوط به مسائل و مباحث علم اصول مى‌باشد.[۵]
روش محدثين در تفسير قرآن، حدود قرآن كريم و سنت پيامبر(ص)، روش عقلى و ظواهر كتاب و سنت، اخذ به معلومات و ظواهر قرآنى، اشتراكات بين قرآن و سنت پيامبر(ص) و تعارض ميان آن دو، از جمله مباحث مطرح شده در اين فصل مى‌باشد.
در فصل دوم، از روش‌هاى جديد در منظومه فقهى سخن رفته است. در اين فصل نيز برخى از مباحث، به مباحث اصولى فصل سوم، احاله گرديده است. از جمله موضوعات پى‌گيرى شده در اين فصل، عبارتند از: اشكالاتى كه به واسطه اكتفا كردن محدثين به ظواهر اخبار و روايات به ايشان گرفته مى‌شود؛ اشكالات ابن جنيد پيرامون مراسيل و شذوذ؛ خبر واحد؛ ملاكات ضعف خبر؛ تحقيق در مورد روات اخبار؛ ظواهر و عموم در اخبار و وجود نسخ در روايات.[۶]
در فصل سوم، با استفاده از كتاب «الذريعة الى أصول الشريعة»، به بحث و بررسى روش اصولى سيد مرتضى، پرداخته شده است. نویسنده دليل اهميت اين كتاب و انتخاب آن را در چند نكته خلاصه نموده است كه از آن جمله است:
- اين كتاب، اولین كتاب كاملى است كه در اصول فقه شيعه امامى، به رشته تحرير درآمده و آثار پيش از آن، اغلب برگرفته از اصول جمهور مى‌باشد.
- خود سيد مرتضى در مقدمه اين كتاب، به اين نكته اشاره دارد كه هدف وى از تأليف آن، به نگارش درآوردن كتابى در حد متوسط، براى اصول فقه مى‌باشد؛ كتابى كه به دور از تطويل ممل و اختصار مخل باشد.
- سيد مرتضى در اين كتاب، بين علم كلام و علم اصول، تفكيك قايل شده است.[۷]
نسخ قرآن با سنت؛ نسخ سنت با قرآن؛ نسخ سنت با سنت؛ تفاوت روشى ميان تخصيص و نسخ؛ کیفیت تحمل خبر؛ حجيت ظواهر سنت در اثبات احكام شرعى و عدم حجيت اخبار منقول از طريق اصحاب حديث، مهمترين موضوعات مطرح شده در اين فصل مى‌باشد.
در آخرين فصل، به مباحث عقلى، كلامى و عقيدتى سيد مرتضى پرداخته شده است و بدين‌منظور، دو كتاب وى، با عنوان «المغني في أبواب التوحيد و الإمامة» و «تنزيه الأنبياء و الأئمة(ع)» مورد بحث و بررسى قرار گرفته است.[۸]
برخى از مباحث مطرح شده در اين فصل، عبارتند از: توحيد و عدل كلامى؛ تأويل ظواهر اخبار؛ روش علمى در ظواهر اخبار؛ اساس روش عمل به ظواهر در ادله قطعى؛ جمع بين مناقشات سندى و دلالى.
نویسنده در انتهاى كتاب با عنوان خاتمه، نتايج بحث را در سه مبحث قرآنى، فقهى و اصولى مطرح كرده است.[۹]
وضعيت كتاب
پاورقى‌ها بيشتر به ذكر منابع اختصاص يافته است؛ البته گاه نيز توضيحاتى پيرامون برخى مطالب يا شخصيت‌هاى كتاب ذكر شده است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.