الاعتقادات (ط. کنگره شیخ مفید): تفاوت میان نسخه‌ها

الإعتقادات
الإعتقادات
پدیدآوران	عبدالسید، عصام (محقق) ابن بابویه، محمد بن علی (نویسنده)
ناشر	المؤتمر العالمي لألفية الشيخ المفيد
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1371 ش یا 1413 ‌‎ق
چاپ	1
موضوع	کلام شیعه امامیه - قرن 5ق.
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏209‎‏/‎‏7‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏7‎‏م‎‏6‎‏ ‎‏5‎.‎‏ش
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf
	v; t; e;

نسخهٔ کنونی تا ‏۲ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۰:۲۲

الاعتقادات كتابى است كلامى كه مرحوم شيخ صدوق در آن با استناد به روايات و احاديث وارده از معصومان عليهم‌السلام به اثبات عقائد شيعى می‌پردازد. شيخ اين كتاب را به هنگام مسافرت به نيشابور بنا به درخواست عالمان آن ديار كه از وى خواستند به صورت اجمال و مختصر عقائد شیعیان را برای آنان بيان كند املاء نمود.

از آن جا كه شيخ صدوق اساسا يك محدث است، چه در فقه و چه در عقايد، خود را محدود به معارف قرآن و روايات مى‌بيند. اين التزام تا بدان حد است كه حتى در کتاب‌هاى فقهى و اعتقادى‌اش از الفاظ و تعابير احاديث سود مى‌جويد و تا حد ممكن از آوردن آراى خويش پرهيز مى‌كند. كتاب المقنع در فقه و كتاب الاعتقادات (عقايد اماميه) نمايانگر تفكر و بيانگر سبک و شيوه اوست. در واقع بايد كلام ابن بابويه (صدوق) را متون احاديث دانست كه با كمترين تصرف ممكن در قالب يك نظام كلامى ريخته شده و تدوين گشته است.

البته نبايد پنداشت كه شيخ صدوق صرفا به نقل و ضبط روايات پرداخته است، بلكه او با احاطه بر روايات و با استفاده از معيارهاى تشخيص و ترجيح احاديث به سنجش و گزينش روايات مى‌پردازد و آنچه را كه طبق موازين مى‌بيند به عنوان عقيده يا فتواى خويش بيان مى‌دارد. متأسفانه تا سخن از محدث به ميان مى‌آيد، بعضى بسرعت تفكر اهل حديث را در نظر مى‌آورند. شيخ صدوق به هيچ روى با اين تفكر آشتى ندارد. او بحث و استدلال در رد منكران را نه تنها جايز، بلكه واجب مى‌شمارد. مناظراتى كه از وى نقل شده، كاملا بر اين مطلب گواه است.

شيخ صدوق معرفت خداوند و توحيد را امرى «فطرى» مى‌داند كه همه خلق را بر آن سرشته‌اند. حتى انسان با تهذيب نفس و پيروى از فطرت خويش مى‌تواند به رؤيت قلبى خداوند نايل شود. اما با اين همه عقل را در شناخت خداوند و صفات او بكلى ناتوان نمى‌بيند. بخش عمده‌اى از کتاب‌هاى او به نقل احتجاجات ائمه(ع) با مخالفين و بيان استدلالات ايشان اختصاص دارد. البته شيخ صدوق به محدوديت عقل در اين ميدان باور داشت و از اين رو برخلاف متكلمان، جز در موارد ضرورت، آن هم در محدوده متون و معارف كتاب و سنت، مناظره و مجادله را روا نمى‌شمرد. عجيب نيست كه در ميان صدها كتابى كه از وى بازمانده حتى يك اثر كلامى نيز نمى‌توان يافت. به طور كلى از نظر صدوق روش، قلمرو و موضوع عقل در معارف دينى داراى محدوديت بسيار است و معرفت دينى بيشتر بر مبناى فطرت و عقل فطرى بنا مى‌شود.

