سفرنامه تاورنیه (ترجمه شیرانی): تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - ':ت' به ': ت')
    جز (جایگزینی متن - 'سفرنامه (ابهام‌ زدایی)' به 'سفرنامه (ابهام‌‌زدایی)')
    برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
     
    (۳۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class='wikiInfo'>
    {{جعبه اطلاعات کتاب
    [[پرونده:NUR10349J1.jpg|بندانگشتی|سفرنامه تاورنیه‏، شیرانی]]
    | تصویر =NUR10349J1.jpg
    {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
    | عنوان =سفرنامه تاورنیه‏، شیرانی
    |+ |
    | عنوان‌های دیگر =
    |-
    | پدیدآوران =  
    ! نام کتاب!! data-type='bookName'|سفرنامه تاورنیه‏، شیرانی
    [[شیرانی، حمید]] (مترجم)
    |-
    |نام های دیگر کتاب
    |data-type='otherBookNames'|
    |-
    |پدیدآورندگان
    |data-type='authors'|[[شیرانی، حمید]] (مترجم)


    [[تاورنیه، ژان باتیست]] (نويسنده)
    [[تاورنیه، ژان باتیست]] (نویسنده)
    |-
    | زبان =فارسی
    |زبان  
    | کد کنگره =‏DSR‎‏ ‎‏1223‎‏ ‎‏/‎‏ت‎‏2‎‏س‎‏7
    |data-type='language'|فارسی
    | موضوع =
    |-
    ایران - اوضاع اجتماع - قرن 11ق.
    |کد کنگره  
    |data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏DSR‎‏ ‎‏1223‎‏ ‎‏/‎‏ت‎‏2‎‏س‎‏7
    |-
    |موضوع  
    |data-type='subject'|ایران - اوضاع اجتماع - قرن 11ق.


    ایران - سیر و سیاحت - قرن 11ق.
    ایران - سیر و سیاحت - قرن 11ق.


    تاورنیه، ژان باتیست، 1605- 1689م.
    تاورنیه، ژان باتیست، 1605- 1689م.
    |-
    | ناشر =
    |ناشر  
    نيلوفر
    |data-type='publisher'|نيلوفر
    | مکان نشر =تهران - ایران
    |-
    | سال نشر = 1383 ش  
    |مکان نشر  
    |data-type='publishPlace'|تهران - ایران
    |-
    |سال نشر  
    |data-type='publishYear'| 1383 هـ.ش  
    |-class='articleCode'
    |کد اتوماسیون
    |data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE10349AUTOMATIONCODE
    |}
    </div>


    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10349AUTOMATIONCODE
    | چاپ =1
    | شابک =964-448-217-4
    | تعداد جلد =1
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =10349
    | کتابخوان همراه نور =10349
    | کد پدیدآور =
    | پس از =
    | پیش از =
    }}
    {{کاربردهای دیگر|سفرنامه (ابهام‌‌زدایی)}}
    '''سفرنامه تاورنیه'''، تألیف [[تاورنیه، ژان باتیست|تاورنیه]] ترجمه [[شیرانی، حمید|حمید ارباب شیرانی]] به زبان فارسى است که موضوع آن سفر مؤلف اروپایى به ایران مى‌باشد.


    == معرفى اجمالى ==
    [[تاورنیه، ژان باتیست|تاورنیه]] یکى از بزرگترین سیاحان قرن هفدهم میلادى است که در شناساندن ایران به بیگانگان و به خصوص فرانسویان نقش زیادى ایفا کرده است. حقیقت‌بینى و موشکافى وى در این سفرنامه، به طوری است که همه جا کاملا به چشم میخورد و خواننده را به تحسین وا مى‌دارد.


    [[تاورنیه، ژان باتیست|تاورنیه]] مطمئنا ایران را بهتر از ایرانیان همزمان خویش شناخته است، زیرا در شش سفر طولانى که به ایران داشته، با نظرى دقیق نسبت به همه امور، از بزرگ‌ترین مسائل تا کوچک‌ترین آنها توجه کرده و با صراحت و صداقت آنچه دیده و در اطرافش گذشته به رشته تحریر در آورده است. بدون شک [[تاورنیه، ژان باتیست|تاورنیه]] از سیاحان همزمان و جهانگردان بعد از خود ارزش و اهمیت بیشترى دارد، زیرا: تعداد مسافرت‌ها و مدت اقامتش در هر یک از این اسفار خیلى بیشتر از دیگران بوده است، و حق تقدم او نسبت به جهانگردان آن زمان حتى شاردن او را برتر مى‌سازد به اضافه در دوره‌اى اقدام به این مسافرت‌ها نموده که عظمت و جلال ایران به آخرین حد خود رسیده و هنر و صنعت ایرانى مراحل کمال خود را مى‌پیموده است. همچنین شرح راه‌ها، شهرها، دهات، گفتگوها و برخوردها و حوادث را با اسلوبى دقیق و همه جانبه و مبسوط بیان نموده است. در همه سفرهایش نقاش مخصوصى به دنبال آورده که شاهکارهاى معمارى، نقشه شهرها، قلاع، پل‌ها، البسه مخصوص ایرانیان و حتى وسائل ساده زندگى آن دوره را ترسیم نموده است.


    كتاب «سفرنامه تاورنيه»، تألیف تاورنيه به زبان فارسى از سفر مؤلف اروپايى به ايران مى‌باشد. تاورنيه يكى از بزرگترين سياحان قرن هفدهم ميلادى است كه در شناساندن ايران به بيگانگان و به خصوص فرانسويان نقش زيادى ايفا كرده است. حقيقت‌بينى و موشكافى وى در اين سفرنامه، به طوري است كه همه جا كاملا به چشم مي‌خورد و خواننده را به تحسين وا مى‌دارد.
    و ما از برکت همین علاقه است که اکنون حداقل آن همه شاهکار هنرى را با آنکه اغلب نابود شده، بر روى تابلو در این کتاب مى‌بینیم و مى‌ستاییم.
     
