شریعتی مزینانی، محمدتقی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۳ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۳:۳۷

شریعتی مزینانی، محمدتقی

نام	شریعتی مزینانی، محمدتقی
نام‎های دیگر	ش‍ری‍ع‍ت‍ی‌، م‍ح‍م‍دت‍ق‍ی‌ م‍زی‍ن‍ان‍ی‌، م‍ح‍م‍دت‍ق‍ی‌
نام پدر	شیخ محمود
متولد	1286ش
محل تولد	مزینان سبزوار
رحلت	31 فروردین 1366ش
اساتید	عبدالجواد ادیب نیشابورى محمّدتقى ادیب نیشابورى
برخی آثار	وحی و نبوت در پرتو قرآن تفسیر نوین
کد مؤلف	AUTHORCODE02059AUTHORCODE

برای دیگر کاربردها، شریعتی (ابهام‌زدایی) را ببینید.

محمّدتقى شریعتى (1286- 1366ش)، معروف به معروف به «سقراط خراسان»، مفسر، اسلام‌شناس، فعال سیاسی، مذهبی، مصلح اجتماعی، مؤسس کانون نشر حقایق اسلامی، پدر دکتر علی شریعتی

ولادت

محمّدتقى شریعتى در سال 1286ش در روستاى مزینان از توابع سبزوار، در خانواده‌اى که از طرف پدر و مادر روحانى بود، زاده شد.

پدرش آقا شیخ محمود، که از تحصیلات عالى برخوردار بود، به فتق و رتق امور شرعى اهالى مزینان اشتغال داشت.جدّ او، مرحوم آخوند ملاّ قربانعلى، که به حکیم آخوند اشتهار داشت، از شاگردان برجستۀ حاج ملاّ هادى سبزوارى (صاحب منظومه) بود و میان او و حاجى، که سالها افتخار درک محضر او را داشت، مکاتباتى فلسفى به جاى مانده است.

تحصیلات

در چنین خانواده‌اى که اهل قبله و قلم بودند، به مکتب‌خانه رفت و پس از سپرى کردن آن دوره به تحصیل علوم دینى پرداخت.

برخى از کتاب‌هاى دورۀ مقدّمات را نزد پدر و عمویش در مزینان فرا گرفت و سپس براى ادامۀ تحصیل روانۀ حوزۀ علمیّۀ مشهد شد و در یکى از حجرات مدرسۀ فاضل خان اقامت گزید.

نخستین استادى را که در این مدرسه به محضرش شتافت، عبدالجواد ادیب نیشابورى (ادیب اوّل) بود.سپس هنگامى که ادیب اوّل درگذشت(1344 ق)، به درس محمّدتقى ادیب نیشابورى (ادیب ثانى) حاضر شد و صرف و نحو و منطق و معانى و بیان و بدیع را در محضر این دو استاد نادر المثال ادبیات عرب فرا گرفت.

محمّدتقى شریعتى کتاب قوانین الاصول را نزد مرحوم حاج شیخ محمّدکاظم دامغانى و شرح لمعه را نزد مرحوم ارتضاء و حاج میرزا احمد مدرّس یزدى و مکاسب را در محضر مرحوم سبزوارى، و بقیّۀ دروس سطح را در محضر استادان بزرگى چون شیخ هاشم قزوینى، میرزا ابوالقاسم الهى و دیگران فرا گرفت.

در این زمان بود که مدارس و حوزه‌هاى علمیّه به امر رضا شاه برچیده مى‌شد و طلاّب را باجبار به نظام وظیفه روانه می‌کردند.این امر گر چه موجب از رونق افتادن تحصیل و تدریس در حوزه‌ها گردید، ولى استاد شریعتى با تحمّل مشقت و عسرت به تکمیل دروس سطح پرداخت و چون براى نیل به درجۀ اجتهاد-که براى چنین مقصودى در مشهد اقامت گزیده بود-با چنین مانع بزرگى روبرو شد، تصمیم گرفت که براى شناساندن اسلام به نسل جوان به وزارت فرهنگ(آموزش و پرورش) رود.