اين كتاب پس از نگارش مورد توجه جدى متكلمان قرار گرفت. برخى از مطالبى كه شيخ صدوق در كتاب خود به عنوان عقائد كلامى اماميه مطرح نموده به شدت بحث انگیز بوده است و مورد نقد برخى از عالمان ديگر از جمله شاگرد شيخ صدوق؛شيخ مفيد قرار گرفته است.شيخ مفيد كه در اثبات عقائد كلامى به عقل استناد مى جست در نقد و بررسى كتاب استاد خويش، كتاب تصحيح إعتقادات الإمامية را نگاشت. با مقايسه اين دو اثر آشكار می‌شودكه بين اين دو اختلافات قابل ملاحظه‌اى در مسائل فرعى وجود دارد.

ساختار

اين كتاب مشتمل بر 45 باب است كه عناوين برخى از اين ابواب بدين شرح است:

بيان اعتقادات شيعه در توحيد، صفات ذات و صفات افعال، افعال بندگان، جبر و تفويض، اراده، مشيت، قضا و قدر، فطرت و هدايت، استطاعت، بداء، لوح و قلم، عرش و كرسي، نفوس و ارواح، موت و رجعت، رستاخيز و مباحث مربوط به آن، بهشت و دوزخ، وحي، امر و نهي، قرآن، مقام انبيا و رسل و حجج و ملائكه و عصمت ايشان، نفي غلو و تفويض، تقيه، مقام اجداد پيامبر، شأن علويان، احاديث و مفسر، حظر و اباحه و....

نسخه شناسى

نسخه كتابخانه آیت‌الله مرعشى نجفى، قم به شماره 1945 كه در سال 817ق تحرير شده است. و نيز نسخه‌اى ديگر در كتابخانه مذكور به شماره 1382 كه به سال 992ق تحرير گشته است.
نسخه كتابخانه آستان قدس رضوى، مشهد به شماره 367-اخبار، كه در سال 880ق كتابت شده است.

منابع مقاله

ضميري، محمدرضا - كتابشناسی تفصيلي مذاهب اسلامی, ص255-256
مقدمه كنگره جهانى شيخ مفيد بر كتاب
پاکت چى، احمد، دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج 3، ص64
اثباتى، اسماعيل، حديث انديشه، بهار و تابستان 1383، ش 9و10.

وابسته‌ها

تصحيح إعتقادات الإمامية

ترجمه اعتقادات شیخ صدوق (رض)