    تاورنيه مطمئنا ايران را بهتر از ايرانيان همزمان خويش شناخته است، زيرا در شش سفر طولانى كه به ايران داشته، با نظرى دقيق نسبت به همه امور، از بزرگ‌ترين مسائل تا كوچك‌ترين آنها توجه كرده و با صراحت و صداقت آنچه ديده و در اطرافش گذشته به رشته تحرير در آورده است. بدون شك تاورنيه از سياحان همزمان و جهانگردان بعد از خود ارزش و اهميت بيشترى دارد، زيرا: تعداد مسافرت‌ها و مدت اقامتش در هر يك از اين اسفار خيلى بيشتر از ديگران بوده است، و حق تقدم او نسبت به جهانگردان آن زمان حتى شاردن او را برتر مى‌سازد به اضافه در دوره‌اى اقدام به اين مسافرت‌ها نموده كه عظمت و جلال ايران به آخرين حد خود رسيده و هنر و صنعت ايرانى مراحل كمال خود را مى‌پيموده است. همچنين شرح راه‌ها، شهرها، دهات، گفتگوها و برخوردها و حوادث را با اسلوبى دقيق و همه جانبه و مبسوط بيان نموده است. در همه سفرهايش نقاش مخصوصى به دنبال آورده كه شاهكارهاى معمارى، نقشه شهرها، قلاع، پل‌ها، البسه مخصوص ايرانيان و حتى وسائل ساده زندگى آن دوره را ترسيم نموده است.
     
    و ما از بركت همين علاقه است كه اكنون حداقل آن همه شاهكار هنرى را با آنكه اغلب نابود شده، بر روى تابلو در اين كتاب مى‌بينيم و مى‌ستاييم.


    == ساختار ==
    == ساختار ==
     
    کتاب داراى مقدمه چاپ دوم، مقدمه، نقشه مصنف، پنج کتاب، ضمائم و فهرست‌ها مى‌باشد. چون ترجمه این کتاب در پنجاه سال قبل انجام گردیده است، از لحاظ نثر فارسى، لغات، طرز جمله‌بندى و بالاخره از نظر دستور زبان به وضع عجیبى آشفته بوده که به وسیله محقق تا حدودى تصحیح شده است. ولى با این حال نباید از حق نباید گذشت که در پنجاه سال قبل ترجمه و نشر چنین کتابى، کارى بزرگ و قابل تحسین بوده است و باید گفت همان گونه که [[تاورنیه، ژان باتیست|تاورنیه]] از جهانگردان پیشرو و بانى ایران‌شناسى نوین است، مترجم محترم این کتاب نیز به سهم خود از پیشقراولان فن ترجمه در ایران مى‌باشد و همین امر بزرگترین افتخار براى مترجم کتاب است.
     
    كتاب داراى مقدمه چاپ دوم، مقدمه، نقشه مصنف، پنج كتاب، ضمائم و فهرست‌ها مى‌باشد. چون ترجمه اين كتاب در پنجاه سال قبل انجام گرديده است، از لحاظ نثر فارسى، لغات، طرز جمله‌بندى و بالاخره از نظر دستور زبان به وضع عجيبى آشفته بوده كه به وسيله محقق تا حدودى تصحيح شده است. ولى با اين حال نبايد از حق نبايد گذشت كه در پنجاه سال قبل ترجمه و نشر چنين كتابى، كارى بزرگ و قابل تحسين بوده است و بايد گفت همان گونه كه تاورنيه از جهانگردان پيشرو و بانى ايرانشناسى نوين است، مترجم محترم اين كتاب نيز به سهم خود از پيشقراولان فن ترجمه در ايران مى‌باشد و همين امر بزرگترين افتخار براى مترجم كتاب است.


    == گزارش محتوا ==
    == گزارش محتوا ==
    مقدمه چاپ دوم درباره کتاب، مؤلف آن، نسخه کتاب گزارشى را ارائه مى‌دهد.


    مقدمه مؤلف، عریضه‌اى است به لوى چهاردهم پادشاه فرانسه که در آن گزارش مسافرت‌هاى خود را به عرض مى‌رساند.


    مقدمه چاپ دوم درباره كتاب، مؤلف آن، نسخه كتاب گزارشى را ارائه مى‌دهد.
    بخش نقشه مصنف که در آن جا به طور اختصار شرح مسافرت‌هاى خود را که در قطعات اروپا تا اسلانبول کرده، نوشته است. این بخش این گونه آغاز مى‌شود: «اگر تعلیمات اولیه شخص بمنزله تولد ثانوى باشد من مى‌توانم بگویم که من با میل مسافرت متولد شده‌ام. پدر من معروف بود که در علم جغرافیا مهارتى دارد و اغلب مذاکراتى که علماى این فن در ایام طفولیت من با حضور من با پدرم می‌کردند و من با کمال فرح استماع مى‌نمودم، مرا از همان اوقات مایل و مصمم کرد که بروم اغلب این ممالکى را که روى نقشه شناخته‌ام، مشاهده و سیاحت نمایم. در سن 22 سالگى قشنگ‌ترین نواحى اروپا را سیاحت و سیر کرده بودم؛ مثل فرانسه انگلیس، هلاند، آلمان، سوئیس، لهستان، مجارستان، ایطالیا و زبان‌هایى را که در آن ممالک بیشتر متداول است، به اندازه کافى حرف مى‌زدم...».
     
    مقدمه مؤلف، عريضه‌اى است به لوى چهاردهم پادشاه فرانسه كه در آن گزارش مسافرت‌هاى خود را به عرض مى‌رساند.
     