او از سال ۱۳۰۹ش ابتدا در مدرسه ملّی «شرافت» مشهد، کار تدریس را آغاز کرد و چند سال بعد که صلاحیت علمی و شایستگی تدریس وی – به خاطر سابقه تدریس – از سوی اداره فرهنگ تایید شد و طبق مقررات اداری به طور رسمی استخدام گردید، در دبیرستان «ابن یمین» هم به تدریس پرداخت. فعالیّت‌های ضمن تدریس وی، موجب شد که مسئولیت اداره هر دو نوبت روزانه و شبانه آن دبیرستان را به عهده بگیرد. وی علاوه بر تدریس و کارهای یاد شده، در دبیرستان «شاه رضا»‌ی آن روز و دبیرستان «فردوسی» نیز ساعاتی را به تدریس ادبیات و شرعیّات اختصاص داد.

او در سال ۱۳۴۱ از خدمت در آموزش‌وپرورش خراسان بازنشسته شد و پس از آن در ماه‌های رمضان سال‌های ۱۳۴۴ و ۱۳۴۵ در مسجد هدایت تهران تفسیر قرآن می‌گفت. بین سال‌های ۱۳۴۳ تا ۱۳۵۱ در حسینیۀ ارشاد تهران سخنرانی می‌کرد تا دستگیر شد و یک سال‌ونیم در زندان قزل‌قلعه حبس بود. از این به بعد به دلیل کهولت سن کمتر در امور سیاسی شرکت می‌کرد و تا آخر عمر خویش به تدریس پرداخت.

وفات

سرانجام این استاد فرهیخته در سن هشتاد سالگی در 31 فروردین 1366ش دار فانی را وداع گفت و در حرم حضرت علی بن موسی الرضا علیه‌السلام در مشهد به خاک سپرده شد.

آثار

آغاز وحی
وحی و نبوت در پرتو قرآن
نیایش
علی شاهد رسالت
مهدی موعود امم
مبانی اقتصادی در اسلام
کارنامه کانون نشر حقایق اسلامی مشهد
خلافت و ولایت از نظر قرآن و سنت
تفسیر نوین
تعلیمات دینی
امامت در نهج‌البلاغه
اصول عقاید و اخلاق شریعتی

منابع مقاله

ر.ک. پایگاه دانشنامه اسلامی

ر.ک.بنیاد ملی نخبگان

مقالات محمدتقی شریعتی در پایگاه مجلات نورمگز

وابسته‌ها

وحی و نبوت در پرتو قرآن

خلافت و ولایت از نظر قرآن و سنت

تفسیر نوین "جزء سی ام قرآن "