سلسلة مؤلفات الشيخ المفيد

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class='wikiInfo'>
+{{جعبه اطلاعات کتاب
-[[پرونده:NUR01588J1.jpg|بندانگشتی|الإعتقادات]]
+| تصویر =NUR01588J1.jpg
-{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
+| عنوان =الإعتقادات
-|+ |
+| عنوان‌های دیگر =
-|-
+| پدیدآوران =
-! نام کتاب!! data-type='bookName'|الإعتقادات
+[[عبدالسید، عصام]] (محقق)
-|-
-|نام های دیگر کتاب
-|data-type='otherBookNames'|
-|-
-|پدیدآورندگان
-|data-type='authors'|[[عبدالسید، عصام]] (محقق)
-[[ابن‌بابویه، محمد بن علی]] (نويسنده)
+[[ابن بابویه، محمد بن علی]] (نویسنده)
-|-
+| زبان =عربی
-|زبان
+| کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏209‎‏/‎‏7‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏7‎‏م‎‏6‎‏ ‎‏5‎.‎‏ش
-|data-type='language'|عربی
+| موضوع =
-|-
+کلام شیعه امامیه - قرن 5ق.
-|کد کنگره
+| ناشر =
-|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏209‎‏/‎‏7‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏7‎‏م‎‏6‎‏ ‎‏5‎‏.‎‏ش
+المؤتمر العالمي لألفية الشيخ المفيد
-|-
+| مکان نشر =قم - ایران
-|موضوع
+| سال نشر = 1371 ش یا 1413 ‌‎ق
-|data-type='subject'|کلام شیعه امامیه - قرن 5ق.
-|-
-|ناشر
-|data-type='publisher'|المؤتمر العالمي لألفية الشيخ المفيد
-|-
-|مکان نشر
-|data-type='publishPlace'|قم - ایران
-|-
-|سال نشر
-|data-type='publishYear'| 1371 هـ.ش یا 1413 هـ.ق
-|-class='articleCode'
-|کد اتوماسیون
-|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE1588AUTOMATIONCODE
-|}
-</div>
+| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01588AUTOMATIONCODE
+| چاپ =1
+| تعداد جلد =1
+| کتابخانۀ دیجیتال نور =01588
+| کتابخوان همراه نور =01588
+| کد پدیدآور =
+| پس از =
+| پیش از =
+}}
+'''الاعتقادات''' كتابى است كلامى كه مرحوم [[شيخ صدوق]] در آن با استناد به روايات و احاديث وارده از معصومان عليهم‌السلام به اثبات عقائد شيعى می‌پردازد. شيخ اين كتاب را به هنگام مسافرت به نيشابور بنا به درخواست عالمان آن ديار كه از وى خواستند به صورت اجمال و مختصر عقائد شیعیان را برای آنان بيان كند املاء نمود.
-== معرفى اجمالى ==
+از آن جا كه [[شيخ صدوق]] اساسا يك محدث است، چه در فقه و چه در عقايد، خود را محدود به معارف قرآن و روايات مى‌بيند. اين التزام تا بدان حد است كه حتى در کتاب‌هاى فقهى و اعتقادى‌اش از الفاظ و تعابير احاديث سود مى‌جويد و تا حد ممكن از آوردن آراى خويش پرهيز مى‌كند. كتاب [[المقنع]] در فقه و كتاب الاعتقادات (عقايد اماميه) نمايانگر تفكر و بيانگر سبک و شيوه اوست. در واقع بايد كلام [[ابن بابویه، محمد بن علی|ابن بابويه (صدوق)]] را متون احاديث دانست كه با كمترين تصرف ممكن در قالب يك نظام كلامى ريخته شده و تدوين گشته است.
+البته نبايد پنداشت كه [[شيخ صدوق]] صرفا به نقل و ضبط روايات پرداخته است، بلكه او با احاطه بر روايات و با استفاده از معيارهاى تشخيص و ترجيح احاديث به سنجش و گزينش روايات مى‌پردازد و آنچه را كه طبق موازين مى‌بيند به عنوان عقيده يا فتواى خويش بيان مى‌دارد. متأسفانه تا سخن از محدث به ميان مى‌آيد، بعضى بسرعت تفكر اهل حديث را در نظر مى‌آورند. [[ابن بابویه، محمد بن علی|شيخ صدوق]] به هيچ روى با اين تفكر آشتى ندارد. او بحث و استدلال در رد منكران را نه تنها جايز، بلكه واجب مى‌شمارد. مناظراتى كه از وى نقل شده، كاملا بر اين مطلب گواه است.