    بخش نقشه مصنف كه در آن جا به طور اختصار شرح مسافرت‌هاى خود را كه در قطعات اروپا تا اسلانبول كرده، نوشته است. اين بخش اين گونه آغاز مى‌شود: «اگر تعليمات اوليه شخص بمنزله تولد ثانوى باشد من مى‌توانم بگويم كه من با ميل مسافرت متولد شده‌ام. پدر من معروف بود كه در علم جغرافيا مهارتى دارد و اغلب مذاكراتى كه علماى اين فن در ايام طفوليت من با حضور من با پدرم مى‌كردند و من با كمال فرح استماع مى‌نمودم، مرا از همان اوقات مايل و مصمم كرد كه بروم اغلب اين ممالكى را كه روى نقشه شناخته‌ام، مشاهده و سياحت نمايم. در سن 22 سالگى قشنگ‌ترين نواحى اروپا را سياحت و سير كرده بودم؛ مثل فرانسه انگليس، هلاند، آلمان، سوئيس، لهستان، مجارستان، ايطاليا و زبان‌هايى را كه در آن ممالك بيشتر متداول است، به اندازه كافى حرف مى‌زدم...».
     
    كتاب اول اين سفرنامه؛ شامل دوازده فصل مى‌باشد كه عناوين اين فصول عبارت است از: «فصل اول در بيان راه‌هاى مختلفه كه از پاريس به اصفهان پايتخت ايران مى‌رود از ايالات شمالى مملكت عثمانى، فصل دوم شرح راه اسلامبول به اصفهان كه مصنف در سفر اول خود همين راه را پيموده و به ايران رفته است، فصل سيم شرح بقيه راه اسلامبول به اصفهان از اوايل خاك ايران تا ايروان، فصل چهارم شرح دنباله راه از ايروان تا تبريز، فصل پنجم شرح دنباله راه بزرك اسلامبول به ايران از تبريز تا اصفهان از راه اردبيل و قزوين، فصل ششم دنباله راه معمولى تبريز به اصفهان از راه زنجان و سلطانيه و غيره،، فصل هشتم شرح و بيان سرقتى كه نزديك توكات براى مصنف روى داد و يك قسم پشم بسيار زيباى نادر كه مرتبه اول او به فرانسه آورد، فصل نهم شرح راه کرمان به اصفهان و بيان ثروت و تمول، فصل دهم شرح كاروان سراها و پليس كاروان‌ها، فصل يازدهم در بيان پرورش شتر و طبيعت و اقسام مختلفه آن و فصل دوازدهم در بيان مسكوكات ايران».
     
    كتاب دوم اين سفرنامه نيز به ده فصل تقسيم مى‌شود كه فصول آن؛ شامل: «فصل اول شرح مسافرت ثانى مصنف از پاريس به اصفهان كه از كشتى نشستن در مارسيل به اسكندريه شروع مى‌شود، فصل دوم شرح شهر حلب كه امروز كرسى و پايتخت شام است، فصل سوم شرح راه‌هاى مختلفه عموما و راه صحرا خصوصا كه از حلب به اصفهان مى‌رود، فصل چهارم شرح راه اصفهان از بين النهرين و آشور كه راه سفر سوم مصنف است، فصل پنجم دنباله همان راه از نينوا تا اصفهان و داستان يك سفير كبير موسوم به دومينسيگو دوسانتيس، فصل ششم در بيان راهى كه مصنف در سفر چهارم آسيا پيش گرفت براى اينكه از پاريس به هرمز برود. دريانوردى از مارسيل به اسكندريه، فصل هفتم دنباله راهى كه مصنف در سفر چهارم آسيا پيش گرفت خاصه حركت در دجله از نينوا تا بابل، فصل هشتم دنباله همان راه از بغداد تا بصره و شرح مذهب عيسويان سنت ژان، فصل نهم دنباله همان راه از بصره تا هرمز و فصل دهم مسافرت پنجم مصنف و سرگذشت 4 نفر فرانسوى و فصل دهم مسافرت پنجم مصنف و سرگذشت 4 نفر فرانسوى».


    كتاب سوم، در سيزده فصل: «فصل اول سفر ششم و آخر مصنف از حركت پاريس تا پياده شدن از كشتى در ازمير، فصل دوم دنباله سفر ششم مصنف از حركت ازمير تا اصفهان، فصل سيم راه حلب به تبريز از ديار بكرووان، فصل چهارم راه‌هاى ديگر حلب به تبريز از جزيره و جاهاى ديگر، فصل پنجم راه حلب باصفهان از صحراى صغير و كنكاور، فصل ششم راه ديگر اسلامبول به اصفهان از درياى سياه و شرح بعضى از شهرهاى اطراف آن، فصل هفتم راه ورشو به اصفهان از درياى سياه و راه اصفهان به مسكو با اسامى شهرهاى عمده و جزاير عثمانى مطابق لهجه و تلفظ عوام و ترك‌ها، فصل هشتم شرح تجارت جزيره كرت و ساير جزاير عمده اژه و شهرهاى يونان و كشتى‌هاى خداوندگار ترك، فصل نهم در باين اوضاع حليه گرجستان، فصل دهم در بيان اوضاع حاليه منگرلى، فصل يازدهم شرح كمانى و چركس و قلماق، فصل دوازدهم در بيان تشريفات و عادات اهالى كمانى و چركس و فصل سيزدهم شرح تاتارهاى كوچك موسوم به توكائى مجاور كمانى».
    کتاب اول این سفرنامه؛ شامل دوازده فصل مى‌باشد که عناوین این فصول عبارت است از: «فصل اول در بیان راه‌هاى مختلفه که از پاریس به اصفهان پایتخت ایران مى‌رود از ایالات شمالى مملکت عثمانى، فصل دوم شرح راه اسلامبول به اصفهان که مصنف در سفر اول خود همین راه را پیموده و به ایران رفته است، فصل سیم شرح بقیه راه اسلامبول به اصفهان از اوایل خاک ایران تا ایروان، فصل چهارم شرح دنباله راه از ایروان تا تبریز، فصل پنجم شرح دنباله راه بزرک اسلامبول به ایران از تبریز تا اصفهان از راه اردبیل و قزوین، فصل ششم دنباله راه معمولى تبریز به اصفهان از راه زنجان و سلطانیه و غیره،، فصل هشتم شرح و بیان سرقتى که نزدیک توکات براى مصنف روى داد و یک قسم پشم بسیار زیباى نادر که مرتبه اول او به فرانسه آورد، فصل نهم شرح راه کرمان به اصفهان و بیان ثروت و تمول، فصل دهم شرح کاروان سراها و پلیس کاروان‌ها، فصل یازدهم در بیان پرورش شتر و طبیعت و اقسام مختلفه آن و فصل دوازدهم در بیان مسکوکات ایران».