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class='wikiInfo'>
+<div class="wikiInfo">
 [[پرونده:NUR02059.jpg|بندانگشتی|شریعتی مزینانی، محمدتقی]]
 {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
 |-
-! نام!! data-type='authorName'|شریعتی مزینانی، محمدتقی
+! نام!! data-type="authorName" |شریعتی مزینانی، محمدتقی
 |-
-|نام های دیگر
+|نام‎های دیگر
-|data-type='authorOtherNames'| ش‍ری‍ع‍ت‍ی‌، م‍ح‍م‍دت‍ق‍ی‌
+| data-type="authorOtherNames" | ش‍ری‍ع‍ت‍ی‌، م‍ح‍م‍دت‍ق‍ی‌
 م‍زی‍ن‍ان‍ی‌، م‍ح‍م‍دت‍ق‍ی‌
 |-
 |نام پدر
-|data-type='authorfatherName'|
+| data-type="authorfatherName" |شیخ محمود
 |-
 |متولد
-|data-type='authorbirthDate'|1286 هـ.ش
+| data-type="authorbirthDate" |1286ش
 |-
 |محل تولد
-|data-type='authorBirthPlace'|سبزوار
+| data-type="authorBirthPlace" |مزینان سبزوار
 |-
 |رحلت
-|data-type='authorDeathDate'|1366 هـ.ش
+| data-type="authorDeathDate" |31 فروردین 1366ش
 |-
 |اساتید
-|data-type='authorTeachers'|
+| data-type="authorTeachers" |[[عبدالجواد ادیب نیشابورى]]
+[[محمّدتقى ادیب نیشابورى]]
 |-
 |برخی آثار
-|data-type='authorWritings'|[[وحی و نبوت در پرتو قرآن]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
+| data-type="authorWritings" |[[وحی و نبوت در پرتو قرآن]]
-[[تفسیر نوین]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
+[[تفسیر نوین]]
-|-class='articleCode'
+|- class="articleCode"
-|کد مولف
+|کد مؤلف
-|data-type='authorCode'|AUTHORCODE2059AUTHORCODE
+| data-type="authorCode" |AUTHORCODE02059AUTHORCODE
 |}
 </div>
+{{کاربردهای دیگر|شریعتی (ابهام‌زدایی)}}
+'''محمّدتقى شریعتى''' (1286- 1366ش)، معروف به معروف به «سقراط خراسان»، مفسر، اسلام‌شناس، فعال سیاسی، مذهبی، مصلح اجتماعی، مؤسس کانون نشر حقایق اسلامی، پدر دکتر [[علی شریعتی]]
+==ولادت==
+محمّدتقى شریعتى در سال 1286ش در روستاى مزینان از توابع سبزوار، در خانواده‌اى که از طرف پدر و مادر روحانى بود، زاده شد.
+پدرش آقا شیخ محمود، که از تحصیلات عالى برخوردار بود، به فتق و رتق امور شرعى اهالى مزینان اشتغال داشت.جدّ او، مرحوم آخوند ملاّ قربانعلى، که به حکیم آخوند اشتهار داشت، از شاگردان برجستۀ [[سبزواری، هادی|حاج ملاّ هادى سبزوارى]] (صاحب منظومه) بود و میان او و حاجى، که سالها افتخار درک محضر او را داشت، مکاتباتى فلسفى به جاى مانده است.
+== تحصیلات ==
+در چنین خانواده‌اى که اهل قبله و قلم بودند، به مکتب‌خانه رفت و پس از سپرى کردن آن دوره به تحصیل علوم دینى پرداخت.
+برخى از کتاب‌هاى دورۀ مقدّمات را نزد پدر و عمویش در مزینان فرا گرفت و سپس براى ادامۀ تحصیل روانۀ حوزۀ علمیّۀ مشهد شد و در یکى از حجرات مدرسۀ فاضل خان اقامت گزید.
-استاد محمّد تقى شريعتى از مصلحان و نوگرايان اسلامى و از پيشقراولان تفكر جديد اسلامى در ايران معاصر است.وى در برنامه‌هاى اصلاحى خويش تكيه به قرآن داشت و از مفسّران و قرآن شناسان بزرگ اين عصر به شمار مى‌رفت.تفسير وى از واپسين جزء قرآن-كه ذيل عنوان تفسير نوين به درياى سياه مركّب فرو رفته- دلهاى بسيارى از جويندگان دانش قرآن را سفيد كرده است.
+نخستین استادى را که در این مدرسه به محضرش شتافت، [[عبدالجواد ادیب نیشابورى]] (ادیب اوّل) بود.سپس هنگامى که ادیب اوّل درگذشت(1344 ق)، به درس [[محمّدتقى ادیب نیشابورى]] (ادیب ثانى) حاضر شد و صرف و نحو و منطق و معانى و بیان و بدیع را در محضر این دو استاد نادر المثال ادبیات عرب فرا گرفت.