-'''الاعتقادات''' كتابى است كلامى كه مرحوم [[شيخ صدوق]] در آن با استناد به روايات و احاديث وارده از معصومان عليهم السلام به اثبات عقائد شيعى می‌پردازد. شيخ اين كتاب را به هنگام مسافرت به نيشابور بنا به درخواست عالمان آن ديار كه از وى خواستند به صورت اجمال و مختصر عقائد شيعيان را براى آنان بيان كند املاء نمود.
+[[شيخ صدوق]] معرفت خداوند و توحيد را امرى «فطرى» مى‌داند كه همه خلق را بر آن سرشته‌اند. حتى انسان با تهذيب نفس و پيروى از فطرت خويش مى‌تواند به رؤيت قلبى خداوند نايل شود. اما با اين همه عقل را در شناخت خداوند و صفات او بكلى ناتوان نمى‌بيند. بخش عمده‌اى از کتاب‌هاى او به نقل احتجاجات ائمه(ع) با مخالفين و بيان استدلالات ايشان اختصاص دارد. البته [[ابن بابویه، محمد بن علی|شيخ صدوق]] به محدوديت عقل در اين ميدان باور داشت و از اين رو برخلاف متكلمان، جز در موارد ضرورت، آن هم در محدوده متون و معارف كتاب و سنت، مناظره و مجادله را روا نمى‌شمرد. عجيب نيست كه در ميان صدها كتابى كه از وى بازمانده حتى يك اثر كلامى نيز نمى‌توان يافت. به طور كلى از نظر [[ابن بابویه، محمد بن علی|صدوق]] روش، قلمرو و موضوع عقل در معارف دينى داراى محدوديت بسيار است و معرفت دينى بيشتر بر مبناى فطرت و عقل فطرى بنا مى‌شود.
-از آن جا كه شيخ صدوق اساسا يك محدث است، چه در فقه و چه در عقايد، خود را محدود به معارف قرآن و روايات مى‌بيند. اين التزام تا بدان حد است كه حتى در كتابهاى فقهى و اعتقادى‌اش از الفاظ و تعابير احاديث سود مى‌جويد و تا حد ممكن از آوردن آراى خويش پرهيز مى‌كند. كتاب [[المقنع]] در فقه و كتاب الاعتقادات (عقايد اماميه) نمايانگر تفكر و بيانگر سبك و شيوه اوست. در واقع بايد كلام ابن بابويه (صدوق) را متون احاديث دانست كه با كمترين تصرف ممكن در قالب يك نظام كلامى ريخته شده و تدوين گشته است.
-البته نبايد پنداشت كه صدوق صرفا به نقل و ضبط روايات پرداخته است، بلكه او با احاطه بر روايات و با استفاده از معيارهاى تشخيص و ترجيح احاديث به سنجش و گزينش روايات مى‌پردازد و آنچه را كه طبق موازين مى‌بيند به عنوان عقيده يا فتواى خويش بيان مى‌دارد. متاسفانه تا سخن از محدث به ميان مى‌آيد، بعضى بسرعت تفكر اهل حديث را در نظر مى‌آورند. شيخ صدوق به هيچ روى با اين تفكر آشتى ندارد. او بحث و استدلال در رد منكران را نه تنها جايز، بلكه واجب مى‌شمارد. مناظراتى كه از وى نقل شده، كاملا بر اين مطلب گواه است.
-صدوق معرفت خداوند و توحيد را امرى «فطرى» مى‌داند كه همه خلق را بر آن سرشته‌اند. حتى انسان با تهذيب نفس و پيروى از فطرت خويش مى‌تواند به رؤيت قلبى خداوند نايل شود. اما با اين همه عقل را در شناخت خداوند و صفات او بكلى ناتوان نمى‌بيند. بخش عمده‌اى از كتابهاى او به نقل احتجاجات ائمه(ع) با مخالفين و بيان استدلالات ايشان اختصاص دارد. البته شيخ صدوق به محدوديت عقل در اين ميدان باور داشت و از اين رو برخلاف متكلمان، جز در موارد ضرورت، آن هم در محدوده متون و معارف كتاب و سنت، مناظره و مجادله را روا نمى‌شمرد. عجيب نيست كه در ميان صدها كتابى كه از وى بازمانده حتى يك اثر كلامى نيز نمى‌توان يافت. به طور كلى از نظر صدوق روش، قلمرو و موضوع عقل در معارف دينى داراى محدوديت بسيار است و معرفت دينى بيشتر بر مبناى فطرت و عقل فطرى بنا مى‌شود.