    كتاب چهارم، در هيجده فصل «فصل اول در بيان وسعت ايران و تقسيم ايالات آن، فصل دوم شرح گل‌ها و ميوه‌هاى ايران و فيروزج و مرواريد آن، فصل سيم در بيان حيوانات بارى و اقسام ماهى‌ها و طيور ايران، فصل چهارم شرح ابنيه ايران، فصل پنجم شرح شهر اصفهان پايتخت كل ممالك پادشاه ايران، فصل ششم درباره جلفا، شهر كوچكى كه توسط رودخانه زاينده رود از اصفهان جدا شده است، فصل هفتم در بيان مذهب ايرانيها و مراسم عزادارى امام حسن و امام حسين(ع) و تشريفات عيد شتر،...».
    کتاب دوم این سفرنامه نیز به ده فصل تقسیم مى‌شود که فصول آن؛ شامل: «فصل اول شرح مسافرت ثانى مصنف از پاریس به اصفهان که از کشتى نشستن در مارسیل به اسکندریه شروع مى‌شود، فصل دوم شرح شهر حلب که امروز کرسى و پایتخت شام است، فصل سوم شرح راه‌هاى مختلفه عموماًو راه صحرا خصوصا که از حلب به اصفهان مى‌رود، فصل چهارم شرح راه اصفهان از بین النهرین و آشور که راه سفر سوم مصنف است، فصل پنجم دنباله همان راه از نینوا تا اصفهان و داستان یک سفیر کبیر موسوم به دومینسیگو دوسانتیس، فصل ششم در بیان راهى که مصنف در سفر چهارم آسیا پیش گرفت براى اینکه از پاریس به هرمز برود. دریانوردى از مارسیل به اسکندریه، فصل هفتم دنباله راهى که مصنف در سفر چهارم آسیا پیش گرفت خاصه حرکت در دجله از نینوا تا بابل، فصل هشتم دنباله همان راه از بغداد تا بصره و شرح مذهب عیسویان سنت ژان، فصل نهم دنباله همان راه از بصره تا هرمز و فصل دهم مسافرت پنجم مصنف و سرگذشت 4 نفر فرانسوى و فصل دهم مسافرت پنجم مصنف و سرگذشت 4 نفر فرانسوى».


    كتاب پنج نيز در بيست و پنج فصل به وضع سياسى و تاريخى ايران مى‌پردازد. همانند: «فصل اول نژاد و سلسله پادشاه فعلى ايران، فصل دويم شرح بعضى از وقايع مخصوص كه فضايل و معايب سلاطين ايران را نشان مى‌دهد، از شاه عباس كبير تا شاه سليمان، فصل سيم در بيان بزرگترين اتفاقى كه در سلطنت شاه صفى اول روى داد خصوصا قتل امام قلى خان و سه پسرش فصل چهارم حكايت مهيج و غم‌انگيز رودلف اشتيدلر از اهل زوريخ كه در خدمت شاه صفى بوده است،فصل پنجم در بيان وقايع مخصوصى كه در سلطنت شاه عباس ثانى رويداد...».
    کتاب سوم، در سیزده فصل: «فصل اول سفر ششم و آخر مصنف از حرکت پاریس تا پیاده شدن از کشتى در ازمیر، فصل دوم دنباله سفر ششم مصنف از حرکت ازمیر تا اصفهان، فصل سیم راه حلب به تبریز از دیار بکرووان، فصل چهارم راه‌هاى دیگر حلب به تبریز از جزیره و جاهاى دیگر، فصل پنجم راه حلب باصفهان از صحراى صغیر و کنکاور، فصل ششم راه دیگر اسلامبول به اصفهان از دریاى سیاه و شرح بعضى از شهرهاى اطراف آن، فصل هفتم راه ورشو به اصفهان از دریاى سیاه و راه اصفهان به مسکو با اسامى شهرهاى عمده و جزایر عثمانى مطابق لهجه و تلفظ عوام و ترک‌ها، فصل هشتم شرح تجارت جزیره کرت و سایر جزایر عمده اژه و شهرهاى یونان و کشتى‌هاى خداوندگار ترک، فصل نهم در باین اوضاع حلیه گرجستان، فصل دهم در بیان اوضاع حالیه منگرلى، فصل یازدهم شرح کمانى و چرکس و قلماق، فصل دوازدهم در بیان تشریفات و عادات اهالى کمانى و چرکس و فصل سیزدهم شرح تاتارهاى کوچک موسوم به توکائى مجاور کمانى».


    بخش ضمايم كتاب نيز شامل دو مبحث پول‌هاى ايران و حركت زشت هلندى‌ها مى‌شود.
    کتاب چهارم، در هیجده فصل «فصل اول در بیان وسعت ایران و تقسیم ایالات آن، فصل دوم شرح گل‌ها و میوه‌هاى ایران و فیروزج و مروارید آن، فصل سیم در بیان حیوانات بارى و اقسام ماهى‌ها و طیور ایران، فصل چهارم شرح ابنیه ایران، فصل پنجم شرح شهر اصفهان پایتخت کل ممالک پادشاه ایران، فصل ششم درباره جلفا، شهر کوچکى که توسط رودخانه زاینده رود از اصفهان جدا شده است، فصل هفتم در بیان مذهب ایرانیها و مراسم عزادارى امام حسن و امام حسین(ع) و تشریفات عید شتر،...».