-گرامى گردانندگان مجلّۀ بيّنات-كه از آخرين نسل شاگردان استاد شريعتى و از شيفتگان اويند-نظر به معرّفى اين مرد قرآنى در اين مجلّۀ قرآنى داشتند.مقالۀ حاضر عهده‌دار بيان كمى از بسى از ابعاد زندگى و انديشه‌هاى اين عالم ربّانى است. باشد كه خوانندگان قرآن پسند اين جريده را به كار آيد و جوانان را شوق قرآن جويى افزايد.و الى اللّه المصير.
+محمّدتقى شریعتى کتاب [[قوانين الأصول (طبع قديم)|قوانین الاصول]] را نزد مرحوم حاج شیخ [[محمّدکاظم دامغانى]] و شرح لمعه را نزد مرحوم ارتضاء و حاج [[میرزا احمد مدرّس یزدى]] و [[كتاب المكاسب|مکاسب]] را در محضر مرحوم سبزوارى، و بقیّۀ دروس سطح را در محضر استادان بزرگى چون شیخ [[هاشم قزوینى]]، میرزا [[ابوالقاسم الهى]] و دیگران فرا گرفت.
-==دورۀ تكوين شخصيت و تحصيلات==
+در این زمان بود که مدارس و حوزه‌هاى علمیّه به امر رضا شاه برچیده مى‌شد و طلاّب را باجبار به نظام وظیفه روانه می‌کردند.این امر گر چه موجب از رونق افتادن تحصیل و تدریس در حوزه‌ها گردید، ولى استاد شریعتى با تحمّل مشقت و عسرت به تکمیل دروس سطح پرداخت و چون براى نیل به درجۀ اجتهاد-که براى چنین مقصودى در مشهد اقامت گزیده بود-با چنین مانع بزرگى روبرو شد، تصمیم گرفت که براى شناساندن اسلام به نسل جوان به وزارت فرهنگ(آموزش و پرورش) رود.
+او از سال ۱۳۰۹ش ابتدا در مدرسه ملّی «شرافت» مشهد، کار تدریس را آغاز کرد و چند سال بعد که صلاحیت علمی و شایستگی تدریس وی – به خاطر سابقه تدریس – از سوی اداره فرهنگ تایید شد و طبق مقررات اداری به طور رسمی استخدام گردید، در دبیرستان «ابن یمین» هم به تدریس پرداخت. فعالیّت‌های ضمن تدریس وی، موجب شد که مسئولیت اداره هر دو نوبت روزانه و شبانه آن دبیرستان را به عهده بگیرد. وی علاوه بر تدریس و کارهای یاد شده، در دبیرستان «شاه رضا»‌ی آن روز و دبیرستان «فردوسی» نیز ساعاتی را به تدریس ادبیات و شرعیّات اختصاص داد.
-محمّد تقى شريعتى در سال 1286 شمسى در روستاى مزينان از توابع سبزوار،در خانواده‌اى كه از طرف پدر و مادر روحانى بود،زاده شد.پدرش آقا شيخ محمود، كه از تحصيلات عالى برخوردار بود، به فتق و رتق امور شرعى اهالى مزينان اشتغال داشت.جدّ او، مرحوم آخوند ملاّ قربانعلى، كه به حكيم آخوند اشتهار داشت، از شاگردان برجستۀ حاج ملاّ هادى سبزوارى(صاحب منظومه)بود و ميان او و حاجى، كه سالها افتخار درك محضر او را داشت، مكاتباتى فلسفى به جاى مانده است.در چنين خانواده‌اى كه اهل قبله و قلم بودند، به مكتبخانه رفت و پس از سپرى كردن آن دوره به تحصيل علوم دينى پرداخت.
+او در سال ۱۳۴۱ از خدمت در آموزش‌وپرورش خراسان بازنشسته شد و پس از آن در ماه‌های رمضان سال‌های ۱۳۴۴ و ۱۳۴۵ در مسجد هدایت تهران تفسیر قرآن می‌گفت. بین سال‌های ۱۳۴۳ تا ۱۳۵۱ در حسینیۀ ارشاد تهران سخنرانی می‌کرد تا دستگیر شد و یک سال‌ونیم در زندان قزل‌قلعه حبس بود. از این به بعد به دلیل کهولت سن کمتر در امور سیاسی شرکت می‌کرد و تا آخر عمر خویش به تدریس پرداخت.
-برخى از كتابهاى دورۀ مقدّمات را نزد پدر و عمويش در مزينان فرا گرفت و سپس براى ادامۀ تحصيل روانۀ حوزۀ علميّۀ مشهد شد و در يكى از حجرات مدرسۀ فاضل خان اقامت گزيد.
+== وفات ==
+سرانجام این استاد فرهیخته در سن هشتاد سالگی در 31 فروردین 1366ش دار فانی را وداع گفت و در حرم [[امام رضا علیه‌السلام|حضرت علی بن موسی الرضا  علیه‌السلام]] در مشهد به خاک سپرده شد.