-اين كتاب پس از نگارش مورد توجه جدى متكلمان قرار گرفت. برخى از مطالبى كه صدوق در كتاب خود به عنوان عقائد كلامى اماميه مطرح نموده به شدت بحث انگيز بوده است و مورد نقد برخى از عالمان ديگر از جمله شاگرد شيخ صدوق؛[[شيخ مفيد]] قرار گرفته است.شيخ مفيد كه در اثبات عقائد كلامى به عقل استناد مى جست در نقد و بررسى كتاب استاد خويش، كتاب [[تصحيح اعتقادات الاماميه]] را نگاشت. با مقايسه اين دو اثر آشكار مى شودكه بين اين دو اختلافات قابل ملاحظه‌اى در مسائل فرعى وجود دارد.
-== ساختار كتاب ==
+اين كتاب پس از نگارش مورد توجه جدى متكلمان قرار گرفت. برخى از مطالبى كه [[شيخ صدوق]] در كتاب خود به عنوان عقائد كلامى اماميه مطرح نموده به شدت بحث انگیز بوده است و مورد نقد برخى از عالمان ديگر از جمله شاگرد [[شيخ صدوق]]؛[[شيخ مفيد]] قرار گرفته است.[[شيخ مفيد]] كه در اثبات عقائد كلامى به عقل استناد مى جست در نقد و بررسى كتاب استاد خويش، كتاب [[تصحيح إعتقادات الإمامية]] را نگاشت. با مقايسه اين دو اثر آشكار می‌شودكه بين اين دو اختلافات قابل ملاحظه‌اى در مسائل فرعى وجود دارد.
+==ساختار==
 اين كتاب مشتمل بر 45 باب است كه عناوين برخى از اين ابواب بدين شرح است:
@@ خط ۶۱: / خط ۴۳: @@
-- نسخه كتابخانه [[آیت‌الله مرعشى نجفى]]،قم به شماره 1945 كه در سال 817 ق تحرير شده است. و نيز نسخه اى ديگر در كتابخانه مذكور به شماره 1382 كه به سال 992 ق تحرير گشته است.
+#نسخه كتابخانه آیت‌الله مرعشى نجفى، قم به شماره 1945 كه در سال 817ق تحرير شده است. و نيز نسخه‌اى ديگر در كتابخانه مذكور به شماره 1382 كه به سال 992ق تحرير گشته است.
+#نسخه كتابخانه آستان قدس رضوى، مشهد به شماره 367-اخبار، كه در سال 880ق كتابت شده است.
-- نسخه كتابخانه آستان قدس رضوى، مشهد به شماره 367-اخبار، كه در سال 880ق كتابت شده است.
+==منابع مقاله==
-== منابع==
+# ضميري، محمدرضا - كتابشناسی تفصيلي مذاهب اسلامی, ص255-256
+# مقدمه كنگره جهانى شيخ مفيد بر كتاب
+# پاکت چى، احمد، دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج 3، ص64
+# اثباتى، اسماعيل، حديث انديشه، بهار و تابستان 1383، ش 9و10.
+==وابسته‌ها==
+{{وابسته‌ها}}
-- ضميري، محمد رضا - كتابشناسي تفصيلي مذاهب اسلامي, ص 255-256
--مقدمه كنگره جهانى شيخ مفيد بر كتاب
+[[تصحيح إعتقادات الإمامية]]
--پاكت چى، احمد،دائره المعارف بزرگ اسلامى،ج 3،ص 64
+[[ترجمه اعتقادات شیخ صدوق (رض)]]
--اثباتى، اسماعيل، حديث انديشه، بهار و تابستان 1383،ش 9و10.
+[[سلسلة مؤلفات الشيخ المفيد]]
-== وابسته‌ها ==
-{{وابسته‌ها}}
-[[تصحيح إعتقادات الإمامية]]
-[[ترجمه اعتقادات شیخ صدوق (رض)]]
-[[سلسلة مؤلفات الشیخ المفید]]
-== پیوندها ==
-[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/11444 مطالعه کتاب الإعتقادات در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
 [[رده:کتاب‌شناسی]]
 [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
 [[رده:کلام و عقاید]]
 [[رده:آثار کلی (مناظرات کلامی، مذاهب کلامی)]]