    چنانكه محقق كتاب نيز به آن اشاره كرده است، تاورنيه نظير بيشتر تاريخ‌نويسان نكوشيده است كه تاريخ خود را تنها وقف جنگ‌ها و جدال‌ها و تعريف شاهان و بزرگان زمان خود كند؛ بلكه عميقا جامعه ايران عهد صفويه و عادات و رسوم و افكار و عقايد آنها را شناخته و بما نشان داده است، آداب و رسومي كه در هيچ يك از كتب فارسى دوران صفويه، حتى عهدهاى ما قبل و ما بعد آن نيز نمى‌توانيم يافت. تاورنيه حقايق عينى خارجى را عريان و بى‌پرده در سفرنامه خود منعكس مى‌نمايد و همين روش است كه سياحان بعد از او دنبال كردند و در طول سيصد سال ايران را آن چنان كه هست به جهانيان معرفى نمودند. تاورنيه نه تنها مى‌كوشد تا شرح مسافرت‌ها؛ راه‌ها و حوادث زمان خود را بيان كند. بلكه در اين كتاب، ما كم و بيش به تاريخ گذشته ايران و كشورهاى همجوار آشنا مى‌شويم.
    کتاب پنج نیز در بیست و پنج فصل به وضع سیاسى و تاریخى ایران مى‌پردازد. همانند: «فصل اول نژاد و سلسله پادشاه فعلى ایران، فصل دویم شرح بعضى از وقایع مخصوص که فضایل و معایب سلاطین ایران را نشان مى‌دهد، از شاه عباس کبیر تا شاه سلیمان، فصل سیم در بیان بزرگترین اتفاقى که در سلطنت شاه صفى اول روى داد خصوصا قتل امام قلى خان و سه پسرش فصل چهارم حکایت مهیج و غم‌انگیز رودلف اشتیدلر از اهل زوریخ که در خدمت شاه صفى بوده است، فصل پنجم در بیان وقایع مخصوصى که در سلطنت شاه عباس ثانى رویداد...».


    دقت نظر تاورنيه و وسعت و عظمت ايران دوره صفوى او را مجبور مى‌كند كه بر روى جميع امور مربوط به اين كشور كنجكاو باشد، در اينجا ما به خوبى با كشورها و ايالات دست نشانده ايران، چون ارمنستان، گرجستان، قفقاز و غيره آشنا مى‌شويم و طرز حكومت، وضع لشگركشى، انواع سپاهيان و سلاح‌هاى مختلف، رفتار و عادات و رسوم مخصوص هر يك را مى‌شناسيم. تاورنيه دقيق‌ترين و مبسوطترين نقشه جغرافيايى دوران صفويه را بدست مى‌دهد و در ضمن ما را با جغرافياى اقتصادى و سياسى آن عهد عميقا آشنا مى‌سازد.
    بخش ضمایم کتاب نیز شامل دو مبحث پول‌هاى ایران و حرکت زشت هلندى‌ها مى‌شود.


    طرز حكومت دوران صفوى، وضع ادارات و تقسيمات مملكتى، طرز اداره قشون، وضع حكام و نوع حكومت آنها، تقسيمات دربارى و مشاغل دربارى، بودجه مملكتى و چگونگى درآمد و مصرف آن، وضع روحانيون و حدود اختيارات آنها، و خلاصه جميع امورى كه از لحاظ مادى و معنوى كشور وسيع ايران را تشكيل مى‌داده، كاريست كه تاورنيه از عهده معرفى آن به خوبى برآمده است.
    چنانکه محقق کتاب نیز به آن اشاره کرده است، [[تاورنیه، ژان باتیست|تاورنیه]] نظیر بیشتر تاریخ‌نویسان نکوشیده است که تاریخ خود را تنها وقف جنگ‌ها و جدال‌ها و تعریف شاهان و بزرگان زمان خود کند؛ بلکه عمیقا جامعه ایران عهد صفویه و عادات و رسوم و افکار و عقاید آنها را شناخته و بما نشان داده است، آداب و رسومی که در هیچ یک از کتب فارسى دوران صفویه، حتى عهدهاى ما قبل و ما بعد آن نیز نمى‌توانیم یافت. [[تاورنیه، ژان باتیست|تاورنیه]] حقایق عینى خارجى را عریان و بى‌پرده در سفرنامه خود منعکس مى‌نماید و همین روش است که سیاحان بعد از او دنبال کردند و در طول سیصد سال ایران را آن چنان که هست به جهانیان معرفى نمودند. [[تاورنیه، ژان باتیست|تاورنیه]] نه تنها مى‌کوشد تا شرح مسافرت‌ها؛ راه‌ها و حوادث زمان خود را بیان کند. بلکه در این کتاب، ما کم و بیش به تاریخ گذشته ایران و کشورهاى همجوار آشنا مى‌شویم.


    به علاوه تاورنيه روحيه و مراسم و آداب ملل مختلف، اديان و مراسم خاص هر يك، ازدواج و اعمال كفن و دفن، اعياد و سوگوارى‌هاى ملى و مذهبى، طرز آموزش و پرورش، اخلاق و طرز رفتار طبقات مختلف را وسيعا به ما نشان مى‌دهد.
    دقت نظر [[تاورنیه، ژان باتیست|تاورنیه]] و وسعت و عظمت ایران دوره صفوى او را مجبور مى‌کند که بر روى جمیع امور مربوط به این کشور کنجکاو باشد، در اینجا ما به خوبى با کشورها و ایالات دست نشانده ایران، چون ارمنستان، گرجستان، قفقاز و غیره آشنا مى‌شویم و طرز حکومت، وضع لشگرکشى، انواع سپاهیان و سلاح‌هاى مختلف، رفتار و عادات و رسوم مخصوص هر یک را مى‌شناسیم. [[تاورنیه، ژان باتیست|تاورنیه]] دقیق‌ترین و مبسوطترین نقشه جغرافیایى دوران صفویه را بدست مى‌دهد و در ضمن ما را با جغرافیاى اقتصادى و سیاسى آن عهد عمیقا آشنا مى‌سازد.