-مرحوم شريعتى با كوشش و پشتكار كم مانندى در اين مدرسه به درس و بحث مشغول شد و به مصداق«لا يدرك العلم براحة الجسم»، راحتى را به خويشتن حرام كرد.
+== آثار ==
+{{ستون-شروع|2}}
+# آغاز وحی
+# وحی و نبوت در پرتو قرآن
+# نیایش
+# علی شاهد رسالت
+# مهدی موعود امم
+# مبانی اقتصادی در اسلام
+# کارنامه کانون نشر حقایق اسلامی مشهد
+# خلافت و ولایت از نظر قرآن و سنت
+# تفسیر نوین
+# تعلیمات دینی
+# امامت در نهج‌البلاغه
+# اصول عقاید و اخلاق شریعتی
+{{پایان}}
-شبها بدون اينكه رختخواب خويش را بگسترد، اندكى به روى كتاب مى‌خسبيد و سپس سراسيمه از بيم دست رفتن وقت برمى‌خاست و مطالعه را پى مى‌گرفت.روزى رختخواب خويش را-كه هميشه به آن تكيه مى‌زد و درس مى‌خواند-مى‌گسترد و ملاحظه مى‌كند كه چون مدّتها آن را نگشوده بود، بيد زده و پوسيده شده است.
+== منابع مقاله ==
+[http://wiki.ahlolbait.com/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%AA%D9%82%DB%8C_%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%B9%D8%AA%DB%8C ر.ک. پایگاه دانشنامه اسلامی]
-نخستين استادى را كه در اين مدرسه به محضرش شتافت، عبدالجواد اديب نيشابورى (اديب اوّل)بود.سپس هنگامى كه اديب اوّل درگذشت(1344 ق)، به درس محمّد تقى اديب نيشابورى(اديب ثانى)حاضر شد و صرف و نحو و منطق و معانى و بيان و بديع را در محضر اين دو استاد نادر المثال ادبيات عرب فرا گرفت.
+[https://www.bmn.ir/fa-ir/news/news/74880/%DA%AF%D8%B0%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%87%D9%86%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%80-%D8%A7%D8%B3%D9%80%D9%80%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%80%D9%80%D8%AF-%D8%AA%D9%82%D9%80%D9%80%DB%8C-%D8%B4%D9%80%D9%80%D8% ر.ک.بنیاد ملی نخبگان]
-محمّد تقى شريعتى كتاب [[قوانين الأصول (طبع قديم)|قوانين الاصول]] را نزد مرحوم حاج شيخ محمّد كاظم دامغانى و شرح لمعه را نزد مرحوم ارتضاء و حاج ميرزا احمد مدرّس يزدى و مكاسب را در محضر مرحوم سبزوارى، و بقيّۀ دروس سطح را در محضر استادان بزرگى چون شيخ هاشم قزوينى، ميرزا ابوالقاسم الهى و ديگران فرا گرفت.
+[https://www.noormags.ir/view/fa/creator/211078/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AA%D9%82%DB%8C_%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%B9%D8%AA%DB%8C مقالات محمدتقی شریعتی در پایگاه مجلات نورمگز]
-در اين زمان بود كه مدارس و حوزه‌هاى علميّه به امر رضا شاه برچيده مى‌شد و طلاّب را باجبار به نظام وظيفه روانه مى‌كردند.اين امر گر چه موجب از رونق افتادن تحصيل و تدريس در حوزه‌ها گرديد، ولى استاد شريعتى با تحمّل مشقت و عسرت به تكميل دروس سطح پرداخت و چون براى نيل به درجۀ اجتهاد-كه براى چنين مقصودى در مشهد اقامت گزيده بود-با چنين مانع بزرگى روبرو شد، تصميم گرفت كه براى شناساندن اسلام به نسل جوان به وزارت فرهنگ(آموزش و پرورش)رود.
+==وابسته‌ها==
+{{وابسته‌ها}}
+[[وحی و نبوت در پرتو قرآن]]
-== وابسته‌ها ==
+[[خلافت و ولایت از نظر قرآن و سنت]]
-[[وحی و نبوت در پرتو قرآن]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
-[[تفسیر نوین "جزء سی ام قرآن "]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
+[[تفسیر نوین "جزء سی ام قرآن "]]
 [[رده:زندگی‌نامه]]
+[[رده:درگذشتگان 1366]]