    بالاخره شناساندن ايران به جهانيان، به خصوص در بهترين دوران تاريخش بزرگترين خدمتى است كه اين مستشرق بزرگ به ايران و ايرانيان انجام داده است.
    طرز حکومت دوران صفوى، وضع ادارات و تقسیمات مملکتى، طرز اداره قشون، وضع حکام و نوع حکومت آنها، تقسیمات دربارى و مشاغل دربارى، بودجه مملکتى و چگونگى درآمد و مصرف آن، وضع روحانیون و حدود اختیارات آنها، و خلاصه جمیع امورى که از لحاظ مادى و معنوى کشور وسیع ایران را تشکیل مى‌داده، کاریست که [[تاورنیه، ژان باتیست|تاورنیه]] از عهده معرفى آن به خوبى برآمده است.


    == وضعيت كتاب ==
    به علاوه [[تاورنیه، ژان باتیست|تاورنیه]] روحیه و مراسم و آداب ملل مختلف، ادیان و مراسم خاص هر یک، ازدواج و اعمال کفن و دفن، اعیاد و سوگوارى‌هاى ملى و مذهبى، طرز آموزش و پرورش، اخلاق و طرز رفتار طبقات مختلف را وسیعا به ما نشان مى‌دهد.


    بالاخره شناساندن ایران به جهانیان، به خصوص در بهترین دوران تاریخش بزرگترین خدمتى است که این مستشرق بزرگ به ایران و ایرانیان انجام داده است.


    حواشى كتاب آنچه مربوط به مترجم است، به نام (مترجم) و آنچه از مصحح است با كلمه (مصحح) بدون هيچ علامتى نشان داده شده است.
    == وضعیت کتاب ==


    بخش فهرست‌هاى كتاب شامل فهرست مطالب و تصاوير مى‌باشد.


    == منابع==
    حواشى کتاب آنچه مربوط به مترجم است، به نام (مترجم) و آنچه از مصحح است با کلمه (مصحح) بدون هیچ علامتى نشان داده شده است.


    بخش فهرست‌هاى کتاب شامل فهرست مطالب و تصاویر مى‌باشد.


    مقدمه و متن كتاب.
    ==منابع مقاله==
    مقدمه و متن کتاب.


    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}


    == پیوندها ==
    [[سفرنامه تاورنیه (ترجمه نوری)]]


    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده: تاریخ]]
    [[رده: تاریخ]]
    [[رده: تاریخ ایران]]
    [[رده: تاریخ ایران]]
    [[رده:آثار خاورشناسان]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۳ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۲۱

    سفرنامه تاورنیه‏، شیرانی
    سفرنامه تاورنیه (ترجمه شیرانی)
    پدیدآورانشیرانی، حمید (مترجم) تاورنیه، ژان باتیست (نویسنده)
    ناشرنيلوفر
    مکان نشرتهران - ایران
    سال نشر1383 ش
    چاپ1
    شابک964-448-217-4
    موضوعایران - اوضاع اجتماع - قرن 11ق.

    ایران - سیر و سیاحت - قرن 11ق.

    تاورنیه، ژان باتیست، 1605- 1689م.
    زبانفارسی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏DSR‎‏ ‎‏1223‎‏ ‎‏/‎‏ت‎‏2‎‏س‎‏7
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    سفرنامه تاورنیه، تألیف تاورنیه ترجمه حمید ارباب شیرانی به زبان فارسى است که موضوع آن سفر مؤلف اروپایى به ایران مى‌باشد.

    تاورنیه یکى از بزرگترین سیاحان قرن هفدهم میلادى است که در شناساندن ایران به بیگانگان و به خصوص فرانسویان نقش زیادى ایفا کرده است. حقیقت‌بینى و موشکافى وى در این سفرنامه، به طوری است که همه جا کاملا به چشم میخورد و خواننده را به تحسین وا مى‌دارد.

    تاورنیه مطمئنا ایران را بهتر از ایرانیان همزمان خویش شناخته است، زیرا در شش سفر طولانى که به ایران داشته، با نظرى دقیق نسبت به همه امور، از بزرگ‌ترین مسائل تا کوچک‌ترین آنها توجه کرده و با صراحت و صداقت آنچه دیده و در اطرافش گذشته به رشته تحریر در آورده است. بدون شک تاورنیه از سیاحان همزمان و جهانگردان بعد از خود ارزش و اهمیت بیشترى دارد، زیرا: تعداد مسافرت‌ها و مدت اقامتش در هر یک از این اسفار خیلى بیشتر از دیگران بوده است، و حق تقدم او نسبت به جهانگردان آن زمان حتى شاردن او را برتر مى‌سازد به اضافه در دوره‌اى اقدام به این مسافرت‌ها نموده که عظمت و جلال ایران به آخرین حد خود رسیده و هنر و صنعت ایرانى مراحل کمال خود را مى‌پیموده است. همچنین شرح راه‌ها، شهرها، دهات، گفتگوها و برخوردها و حوادث را با اسلوبى دقیق و همه جانبه و مبسوط بیان نموده است. در همه سفرهایش نقاش مخصوصى به دنبال آورده که شاهکارهاى معمارى، نقشه شهرها، قلاع، پل‌ها، البسه مخصوص ایرانیان و حتى وسائل ساده زندگى آن دوره را ترسیم نموده است.

    و ما از برکت همین علاقه است که اکنون حداقل آن همه شاهکار هنرى را با آنکه اغلب نابود شده، بر روى تابلو در این کتاب مى‌بینیم و مى‌ستاییم.

    ساختار

    کتاب داراى مقدمه چاپ دوم، مقدمه، نقشه مصنف، پنج کتاب، ضمائم و فهرست‌ها مى‌باشد. چون ترجمه این کتاب در پنجاه سال قبل انجام گردیده است، از لحاظ نثر فارسى، لغات، طرز جمله‌بندى و بالاخره از نظر دستور زبان به وضع عجیبى آشفته بوده که به وسیله محقق تا حدودى تصحیح شده است. ولى با این حال نباید از حق نباید گذشت که در پنجاه سال قبل ترجمه و نشر چنین کتابى، کارى بزرگ و قابل تحسین بوده است و باید گفت همان گونه که تاورنیه از جهانگردان پیشرو و بانى ایران‌شناسى نوین است، مترجم محترم این کتاب نیز به سهم خود از پیشقراولان فن ترجمه در ایران مى‌باشد و همین امر بزرگترین افتخار براى مترجم کتاب است.

    گزارش محتوا

    مقدمه چاپ دوم درباره کتاب، مؤلف آن، نسخه کتاب گزارشى را ارائه مى‌دهد.

    مقدمه مؤلف، عریضه‌اى است به لوى چهاردهم پادشاه فرانسه که در آن گزارش مسافرت‌هاى خود را به عرض مى‌رساند.

    بخش نقشه مصنف که در آن جا به طور اختصار شرح مسافرت‌هاى خود را که در قطعات اروپا تا اسلانبول کرده، نوشته است. این بخش این گونه آغاز مى‌شود: «اگر تعلیمات اولیه شخص بمنزله تولد ثانوى باشد من مى‌توانم بگویم که من با میل مسافرت متولد شده‌ام. پدر من معروف بود که در علم جغرافیا مهارتى دارد و اغلب مذاکراتى که علماى این فن در ایام طفولیت من با حضور من با پدرم می‌کردند و من با کمال فرح استماع مى‌نمودم، مرا از همان اوقات مایل و مصمم کرد که بروم اغلب این ممالکى را که روى نقشه شناخته‌ام، مشاهده و سیاحت نمایم. در سن 22 سالگى قشنگ‌ترین نواحى اروپا را سیاحت و سیر کرده بودم؛ مثل فرانسه انگلیس، هلاند، آلمان، سوئیس، لهستان، مجارستان، ایطالیا و زبان‌هایى را که در آن ممالک بیشتر متداول است، به اندازه کافى حرف مى‌زدم...».

    کتاب اول این سفرنامه؛ شامل دوازده فصل مى‌باشد که عناوین این فصول عبارت است از: «فصل اول در بیان راه‌هاى مختلفه که از پاریس به اصفهان پایتخت ایران مى‌رود از ایالات شمالى مملکت عثمانى، فصل دوم شرح راه اسلامبول به اصفهان که مصنف در سفر اول خود همین راه را پیموده و به ایران رفته است، فصل سیم شرح بقیه راه اسلامبول به اصفهان از اوایل خاک ایران تا ایروان، فصل چهارم شرح دنباله راه از ایروان تا تبریز، فصل پنجم شرح دنباله راه بزرک اسلامبول به ایران از تبریز تا اصفهان از راه اردبیل و قزوین، فصل ششم دنباله راه معمولى تبریز به اصفهان از راه زنجان و سلطانیه و غیره،، فصل هشتم شرح و بیان سرقتى که نزدیک توکات براى مصنف روى داد و یک قسم پشم بسیار زیباى نادر که مرتبه اول او به فرانسه آورد، فصل نهم شرح راه کرمان به اصفهان و بیان ثروت و تمول، فصل دهم شرح کاروان سراها و پلیس کاروان‌ها، فصل یازدهم در بیان پرورش شتر و طبیعت و اقسام مختلفه آن و فصل دوازدهم در بیان مسکوکات ایران».

    کتاب دوم این سفرنامه نیز به ده فصل تقسیم مى‌شود که فصول آن؛ شامل: «فصل اول شرح مسافرت ثانى مصنف از پاریس به اصفهان که از کشتى نشستن در مارسیل به اسکندریه شروع مى‌شود، فصل دوم شرح شهر حلب که امروز کرسى و پایتخت شام است، فصل سوم شرح راه‌هاى مختلفه عموماًو راه صحرا خصوصا که از حلب به اصفهان مى‌رود، فصل چهارم شرح راه اصفهان از بین النهرین و آشور که راه سفر سوم مصنف است، فصل پنجم دنباله همان راه از نینوا تا اصفهان و داستان یک سفیر کبیر موسوم به دومینسیگو دوسانتیس، فصل ششم در بیان راهى که مصنف در سفر چهارم آسیا پیش گرفت براى اینکه از پاریس به هرمز برود. دریانوردى از مارسیل به اسکندریه، فصل هفتم دنباله راهى که مصنف در سفر چهارم آسیا پیش گرفت خاصه حرکت در دجله از نینوا تا بابل، فصل هشتم دنباله همان راه از بغداد تا بصره و شرح مذهب عیسویان سنت ژان، فصل نهم دنباله همان راه از بصره تا هرمز و فصل دهم مسافرت پنجم مصنف و سرگذشت 4 نفر فرانسوى و فصل دهم مسافرت پنجم مصنف و سرگذشت 4 نفر فرانسوى».

    کتاب سوم، در سیزده فصل: «فصل اول سفر ششم و آخر مصنف از حرکت پاریس تا پیاده شدن از کشتى در ازمیر، فصل دوم دنباله سفر ششم مصنف از حرکت ازمیر تا اصفهان، فصل سیم راه حلب به تبریز از دیار بکرووان، فصل چهارم راه‌هاى دیگر حلب به تبریز از جزیره و جاهاى دیگر، فصل پنجم راه حلب باصفهان از صحراى صغیر و کنکاور، فصل ششم راه دیگر اسلامبول به اصفهان از دریاى سیاه و شرح بعضى از شهرهاى اطراف آن، فصل هفتم راه ورشو به اصفهان از دریاى سیاه و راه اصفهان به مسکو با اسامى شهرهاى عمده و جزایر عثمانى مطابق لهجه و تلفظ عوام و ترک‌ها، فصل هشتم شرح تجارت جزیره کرت و سایر جزایر عمده اژه و شهرهاى یونان و کشتى‌هاى خداوندگار ترک، فصل نهم در باین اوضاع حلیه گرجستان، فصل دهم در بیان اوضاع حالیه منگرلى، فصل یازدهم شرح کمانى و چرکس و قلماق، فصل دوازدهم در بیان تشریفات و عادات اهالى کمانى و چرکس و فصل سیزدهم شرح تاتارهاى کوچک موسوم به توکائى مجاور کمانى».

    کتاب چهارم، در هیجده فصل «فصل اول در بیان وسعت ایران و تقسیم ایالات آن، فصل دوم شرح گل‌ها و میوه‌هاى ایران و فیروزج و مروارید آن، فصل سیم در بیان حیوانات بارى و اقسام ماهى‌ها و طیور ایران، فصل چهارم شرح ابنیه ایران، فصل پنجم شرح شهر اصفهان پایتخت کل ممالک پادشاه ایران، فصل ششم درباره جلفا، شهر کوچکى که توسط رودخانه زاینده رود از اصفهان جدا شده است، فصل هفتم در بیان مذهب ایرانیها و مراسم عزادارى امام حسن و امام حسین(ع) و تشریفات عید شتر،...».

    کتاب پنج نیز در بیست و پنج فصل به وضع سیاسى و تاریخى ایران مى‌پردازد. همانند: «فصل اول نژاد و سلسله پادشاه فعلى ایران، فصل دویم شرح بعضى از وقایع مخصوص که فضایل و معایب سلاطین ایران را نشان مى‌دهد، از شاه عباس کبیر تا شاه سلیمان، فصل سیم در بیان بزرگترین اتفاقى که در سلطنت شاه صفى اول روى داد خصوصا قتل امام قلى خان و سه پسرش فصل چهارم حکایت مهیج و غم‌انگیز رودلف اشتیدلر از اهل زوریخ که در خدمت شاه صفى بوده است، فصل پنجم در بیان وقایع مخصوصى که در سلطنت شاه عباس ثانى رویداد...».

    بخش ضمایم کتاب نیز شامل دو مبحث پول‌هاى ایران و حرکت زشت هلندى‌ها مى‌شود.

    چنانکه محقق کتاب نیز به آن اشاره کرده است، تاورنیه نظیر بیشتر تاریخ‌نویسان نکوشیده است که تاریخ خود را تنها وقف جنگ‌ها و جدال‌ها و تعریف شاهان و بزرگان زمان خود کند؛ بلکه عمیقا جامعه ایران عهد صفویه و عادات و رسوم و افکار و عقاید آنها را شناخته و بما نشان داده است، آداب و رسومی که در هیچ یک از کتب فارسى دوران صفویه، حتى عهدهاى ما قبل و ما بعد آن نیز نمى‌توانیم یافت. تاورنیه حقایق عینى خارجى را عریان و بى‌پرده در سفرنامه خود منعکس مى‌نماید و همین روش است که سیاحان بعد از او دنبال کردند و در طول سیصد سال ایران را آن چنان که هست به جهانیان معرفى نمودند. تاورنیه نه تنها مى‌کوشد تا شرح مسافرت‌ها؛ راه‌ها و حوادث زمان خود را بیان کند. بلکه در این کتاب، ما کم و بیش به تاریخ گذشته ایران و کشورهاى همجوار آشنا مى‌شویم.

    دقت نظر تاورنیه و وسعت و عظمت ایران دوره صفوى او را مجبور مى‌کند که بر روى جمیع امور مربوط به این کشور کنجکاو باشد، در اینجا ما به خوبى با کشورها و ایالات دست نشانده ایران، چون ارمنستان، گرجستان، قفقاز و غیره آشنا مى‌شویم و طرز حکومت، وضع لشگرکشى، انواع سپاهیان و سلاح‌هاى مختلف، رفتار و عادات و رسوم مخصوص هر یک را مى‌شناسیم. تاورنیه دقیق‌ترین و مبسوطترین نقشه جغرافیایى دوران صفویه را بدست مى‌دهد و در ضمن ما را با جغرافیاى اقتصادى و سیاسى آن عهد عمیقا آشنا مى‌سازد.

    طرز حکومت دوران صفوى، وضع ادارات و تقسیمات مملکتى، طرز اداره قشون، وضع حکام و نوع حکومت آنها، تقسیمات دربارى و مشاغل دربارى، بودجه مملکتى و چگونگى درآمد و مصرف آن، وضع روحانیون و حدود اختیارات آنها، و خلاصه جمیع امورى که از لحاظ مادى و معنوى کشور وسیع ایران را تشکیل مى‌داده، کاریست که تاورنیه از عهده معرفى آن به خوبى برآمده است.

    به علاوه تاورنیه روحیه و مراسم و آداب ملل مختلف، ادیان و مراسم خاص هر یک، ازدواج و اعمال کفن و دفن، اعیاد و سوگوارى‌هاى ملى و مذهبى، طرز آموزش و پرورش، اخلاق و طرز رفتار طبقات مختلف را وسیعا به ما نشان مى‌دهد.

    بالاخره شناساندن ایران به جهانیان، به خصوص در بهترین دوران تاریخش بزرگترین خدمتى است که این مستشرق بزرگ به ایران و ایرانیان انجام داده است.

    وضعیت کتاب

    حواشى کتاب آنچه مربوط به مترجم است، به نام (مترجم) و آنچه از مصحح است با کلمه (مصحح) بدون هیچ علامتى نشان داده شده است.

    بخش فهرست‌هاى کتاب شامل فهرست مطالب و تصاویر مى‌باشد.

    منابع مقاله

    مقدمه و متن کتاب.

    وابسته‌ها